|
|
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | | |
| [[جغرافیای طبیعی بنگلادش]] شامل: [[موقعیت جغرافیایی بنگلادش]]، [[آب و هوای بنگلادش]]، [[ارتفاعات و ناهمواری های بنگلادش]]، [[رودهای بنگلادش]]، [[پوشش گیاهی و جانوری بنگلادش]]، [[جاذبه ها و دیدنی های طبیعی بنگلادش]]، [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]، [[جمعیت بنگلادش]] ،[[پراکندگی و تراکم جمعیتی بنگلادش]]، [[وضعيت شهرنشينی و روستانشينی بنگلادش]]، [[هرم سنی و جنسیتی جمعیت بنگلادش]]، [[ساختار قومی جمعیت بنگلادش]] است که به شرح زیر است: | | [[جغرافیای طبیعی بنگلادش]] شامل: [[موقعیت جغرافیایی بنگلادش]]، [[آب و هوای بنگلادش]]، [[ارتفاعات و ناهمواری های بنگلادش]]، [[رودهای بنگلادش]]، [[پوشش گیاهی و جانوری بنگلادش]]، [[جاذبه ها و دیدنی های طبیعی بنگلادش]]، [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]، [[جمعیت بنگلادش]] ،[[پراکندگی و تراکم جمعیتی بنگلادش]]، [[وضعيت شهرنشينی و روستانشينی بنگلادش|وضعیت شهرنشینی و روستانشینی بنگلادش]]، [[هرم سنی و جنسیتی جمعیت بنگلادش]]، [[ساختار قومی جمعیت بنگلادش]] است که به شرح زیر است: |
|
| |
|
| [[بنگلادش|سرزمین بنگلادش]] بین 2034 و 2638 درجه عرض شمالی و 881 و 9241 درجه طول شرقی قرار دارد. | | [[بنگلادش|سرزمین بنگلادش]] بین 2034 و 2638 درجه عرض شمالی و 881 و 9241 درجه طول شرقی قرار دارد. |
| خط ۷۰: |
خط ۷۰: |
|
| |
|
| این پارک در واقع جنگلی طبیعی است که در داخل آن حدود هزار متر دریاچه مصنوعی طراحی و ساخته شده است تا گردشگران از فضای داخل آن حداکثر بهره را ببرند. در این دریاچه امکان ماهیگیری و قایق رانی برای عموم فراهم شده است. احداث باغ های گل در درون این جنگل، وجود 20 جایگاه ویژه برای گردشگران، 6 محل برای استراحت با امکانات رفاهی از دیگر امکانات وتسهیلات لازم در درون این جنگل زیباست<ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>. | | این پارک در واقع جنگلی طبیعی است که در داخل آن حدود هزار متر دریاچه مصنوعی طراحی و ساخته شده است تا گردشگران از فضای داخل آن حداکثر بهره را ببرند. در این دریاچه امکان ماهیگیری و قایق رانی برای عموم فراهم شده است. احداث باغ های گل در درون این جنگل، وجود 20 جایگاه ویژه برای گردشگران، 6 محل برای استراحت با امکانات رفاهی از دیگر امکانات وتسهیلات لازم در درون این جنگل زیباست<ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>. |
|
| |
| === '''جغرافیای انسانی''' ===
| |
|
| |
| ==== جمعيت، اختلافات انسانی (نژاد)، حرکات جمعیت ====
| |
| بنگلادش با جمعيتی حدود 158/570/535 نفر، يكي از كشورهاي بزرگ دنيا از نظر تراكم جمعيتي است 2011 در سال 1991 ميلادي جمعيت اين كشور حدود 110 ميليون نفر بود. طبق گزارش COHRE و ACHR <ref>Forced Evictions in Bangladesh, 2000:7</ref>در سال 1999میزان رشد جمعیت داکا حدود 1/8 درصد بوده که در هر کیلومتر مربع 798 نفر زندگی می کرده اند و این میزان در همان تاریخ در جهان بالاترین حد بوده است. در سال 2001 ميلادي جمعیت این کشور به رقمي حدود 129 ميليون نفر افزايش يافت. بدیهی است که با بالارفتن جمعیت، مشکل تراکم آن نیز افزایش یافت. در حال حاضر، تراكم جمعيت حدود 1045 نفر در هر كيلومتر مربع و حدود 28 درصد از کل جمعیت شهری می باشد. بنگلادش از نظر كثرت جمعيت هشتمين كشور دنيا و نیز چهارمین کشور مسلمان از نظر تعداد جمعیت است. <ref>Phillips and Gritzner, 2007:15</ref> بيشترين حجم تراكم در شهر داكا <ref>Forced Evictions in Bangladesh, 2000:8</ref> و كمترين تراكم در ارتفاعات چيتاگنگ است. طبق گزارش همین منبع، دلیل رشد سریع شهر داکا، وجود سیلاب های فراوانی است که دهکده های اطراف داکا را به سرعت نابود کرده و موجب بی خانمانی مردم فقیر روستاها شده است؛ به طوری که مردم آواره برای بدست آوردن جا و غذا راهی پایتخت شده و در اطراف داکا مسکن گزیده اند<ref>Ibid, 2000:9</ref>. نرخ مرگ و میر از هر 1000 نفر، حدود 57/73 نفر است، که در مقایسه با سایر کشور ها در ردیف 48 قرار دارد و نرخ امید به زندگی، 69/75 سال می باشد.
| |
|
| |
| نرخ رشد جمعيت 1/73 است كه نسبت مرد به زن از هر 1000 نفر ، 106 و زن به مرد 100 نفر است. نرخ باروري در ميان زنان 3/3 درصد و ميزان تولد 22/98 درصد مي باشد. ميزان مرگ و مير 5/75 درصد است كه از اين رقم ، 40/9 درصد را زنان و 59/1 درصد را مردان تشكيل مي دهند.
| |
|
| |
| درصد سنی از 0 تا 14 سال، حدود 34/3 درصد [iii] است. درصد سنی 15 تا 64 سال، حدود 61/1 درصد [iv] است. درصد سنی از 65 سال به بالا،2256163 نفر آقایان و 1193 نفر زنان است.
| |
|
| |
| در يك نگاه كلي بايد گفت كه جمعيت كشور بنگلادش در سال 1801 م، 14/5 ميليون نفر، در سال 1851 م، 20/3 ميليون نفر، در سال 1901 م، 28/9 ميليون نفر، در سال 1921 م، 33/3 ميليون نفر، در سال 1941 م، 42 ميليون نفر، در سال 1961 م، 50/8 ميليون نفر، در سال 1981 م، 89/9 ميليون نفر، در سال 2001 م، 129 ميليون نفر و در سال 2002 م، 133 میلیون نفر بوده است.
| |
|
| |
| ==== '''مهاجرت و تراکم''' ====
| |
| مهم ترین عامل مهاجرت در بنگلادش، عامل اقتصادی است. به دلیل جمعیت زیاد و رشد بالای آن، مهاجرت پیوسته از روستا به شهر و از کشور به خارج صورت می گیرد. روستاییان به دلیل سیلاب های مداوم و از دست دادن زمین های کشاورزی و نیز خانه و کاشانه خود، عازم شهرها به خصوص پایتخت می شوند. نوجوانان و تحصیل کرده های دانشگاه ها برای دست یابی به کار بهتر و آینده مطمئن، به کشورهای دیگر مهاجرت می کنند. به استناد منابع معتبر ( West,2009:115 onwards)، مشکل عمده این کشور، مهاجرت نیروهای متخصص و کارآمد آن در سطح وسیع به کشورهای توسعه یافته از یک سو و مهاجرت جمعیت روستایی به شهرهای صنعتی به ویژه به داکا می باشد.
| |
|
| |
| ==== '''ساختار قومی و جسمانی جمعيت''' ====
| |
| به نظر می رسد گروهی از هند و آريايي ها كه در 2000 سال قبل از ميلاد مسيح به طرف شرق حركت كردند، در اين منطقه مستقر شده باشند. اينان نخستين گروه هايي بودند كه جمعيت اين منطقه را تشكيل دادند.
| |
|
| |
| اين رشد سريع جمعيت همراه با كاهش مرگ و مير به علت بهبودي وضعيت بهداشتي سبب شد كه جمعيت كنوني كشور به 535570 158 نفر برسد. مصائب و بلاياي طبيعي نيز سبب مي شود كه شمار زيادي از مردم جان خود را از دست بدهند.
| |
|
| |
| با وجود اينكه در خصوص دوران پيش از تاريخ بنگلادش و سرزمين هاي اطراف آن تحقيقاتي صورت گرفته است، اما امكان دسترسي به يك نتيجه مطلوب تا حدود زيادي غير ممكن است و به مدارک و مستندات معتبر و نیز تحقيقات بيشتري نیاز است.
| |
|
| |
| از آثار باستاني كشف شده در اين منطقه حقايقي آشكار شده كه تا حدودي نتايجي را به دست داده است. سياه پوستان از قديمي ترين و به عبارت بهتر اولين گروهي هستند كه در اين منطقه شناخته شده اند و آثاري را در ميان قبايل گوناگون از « آسام » تا « فيليپين » به جاي گذاشته اند
| |
|
| |
| (Hutton 1931).
| |
|
| |
| گروه بعدي به نام بوميان پيش از استراليايي ( پروتو استرالويد ) معروف مي باشند. ظاهر آن ها داراي سري گرد، بيني پهن و پوستي به رنگ قهوه اي سوخته بودند. آن ها احتمالاً از آسياي غربي آمده و در آسياي جنوب شرقي پراكنده شده اند. اين گروه نه تنها انواع كشت را در آسياي جنوب شرقي انجام دادند، بلكه در اراضي اطراف بنگلادش نيز آن ها را رشد و ارتقاء دادند.
| |
|
| |
| اين نظريه كه اين گروه در كشاورزي فعال بوده اند، از طريق كشف تيرهايي كه متعلق بـــه «عصر نوسنگي » مي باشد، قابل اثبات است. همچنین باقي ماندن بعضی واژه هاي جنوبي (AUSTRIC) در زبان بنگالي و زبان هاي وابسته آن، مانند واژه هاي لنگال (شخم)، ناري گل (نارگيل )، لائو ( كدو تنبل )، گاندا ( چهار )، كوري اشاره به وابستگی مردمان اولیه این سرزمین با بومیان استرالیا دارد. احتمالاً اقوام پيش از مغولي، سياه پوستان جنوبي را از سمت شرق تعقيب کردند وتعدادي از آن ها تا دشت « چوتانگپور » پراكنده شدند. شاید مسیر مهاجرت عمده اين اشخاص، به سوي آسياي جنوب شرقي بوده است.
| |
|
| |
| در مدت كوتاهي اين افراد به جمعيت پيشين افزوده و در آن ها تحليل رفتند. قفقازي هاي كله دراز مديترانه اي كه در واقع عنصر اصلي افرادي كه به نام « دراويدي » خوانده مي شدند و قفقازي هاي نوع آلپي كله گرد به شبه قاره وارد شدند و از شمال غربي تا بنگلادش پراكنده شدند.
| |
|
| |
| هنوز مشخص نشده است كه آيا گروه آلپي ها قبل و يا بعد از نوع قفقازي هاي كله دراز كه به نام «آريايي » معروف هستند، وارد اين منطقه شده اند يا خير، و آيا از عناصر ديگر توانسته بودند به اين سرزمين وارد شوند يا نه؟ در هر صورت احتمال دارد كه هر دو عناصر ياد شده به اين سرزمين آمده باشند. اين رخدادها احتمالاً بين دو هزار يا دو هزار وپانصد پيش از ميلاد و هزاره اول پيش از ميلاد اتفاق افتاده است.
| |
|
| |
| از آغاز هزاره اول پيش از ميلاد، روند آريايي شدن به وقوع پيوسته است، كه البته اين شيوه را بهتر است « برهمنيزه » شدن بخوانيم.
| |
|
| |
| بسياري از قفقازي هاي كله دراز كه در قسمت بالای دره گنگ استقرار يافته بودند، به سوي نقاط پایین اين دره حركت كردند و حتي وارد دره « براهماپوترا » شدند. قبايل اين ناحيه كه وارد قلمرو دين « وديك » ( ودايي ) شده بودند به دلیل توسعه آن، به دين هندو گرويدند. در واقع تاثير چشمگيری که غير آريايي ها برروي دين ودايي و پيروان آن گذاشتند، سبب تبديل آن ها (قبايل بومي غير آريايي) به برهمن شد، لذا اين گروه به «برهمن» شهره شدند(Lewis, 2011:41-74).
| |
|
| |
| مادامی که بيشتر غير آريايي ها به عنوان طبقه فرودست باقي ماندند، طبقات بالاي غير آريايي ها به داخل كاست بالاي سيستم جديد جذب شدند. با اين پروسه مهاجرت، آريايي ها با عناصر ارمني و آلپي مخلوط شدند و برهمنان وداها و كاياشت بنگالي را شكل دادند (Lewis, 2011:100-104).
| |
|
| |
| به نظر مي رسد قشر دوم از سه عنصر شكل گرفته باشد:
| |
|
| |
| 1.پروتو استرالويد
| |
|
| |
| 2.دو نوع از قبايل قفقازي هاي مديترانه اي
| |
|
| |
| 3.شودرا
| |
|
| |
| قشر اخیر، كه طبقه كشاورز در كاست هندي مي باشد، كمتر از دو قشر عمدة اجتماعي دیگرظاهر شده است. پائين ترين قشر تركيبي از كاست هاي هندو شامل : « كامار »[1] ؛ « دم » [2] ؛ « پُد» [3] و تركيبي از قبايل بومي مانند « باجي »[4] و « هادي »[5] بودند كه به احتمال قوي ، پروتواسترالويدها و قفقازي هاي مديترانه اي عنصر اصلي به حساب مي آمدند.
| |
|
| |
| از قرن يازدهم پس از ميلاد با توجه به فتوحات مسلمانان، مردم از سراسر آسياي غربي و سرزمين هاي شمالي شبه قاره به اين سرزمين مهاجرت كردند و در اين منطقه سكونت اختيار كردند. در بين آن ها قفقازي ها، ارمني ها و مغول ها عنصر اصلي بودند (شایگان، 1375: 299).
| |
|
| |
| حكمرانان ترك چندين قرن در اين سرزمين حكومت كردند كه اين مساله بيانگر جای پاي حضور عنصر ترك در اين سرزمين است كه در ميان مردم ديگر تحليل رفته اند. عدم اعتقاد به سيستم كاست در اسلام سبب شد تا هر عنصر نژادي در ميان مسلمانان ظاهر شود.
| |
|
| |
| طبق اظهار نظر « رايزلي » [6] عنصر كله گرد در بين تركيب دراويدي هاي بنگالي كه اصولاً مغولي خوانده مي شوند، با يافته هاي « گوها » [7] و « چاندا» [8] بي اعتبار مي شوند؛ اما نفوذ مغولي در بنگلادش به قدري قوي است كه هيچ گونه جاي شكي را باقي نمي گذارد.
| |
|
| |
| '''پراکندگی جمعیت'''
| |
|
| |
| تعداد زيادي از قبايل در مرزهاي شرقي اين كشور زندگي مي كنند. مردم بنگلادش به چهار گروه قومي تقسيم مي شوند:
| |
|
| |
| 1.دراويدي
| |
|
| |
| اين گروه از اقوام « اورن ها»[9] با تعداد كمي از افرادي كه اصل آن ها از جنوب هند مي باشند، تشكيل شده است.
| |
|
| |
| « اورن ها »، قبيله اي از هند مركزي هستند که در سال های نخستین سده حاضر از هند به ايالت هاي چاي خيز بنگلادش یعنی «سيلهت » و « چيتاگنگ » مهاجرت كرده اند . اين افراد در سال 1931 م حدود چهل هزار نفر بودند كه به زبان دراويدي صحبت مي كردند؛ اینان تا سال 1951 اين محل را ترك كرده و به نقاط دیگر رفته اند.
| |
|
| |
| طبق سرشماري سال 1951 ، كه توسط دولت پاكستان صورت گرفت، فقط در حدود سه هزار نفر از اين گروه باقي مانده بودندكه به زبان مادري خود صحبت مي كردند. اكثر اين ها دراويدي بودند. امروزه تعدادی از این گروه در کشتزارهاي چاي « سيلهت » مشغول به كار هستند.
| |
|
| |
| 2.گـــروه دوم شامــــل كسانــــي مي شود كه اساساً اصل و ريشه آن ها پروتو استرولويد است. «قاضي ها» [10] و « سانتال ها » [11] دو دسته عمده از اين گروه هستند. سرزمين اصلي سانتال ها دشت چوتانگپور است كه در سال 1870 از آنجا به سوي شمال شرقي و در سال 1920 به گلپارا مهاجرت كردند. این گروه سپس به داخل بنگلادش مهاجرت و در ناحيه « باربند » اقامت گزيدند و آن منطقه را كه جنگلي بود، براي كشاورزي مساعد ساختند. پس از مدتی بعضی از آن ها از اين منطقه ً به طرف آسام مهاجرت كردند و محل قبلي خود را براي افراد بومي يا افراد جديدتر از دسته « سانتا » باقي گذاشتند. اين حركت در سال 1947 از سمت شمال به شرق انجام شد كه درهمان جا باقي ماندند، اما با فشارهاي بيروني نتوانستند سنت ها و عادات خود را حفظ كنند. اكنون جمعیت آن ها در حدود 250 هزار نفر است كه در غرب در « پورشاه »[12]، « هري پور »[13]و « ورين سان گال آپازيلاس»[14] مستقر شده اند. همچنین در شرق نيز هزاران نفر از آن ها در منطقه «سيلهت» به عنوان کارگران چاي ساكن شده اند. گروه « قاضي » در شرق قرار دارند و محل اصلي آن ها تپه هاي قاضي يعني بخشي از دشت مگالايا[15] در ناحيه سيلهت مي باشد كه تعداد جمعیت آن ها به 25 هزار نفر مي رسد. تعدادي از این گروه، كه حدود 700 نفر مي شدند، به چيتاگنگ عزيمت کردند. بيشتر اين افراد از كارگران چاي مي باشند.
| |
|
| |
| 3.دسته سوم «پوليه »[16] خوانده مي شوند، عمدتاً زرد پوست هستند و به خوبي در ساختار جمعيتي مشاهده مي شوند. این گروه بیشتر در شمال بنگال سکونت دارند. البته اين گروه با آميزش از پروتواسترالويد ها و وابسته به « كوچ »[17] مي باشند.
| |
|
| |
| « كوچ » تعلق به گروه بزرگ تر دارد كه از ديدگاه قومي و زباني « بودو »[18] يا «بارا» [19] خوانده مي شوند. در داخل اين گروه، دسته هاي « گارو» [20] ، « خاجونگ »[21] ، «كاچاري »[22] و «تيپرا» [23] قرار دارند.
| |
|
| |
| دسته « گارو » كه حدود هشتاد هزار نفر مي باشند، در تپه هاي « سوزانگ »[24] و عمدتاً در «هالوگات »[25] ، « دورگاپور »[26] ، « كالماكاندا »[27] ، « جني گاتي »[28] ، « ناليتي باري »[29] و در انتهاي شمالي « مادوپورتركت »[30] زندگي مي كنند. این گروه افرادی قوي بنيه هستند كه قدرت خود را از ناحيه تپه اي گارو در ايالت مگالايا در هند مي دانند. اين افراد خود را « ماندي كوسيك » [31] مي نامند.
| |
|
| |
| گروه « هاجونگ » [32] شاخه اي از « گارو »[33]مي باشد كه عناصر غير گارو ( باراني ها ، هاري ها و غيره ) را در ميان خود جذب كرده اند. اين گروه در شرق تپه هاي سوزانگ زندگي مي كنند.
| |
|
| |
| تعداد زيادي از « كاچاري ها » در كاچار هند و تعداد كمي از آن ها در ايالت سيلهت زندگي مي كنند كه از سمت جنوب تا دهكده تيپرا گسترش يافته اند.
| |
|
| |
| تپيراها ظاهراً از نام « توي پرا » [34] (پيش دريا ) گرفته شده است. اكثر اين گروه نيز در داخل بنگلادش در تپه هاي ايالت تركت محصور شده اند. تعداد زيادي از اين گروه در « رامگر » و تعداد كمي در « سانگو » و دره هاي « ماتاموري » زندگي مي كنند.
| |
|
| |
| 4.گروه « رنگ/رینگ » [35] ،كه قبلاً به منزله قبيله ای جدا دسته بندي شده است، دقيقاً فرقه اي از تيپراها هستند. تعداد تيپراها حدود پنجاه هزار نفر مي باشد.
| |
|
| |
| گفتني است كه در محدوده تپه تركت و « ككراچري » [36] و محدوده « باندريان »[37] حدود سيزده قبيله گوناگون كه به صد فرقه مختلف تقسيم بندي شده اند، از بهترين منابع مطالعات در خصوص اقوام در منطقه به حساب مي آيند.
| |
|
| |
| چاکماها: نظریه ای كه نسبت به « چاكماها » وجود دارد اينست كه آن ها را از گروه هاي مختلف مغولي (زردپوستان) مي دانند، اما ديدگاه قومي كه در ميان بنگالي ها وجود دارد حاكي از اين است كه "چاكماها" نتيجه مهاجرت درون گروهي بنگالي های آراكانيزها هستند. البته در اين خصوص هيچ گونه مدرك یا سندي وجود ندارد تا اين ادعا را اثبات كند. هر چند بسياري از آن ها چهره اي قفقازي دارند، اما اين مساله نيز كاملاً در بين گروه هاي پيش از مغولي ها امری عادي است. آن ها به دو شبه قبيله تقسيم مي شوند:
| |
|
| |
| 1.چاكما [38]
| |
|
| |
| 2.تانچانگا[39]
| |
|
| |
| چاكماها يكي از بزرگ ترين دسته از اين دو گروه است و عمدتاً در « كاسالونگ » [40] و قسمت عليا و ميانه دره هاي « كارنافولي » زندگي مي كنند. جمعيت اين گروه در سال 1981، حدود 203 هزار نفر برآورد شده است ( Philips and Gritzner, 2007:20-55; Singh,2010:20-35).
| |
|
| |
| « تانچانگاها » اساساً در دره « رينگائون »[41] ساكن هستند و تعداد اندكي از آن ها در «علي كادام»[42] (در دره ماتاموري)، «ناكايونچاري »[43] و «اوكي اوپازيلا»[44] زندگي مي كند كه جمعيت آن ها را حدود 17 هزار نفر تخمين زده اند.
| |
|
| |
| « مغ ها » [45] از نظر تعداد، دومين گروه به حساب مي آيند كه تعداد آن ها به 135 نفر مي رسد. «مغ ها» از نظر درون گروهي به دوگروه تقسيم مي شوند : 1) « جوميامغ »[46] ، 2) گروه های کوچک تر «مورما»[47] ، « مياما»[48] ، « رونگ » [49] ، « راكينگ مور»[50].
| |
|
| |
| جوميامغ ( مغ هاي جوميا ) در ناحيه چيتاگنگ در يك دوره طولاني ساكن بوده اند و عمدتاً به كشت و زرع اشتغال داشته اند.
| |
|
| |
| زماني كه قلمرو مغ هاي راكينگ در اواخر قرن هيجدهم و اوايل قرن نوزدهم بوسيله كشور برمه فتح شد، آن ها از آراكانگ مهاجرت كردند. اين گروه اساساً از طريق ماهي گيري باقايق، امرار معاش مي كنند.
| |
|
| |
| « باراس ها »[51]در دوره هايي با مغ ها در یک گروه قرار داشتند، اما ازنظر گروه زباني با آن ها تفاوت داشتند، زيرا آن ها پیرو آیین بودایی بودند. احتمالاً اين گروه بخشي از افرادي بودند كه زماني در ساحل چيتاگنگ حكومت مي كردند و از « اراكانز» [52] به بنگال آمده بودند. اكثر اين افراد از نظر تفاوت های انسانی تقريباً شبيه زرد پوستان هستند و هيچ گونه شباهتی به بنگالي ها ندارند.
| |
|
| |
| سومين قبيله بزرگ در ناحيه چيتاگنگ، گروه « پيترا » و چهارمين آن « مرو» [53] مي باشند. در خصوص « مروها » اطلاعات بسيار ناچيزي وجود دارد، زیرا تا سرشماري سال 1951 تعداد آن ها مشخص نشده بود. در آماري كه در سال 1981 اعلام شد، تعداد آن ها حدود 17 هزار نفر برآورد شد. آن ها در اطراف رودخانه هاي « سانگو»[54] و « ماتاموري »[55] زندگي مي كردند. بنگالي ها آن ها را «مورانگ»[56] مي نامند به اين علت كه فرقه اي از تيپراها به آن نام خوانده مي شوند كه از مروها نبودند ( Ibid:30-35; Wilce, 1998:50-55 ).
| |
|
| |
| « كوكي ها» [57] و «لوشي ها»[58] در شمال شرقي در ايالت « ميزورام »[59] ، در هند، زندگي مي کنند و خود را « ميزو» مي نامند. تعداد اندكي از « كوکي ها » و « پالام ها» جز قبيله لوشي ها مي باشند كه در جنوب شرقي ناحيه سيلهت مستقر شده اند. زنان آن ها سارنگ هايي با طراحي زيبا مي پوشند. البته پوشاك مردان و زنان با ساير قبايل تپه اي فرق دارد. حدود پنج هزار كوکي و پالم و لوشي در بنگلادش وجود دارد.
| |
|
| |
| پنج قبيله كوچك ديگر در بخش جنوبي تپه تركت زندگی می کنند كه احتمالاً همه آن ها به گروه «ميزو – چين » تعلق دارند.
| |
|
| |
| گروه « بوم » [60] يا « بن » [61] معمولاً اشاره به بنجوگي هاي بنگالي دارد كه تعداد آن ها را حدود هزار نفر تخمين مي زنند و عمدتاً در شرق « روما» مي باشند.
| |
|
| |
| « پانكو» [62] ، مردمي كه وابستگي زيادي به يكديگر دارند و امروزه در « ساپالونگ » [63] و ناحيه «دامداميا»[64] در قسمت عليای دره « كارناپولي » ساكن هستند.
| |
|
| |
| «كومي ياكامي» [65] از گروه قبيله ديگري در اين ناحيه مي باشند كه در ارتباط با آداب و زبان آن ها چيزي كشف نشده است. اين گروه را معمولاً بيگانه يا ناشناخته مي نامند.
| |
|
| |
| «خين ها يا كين ها »[66] از قشر پايين چيني ها به حساب مي آيند كه در حدود هزار نفر از آن ها در طول « كاپتال كال » زندگي مي كنند.
| |
|
| |
| «چاك» [67] قبيله كوچكي است در «ناكيدنك چري اوپازيال»، آن ها معمولاً به طور اشتباهي شامل چاكماها به حساب مي آيند؛ حتي در سرشماري 1951 اين اشتباه نيز رخ داده است. چندين فرضيه در رابطه با اصل و ريشه آن ها وجود دارد كه احتمال پيوستگي آن ها را با چاكماها قوت مي بخشد.
| |
|
| |
| اكثر ماني پوري هاي ايالت هند، در سيلهت، كمال گنج و چوناروكات ساكن شده اند. اساساً اين گروه مغولي هستند اما اغلب آن ها علامت هايي از ساختار قومي بنگالي دارند.
| |
|
| |
| گروه دیگری به نام مکری ها در سمت شمال دشت مگالالايا در جنوب سيلهت زندگی می کنند.
| |
|
| |
| كليه فهرست بالا كه در خصوص قبايل ذكر شد، در واقع معرفي فشرده قبايل متعددي است كه در بنگلادش به طور پراكنده در سطح كشور وجود دارند. بزرگ ترين گروه از اين مردم در واقع افراد غير قبيله اي هستند كه به نام « بنگالي » مطرح مي باشند. اين افراد به زبان بنگالي صحبت مي كنند. البته اين فرضيه كه بنگالي ها از يك ساختار قومي همگرا تشكيل شده اند، كاملاً غلط است.
| |
|
| |
| در ميان اقوام مورد بحث، كاست هاي مختلف هندي از گونه هاي پروتواسترالويد، قفقازي و مغولي كاملاً پيدا است. ساختار جمعيتي بنگالي ها شامل گروه هايي با مشخصات كاست هاي بالای هندوها است، یعنی با ویژگی هایی مانند بيني زيبا و پوست روشنتر، و نیز تعدادي از كاست هاي پائين با مشخصه های سيماهاي قفقازي می باشد.
| |
|
| |
| به هر حال در بين مسلمانان، اين گستردگي قومي يافت نمي شود هر چند ساختار جمعيتي آن ها تركيبي از همان خطوط هندو مي باشد، اما تركيبات جمعيتي از گروه هاي ترك ها، سامي ها و قفقازي ها ی آريايي در بين آن ها بيشتر نفوذ كرده است.
| |
|
| |
| بسياري از ترك ها، فارس ها، عرب ها و افراد ديگري از ايراني ها، سامي ها و آن هایی كه ريشه تركمني دارنــــد، در اين سرزمين ساكن شده اند. جايگزيني اصلي آن ها را هنوز مي توان از طريق سيماي ظاهري مسلماناني كه در اين منطقه زندگي مي كنند، تشخيص داد.
| |
|
| |
| مسلمانان بسياري از ايالت هاي « چيتاگنگ » و «نوكالي » [68] به طور جزیي داراي بيني عقابي هستند و يــــا ريش انبـــوه و سيماي كشيده دارند كه شبيه عرب هاي يمني و عمان مي باشند. لذا اين مردم در جاهايي مانند « دابل مورينگ»[69] ،«هادازري »[70] ، « انوار» [71]، «روزان»[72]، «پول كالي» [73] در ايالت چيتاگنگ، « پاكوندا » [74] و « حسين پور»[75] در ايالت ميمنسينگ، «ماتهوپور»[76] ،« اپازيلا»[77] از ايالت « تانگيل »[78] ، «چاندپور»[79] ، «حاجي پور »[80] از ايالت كوميلا، « بيگم گنج » [81]در ايالت نوكالي، « تجگائون » [82] از ايالت قاضي پور، « دمرايي »[83] در داكا، « گلاپ گنج »[84]، « بني بازار »[85] در ايالت سيلهت وغيره داراي چشم هاي روشن رنگين نسبت به افراد ديگر دارند، لذا اين مساله اتفاقي به نظر نمي رسد؛ چرا كه مدارك تاريخي و سنتي از قوم پتان ( که از نظر قومی شامل تـرك ها، فارس ها و پختون ها مي شود ) نشانگر اينست كه آن ها در اين مكان ها ساكن شده اند. قبايل مشخص در آن سوي سند ( مانند آفريدي ها ) هستند كه داراي چشم هاي روشن مي باشند.
| |
|
| |
| بعضي از هندوها نيز داراي چشمان روشني هستند كه بايد آن ها را از كاست هاي بالاتر و پتان ها دانست. مسيحي هايي كه رد پاي آن ها به اجداد پرتغالي هاي ماجراجو مي رسد، كاملاً بور نيستند؛ هر چند بيشتر اين افراد بور خارج از محدوده سكونت پرتغالي ها قرار داشته اند.
| |
|
| |
| گروه هاي همگرا كه با نام « بنگالي »[86] خوانده مي شود و در واقع از بزرگ ترين اين افراد هستند، بيش از 98 درصد از كل جمعيت را تشكيل مي دهند، كه رقمي حدود صد و ده ميليون نفر از آن ها در بنگلادش زندگي مي كنند؛ فرهنگ و زبان آن ها بر كل جامعه غالب است. همچنين حدود دويست هزار نفر مهاجر از ايالت هاي « بيهار »[87] ، « اتارپرادش »[88] و «گجرات »[89] نيز به اين سرزمين آمده اند.
| |
|
| |
| در كشتزارهاي چاي نيز بعضي از اقوام « اورياس » [90]، « بوناس »[91]، « نوني ياس » [92]و نیز افرادی که از دشت « چوتانگپور »[93] و قبل از سال 1947 به بنگلادش آمده اند، سکونت دارند. اين افراد يا بدون قبيله هستند و يا در گروه هاي كوچكي كه دیگر شكل قبيله اي آن ها از بين رفته است، تشکل یافته اند '''(''' 149 -155 :1998 ''',''' Haroun er Rashid''').'''
| |
|
| |
| ==== '''وضعیت شهر نشینی و روستا نشینی''' ====
| |
| بنگلادش عمدتا یک کشور روستایی است که در آن بیش از 80 درصد از nations 128 million people live in rural areas and mostly engaged in agriculture. ملت 150 میلیونی آن در مناطق روستایی زندگی می کنند و اغلب در بخش کشاورزی مشغول هستند. این کشور تا به حال دو و نیم دهه ازdevelopmental efforts to avert poverty and to achieve economic development and تلاش های توسعه، برای جلوگیری از فقر و برای رسیدن به توسعه اقتصادی و social change. تغییر اجتماعی، استفاده کرده است. Despite large inflow of capital and foreign aid to augment meager با وجود این که جریان زیادی از سرمایه و کمک های خارجی به این کشور سرازیر شده و برای توسعه، برنامه ریزی جدی صورت گرفته است، همچنان رشد پایین اقتصادی معضل اصلی این کشور است.
| |
|
| |
| به طور متوسط، سرانه درآمد هنوز کم است و با استانداردهای جهانی، بیش از نیمی از جمعیت کشور زیر خط فقر قرار دارند. انفجار جمعیت، کمبود منابع، محدودیت های شدید زیست محیطی، نبود فناوری، برخی از عوامل اصلی نرخ آهسته رشد اقتصادی و افزایش فقر است. در حالی که دولت نظارت و ترویج شهرنشینی را توسعه داده است، اما هنوز نرخ آهسته شهر نشینی و گسترش نابرابری فضایی در کشور به خوبی قابل ثبت است. مطالعات موجود در urbanization in Bangladesh have largely focused on urban population dynamics, شهرنشینی در بنگلادش به طور عمده در دینامیک جمعیت شهری متمرکز شده است. income is still low by the World standards (US$470) and over half of the
| |
|
| |
|
| == نیز نگاه کنید به == | | == نیز نگاه کنید به == |
| خط ۲۲۲: |
خط ۷۸: |
|
| |
|
| [ii] آغاز سال جدید | | [ii] آغاز سال جدید |
|
| |
| یعنی 27551594 نفر پسر و 64777626 نفر دختر
| |
|
| |
| یعنی 43195645 نفر مرد و51989150 نفر زن
| |
|
| |
|
| == کتابشناسی == | | == کتابشناسی == |
| <references /> | | <references /> |
| [[رده:جغرافیای طبیعی]] | | [[رده:جغرافیای طبیعی]] |
جغرافیای طبیعی بنگلادش شامل: موقعیت جغرافیایی بنگلادش، آب و هوای بنگلادش، ارتفاعات و ناهمواری های بنگلادش، رودهای بنگلادش، پوشش گیاهی و جانوری بنگلادش، جاذبه ها و دیدنی های طبیعی بنگلادش، جغرافیای انسانی بنگلادش، جمعیت بنگلادش ،پراکندگی و تراکم جمعیتی بنگلادش، وضعیت شهرنشینی و روستانشینی بنگلادش، هرم سنی و جنسیتی جمعیت بنگلادش، ساختار قومی جمعیت بنگلادش است که به شرح زیر است:
سرزمین بنگلادش بین 2034 و 2638 درجه عرض شمالی و 881 و 9241 درجه طول شرقی قرار دارد.
حدود و وسعت
کشور بنگلادش جزو کشورهای شبه قاره هند است. وسعت آن147570 کیلو متر مربع می باشد و در بخش شرقی جنوب آسیا واقع شده است. این کشور از سه طرف شمال ، شرق و غرب با کشور هند و از جنوب شرقی با کشور میانمار (برمه) مرز مشترک دارد. سمت جنوب آن را خلیج بنگال فرا گرفته است.
ارتفاعات و ناهمواری ها
به طور کلی، بنگلادش به عنوان سرزمینی دلتایی با جلگه پهن رسوبی شناخته می شود. از نظر جغرافیای طبیعی و بر اساس پستی و بلندی به سه ناحیه مشخص تقسیم می شود:
- تپه ها؛
- سرزمین های مرتفع؛
- جلگه ها.
تپه ها
منطقه تپه ای در بخش چیتاگنگ در جنوب شرقی قرار دارد و عمدتاً از سنگ های رسی تشکیل شده است . متوسط ارتفاع تپه ها 1000 پاست . بلندترین قله «مودوک موال» با ارتفاع 3292 پا، در مرز بنگلادش با برمه می باشد.
سرزمین های مرتفع
سرزمین های مرتفع شامل ناحیه «مدهوپور» در شمال شهر داکا و باربند در شمال غربی کشور می باشد. ارتفاع ناحیه مدهوپور، که وسعتی حدود 1500 مایل مربع دارد، بین 30 و 60 پاست. جلگه ها به کوهپایه ای، سیلابی، دلتایی، آبگیر و ساحلی تقسیم می شوند.
جلگه ها
جلگه های کوهپایه ای در شمال غربی، از شمال به جنوب با یک شیب متوسط سه مایلی امتداد دارند. جلگه های سیلابی از رسوبات قاره ای پدید آمده اند. جلگه های دلتایی از رسوبات دریایی و قاره ای تشکیل شده و جلگه های آبگیر از رسوبات دریایی شکل گرفته اند. وسعت جلگه ها حدود 90 درصد سرزمین بنگلادش را تشکیل می دهد. قطعه ای باریک در طول ساحل چیتاگنگ، جلگه ساحلی را مشخص می کند. مرداب ها در بنگلادش وسعت بسیار دارند و تقریباً در همه مناطق مشاهده می شوند[۱].
رودخانه ها و خلیج
رودخانه ها
رود پادما رودی است که از هیمالیا سرچشمه می‌گیرد و به خلیج بنگال می‌ریزد.
در اغلب مناطق بنگلادش رودخانه های پر آب جریان دارند. این رودها عامل اصلی در شکل گیری طبیعی این کشور هستند. برخلاف تعداد فراوان آن ها، سه رود عمده در این کشور جریان دارند:
- پادما؛
- براهماپوترا،جامونا؛
- مگنا.
رود پادما در واقع دنباله رودگنگ است که از دامنه جنوبی هیمالیا در اتراپرادش در هند سرچشمه می گیرد و از ترکیب دو جریان آبی «آلاکاناندا» و «بهاگیراتی» تشکیل می شود. این رود قبل از ورود به بنگلادش، در سرزمین هند جاری می شود و فقط یک رود فرعی در این کشور به آن می ریزد که «مهاناندا» نامیده می شود و از طرف چپ در بخش راجشاهی به آن می پیوندند. عمده ترین انشعاب پادما در بنگلادش، بهایراب، گری ، مدهوماتی و آریان خان می باشند. این رودخانه ها دلتای گنگ را در جنوب غربی بنگلادش که منطقه وسیعی را در بر می گیرد، تشکیل می دهند. رود براهماپوترا از جنوب رشته کایلاس در دامنه شمال هیمالیا سرچشمه می گیرد و به طرف شرق می آید؛ از هند می گذرد و در بنگلادش جاری شده و به دو شاخه تقسیم می شود:
- «جامونا»، که اکنون کانالی عمده است و به سمت جنوب جاری می شود، به پادمای اصلی در«گوالوندا» می رسد و از آنجا به سمت جنوب شرقی جریان می یابد[i] و به مگنا در چندپور می پیوندد و سرانجام به خلیج بنگال می ریزد؛
خلیج بنگال در شمالی‌ترین نقطه اقیانوس هند قرار دارد، و از غرب با هند و سریلانکا، از شمال با بنگلادش، و از شرق با میانمار (برمه) و شمال شبه جزیره مالایا همسایه است.
- رود مگنا از بخش سیلهت بنگلادش سرچشمه می گیرد. آب اصلی این رود، از دو رود «سروما» و «کوشیار» که به هم می پیوندند، تأمین می شود.
علاوه بر این ها، رودخانه های پادما، کیزنا، سور و کارناپولی نیز در بنگلادش وجود دارند.
خلیج بنگال
بنگلادش فقط از سمت جنوب و از طریق خلیج بنگال به اقیانوس هند راه دارد. ناحیه جنوبی بنگال را دلتای وسیع رود برهماپوترا به خلیج بنگال پیوند می دهد.
پوشش گیاهی و زندگی جانوری
آب وهوای استوایی و حاصلخیزی خاک در این کشور باعث رشد سبزیجات متنوع شده است. زمین های روستاهای این کشور پوشیده از درختان منگو ( انبه )، موز، جکفوروت، نارگیل، نخل، بامبو (خیزران) و درختان مفید دیگر است. بیش از 17در صد این کشور پوشیده از جنگل است و گیاهان متنوع سراسر زمین را پوشانده است. مناطق کوهستانی معمولاً پوشیده از جنگل است. مهم ترین جنگل این کشور به نام «سون داربان» در ناحیه جنوب غربی واقع شده است که زیستگاه ببر سلطنتی بنگال است. مناطق ساحلی بیشتر پوشیده از جنگل های باتلاقی است. بزرگترین جنگل های «من گروو» (از خانواده شاه پسند) در دنیا در کرانه های ساحلی خلیج بنگال قرار دارند. همچنین این سرزمین دارای گیاهان متنوع و جانوران گوناگون است. علاوه بر ببر مشهور بنگال، زاغ سینه سرخ، به عنوان پرنده ملی شناخته شده است و نزد عموم به «دویل» (Doyel) معروف است. تصویر این پرنده روی اسکناس های این کشور طراحی شده است. البته سمبل بنگلادش دو خوشه برنج، یک شاخه گل شاپلا (نیلوفر)، چهار ستاره و سه برگ گیاه کنف (جوت) می باشد. جالب است که نماد شهر داکا پایتخت این کشور و راهنمای این شهر بزرگ، میدانی به نام همان پرنده است (میدان دویل). سرزمین های حاصلخیز بنگلادش پر از انواع گل های منطقه گرمسیری و مرطوب است، اما گل ملی این کشور، نیلوفر آبی است که به «شاپلا» شهرت دارد. فراوانی میوه های این کشور ناشی از حاصلخیزی و موقعیت خاک آن است که می تواند میوه های مختلفی از جمله جکفوروت و انبه پرورش دهد.
آب و هوا ، میزان بارندگی و دما
کشور بنگلادش از آب و هوای استوایی و گرم برخوردار است. این کشور به سبب نزدیکی با خلیج بنگال و نزدیک بودن به خط استوا، دارای هوای گرم و مرطوب و پرباران است و به همین سبب، هر چندگاه طوفان و سیل های مهیب در این کشور کشتارهای هولناک به راه می اندازد. این کشور دارای شش فصل است.
- تابستان از 14 اوریل [ii] تا 15 ژوئیه؛
- باران یا بارانی از15 ژوییه تا 15 اگوست؛
- پاییز از16 اگوست تا 15 اکتبر؛
- پیش زمستان از 16 اکتبر تا 14 دسامبر؛
- زمستان از 15 دسامبر تا 12 فوریه؛
- بهار از 13 فوریه تا 13 اوریل.
دمای حرارت در فصل زمستان، در سرتاسر کشور، از 13/5 تا 26/5 درجه متغیر است. ریزش متوسط باران در غرب، از 160 تا 200 سانتی متر و در جنوب شرقی، از 200 تا 400 سانتی متر و در شمال شرقی، از 250 تا 400 سانتی متر متغیر است.
جاذبه ها و دیدنی های طبیعی
جنگل سون داربان
طبق گزارش یونسکو [۲]، جنگل «سون داربان»(Sundarban) در جنوب غربی بنگلادش در ساحل خلیج بنگال، از تاریخ 4 فوریه 1999م به میراث جهانی پیوست. خانم شیخ حسینه در این روز با رونمایی یک تابلو، رسماً پیوستن سون داربان به میراث جهانی را اعلام کرد. «کمیته میراث و ثروت جهانی یونسکو» در 2009 م جنگل سون داربان را میراث شماره 22 جهان اعلام کرد. این منطقه جنگلی 41200 هکتار وسعت دارد.
کمیته میراث و ثروت یونسکو فقط 13900 هکتار یعنی یک سوم از این جنگل را میراث جهانی اعلام کرده است. ببر بنگال که از حیوانات معروف جهان است، در یکی از این سه قسمت وجود دارد. بعد از اعلام این منطقه به منزله بخشی از میراث جهانی، صید ماهی و بریدن درخت از این جنگل ممنوع شد[۳].
پارک ملی
پارک ملی داکا، در 40 کیلومتری شمال شهر داکا در منطقه «بهاول» قرار گرفته است. بهاول، محلی بسیار زیبا و دیدنی با چشم اندازی عالی برای گردشگران، هنرمندان، عکاسان، پرنده شناسان و عموم مردم می باشد. این پارک بزرگ، مساحتی حدود 16000 جریب (acres) دارد که تعداد فراوانی از پرندگان محلی و حیواناتی مانند ببر، آهو، روباه، میمون، جوجه تیغی، سوسمار، انواع و اقسام مار و افعی و حیوانات دیگر را در خود جای داده است.
این پارک در واقع جنگلی طبیعی است که در داخل آن حدود هزار متر دریاچه مصنوعی طراحی و ساخته شده است تا گردشگران از فضای داخل آن حداکثر بهره را ببرند. در این دریاچه امکان ماهیگیری و قایق رانی برای عموم فراهم شده است. احداث باغ های گل در درون این جنگل، وجود 20 جایگاه ویژه برای گردشگران، 6 محل برای استراحت با امکانات رفاهی از دیگر امکانات وتسهیلات لازم در درون این جنگل زیباست[۴].
نیز نگاه کنید به
جغرافیای طبیعی روسیه؛ جغرافیای طبیعی سودان؛ جغرافیای طبیعی اردن؛ جغرافیای طبیعی ژاپن؛ جغرافیای طبیعی کانادا؛ جغرافیای طبیعی کوبا؛ جغرافیای طبیعی در چین؛ جغرافیای طبیعی لبنان؛ جغرافیای طبیعی تونس؛ جغرافیای طبیعی مصر؛ جغرافیای طبیعی ساحل عاج؛ جغرافیای طبیعی مالی؛ جغرافیای طبیعی افغانستان؛ جغرافیای طبیعی فرانسه؛ جغرافیای طبیعی سوریه؛ جغرافیای طبیعی اسپانیا؛ جغرافیای طبیعی اوکراین؛ جغرافیای طبیعی تایلند؛ جغرافیای طبیعی آرژانتین؛ جغرافیای طبیعی قطر؛ جغرافیای طبیعی امارات متحده عربی؛ جغرافیای طبیعی سیرالئون؛ جغرافیای طبیعی اتیوپی؛ جغرافیایی طبیعی سنگال؛ جغرافیای طبیعی زیمبابوه؛ جغرافیای طبیعی سریلانکا؛ جغرافیای طبیعی تاجیکستان؛ جغرافیای طبیعی گرجستان؛ جغرافیای طبیعی قزاقستان
پاورقی
[i] در اینجا «پادما» خوانده می شود
[ii] آغاز سال جدید
کتابشناسی
