پرش به محتوا

شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Toktam (بحث | مشارکت‌ها)
۲٬۱۴۴ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:Dushanbe, Tajikistan.jpg|بندانگشتی|دوشنبه پایتخت تاجیکستان ، https://trektajikistan.com/blog/dushanbe-city-highlights/]]
[[پرونده:Dushanbe, Tajikistan.jpg|بندانگشتی|دوشنبه پایتخت [[تاجیکستان]]، قابل بازیابی از https://trektajikistan.com/blog/dushanbe-city-highlights/|پیوند=https://esgnews.com/hydropower-rich-tajikistan-plans-to-produce-1-million-metric-tons-of-green-hydrogen/]][[تاجیکستان]] همچنان یک کشور عمدتاً روستایی است، اما شهرنشینی در دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۳ درصد از [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت کشور]] در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت جوامع روستایی در ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور است<ref>Fox, A., Lüscher, A., & Widmer, F. (2020). Plant species identity drives soil microbial community structures that persist under a following crop. Ecology and Evolution, 10, 8652-8668, Available for https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7452769/</ref>. باوجود این، این نسبت در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰ که بیش از ۷۰ درصد [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] در روستاها ساکن بودند، کاهش‌یافته است<ref>Executive Summary. (2019). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision.</ref>. عوامل مختلفی مانند افزایش فرصت‌های شغلی در شهرها، به‌ویژه در دوشنبه <ref>McAuley, A. (2022). ''Women’s work and wages in the Soviet Union, Available for'' https://doi.org/10.4324/9781003303732</ref> و خجند، و دسترسی بیشتر به خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق شهری، نقش مهمی در روند شهرنشینی ایفا کرده‌اند<ref>Tavarov, S., Zicmane, I., Beryozkina, S., Praveenkumar, S., Safaraliev, M., & Shonazarova, S. (2022). Evaluation of the Operating Modes of the Urban Electric Networks in Dushanbe City, Tajikistan. Inventions, Available for https://www.researchgate.net/publication/365585022_Evaluation_of_the_Operating_Modes_of_the_Urban_Electric_Networks_in_Dushanbe_City_Tajikistan</ref>.
[[تاجیکستان]] همچنان یک کشور عمدتاً روستایی است، اما شهرنشینی در دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۳ درصد از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت جوامع روستایی در ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور است.<ref>Fox, A., Lüscher, A., & Widmer, F. (2020). Plant species identity drives [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7452769/ soil microbial community structures that persist under a following crop. Ecology and Evolution, 10, 8652-8668.]</ref> باوجود این، این نسبت در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰ که بیش از ۷۰ درصد جمعیت در روستاها ساکن بودند، کاهش‌یافته است.<ref>Executive Summary. (2019). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision.</ref> عوامل مختلفی مانند افزایش فرصت‌های شغلی در شهرها، به‌ویژه در دوشنبه<ref>McAuley, A. (2022). ''Women’s work and wages in the Soviet Union''. <nowiki>https://doi.org/10.4324/</nowiki>[https://www.routledge.com/Womens-Work-and-Wages-in-the-Soviet-Union/McAuley/p/book/9781032301709?srsltid=AfmBOopTQToMHKcz8w5HCpKMMqOB4NS3mdSXD8AcbZoBgvKg8sL29-0W 9781003303732]</ref> و خجند، و دسترسی بیشتر به خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق شهری، نقش مهمی در روند شهرنشینی ایفا کرده‌اند.<ref>Tavarov, S., Zicmane, I., Beryozkina, S., Praveenkumar, S., Safaraliev, M., & Shonazarova, S. (2022). Evaluation of the Operating Modes of the Urban Electric Networks in Dushanbe City, Tajikistan. Inventions.[https://www.researchgate.net/publication/365585022_Evaluation_of_the_Operating_Modes_of_the_Urban_Electric_Networks_in_Dushanbe_City_Tajikistan]</ref>


=== '''''توسعه شهری و رشد شهرها''''' ===
==== توسعه شهری و رشد شهرها ====
  روند شهرنشینی در [[تاجیکستان]] با تمرکز بیشتر بر شهرهای اصلی، به‌ویژه پایتخت دوشنبه، قابل‌مشاهده است. جمعیت دوشنبه که در سال ۱۹۹۰ حدود ۶۰۲ هزار نفر بود، اکنون به بیش از ۱.۱ میلیون نفر رسیده است. <ref name=":7">''[https://worldpopulationreview.com/cities/tajikistan/dushanbe Dushanbe], Tajikistan Population 2024''. (n.d.).</ref>این افزایش جمعیت به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی و رشد طبیعی جمعیت بوده است. دوشنبه به‌عنوان مرکز سیاسی و اقتصادی [[تاجیکستان]]، همواره مقصد اصلی مهاجران از مناطق روستایی و شهرهای کوچک‌تر بوده و به‌عنوان قطب اصلی خدمات و صنایع در کشور محسوب می‌شود.<ref name=":7" />
  روند شهرنشینی در [[تاجیکستان]] با تمرکز بیشتر بر شهرهای اصلی، به‌ویژه پایتخت دوشنبه، قابل‌مشاهده است. [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] دوشنبه که در سال ۱۹۹۰ حدود ۶۰۲ هزار نفر بود، اکنون به بیش از ۱.۱ میلیون نفر رسیده است<ref name=":72">''Dushanbe, Tajikistan Population 2024''. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/cities/tajikistan/dushanbe</ref>. این افزایش [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی و [[رشد جمعیت در تاجیکستان|رشد طبیعی جمعیت]] بوده است. دوشنبه به‌عنوان مرکز سیاسی و اقتصادی [[تاجیکستان]]، همواره مقصد اصلی مهاجران از مناطق روستایی و شهرهای کوچک‌تر بوده و به‌عنوان قطب اصلی خدمات و صنایع در کشور محسوب می‌شود<ref name=":72" />.


  خجند نیز که از نظر تاریخی یکی از شهرهای مهم اقتصادی و صنعتی کشور بوده، در طول سال‌های گذشته رشد جمعیتی قابل‌توجهی داشته است و اکنون با رشد زیرساخت‌ها و صنایع جدید، جایگاه خود را به‌عنوان مرکز مهم اقتصادی در شمال کشور تثبیت کرده است.<ref>''Tajikistan Population 2024 (Live)''. (n.d.). [https://worldpopulationreview.com/countries/tajikistan]</ref>
  خجند نیز که از نظر تاریخی یکی از شهرهای مهم اقتصادی و صنعتی کشور بوده، در طول سال‌های گذشته [[رشد جمعیت در تاجیکستان|رشد جمعیتی]] قابل‌توجهی داشته است و اکنون با رشد زیرساخت‌ها و صنایع جدید، جایگاه خود را به‌عنوان مرکز مهم اقتصادی در شمال کشور تثبیت کرده است<ref>''Tajikistan Population 2024 (Live)''. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/tajikistan</ref>.


=== '''''مناطق روستایی: چالش‌ها و فرصت‌ها''''' ===
=== مناطق روستایی: چالش‌ها و فرصت‌ها ===
[[پرونده:خجند.jpg|بندانگشتی|خجند تاجیکستان، بازیابی از : https://brokennavigation.com/category/travel-guides/central-asia/tajikistan/]]  درحالی‌که جمعیت روستایی تاجیکستان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می‌دهد، این مناطق با چالش‌های زیادی مواجه هستند. <ref>Agency of Statistics, & Sachs, J. (2022). ''Tajikistan Common Country [https://tajikistan.un.org/sites/default/files/2023-07/Tajikistan_CCA_2022_Public_Version_Final.pd Analysis]'' [Report].</ref>کمبود دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت، و زیرساخت‌های حمل‌ونقل در بسیاری از مناطق روستایی وجود دارد. باوجود این، روستاها همچنان مرکز فعالیت‌های کشاورزی که ستون اصلی اقتصاد کشور است، محسوب می‌شوند.<ref>Jones, K., Hoover, A., & USAID/BFS/ARP-Funded Project. (2014). ''Innovation for Agricultural Training and Education Innovation for [https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PBAAK887.pdf Agricultural] Training and Education Tajikistan: Background study''.</ref> اکثر ساکنان روستایی به زراعت و دامداری اشتغال دارند، و دولت نیز در سال‌های اخیر تلاش کرده است با ارائه وام‌های کشاورزی و توسعه زیرساخت‌های روستایی، اقتصاد این مناطق را تقویت کند.<ref>''Tajikistan’s rural women and youth increase resiliency against gaps left [https://www.fao.org/europe/news/detail/tajikistan-s-rural-women-and-youth-increase-resiliency-against-gaps-left-by-labour-migration/en by] labour migration''. (2024, April 3). REU.</ref> بااین‌حال، یکی از چالش‌های اصلی برای آینده‌ی روستاها، مهاجرت جوانان به شهرها و یا خارج از کشور است که باعث کاهش نیروی کار در مناطق روستایی می‌شود.<ref>Jan-Peter Olters, World Bank Country Manager in Tajikistan. (2021, March 1). In Tajikistan, a digital future as an alternative to unemployment or migration. [https://www.worldbank.org/en/news/opinion/2021/03/01/in-tajikistan-a-digital-future-as-an-alternative-to-unemployment-or-migration]</ref>
[[پرونده:خجند.jpg|بندانگشتی|خجند [[تاجیکستان]]، قابل بازیابی از https://brokennavigation.com/category/travel-guides/central-asia/tajikistan/]] درحالی‌که [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] روستایی [[تاجیکستان]] بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می‌دهد، این مناطق با چالش‌های زیادی مواجه هستند<ref>Agency of Statistics, & Sachs, J. (2022). ''Tajikistan Common Country Analysis'' [Report], Available for https://tajikistan.un.org/sites/default/files/2023-07/Tajikistan_CCA_2022_Public_Version_Final.pd</ref> کمبود دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت، و زیرساخت‌های حمل‌ونقل در بسیاری از مناطق روستایی وجود دارد. باوجود این، روستاها همچنان مرکز فعالیت‌های کشاورزی که ستون اصلی اقتصاد کشور است، محسوب می‌شوند<ref>Jones, K., Hoover, A., & USAID/BFS/ARP-Funded Project. (2014). ''Innovation for Agricultural Training and Education Innovation for Agricultural Training and Education Tajikistan: Background study, Available for'' https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PBAAK887.pdf</ref>. اکثر ساکنان روستایی به زراعت و دامداری اشتغال دارند، و دولت نیز در سال‌های اخیر تلاش کرده است با ارائه وام‌های کشاورزی و توسعه زیرساخت‌های روستایی، اقتصاد این مناطق را تقویت کند<ref>''Tajikistan’s rural women and youth increase resiliency against gaps left by labour migration''. (2024, April 3). REU, Available for https://www.fao.org/europe/news/detail/tajikistan-s-rural-women-and-youth-increase-resiliency-against-gaps-left-by-labour-migration/en</ref>. بااین‌حال، یکی از چالش‌های اصلی برای آینده‌ی روستاها، مهاجرت جوانان به شهرها و یا خارج از کشور است که باعث کاهش نیروی کار در مناطق روستایی می‌شود<ref>an-Peter Olters, World Bank Country Manager in Tajikistan. (2021, March 1). In Tajikistan, a digital future as an alternative to unemployment or migration, Available for https://www.worldbank.org/en/news/opinion/2021/03/01/in-tajikistan-a-digital-future-as-an-alternative-to-unemployment-or-migration</ref>.


=== '''''چشم‌انداز آینده شهرنشینی و برنامه‌ریزی شهری''''' ===
==== چشم‌انداز آینده شهرنشینی و برنامه‌ریزی شهری ====
  پیش‌بینی می‌شود که روند شهرنشینی در تاجیکستان در سال‌های آینده ادامه داشته باشد.<ref name=":4">Aloqa. (n.d.). ''Official websites of ministries and departments  – Communication Service under the Government of the Republic of Tajikistan''. <nowiki>https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/</nowiki>[https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/]</ref> دولت برنامه‌های توسعه‌ای برای بهبود زیرساخت‌های شهری و روستایی به‌منظور مقابله با چالش‌های رشد سریع شهرنشینی، مانند افزایش تقاضا برای مسکن، خدمات عمومی، و حمل‌ونقل عمومی دارد.<ref>''TAJIKISTAN NATIONAL URBAN ASSESSMENT MAKING THE CASE FOR ACCELERATED URBANIZATION''. (2024). [https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/961491/tajikistan-national-urban-assessment.pdf ‌]</ref>
  پیش‌بینی می‌شود که روند شهرنشینی در [[تاجیکستان]] در سال‌های آینده ادامه داشته باشد<ref name=":42">Aloqa. (n.d.). ''Official websites of ministries and departments  – Communication Service under the Government of the Republic of Tajikistan, Available for'' https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/</ref>. دولت برنامه‌های توسعه‌ای برای بهبود زیرساخت‌های شهری و روستایی به‌منظور مقابله با چالش‌های رشد سریع شهرنشینی، مانند افزایش تقاضا برای مسکن، خدمات عمومی، و حمل‌ونقل عمومی دارد<ref>''TAJIKISTAN NATIONAL URBAN ASSESSMENT MAKING THE CASE FOR ACCELERATED URBANIZATION''. (2024), Available for https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/961491/tajikistan-national-urban-assessment.pdf</ref>.


  از سوی دیگر، حفظ جمعیت روستایی و جلوگیری از مهاجرت بیشتر به شهرها نیز از اولویت‌های برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای کشور است. افزایش دسترسی به خدمات آموزشی، بهداشتی، و زیرساخت‌های اساسی در مناطق روستایی می‌تواند به کاهش فشار بر مناطق شهری و متعادل‌سازی روند جمعیتی کمک کند.<ref>United Nations, ESCAP Statistical Online Database, & World Bank. [https://www.unescap.org/sites/default/files/Summary%20report_Urbanization%20and%20resource%20trends%20in%20Tajikistan.pdf](2018). ''Urbanization and resource trends in Tajikistan''.</ref>
  از سوی دیگر، حفظ [[جمعیت تاجیکستان|جمعیت]] روستایی و جلوگیری از [[مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان|مهاجرت]] بیشتر به شهرها نیز از اولویت‌های برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای کشور است. افزایش دسترسی به خدمات آموزشی، بهداشتی، و زیرساخت‌های اساسی در مناطق روستایی می‌تواند به کاهش فشار بر مناطق شهری و متعادل‌سازی روند جمعیتی کمک کند<ref>United Nations, ESCAP Statistical Online Database, & World Bank. (2018). ''Urbanization and resource trends in Tajikistan, Available for'' https://www.unescap.org/sites/default/files/Summary%20report_Urbanization%20and%20resource%20trends%20in%20Tajikistan.pdf</ref>.[[پرونده:Tajikistan-Green-Hydrogen.png|بندانگشتی|استفاده از انرژی سبز در برنامه 2030 [[قوه مجریه تاجیکستان|دولت تاجیکستان]]، قابل بازیابی از https://esgnews.com/hydropower-rich-tajikistan-plans-to-produce-1-million-metric-tons-of-green-hydrogen/]]


[[پرونده:Tajikistan-Green-Hydrogen.png|بندانگشتی|استفاده از انرژی سبز در برنامه 2030 دولت تاجیکستان [https://esgnews.com/hydropower-rich-tajikistan-plans-to-produce-1-million-metric-tons-of-green-hydrogen/]]]
=== مقایسه تاریخی: تغییرات شهرنشینی از دوره شوروی تاکنون ===
 [[تاجیکستان]] در دوره شوروی به‌عنوان یک کشور کشاورزی شناخته می‌شد و شهرهای آن عمدتاً مراکز صنعتی بودند که برای حمایت از اقتصاد دولتی شکل گرفتند<ref>Khashimov, S., & Inoyatova, T. (2021, April 14). Transforming Tajikistan: Between a Soviet past and a Tajik future. ''Al Jazeera, Available for'' https://www.aljazeera.com/features/2021/4/14/transforming-t</ref>. با فروپاشی شوروی و استقلال تاجیکستان، بسیاری از صنایع دولتی تعطیل شدند و جمعیت به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شد<ref name=":52">Olimov, M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129, Available for https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf</ref>. این موضوع باعث شد که بسیاری از مردم به مناطق روستایی بازگردند یا به دنبال فرصت‌های بهتر به شهرهای بزرگ‌تر مانند دوشنبه مهاجرت کنند. در سال‌های اخیر، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در زیرساخت‌های شهری باعث رونق شهرنشینی شده است<ref name=":62">Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26, Available for https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/</ref>.


=== '''''مقایسه تاریخی: تغییرات شهرنشینی از دوره شوروی تا کنون''''' ===
== نیز نگاه کنید به ==
  تاجیکستان در دوره شوروی به‌عنوان یک کشور کشاورزی شناخته می‌شد و شهرهای آن عمدتاً مراکز صنعتی بودند که برای حمایت از اقتصاد دولتی شکل گرفتند.<ref>Khashimov, S., & Inoyatova, T. (2021, April 14). Transforming [https://www.aljazeera.com/features/2021/4/14/transforming-t Tajikistan]: Between a Soviet past and a Tajik future. ''Al Jazeera''.</ref> با فروپاشی شوروی و استقلال تاجیکستان، بسیاری از صنایع دولتی تعطیل شدند و جمعیت به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شد.<ref name=":5">[https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf Olimov], M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129.[https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf]</ref> این موضوع باعث شد که بسیاری از مردم به مناطق روستایی بازگردند یا به دنبال فرصت‌های بهتر به شهرهای بزرگ‌تر مانند دوشنبه مهاجرت کنند. در سال‌های اخیر، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در زیرساخت‌های شهری باعث رونق شهرنشینی شده است. <ref name=":6">Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26.[https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/]</ref>
[[شهرنشینی و روستانشینی در عراق]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اردن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا]]؛ [[شهر نشینی و روستا نشینی درافغانستان|شهرنشینی و روستانشینی درافغانستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین|شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تایلند]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تونس]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در چین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا|شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سوریه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه]]؛ [[شهرنشینی و روستا‌نشینی در قزاقستان|شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در قطر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کانادا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در مالی]]؛[[شهرنشینی و روستانشینی در مصر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کوبا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سنگال]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در یمن]]
 
 
== نیز نگاه کنید به : ==
 
[[شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اردن]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا]]، [[شهر نشینی و روستا نشینی درافغانستان|شهرنشینی و روستانشینی درافغانستان]] ، [[شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین]] [[شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در تایلند]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در تونس]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در چین]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا|شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا،]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سنگال|شهرنشینی و روستانشینی در سنگال،]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سوریه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه]]، [[شهرنشینی و روستا‌نشینی در قزاقستان|شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در قطر]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در کانادا]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در کوبا]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در مالی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در مصر]].
==کتابشناسی==
==کتابشناسی==
<references />
<references />
خط ۲۹: خط ۲۴:
== نویسنده مقاله ==
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
نرگس شکوری
[[ رده:شهر نشینی و روستا نشینی | رده:شهر نشینی و روستا نشینی ]]
[[رده:شهر نشینی و روستا نشینی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۵۷

دوشنبه پایتخت تاجیکستان، قابل بازیابی از https://trektajikistan.com/blog/dushanbe-city-highlights/

تاجیکستان همچنان یک کشور عمدتاً روستایی است، اما شهرنشینی در دهه‌های اخیر روندی صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۳ درصد از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت جوامع روستایی در ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور است[۱]. باوجود این، این نسبت در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰ که بیش از ۷۰ درصد جمعیت در روستاها ساکن بودند، کاهش‌یافته است[۲]. عوامل مختلفی مانند افزایش فرصت‌های شغلی در شهرها، به‌ویژه در دوشنبه [۳] و خجند، و دسترسی بیشتر به خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق شهری، نقش مهمی در روند شهرنشینی ایفا کرده‌اند[۴].

توسعه شهری و رشد شهرها

  روند شهرنشینی در تاجیکستان با تمرکز بیشتر بر شهرهای اصلی، به‌ویژه پایتخت دوشنبه، قابل‌مشاهده است. جمعیت دوشنبه که در سال ۱۹۹۰ حدود ۶۰۲ هزار نفر بود، اکنون به بیش از ۱.۱ میلیون نفر رسیده است[۵]. این افزایش جمعیت به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی و رشد طبیعی جمعیت بوده است. دوشنبه به‌عنوان مرکز سیاسی و اقتصادی تاجیکستان، همواره مقصد اصلی مهاجران از مناطق روستایی و شهرهای کوچک‌تر بوده و به‌عنوان قطب اصلی خدمات و صنایع در کشور محسوب می‌شود[۵].

  خجند نیز که از نظر تاریخی یکی از شهرهای مهم اقتصادی و صنعتی کشور بوده، در طول سال‌های گذشته رشد جمعیتی قابل‌توجهی داشته است و اکنون با رشد زیرساخت‌ها و صنایع جدید، جایگاه خود را به‌عنوان مرکز مهم اقتصادی در شمال کشور تثبیت کرده است[۶].

مناطق روستایی: چالش‌ها و فرصت‌ها

خجند تاجیکستان، قابل بازیابی از https://brokennavigation.com/category/travel-guides/central-asia/tajikistan/

 درحالی‌که جمعیت روستایی تاجیکستان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می‌دهد، این مناطق با چالش‌های زیادی مواجه هستند[۷] کمبود دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت، و زیرساخت‌های حمل‌ونقل در بسیاری از مناطق روستایی وجود دارد. باوجود این، روستاها همچنان مرکز فعالیت‌های کشاورزی که ستون اصلی اقتصاد کشور است، محسوب می‌شوند[۸]. اکثر ساکنان روستایی به زراعت و دامداری اشتغال دارند، و دولت نیز در سال‌های اخیر تلاش کرده است با ارائه وام‌های کشاورزی و توسعه زیرساخت‌های روستایی، اقتصاد این مناطق را تقویت کند[۹]. بااین‌حال، یکی از چالش‌های اصلی برای آینده‌ی روستاها، مهاجرت جوانان به شهرها و یا خارج از کشور است که باعث کاهش نیروی کار در مناطق روستایی می‌شود[۱۰].

چشم‌انداز آینده شهرنشینی و برنامه‌ریزی شهری

  پیش‌بینی می‌شود که روند شهرنشینی در تاجیکستان در سال‌های آینده ادامه داشته باشد[۱۱]. دولت برنامه‌های توسعه‌ای برای بهبود زیرساخت‌های شهری و روستایی به‌منظور مقابله با چالش‌های رشد سریع شهرنشینی، مانند افزایش تقاضا برای مسکن، خدمات عمومی، و حمل‌ونقل عمومی دارد[۱۲].

  از سوی دیگر، حفظ جمعیت روستایی و جلوگیری از مهاجرت بیشتر به شهرها نیز از اولویت‌های برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای کشور است. افزایش دسترسی به خدمات آموزشی، بهداشتی، و زیرساخت‌های اساسی در مناطق روستایی می‌تواند به کاهش فشار بر مناطق شهری و متعادل‌سازی روند جمعیتی کمک کند[۱۳].

استفاده از انرژی سبز در برنامه 2030 دولت تاجیکستان، قابل بازیابی از https://esgnews.com/hydropower-rich-tajikistan-plans-to-produce-1-million-metric-tons-of-green-hydrogen/

مقایسه تاریخی: تغییرات شهرنشینی از دوره شوروی تاکنون

 تاجیکستان در دوره شوروی به‌عنوان یک کشور کشاورزی شناخته می‌شد و شهرهای آن عمدتاً مراکز صنعتی بودند که برای حمایت از اقتصاد دولتی شکل گرفتند[۱۴]. با فروپاشی شوروی و استقلال تاجیکستان، بسیاری از صنایع دولتی تعطیل شدند و جمعیت به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شد[۱۵]. این موضوع باعث شد که بسیاری از مردم به مناطق روستایی بازگردند یا به دنبال فرصت‌های بهتر به شهرهای بزرگ‌تر مانند دوشنبه مهاجرت کنند. در سال‌های اخیر، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در زیرساخت‌های شهری باعث رونق شهرنشینی شده است[۱۶].

نیز نگاه کنید به

شهرنشینی و روستانشینی در عراق؛ شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اردن؛ شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا؛ شهرنشینی و روستانشینی درافغانستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛ شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین؛ شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش؛ شهرنشینی و روستانشینی در تایلند؛ شهرنشینی و روستانشینی در تونس؛ شهرنشینی و روستانشینی در چین؛ شهرنشینی و روستانشینی در روسیه؛ شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه؛ شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن؛ شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج؛ شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛ شهرنشینی و روستانشینی در سودان؛ شهرنشینی و روستانشینی در سوریه؛ شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون؛ شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه؛ شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در قطر؛ شهرنشینی و روستانشینی در کانادا؛ شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در لبنان؛ شهرنشینی و روستانشینی در مالی؛شهرنشینی و روستانشینی در مصر؛ شهرنشینی و روستانشینی در کوبا؛ شهرنشینی و روستانشینی در سنگال؛ شهرنشینی و روستانشینی در یمن

کتابشناسی

  1. ↑ Fox, A., Lüscher, A., & Widmer, F. (2020). Plant species identity drives soil microbial community structures that persist under a following crop. Ecology and Evolution, 10, 8652-8668, Available for https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7452769/
  2. ↑ Executive Summary. (2019). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision.
  3. ↑ McAuley, A. (2022). Women’s work and wages in the Soviet Union, Available for https://doi.org/10.4324/9781003303732
  4. ↑ Tavarov, S., Zicmane, I., Beryozkina, S., Praveenkumar, S., Safaraliev, M., & Shonazarova, S. (2022). Evaluation of the Operating Modes of the Urban Electric Networks in Dushanbe City, Tajikistan. Inventions, Available for https://www.researchgate.net/publication/365585022_Evaluation_of_the_Operating_Modes_of_the_Urban_Electric_Networks_in_Dushanbe_City_Tajikistan
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Dushanbe, Tajikistan Population 2024. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/cities/tajikistan/dushanbe
  6. ↑ Tajikistan Population 2024 (Live). (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/tajikistan
  7. ↑ Agency of Statistics, & Sachs, J. (2022). Tajikistan Common Country Analysis [Report], Available for https://tajikistan.un.org/sites/default/files/2023-07/Tajikistan_CCA_2022_Public_Version_Final.pd
  8. ↑ Jones, K., Hoover, A., & USAID/BFS/ARP-Funded Project. (2014). Innovation for Agricultural Training and Education Innovation for Agricultural Training and Education Tajikistan: Background study, Available for https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PBAAK887.pdf
  9. ↑ Tajikistan’s rural women and youth increase resiliency against gaps left by labour migration. (2024, April 3). REU, Available for https://www.fao.org/europe/news/detail/tajikistan-s-rural-women-and-youth-increase-resiliency-against-gaps-left-by-labour-migration/en
  10. ↑ an-Peter Olters, World Bank Country Manager in Tajikistan. (2021, March 1). In Tajikistan, a digital future as an alternative to unemployment or migration, Available for https://www.worldbank.org/en/news/opinion/2021/03/01/in-tajikistan-a-digital-future-as-an-alternative-to-unemployment-or-migration
  11. ↑ Aloqa. (n.d.). Official websites of ministries and departments  – Communication Service under the Government of the Republic of Tajikistan, Available for https://khadamotialoqa.tj/en/official-websites-of-ministries-and-departments/
  12. ↑ TAJIKISTAN NATIONAL URBAN ASSESSMENT MAKING THE CASE FOR ACCELERATED URBANIZATION. (2024), Available for https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/961491/tajikistan-national-urban-assessment.pdf
  13. ↑ United Nations, ESCAP Statistical Online Database, & World Bank. (2018). Urbanization and resource trends in Tajikistan, Available for https://www.unescap.org/sites/default/files/Summary%20report_Urbanization%20and%20resource%20trends%20in%20Tajikistan.pdf
  14. ↑ Khashimov, S., & Inoyatova, T. (2021, April 14). Transforming Tajikistan: Between a Soviet past and a Tajik future. Al Jazeera, Available for https://www.aljazeera.com/features/2021/4/14/transforming-t
  15. ↑ Olimov, M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129, Available for https://publications.iom.int/system/files/pdf/labour_migration_tajikistan.pdf
  16. ↑ Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26, Available for https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=شهرنشینی_و_روستانشینی_در_تاجیکستان&oldid=76714»