آشپزی اردنی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۶

آشپزی اردنی یک روش سنتی برای آماده‌سازی غذاست که اصالتاً اردنی است. این شیوه طی قرن‌ها تغییرات اجتماعی و سیاسی که ریشه در عصر پارینه سنگی اردن دارند، آغاز شده است. تنوع فراوانی در شیوه‌های پخت غذا در اردن وجود دارد. آشپزی اصیل اردنی شامل پختن، سرخ کردن و کباب کردن همراه سبزی‌ها، گوشت و مرغ است. از دیگر شیوه‌های رایج آشپزی می‌توان به بریان کردن و تهیه غذا با سس‌های ویژه اشاره کرد.

از آنجا که اردن یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان زیتون در دنیاست، روغن زیتون، روغن اصلی آشپزی در اردن است. سبزی‌، سیر، ادویه، پیاز، سُس گوجه فرنگی و لیمو طعم دهنده‌های رایج در غذاهای اردنی‌ها هستند. آشپزی اردنی مجموعه ای برگرفته از غذاهای بیابان‌نشین‌ها، روستاییان، کشورهای سوریه، لبنان و فلسطین است.

غذای ملی اردن، منصف (Mansif) نام دارد که از غذاهای بیابان نشین‌هاست؛ معنای آن در عربی به نصف است که مراد نصف یک بز یا گوسفند است. این غذا مخصوص جشن‌ها و مراسم است. در هنگام سرو آن، داخل یک سینی یک ورق نان پهن می‌کنند. روی آن مقدار زیادی برنج می‌ریزند و روی برنج گوشت گوسفند را قرار می‌دهند و به همراه سس ماست جلوی مهمانان می‌گذارند.

این غذا از نان، گوشت، ماست، برنج، مغزها و ادویه تشکیل شده است و در دیس‌های بزرگ و دایره‌ای صرف می‌شود. در نسخه‌های مدرن، با گوشت مرغ هم طبخ می‌شود، حتی گاهی سیب زمینی و سبزیجات پخته مثل هویج هم در کنارش سرو می‌شود. امروزه برنج و گوشت آن در ظروف جدا سرو می‌شود که همه‌ی این‌ها منصف را از حالت سنتی خود خارج کرده است. صبحانه معمولاً شامل انواع پنیرهای سفید، زیتون‌ها، ترشی سبزیجات و نان‌های تازه پخت به همراه مغز هسته‌ی میوه‌ها، کره و عسل می‌باشد. بهترین گزینه‌ی نوشیدنی به همراه صبحانه چای یا آب‌میوه است.

ناهار برای بسیاری از خانواده‌های اردنی وعده‌ی غذایی اصلی است و معمولاً شامل گوشت و انواع متنوعی از سالادها می‌شود. شام معمولاً کمتر از ناهار است که البته این موضوع برای خانواده و برنامه کاری آن‌ها می تواند متفاوت باشد. جمعیت زیاد فلسطینی‌ها در این کشور باعث رواج غذای مشهور دیگری به نام مقلوبه شده است. این غذا از گوشت، پیاز سرخ کرده و انواع متنوعی از سبزی‌ها تشکیل شده است. کلمه مقلوبه به معنی "وارونه" است و علت این نام گذاری آن است که این غذا در هنگام پخت به‌طور کامل در یک ماهی تابه زیرورو می‌شود.

غذاهای بیابان نشین‌ها

مهم‌ترین بخش غذایی بیابان نشین‌ها را شیر و فراورده‌های شیری گوسفند و بز تشکیل می‌دهد، گرچه میزان نگه‌داری شتر و پرورش آن امروزه کاهش یافته است.

نان بخش مهم دیگری از غذای بیابان نشین‌هاست. آرد نان را از روستاهای نزدیک تهیه می‌کنند. چادر نشین‌ها هم چای و هم قهوه می‌نوشند. قهوه‌ی عربی برگرفته از قهوه‌ی ترکی است. این نوع قهوه بر روی حرارت مستقیم آتش تهیه می‌شود و سه بار به جوش می‌آید تا آماده خوردن شود. پس از صرف غذاهایی چون منصف سه مرتبه قهوه برای مهمانان آورده می‌شود. چای هر روز و پس از هر غذا نوشیده می‌شود و سرو آن مراسم خاصی ندارد. مخلوط شیر و چای برای صبحانه متداول است. در هنگام دم کردن به چای شکر نیز اضافه می‌شود.

غذای روستانشین‌ها

غذاهای روستانشین‌ها مشابه غذاهای کشورهای فلسطین، سوریه، لبنان است؛ سبزیجات، فرآورده‌های شیر، گوشت و حبوبات مصرف می‌شود. ماهی نقش چندانی در غذای آن‌ها ندارد. آن‌ها از زیتون، آب مرکبات، بادام و پسته زیاد تغذیه می‌کنند. در تابستان میوه‌هایی نظیر هندوانه و انگور در دسترس است. در صبحانه چای، آب میوه، انواع پنیر و سبزی خورده می‌شود.

ناهار وعده‌ی مهمی ‌به شمار می‌آید. غذایی به نام مسخن (Musakhin) شامل جوجه به همراه سماق است که روی نان سوری سرو می‌شود. به همراه ناهار معمولاً سالاد خورده می‌شود؛ سالاد‌هایی نظیر سالاد لبنانی تبوله (Tabbuli) که تشکیل شده از بلغور گندم، جعفری، نعنا و پیاز سبز یا سالاد عربی که با گوجه فرنگی، خیار، پیازخرد شده، آب لیمو و روغن زیتون تهیه می‌شود. تحینی(Tahini) (خمیر کنجد و آب لیمو ترش) و تخم مرغ پخته‌ی مزه دار شده با سیر و آب لیمو از چاشنی‌های کنار غذا محسوب می‌شوند. وعده‌ی شام از ناهار سبک تر است. در گذشته شام در سوپی تشکیل شده از مواد غذایی و سبزیجات باقی مانده‌ی ناهار و نان‌های خشک خلاصه می‌شد. اما و با عوض شدن عادت‌های مردم، وعده‌ی شام مفصل‌تر شده است. از ادویه‌های مصرفی غذاهای اردن می‌توان به فلفل سیاه و قرمز، سماق، دارچین، فلفل شیرین، هِل، میخک و تخم گشنیز اشاره کرد^[۱]^[۲].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 71-78
↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[1] Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 71-78

[2] لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-آشپزي اردني يك روش سنتي براي آماده سازي غذاست كه اصالتاً اردني است. اين شيوه طي قرن‌ها تغييرات اجتماعي و سياسي كه ريشه در عصر پارينه سنگي اردن دارند، آغاز شده است. تنوع فراواني در شيوه‌هاي پخت غذا در اردن وجود دارد. آشپزي اصيل اردني شامل پختن، سرخ كردن و كباب كردن همراه سبزي‌ها، گوشت و مرغ است. از ديگر شيوه‌هاي رايج آشپزي مي توان به بريان كردن و تهيه غذا با سس‌هاي ویژه اشاره كرد.
+آشپزی اردنی یک روش سنتی برای آماده‌سازی غذاست که اصالتاً اردنی است. این شیوه طی قرن‌ها تغییرات اجتماعی و سیاسی که ریشه در عصر پارینه سنگی [[اردن]] دارند، آغاز شده است. تنوع فراوانی در شیوه‌های پخت غذا در [[اردن]] وجود دارد. آشپزی اصیل اردنی شامل پختن، سرخ کردن و کباب کردن همراه سبزی‌ها، گوشت و مرغ است. از دیگر شیوه‌های رایج آشپزی می‌توان به بریان کردن و تهیه غذا با سس‌های ویژه اشاره کرد.
-از آنجا كه اردن يكي از بزرگ ترين توليد كنندگان زيتون در دنياست، روغن زيتون، روغن اصلي آشپزي در اردن است. سبزي‌، سير، ادويه، پياز، سُس گوجه فرنگي و ليمو طعم دهنده‌هاي رايج در غذاهاي اردني‌ها هستند.
+از آنجا که [[اردن]] یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان زیتون در دنیاست، روغن زیتون، روغن اصلی آشپزی در [[اردن]] است. سبزی‌، سیر، ادویه، پیاز، سُس گوجه فرنگی و لیمو طعم دهنده‌های رایج در غذاهای اردنی‌ها هستند. آشپزی اردنی مجموعه ای برگرفته از غذاهای بیابان‌نشین‌ها، روستاییان، کشورهای [[سوریه]]، [[لبنان]] و فلسطین است.
-آشپزي اردني مجموعه اي برگرفته از غذاهاي بيابان نشين‌ها، روستاييان، کشورهاي سوريه، لبنان و فلسطين است.
+غذای ملی [[اردن]]، منصف (Mansif) نام دارد که از غذاهای بیابان نشین‌هاست؛ معنای آن در عربی به نصف است که مراد نصف یک بز یا گوسفند است. این غذا مخصوص جشن‌ها و مراسم است. در هنگام سرو آن، داخل یک سینی یک ورق نان پهن می‌کنند. روی آن مقدار زیادی برنج می‌ریزند و روی برنج گوشت گوسفند را قرار می‌دهند و به همراه سس ماست جلوی مهمانان می‌گذارند.
-غذاي ملي اردن، منصف<sup>[1]</sup> نام دارد که ازغذاهاي بيابان نشين‌هاست؛ معناي آن در عربي به نصف است که مراد نصف يک بز يا گوسفند است. اين غذا مخصوص جشن‌ها و مراسم است. در هنگام سرو آن، داخل يک سيني يک ورق نان پهن مي‌کنند. روي آن مقدار زيادي برنج مي‌ريزند و روي برنج گوشت گوسفند را قرار مي‌دهند و به همراه سس ماست جلوي مهمانان مي‌گذارند.
+این غذا از نان، گوشت، ماست، برنج، مغزها و ادویه تشکیل شده است و در دیس‌های بزرگ و دایره‌ای صرف می‌شود. در نسخه‌های مدرن، با گوشت مرغ هم طبخ می‌شود، حتی گاهی سیب زمینی و سبزیجات پخته مثل هویج هم در کنارش سرو می‌شود. امروزه برنج و گوشت آن در ظروف جدا سرو می‌شود که همه‌ی این‌ها منصف را از حالت سنتی خود خارج کرده است. صبحانه معمولاً شامل انواع پنیرهای سفید، زیتون‌ها، ترشی سبزیجات و نان‌های تازه پخت به همراه مغز هسته‌ی میوه‌ها، کره و عسل می‌باشد. بهترین گزینه‌ی نوشیدنی به همراه صبحانه چای یا آب‌میوه است.
-اين غذا از نان، گوشت، ماست، برنج، مغزها و ادويه تشكيل شده است و در ديس‌هاي بزرگ و دايره‌اي صرف مي‌شود.
+ناهار برای بسیاری از خانواده‌های اردنی وعده‌ی غذایی اصلی است و معمولاً شامل گوشت و انواع متنوعی از سالادها می‌شود. شام معمولاً کمتر از ناهار است که البته این موضوع برای خانواده و برنامه کاری آن‌ها می تواند متفاوت باشد. جمعیت زیاد [[فلسطینی ها در اردن|فلسطینی‌ها]] در این کشور باعث رواج غذای مشهور دیگری به نام مقلوبه شده است. این غذا از گوشت، پیاز سرخ کرده و انواع متنوعی از سبزی‌ها تشکیل شده است. کلمه مقلوبه به معنی "وارونه" است و علت این نام گذاری آن است که این غذا در هنگام پخت به‌طور کامل در یک ماهی تابه زیرورو می‌شود.
-در نسخه‌هاي مدرن، با گوشت مرغ هم طبخ مي‌شود، حتي گاهي سيب زميني و سبزيجات پخته مثل هويج هم در کنارش سرو مي‌شود. امروزه برنج و گوشت آن در ظروف جدا سرو مي‌شود که همة اينها منصف را از حالت سنتي خود خارج کرده است.
+=== غذاهای بیابان نشین‌ها ===
+مهم‌ترین بخش غذایی بیابان نشین‌ها را شیر و فراورده‌های شیری گوسفند و بز تشکیل می‌دهد، گرچه میزان نگه‌داری شتر و پرورش آن امروزه کاهش یافته است.
-صبحانه معمولاً شامل انواع پنيرهاي سفيد، زيتون‌ها، ترشي سبزيجات و نان‌هاي تازه پخت به همراه مغز هستة ميوه‌ها، كره و عسل می‌باشد. بهترين گزينة نوشيدني به همراه صبحانه چاي يا آب‌ميوه است.
+نان بخش مهم دیگری از غذای بیابان نشین‌هاست. آرد نان را از روستاهای نزدیک تهیه می‌کنند. چادر نشین‌ها هم چای و هم قهوه می‌نوشند. قهوه‌ی عربی برگرفته از قهوه‌ی ترکی است. این نوع قهوه بر روی حرارت مستقیم آتش تهیه می‌شود و سه بار به جوش می‌آید تا آماده خوردن شود. پس از صرف غذاهایی چون منصف سه مرتبه قهوه برای مهمانان آورده می‌شود. چای هر روز و پس از هر غذا نوشیده می‌شود و سرو آن مراسم خاصی ندارد. مخلوط شیر و چای برای صبحانه متداول است. در هنگام دم کردن به چای شکر نیز اضافه می‌شود.
-ناهار براي بسياري از خانواده‌هاي اردني وعدة غذايي اصلي است و معمولاً شامل گوشت و انواع متنوعي از سالادها مي‌شود. شام معمولاً كمتر از ناهار است كه البته اين موضوع براي خانواده و برنامه كاري آنها مي تواند متفاوت باشد.
+=== غذای روستانشین‌ها ===
+غذاهای روستانشین‌ها مشابه غذاهای کشورهای فلسطین، [[سوریه]]، [[لبنان]] است؛ سبزیجات، فرآورده‌های شیر، گوشت و حبوبات مصرف می‌شود. ماهی نقش چندانی در غذای آن‌ها ندارد. آن‌ها از زیتون، آب مرکبات، بادام و پسته زیاد تغذیه می‌کنند. در تابستان میوه‌هایی نظیر هندوانه و انگور در دسترس است. در صبحانه چای، آب میوه، انواع پنیر و سبزی خورده می‌شود.
-جمعيت زياد فلسطيني‌ها در اين كشور باعث رواج غذاي مشهور ديگري به نام مقلوبه شده است. اين غذا از گوشت، پياز سرخ كرده و انواع متنوعي از سبزي‌ها تشكيل شده است. كلمه مقلوبه به معني "وارونه" است و علت اين نام گذاري آن است كه اين غذا در هنگام پخت به‌طور كامل در يك ماهي تابه زيرورو مي‌شود.
+ناهار وعده‌ی مهمی ‌به شمار می‌آید. غذایی به نام مسخن (Musakhin) شامل جوجه به همراه سماق است که روی نان سوری سرو می‌شود. به همراه ناهار معمولاً سالاد خورده می‌شود؛ سالاد‌هایی نظیر سالاد لبنانی تبوله (Tabbuli) که تشکیل شده از بلغور گندم، جعفری، نعنا و پیاز سبز یا سالاد عربی که با گوجه فرنگی، خیار، پیازخرد شده، آب لیمو و روغن زیتون تهیه می‌شود. تحینی(Tahini) (خمیر کنجد و آب لیمو ترش) و تخم مرغ پخته‌ی مزه دار شده با سیر و آب لیمو از چاشنی‌های کنار غذا محسوب می‌شوند. وعده‌ی شام از ناهار سبک تر است. در گذشته شام در سوپی تشکیل شده از مواد غذایی و سبزیجات باقی مانده‌ی ناهار و نان‌های خشک خلاصه می‌شد. اما و با عوض شدن عادت‌های مردم، وعده‌ی شام مفصل‌تر شده است. از ادویه‌های مصرفی غذاهای [[اردن]] می‌توان به فلفل سیاه و قرمز، سماق، دارچین، فلفل شیرین، هِل، میخک و تخم گشنیز اشاره کرد<ref>Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm. Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 71-78</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.
-'''7-1-2-1 غذاهاي بيابان نشين'''‌'''ها'''
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[غذاهای سنتی ژاپن]]؛ [[غذای روسی]]؛ [[غذای کانادایی]] ؛ [[غذاهای سنتی کوبا]]؛ [[غذای سنتی لبنان]]؛ [[غذاهای سنتی تونس]]؛ [[غذا در افغانستان]]؛ [[تنوع غذاهای چینی]]؛ [[غذاهای سنتی سنگال]]؛ [[غذاهای آرژانتینی]]؛ [[غذای فرانسوی]]؛ [[غذاهای سنتی مالی]]؛ [[غذاهای سنتی ساحل عاج]]؛ [[غذا در زیمبابوه]]؛ [[غذای تایلندی]]؛ [[غذای اوکراینی]]؛ [[غذای اسپانیایی]]؛ [[غذاهای سنتی اتیوپی]]؛ [[غذاهای سنتی سیرالئون]]؛ [[غذاهای سنتی در قطر]]
-مهمترين بخش غذايي بيابان نشين‌ها را شير و فراورده‌هاي شيري گوسفند و بز تشکيل مي‌دهد، گرچه ميزان نگه‌داري شتر و پرورش آن امروزه کاهش يافته است.
+== کتابشناسی ==
-نان  بخش مهم ديگري از غذاي بيابان نشينهاست. آرد نان را از روستاهاي نزديک تهيه مي‌کنند.
-چادر نشين‌ها هم چاي و هم قهوه مي‌نوشند. قهوة عربي برگرفته از قهوة ترکي است. اين نوع قهوه بر روي حرارت مستقيم آتش تهيه مي‌شود و سه بار به جوش مي‌آيد تا آماده خوردن شود. پس از صرف غذاهايي چون منصف سه مرتبه قهوه براي مهمانان آورده مي‌شود.
-چاي هر روز و پس از هر غذا نوشيده مي‌شود و سرو آن مراسم خاصي ندارد. مخلوط شير و چاي براي صبحانه متداول است. در هنگام دم کردن به چاي شکر نيز اضافه مي‌شود.
-'''7-1-2-2 غذاي روستانشين‌ها'''
-غذاهاي روستانشين‌ها مشابه غذاهاي کشورهاي فلسطين، سوريه، لبنان است؛ سبزيجات، فرآورده‌هاي شير، گوشت و حبوبات مصرف مي‌شود. ماهي نقش چنداني در غذاي آنها ندارد. آنها از زيتون، آب مرکبات، بادام و پسته زياد تغذيه مي‌کنند. در تابستان ميوه‌هايي نظير هندوانه و انگور در دسترس است. در صبحانه چاي، آب ميوه، انواع پنير و سبزي خورده مي‌شود.
-ناهار وعدة مهمي ‌به شمار مي‌آيد. غذايي به نام مسخن<sup>[2]</sup> شامل جوجه به همراه سماق است که روي نان سوري سرو مي‌شود. به همراه ناهار معمولاً سالاد خورده مي‌شود؛ سالاد‌هايي نظير سالاد لبناني تبوله<sup>[3]</sup> که تشکيل شده از بلغور گندم، جعفري، نعنا و پياز سبز يا سالاد عربي که با گوجه فرنگي، خيار، پيازخرد شده، آب ليمو و روغن زيتون تهيه مي‌شود. تحيني<sup>[4]</sup> (خمير کنجد و آب ليمو ترش) و تخم مرغ پختة مزه دار شده با سير و آب ليمو از چاشني‌هاي کنار غذا محسوب مي‌شوند.
-وعدة شام از ناهار سبک تر است. در گذشته شام در سوپي تشکيل شده از مواد غذايي و سبزيجات باقي ماندة ناهار و نان‌هاي خشک خلاصه مي‌شد. اما و با عوض شدن عادت‌هاي مردم، وعدة شام مفصل تر شده است.
-از ادويه‌هاي مصرفي غذاهاي اردن مي‌توان به فلفل سياه و قرمز، سماق، دارچين، فلفل شيرين، هِل، ميخک و تخم گشنيز اشاره کرد. (11)