تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سریلانکا: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۴: خط ۲۴:


====== ادبیات سینهالی در دوره استقلال ======
====== ادبیات سینهالی در دوره استقلال ======
در این دوره سیلوا(Silva) (1892-1957) به همراه دیگر رمان نویسان با نثر ساده و روایت ‌های واقعی مورد توجه مردم قرار گرفتند. در میان رمان نویسان سینهالی مارتین ویکراماسینگ(Martin Wickramasinghe) (1891-1976) شهرت یافت. او یکی از اولین رمان نویسان مدرن سینهالی در کشور سریلانکا است. او یک رمان سه تایی (تریلوژی) را نوشت که تغییرات اجتماعی مربوط به اواخر دورۀ استعمار سریلانکا را ترسیم می کند. رمان ‌های این تریلوژی شامل گامپرالیا(Gamperaliya) ، انقلاب روستا (1944)، یوگانتایا(Yuganthaya) (1948) و کالیوگایا(Kaliyugaya)، دوران شوم (1957) است. او در داستان گامپرادیا(Gamperdiya)، از هم پاشیدگی زندگی روستایی  در تحت فشار دوران مدرن را به تصویر کشید. این کتاب اولین رمان مهم به زبان سینهالی است و در پیشرفت استاندارد‌های داستانی در زبان سینهالی سهم به سزایی دارد. ویکراماسینگ تاثیرگذارترین منتقد ادبی در دورۀ خودش است.
در این دوره سیلوا(Silva) (1892 تا 1957 ) به همراه دیگر رمان نویسان با نثر ساده و روایت ‌های واقعی مورد توجه مردم قرار گرفتند. در میان رمان نویسان سینهالی مارتین ویکراماسینگ(Martin Wickramasinghe) (1891 تا 1976 ) شهرت یافت. او یکی از اولین رمان نویسان مدرن سینهالی در کشور [[سریلانکا]] است. او یک رمان سه تایی (تریلوژی) را نوشت که تغییرات اجتماعی مربوط به اواخر دورۀ استعمار [[سریلانکا]] را ترسیم می کند. رمان ‌های این تریلوژی شامل گامپرالیا(Gamperaliya)، انقلاب روستا (1944)، یوگانتایا(Yuganthaya) (1948) و کالیوگایا(Kaliyugaya)، دوران شوم (1957) است. او در داستان گامپرادیا(Gamperdiya)، از هم پاشیدگی زندگی روستایی در تحت فشار دوران مدرن را به تصویر کشید. این کتاب اولین رمان مهم به زبان سینهالی است و در پیشرفت استاندارد‌های داستانی در زبان سینهالی سهم به سزایی دارد. ویکراماسینگ تاثیرگذارترین منتقد ادبی در دورۀ خودش است.


قسمت اعظم ادبیات مدرن به هر دو زبان سینهالی و تامیل نوشته شده است. نویسندگانی چون ژان آراسانایاگام، آنراناسینگ و رامش گونیسکارا(Jean Arasanayagam , Ann Ranasinghe and Romesh Gunesekera) به زبان انگلیسی  شعر و داستان می نوشتند. نزاع ‌های قومی، نژادی و جنگ در زندگی مردم در این آثار منعکس شده است. نویسنده کانادایی برنده جایزه مایکل اونداتج(Michael Ondaatje) رمان  و زندگی نامۀ طنزش به نام "دویدن در خانواده(Running in the Family)" (1982) را بر اساس بازگشتش به کشور و محل تولد و بچگی اش یعنی سریلانکا نوشته است<ref>Harrigan, P. (1989). Tall Tales and Deep Truths. ''The Sunday /times'' .</ref>.
قسمت اعظم ادبیات مدرن به هر دو زبان سینهالی و تامیل نوشته شده است. نویسندگانی چون ژان آراسانایاگام، آنراناسینگ و رامش گونیسکارا(Jean Arasanayagam , Ann Ranasinghe and Romesh Gunesekera) به زبان انگلیسی  شعر و داستان می نوشتند. نزاع ‌های قومی، نژادی و جنگ در زندگی مردم در این آثار منعکس شده است. نویسنده کانادایی برنده جایزه مایکل اونداتج(Michael Ondaatje) رمان و زندگی نامۀ طنزش به نام "دویدن در خانواده(Running in the Family)" (1982) را بر اساس بازگشتش به کشور و محل تولد و بچگی اش یعنی [[سریلانکا]] نوشته است<ref>Harrigan, P. (1989). Tall Tales and Deep Truths. ''The Sunday /times'' .</ref>.


منتقد و نویسندۀ دیگر ادیریورا ساراچاندرا(Ediriweera Sarachchandra) (1914-1996)  است. وی با نوشتن داستان‌های واقعی خود را وقف شهرت ادبیات سینهالی و ترویج آن در میان تحصیلکردها و نخبگان انگلیسی کرد. دانشکدۀ ادبیات دانشگاه سیلان نیز نقش مهمی در ایجاد علاقه بیشتر به زبان سینهالی در میان تحصیلکرده ها داشت.
منتقد و نویسندۀ دیگر ادیریورا ساراچاندرا(Ediriweera Sarachchandra) (1914 تا 1996) است. وی با نوشتن داستان‌های واقعی خود را وقف شهرت ادبیات سینهالی و ترویج آن در میان تحصیلکردها و نخبگان انگلیسی کرد. دانشکدۀ ادبیات دانشگاه سیلان نیز نقش مهمی در ایجاد علاقه بیشتر به زبان سینهالی در میان تحصیلکرده ها داشت. در دورۀ قرن بیستم، ادبیاتی که به زبان سینهالی نوشته می شد تا حدودی تحت الشعاع آثار انگلیسی زبان قرار گرفت.


در دورۀ قرن بیستم ، ادبیاتی که به زبان سینهالی نوشته می شد تا حدودی تحت الشعاع آثار انگلیسی زبان قرار گرفت. لئونارد وولف(Leonard Woolf) شوهر ویرجینیا وولف (Virginia Woolf) و نویسندۀ رمان "روستایی در جنگل(" که تجربیات خود را در زمان اشتغالش در سریلانکا به تصویر کشید و مایکا اونداتج(Michael Ondaatje) یک نویسندۀ برجسته معاصر که در سریلانکا متولد شد و امروز در [[کانادا]] زندگی می کند، دو تن از این نویسندگان بی نظیر و تاثیرگذار بین المللی هستند. تغییرات بنیادی در سال 1956 آغاز شد و زبان سینهالی زبان آموزشی بیشتر مدارس و دانشگاه ها شد و ادبیات سینهالی از تاثیرات غربی و کلاسیک در گذشته فاصله گرفت.
لئونارد وولف(Leonard Woolf) شوهر ویرجینیا وولف (Virginia Woolf) و نویسندۀ رمان "روستایی در جنگل"( که تجربیات خود را در زمان اشتغالش در [[سریلانکا]] به تصویر کشید و مایکا اونداتج(Michael Ondaatje) یک نویسندۀ برجسته معاصر که در [[سریلانکا]] متولد شد و امروز در [[کانادا]] زندگی می کند، دو تن از این نویسندگان بی نظیر و تاثیرگذار بین المللی هستند. تغییرات بنیادی در سال 1956 آغاز شد و زبان سینهالی زبان آموزشی بیشتر مدارس و دانشگاه ها شد و ادبیات سینهالی از تاثیرات غربی و کلاسیک در گذشته فاصله گرفت.
 
در آغاز قرن بیست و یکم ادبیات سینهالی تحت تاثیر فشار‌های سیاسی فراوان واقع شد. ساراچاندرا بعد از نوشتن اثر طنزش پس از انتخابات 1977 و انتقاد شدید از سیاست ‌های اجتماعی و اقتصادی دولت به خاطر تضعیف کردن ارزش ‌های فرهنگی، توسط حامیان دولت مورد حمله قرار گرفت. جنگ داخلی در سال 1983 از یک سو منجر به ایجاد موج خروشان میهن پرستی افراطی و از سویی موجب سانسور و خشونت علیه نویسندگان شد. <ref name=":33">Godakumbara, C. E. (1955). ''Sinhalese Literature.'' Colombo: Apothecaries.</ref><ref name=":66">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>


در آغاز قرن بیست و یکم ادبیات سینهالی تحت تاثیر فشار‌های سیاسی فراوان واقع شد. ساراچاندرا بعد از نوشتن اثر طنزش پس از انتخابات 1977 و انتقاد شدید از سیاست ‌های اجتماعی و اقتصادی دولت به خاطر تضعیف کردن ارزش ‌های فرهنگی، توسط حامیان دولت مورد حمله قرار گرفت. جنگ داخلی در سال 1983 از یک سو منجر به ایجاد موج خروشان میهن پرستی افراطی و از سویی موجب سانسور و خشونت علیه نویسندگان شد<ref name=":32">Godakumbara, C. E. (1955). ''Sinhalese Literature.'' Colombo: Apothecaries.</ref><ref name=":68">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
===== وضعیت انواع ادبی نثر و نظم =====
===== وضعیت انواع ادبی نثر و نظم =====


====== سیری در ادبیات منثور سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون ======
====== سیری در ادبیات منثور سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون ======
ادبیات سینهالی با داشتن سرودها و شعر‌های "ریگ ودا(Rigveda)" به عنوان بخشی از میراث ادبیات بزرگ آریایی بیش از دو هزار سال سابقه دارد.  سرودها و مجموعۀ اشعار ریگ ودا به زبان سانسکریت حدودا در 1500 سال قبل از میلاد به وسیله اقوام هندو- آریایی گردآوری شده است. به جز پنج تن ترا(Panchatantra)  که  اثر یک نویسندۀ ناشناس هندی قرن سوم میلادی است؛ شاهکار‌های ادبی آریایی دیگر مانند ماهاباهاراتا نوشتۀ ویاسا(Mahabaharata, Vyasa)، رامایانا نوشتۀ والمیکی(Ramayana, Valmiki)، راجاتارانگینی اثر کالهانا(Rajatatangini, Kalhana) و کاتها ساریتساگارا نوشتۀ سماودا(Katha Saritsagara, Somaveda) به ادبیات سینهالی نیز تعلق دارند. این آثار ادبی منبع خوبی برای بسیاری از داستان ‌های افسانه ای اروپائیان هستند. برخی از شواهد ادبی نشان می دهند بسیاری از نظرات و ایده ‌های تاریخ بزرگ پادشاهان سینهالی ماهاواسما(Mahavasma)  که به زبان پالی و متعلق به قرن پنجم میلادی است از اثر سینهالی زبان معروف "سیهالاتاکاتا(Sihalatthakatha)" نشات گرفته اند. زبان شناسی آلمانی به نام ویلهم گیگر(Wilhelm Geiger) در یکی از آثار خود نشان داده که ماهاواسما بر اساس نظریات قدیم به نثر سینهالی نوشته شده است. این اثر ماهیتاً دینی شامل مجموعه ای از افسانه ‌های معنوی وقایع تاریخی را ثبت کرده است. این افسانه ها چگونگی شکل گیری اقوام سینهالی از یک گروه آریایی زبان بنگالی، اقدامات پادشاهان قدیم، جنگ­ها و موضوعات مهم دیگر تاریخی را روایت کرده اند. <ref name=":4">Hussain, A. (2002). A Survey of Sinhalese Prose Literature From Ancient Times To Modern Period. ''Sunday Times'' .</ref>
ادبیات سینهالی با داشتن سرودها و شعر‌های "ریگ ودا(Rigveda)" به عنوان بخشی از میراث ادبیات بزرگ آریایی بیش از دو هزار سال سابقه دارد. سرودها و مجموعۀ اشعار ریگ ودا به زبان سانسکریت حدودا در 1500 سال قبل از میلاد به وسیله اقوام هندو- آریایی گردآوری شده است. به جز پنج تن ترا(Panchatantra)  که  اثر یک نویسندۀ ناشناس هندی قرن سوم میلادی است؛ شاهکار‌های ادبی آریایی دیگر مانند ماهاباهاراتا نوشتۀ ویاسا(Mahabaharata, Vyasa)، رامایانا(Ramayana) نوشتۀ والمیکی(Valmiki)، راجاتارانگینی(Rajatatangini) اثر کالهانا(Kalhana) و کاتها ساریتساگارا(Katha Saritsagara) نوشتۀ سماودا (Somaveda) به ادبیات سینهالی نیز تعلق دارند. این آثار ادبی منبع خوبی برای بسیاری از داستان ‌های افسانه ای اروپائیان هستند.


کتاب ماهاواسما یک شاهکار ادبی است که به صورت نظم و به زبان پالی است. این اثر مجموعه داستان ‌هایی در باره ماجراجویی ‌های شاهزاده ویجایا بنیانگذار جامعه سینهالی، پیوند رمانتیک شاهزاده گامانی  و اومادا چیتا(Gamani and Ummada Chittha) و جنگ ‌هایی که توسط پسرشان پاندوکابایا(Pandukabhaya) علیه مهاجمان دراویدی و حاکم غاصب تامیل الار(Elara)، هوسرانی ‌های ملکه آنولا(Anula)، خودکشی پادشاه سیری سانگوبو(Sirisangabo) و یک موبد پرهیزکار بودایی است. این روایات و داستان ‌های زیبا  ضمن بیان حقایق تاریخی صنایع و آرایه ‌های ادبی فراوانی را ارایه کرده اند.  زبان سینهالی د ارای قالب ‌های گسترده ای از نثر و نظم ادبی است.[[پرونده:62781792.jpg|بندانگشتی|کتیبه‌ای با ردی از زبان فارسی در سریلانکا. برگرفته از ایسنا, قابل بازیابی از https://www.isna.ir/news/1402080604383/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7]]آثار ادبی دورۀ قدیم با قلم فولادی بر روی چوب ‌های درخت نخل منبت کاری و نوشته شده اند. کتاب دامپیا آتووا گتاپادایا(Dhampiya Atuva Getapadaya) قدیمی ترین اثر نظم سینهالی داستان شخصی بودایی، به زبان پالی که توسط شاه کاساپا(Kassapa) (913-923) گرد آوری شده است. البته این به این معنی نیست که در گذشته و قبل از این دوران هیچ نوشته منثوری به زبان سینهالی وجود نداشته است. ماهاواسنا و وانساتاپاکاسینی(Mahavasna and Vansatthappakasini) به مجموعه ای از هزاران داستان به نام ساهاساواتوپاکارنا(Sahassavatthupakarna) اشاره می کنند که آن مجموعه  امروز در دسترس نیست. هر چند ممکن است بعضی از این داستان ها در قرن چهاردهم احیا شده باشند؛ درست مانند داستان ‌های مفقوده فارسی به نام هزار افسانه که در آثار شب ‌های عربی احیا شده اند.<ref name=":4" />
برخی از شواهد ادبی نشان می دهند بسیاری از نظرات و ایده ‌های تاریخ بزرگ پادشاهان سینهالی ماهاواسما(Mahavasma)  که به زبان پالی و متعلق به قرن پنجم میلادی است از اثر سینهالی زبان معروف "سیهالاتاکاتا(Sihalatthakatha)" نشات گرفته اند. زبان شناسی آلمانی به نام ویلهم گیگر(Wilhelm Geiger) در یکی از آثار خود نشان داده که ماهاواسما بر اساس نظریات قدیم به نثر سینهالی نوشته شده است. این اثر ماهیتاً دینی شامل مجموعه ای از افسانه ‌های معنوی وقایع تاریخی را ثبت کرده است. این افسانه ها چگونگی شکل گیری اقوام سینهالی از یک گروه آریایی زبان بنگالی، اقدامات پادشاهان قدیم، جنگ­ها و موضوعات مهم دیگر تاریخی را روایت کرده اند<ref name=":42">Hussain, A. (2002). A Survey of Sinhalese Prose Literature From Ancient Times To Modern Period. ''Sunday Times'' .</ref>.


اثر قدیمی دیگر ادبیات سینهالی کاتا واستو(Katha Vasthu) که گفته می شود جزء منابع راساواهینی(Rasavahini) و مجموعه داستان ‌های مشهوری به زبان پالی است که توسط ودها ترا(Vedeha Thera) جمع آوری شده است. از دیگر آثار کهن ماهابودهی گتاپادایا(Mahabodhi Getapadaya) است که در قرن دوازدهم توسط یک نویسندۀ ناشناس برای دانش آموزان ماهابودهی وانسا(Mahabodhis vasna) نوشته شده که واژه نامه ای در باره تاریخ درخت مقدس بودا به زبان پالی است. بسیاری از آثار اولیۀ نثر سینهالی شرح و تفسیری بر آثار گسترده پالی هستند. برای مثال حدوداً همان دوران کتاب جاتاکا آتووا گتاپادایا(Jataka Atuva Getapadaya) نوشته شده که واژه نامه، تفسیر و توضیحی ای برای اثر پالی جاتاکاتاکات(Jatakatthakath) در باره داستان ‌های جاتاکا(Jataka) مربوط به تولد بودا است.
کتاب ماهاواسما یک شاهکار ادبی است که به صورت نظم و به زبان پالی است. این اثر مجموعه داستان ‌هایی در باره ماجراجویی ‌های شاهزاده ویجایا بنیانگذار جامعه سینهالی، پیوند رمانتیک شاهزاده گامانی(Gamani)  و اومادا چیتا(Ummada Chittha) و جنگ ‌هایی که توسط پسرشان پاندوکابایا(Pandukabhaya) علیه مهاجمان دراویدی و حاکم غاصب تامیل الار(Elara)، هوسرانی ‌های ملکه آنولا(Anula)، خودکشی پادشاه سیری سانگوبو(Sirisangabo) و یک موبد پرهیزکار بودایی است. این روایات و داستان ‌های زیبا  ضمن بیان حقایق تاریخی صنایع و آرایه ‌های ادبی فراوانی را ارایه کرده اند.  زبان سینهالی د ارای قالب ‌های گسترده ای از نثر و نظم ادبی است.[[پرونده:62781792.jpg|بندانگشتی|کتیبه‌ای با ردی از زبان فارسی در سریلانکا. برگرفته از ایسنا, قابل بازیابی از [https://www.isna.ir/news/1402080604383/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 https://www.isna.ir/news/1402080604383/]]]آثار ادبی دورۀ قدیم با قلم فولادی بر روی چوب ‌های درخت نخل منبت کاری و نوشته شده اند. کتاب دامپیا آتووا گتاپادایا(Dhampiya Atuva Getapadaya) قدیمی ترین اثر نظم سینهالی داستان شخصی بودایی، به زبان پالی که توسط شاه کاساپا(Kassapa) (913 تا 923) گرد آوری شده است. البته این به این معنی نیست که در گذشته و قبل از این دوران هیچ نوشته منثوری به زبان سینهالی وجود نداشته است. ماهاواسنا(Mahavasna) و وانساتاپاکاسینی(Vansatthappakasini) به مجموعه ای از هزاران داستان به نام ساهاساواتوپاکارنا(Sahassavatthupakarna) اشاره می کنند که آن مجموعه  امروز در دسترس نیست.


اما دوره پایتختی پلنارووا(Polonnaruwa) (قرن دهم و اوایل قرن سیزدهم) و دامبادنیا(Dambadeniya) (قرن سیزدهم) دوره ‌هایی است که شکوفایی ادبیات نثر سینهالی را رقم زده است. قرن سیزدهم به عنوان دورۀ طلایی ادبیات سینهالی به حساب می آید. در قرن سیزدهم آماواتور توسط یکی از شاگردان بودا به نام گورولوگومی(Amavature, Gurulugomi) نوشته شد. این اثر در رابطه با زندگی شاهزاده سیدهاراتا گو[[تاما]] (بودا) است که بنیانگذار مکتب بودیسم است. این اثر همچنین داستان ‌های دیگری را روایت کرده است که در ارتباط با بودا و بودهی ساتوا(Boddhi Sattva) است ( مردم بر این باورند که بودا در تولد پیشین خود بودهی ساواتا متولد شده است)، همچنین داستان دیتامانگولیکا(Ditthamangalika) و آدم مطرود، داستان پادشاه آجاتاساترو(Ajatasatru) قاتل والدین و آنگولیمالا(Angulimala) مرد سارق از دیگر داستان ‌های این اثر است. آثار گورولوگومی با استفاده از زبان سینهالی ناب مشخص می شود و کلمات اقتباسی محدودی از سانسکریت و پالی در آن به کار رفته است. <ref name=":4" /><ref>Pinto, N. (2004). A Short History of Sinhalese Language. ''The Sunday Times'' .</ref>
هر چند ممکن است بعضی از این داستان ها در قرن چهاردهم احیا شده باشند؛ درست مانند داستان ‌های مفقوده فارسی به نام هزار افسانه که در آثار شب ‌های عربی احیا شده اند<ref name=":42" />. اثر قدیمی دیگر ادبیات سینهالی کاتا واستو(Katha Vasthu) که گفته می شود جزء منابع راساواهینی(Rasavahini) و مجموعه داستان ‌های مشهوری به زبان پالی است که توسط ودها ترا(Vedeha Thera) جمع آوری شده است. از دیگر آثار کهن ماهابودهی گتاپادایا(Mahabodhi Getapadaya) است که در قرن دوازدهم توسط یک نویسندۀ ناشناس برای دانش آموزان ماهابودهی وانسا(Mahabodhis vasna) نوشته شده که واژه نامه ای در باره تاریخ درخت مقدس بودا به زبان پالی است.


اثری مثل سادهاراما رانتاوالیا(Saddharma Ratnavaliya) گلچینی از جوا[[هرات]] و تعالیم ارزنده اخلاقی و تربیتی است. در میان داستان ‌های این اثر داستانی از پادشاه دوتوگمونو(Dutugemunu) وجود دارد که نحوۀ برخورد او با مهاجمان دراویدی از کشور کولا(Chola) و داستان پسرش شاهزاده سالی و دوشیزه آسوکامالا(Asokamala Sali) است که به خاطر او از سلطنت کناره گیری کرد و پادشاهی را کنار گذاشت.
بسیاری از آثار اولیۀ نثر سینهالی شرح و تفسیری بر آثار گسترده پالی هستند. برای مثال حدوداً همان دوران کتاب جاتاکا آتووا گتاپادایا(Jataka Atuva Getapadaya) نوشته شده که واژه نامه، تفسیر و توضیحی ای برای اثر پالی جاتاکاتاکات(Jatakatthakath) در باره داستان ‌های جاتاکا(Jataka) مربوط به تولد بودا است. اما دوره پایتختی پلنارووا(Polonnaruwa) (قرن دهم و اوایل قرن سیزدهم) و دامبادنیا(Dambadeniya) (قرن سیزدهم) دوره ‌هایی است که شکوفایی ادبیات نثر سینهالی را رقم زده است. قرن سیزدهم به عنوان دورۀ طلایی ادبیات سینهالی به حساب می آید. در قرن سیزدهم آماواتور توسط یکی از شاگردان بودا به نام گورولوگومی(Amavature, Gurulugomi) نوشته شد.


از دیگر آثار منثور دوره قدیم توپاوانسایا، الو آتاناگالو و دامبودنی آسنا(Thupavansaya, Elu Attanagalu and Dambodeni asna) است. از این آثار می توان به عنوان ادبیات تاریخی طبقه بندی شده نام برد که با علوم اخلاقی و آثار مقدس بودایی ها سر و کار دارند. در دورۀ پایتختی کُتّه(Kotteh) قرن پانزدهم میلادی تا اواخر قرن نوزدهم میلادی رکود ادبی دامن آثار منثور سینهالی را گرفت لکن در عوض تجدید فعالیت ‌های شاعران و قالب ‌های شعری مانند اشعار جنگی هاتانکاوی و اشعار معنادار ساندشاس(Hatankavi and Sandeshas) را می توان مشاهده کرد. این دوره به دلیل جنگ ‌های پی در پی علیه استعمار غرب به ترتیب پرتغال (1505-1658) ، هلند (1658 – 1796) و انگلیس (1796-1815) دوره متلاطم و آشفته ای بوده است. طبیعتا چنین شرایطی مستعد برای ظهور اشعار شاعران، در قالب ‌های مختلف ستایش و افسانه است. همانطور که اشاره شد اکثر آثار ادبی دوره ‌های باستان و دوره ‌های میانی خصوصیاتی معنوی و دینی دارند به این دلیل که نوشته ها و تحقیقات سینهالی ها در دست موسسات و مراکز معنوی راهبان بوده است که کمتر به موضوعات سکولار پرداخته اند.
این اثر در رابطه با زندگی شاهزاده سیدهاراتا گو[[تاما]] (بودا) است که بنیانگذار مکتب بودیسم است. این اثر همچنین داستان ‌های دیگری را روایت کرده است که در ارتباط با بودا و بودهی ساتوا(Boddhi Sattva) است ( مردم بر این باورند که بودا در تولد پیشین خود بودهی ساواتا متولد شده است)، همچنین داستان دیتامانگولیکا(Ditthamangalika) و آدم مطرود، داستان پادشاه آجاتاساترو(Ajatasatru) قاتل والدین و آنگولیمالا(Angulimala) مرد سارق از دیگر داستان ‌های این اثر است. آثار گورولوگومی با استفاده از زبان سینهالی ناب مشخص می شود و کلمات اقتباسی محدودی از سانسکریت و پالی در آن به کار رفته است<ref name=":42" /><ref>Pinto, N. (2004). A Short History of Sinhalese Language. ''The Sunday Times'' .</ref>. اثری مثل سادهاراما رانتاوالیا(Saddharma Ratnavaliya) گلچینی از جوا[[هرات]] و تعالیم ارزنده اخلاقی و تربیتی است. در میان داستان ‌های این اثر داستانی از پادشاه دوتوگمونو(Dutugemunu) وجود دارد که نحوۀ برخورد او با مهاجمان دراویدی از کشور کولا(Chola) و داستان پسرش شاهزاده سالی و دوشیزه آسوکامالا(Asokamala Sali) است که به خاطر او از سلطنت کناره گیری کرد و پادشاهی را کنار گذاشت.


اما با آغاز اواخر قرن نوزدهم آثار ادبی سکولار ظهور پیدا کردند. رمان ‌های ادبی سینهالی آلبرت سیلوا به نام ویمالا و آدارا هاسونا(Albert Silva, Vimala and Adara Hasuna) نیز در این دوره پدیدار شدند که شامل اثر است. از دیگر رمان نویسان مشهور سیمون سیلوا با اثر مینا(Simon Silva, Meena) و رمان نویسان دیگر پیاداسا سیرییسنا، ساگارا پالانسوریا، مونیداسا کوماراتونگه، هماپالا مونیداسا، سیلوا و پررا(Peyadasa Sirisna, Palansuriya, Munidasa Kumarathunga, Hemapala Munidasa, Silva and Perera) هستند. آثار مشهور خارجی نیز به زبان سینهالی ترجمه شدند که نمونه معروف آن آریبین ایشولاسایا(Arabin Ishollasaya) است که ترجمۀ "شب ‌های عربی" است.<ref name=":65">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>
از دیگر آثار منثور دوره قدیم توپاوانسایا(Thupavansaya)، الو آتاناگالو(Elu Attanagalu) و دامبودنی آسنا(Dambodeni asna) است. از این آثار می توان به عنوان ادبیات تاریخی طبقه بندی شده نام برد که با علوم اخلاقی و آثار مقدس بودایی ها سر و کار دارند. در دورۀ پایتختی کُتّه(Kotteh) قرن پانزدهم میلادی تا اواخر قرن نوزدهم میلادی رکود ادبی دامن آثار منثور سینهالی را گرفت لکن در عوض تجدید فعالیت ‌های شاعران و قالب ‌های شعری مانند اشعار جنگی هاتانکاوی(Hatankavi) و اشعار معنادار ساندشاس(Sandeshas) را می توان مشاهده کرد. این دوره به دلیل جنگ ‌های پی در پی علیه استعمار غرب به ترتیب پرتغال (1505-1658)، هلند (1658 – 1796) و انگلیس (1796 تا 1815) دوره متلاطم و آشفته ای بوده است. طبیعتا چنین شرایطی مستعد برای ظهور اشعار شاعران، در قالب ‌های مختلف ستایش و افسانه است. همانطور که اشاره شد اکثر آثار ادبی دوره ‌های باستان و دوره ‌های میانی خصوصیاتی معنوی و دینی دارند به این دلیل که نوشته ها و تحقیقات سینهالی ها در دست موسسات و مراکز معنوی راهبان بوده است که کمتر به موضوعات سکولار پرداخته اند.


اما با آغاز اواخر قرن نوزدهم آثار ادبی سکولار ظهور پیدا کردند. رمان ‌های ادبی سینهالی آلبرت سیلوا به نام ویمالا و آدارا هاسونا(Albert Silva, Vimala and Adara Hasuna) نیز در این دوره پدیدار شدند که شامل اثر است. از دیگر رمان نویسان مشهور سیمون سیلوا با اثر مینا(Simon Silva, Meena) و رمان نویسان دیگر پیاداسا سیرییسنا(Peyadasa Sirisna)، ساگارا پالانسوریا(Palansuriya)، مونیداسا کوماراتونگه(Munidasa Kumarathunga)، هماپالا مونیداسا(Hemapala Munidasa)، سیلوا و پررا(Silva and Perera) هستند. آثار مشهور خارجی نیز به زبان سینهالی ترجمه شدند که نمونه معروف آن آریبین ایشولاسایا(Arabin Ishollasaya) است که ترجمۀ "شب ‌های عربی" است.<ref name=":69">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>
====== سیری در ادبیات منظوم سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون ======
====== سیری در ادبیات منظوم سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون ======
شعر سرایی تپش قلب یک ملت است، چرا که شعر جهانی بینی، یافته ‌های فرهنگی، سطح فهم، اندیشه و هنر رمانتیک انسان را نشان می دهد. ملتی که به شعر و شاعری دلداده باشد، ملتی فرهنگی است. در میان تمامی هنر‌های مردم سینهالی، شعر و شاعری رتبۀ یک و بالاترین درجه را دارد. زبان سینهالی به دلیل فراوانی تعداد کلمات مترادف، انعطاف پذیر بودن دستورزبان و راحتی شکل گیری وزن و قافیه کلمات آن، زبان شعر است. زبان سینهالی به خاطر داشتن واکه ‌های فراوان ملیح و شیرین و قابل مقایسه با زبان ‌های فرانسوی و اردو است. این دو زبان از زبان ‌های رمانتیک دنیا هستند. در اواخر قرن هجدهم شاعری به نام دونوویلا(Dunnuvila) یک رباعی به نام کالینگا بودهی جاتاکا(Kalinga Bodhi Jataka) را به سبک خاصی سروده که به خوبی این ادعا را گواهی می کند. او در این شعر سفر یک شاهزاده را به جنگل توصیف کرده است. <ref name=":22">Abeysekara, T. (2003). ''Poetry in Srilanka.'' Colombo: Virtual Library.</ref>
شعر سرایی تپش قلب یک ملت است، چرا که شعر جهانی بینی، یافته ‌های فرهنگی، سطح فهم، اندیشه و هنر رمانتیک انسان را نشان می دهد. ملتی که به شعر و شاعری دلداده باشد، ملتی فرهنگی است. در میان تمامی هنر‌های مردم سینهالی، شعر و شاعری رتبۀ یک و بالاترین درجه را دارد. زبان سینهالی به دلیل فراوانی تعداد کلمات مترادف، انعطاف پذیر بودن دستورزبان و راحتی شکل گیری وزن و قافیه کلمات آن، زبان شعر است. زبان سینهالی به خاطر داشتن واکه ‌های فراوان ملیح و شیرین و قابل مقایسه با زبان ‌های فرانسوی و اردو است. این دو زبان از زبان ‌های رمانتیک دنیا هستند. در اواخر قرن هجدهم شاعری به نام دونوویلا(Dunnuvila) یک رباعی به نام کالینگا بودهی جاتاکا(Kalinga Bodhi Jataka) را به سبک خاصی سروده که به خوبی این ادعا را گواهی می کند. او در این شعر سفر یک شاهزاده را به جنگل توصیف کرده است. <ref name=":23">Abeysekara, T. (2003). ''Poetry in Srilanka.'' Colombo: Virtual Library.</ref>


این طور که از منابع ادبی به دست آمده  قرن سیزدهم و دورۀ سلطنت پادشاه آگابودهی(Aggabodhi I) عصر فعالیت ‌های ادبی بوده است. دوازده شاعر معروف به نام ‌های دمی، ببیری، کیتسیری، آنوروت، دالاگوت، دالابیسو، پوراوادو، ساکدامالا، آساکدامالا، سوریاباهو، کسوب کوتا اپا(Demi, Bebiri, Kithsiri, Anuruth, Dalagoth, Dalabiso, Puravadu, Sakdamala, Asakdamala, Suriyabahu, Kesub Kota Epa) در دورۀ سلطنت این پادشاه ظاهر شدند. تاریخ سنگ نوشته ‌های ناخوانا بر دیوار ‌های قلعه نظامی صخره ای سیگیریا(Sigiria) که به دستور شاه کاساپای اول(Kassapa I) ساخته شد شاید به قرون هفتم و هشتم میلادی برگردد.  این اشعار که مضامینی سکولار دارند نقاشی ‌های زیبای آب رنگ از چهرۀ زنان که روی قسمت غربی صخره است را توصیف کرده اند و بعضی از سروده ها نیز در باره طبیعت، رمانتیک و عاشقانه است <ref name=":22" />.
این طور که از منابع ادبی به دست آمده  قرن سیزدهم و دورۀ سلطنت پادشاه آگابودهی(Aggabodhi I) عصر فعالیت ‌های ادبی بوده است. دوازده شاعر معروف به نام ‌های دمی(Demi)، ببیری(Bebiri)، کیتسیری(Kithsiri)، آنوروت(Anuruth)، دالاگوت(Dalagoth)، دالابیسو(Dalabiso)، پوراوادو(Puravadu)، ساکدامالا(Sakdamala)، آساکدامالا(Asakdamala)، سوریاباهو(Suriyabahu)، کسوب کوتا اپا(Kesub Kota Epa) در دورۀ سلطنت این پادشاه ظاهر شدند. تاریخ سنگ نوشته ‌های ناخوانا بر دیوار ‌های قلعه نظامی صخره ای سیگیریا(Sigiria) که به دستور شاه کاساپای اول(Kassapa I) ساخته شد شاید به قرون هفتم و هشتم میلادی برگردد.  این اشعار که مضامینی سکولار دارند نقاشی ‌های زیبای آب رنگ از چهرۀ زنان که روی قسمت غربی صخره است را توصیف کرده اند و بعضی از سروده ها نیز در باره طبیعت، رمانتیک و عاشقانه است <ref name=":23" />.


دورۀ کُتّه(Kotteh) (قرن پانزده و شانزده میلادی) به عنوان دورۀ شکوفایی شعر سینهالی رقم می خورد. شعر‌های سکولار ساندشا(Sandasha) (پیام) شهرت بی نظیری را در طول این دوره کسب کرد. شعر‌های ساندشا بر اساس کالیداسا مگادوتا(Kalidasa Meghaduta) (پیامبر ابر) است. ماهیت شعر ساندشا ارسال پیام از طریق یک موجود زنده است، که غالبا یک پرنده است.
دورۀ کُتّه(Kotteh) (قرن پانزده و شانزده میلادی) به عنوان دورۀ شکوفایی شعر سینهالی رقم می خورد. شعر‌های سکولار ساندشا(Sandasha) (پیام) شهرت بی نظیری را در طول این دوره کسب کرد. شعر‌های ساندشا بر اساس کالیداسا مگادوتا(Kalidasa Meghaduta) (پیامبر ابر) است. ماهیت شعر ساندشا ارسال پیام از طریق یک موجود زنده است، که غالبا یک پرنده است.


قدیمی ترین شعر ساندشا که اسناد و شواهدی بر آن موجود است مایورا ساندشایا(Mayura Sandeshaya) (پیام طاووس) است که به قرن سیزدهم باز می گردد. این اثر دیگر در دسترس نیست اگرچه نمونه ‌هایی از آن در دستور زبان سینهالی کلاسیک به نام سیدات سانگارا(Sidath Sangara) آمده است.  تیسارا ساندشایا (پیام قو) به قرن چهاردهم برمیگردد، درحالیکه گیرا ساندشایا (پیام طوطی)، هانسا ساندشایا (پیام غاز)، پاروی ساندشا (پیام فاخته)، کوکیلا ساندشایا (پیام قمری)، و سلالیهینی ساندشایا(Thisara Sandeshaya, Gira Sandeshaya, Hansa Sandeshaya, Parevi Sandeshaya, Kokila Sandeshaya, Selalihini Sandeshaya) (پیام سار) به قرن پانزدهم باز می گردد. بی نظیرترین و قابل توجه ترین نکته از اشعار ساندشا قافیه ‌های آن و توصیف دقیق آن از مردم و مکان ‌های دیدنی است.
قدیمی ترین شعر ساندشا(Sandeshaya) که اسناد و شواهدی بر آن موجود است مایورا ساندشایا(Mayura Sandeshaya) (پیام طاووس) است که به قرن سیزدهم باز می گردد. این اثر دیگر در دسترس نیست اگرچه نمونه ‌هایی از آن در دستور زبان سینهالی کلاسیک به نام سیدات سانگارا(Sidath Sangara) آمده است. تیسارا ساندشایا(Thisara Sandeshaya) (پیام قو) به قرن چهاردهم برمیگردد، درحالیکه گیرا ساندشایا(Gira Sandeshaya) (پیام طوطی)، هانسا ساندشایا(Hansa Sandeshaya) (پیام غاز)، پاروی ساندشا(Parevi Sandeshaya) (پیام فاخته)، کوکیلا ساندشایا(Kokila Sandeshaya) (پیام قمری)، و سلالیهینی ساندشایا(Selalihini Sandeshaya) (پیام سار) به قرن پانزدهم باز می گردد. بی نظیرترین و قابل توجه ترین نکته از اشعار ساندشا قافیه ‌های آن و توصیف دقیق آن از مردم و مکان ‌های دیدنی است.


دستۀ دیگر از اشعار سینهالی شعر‌های جنگ است و کمابیش اشعار ستایش آمیز در مدح برخی از پادشاهان و فرماندهان نیز وجود دارد. یکی از قدیمی ترین اشعار جنگی کوستانتینو هاتانا(Kustantinu Hatana) است که جنگ کاپیتان پرتغالی به نام کنستانتین دو سا را در قرن هفدهم به راه انداخت و بر یک شورشی سینهالی به نام آنتونیس(Antonio) پیروز شد. <ref name=":22" />
دستۀ دیگر از اشعار سینهالی شعر‌های جنگ است و کمابیش اشعار ستایش آمیز در مدح برخی از پادشاهان و فرماندهان نیز وجود دارد. یکی از قدیمی ترین اشعار جنگی کوستانتینو هاتانا(Kustantinu Hatana) است که جنگ کاپیتان پرتغالی به نام کنستانتین دو سا را در قرن هفدهم به راه انداخت و بر یک شورشی سینهالی به نام آنتونیس(Antonio) پیروز شد. <ref name=":23" />


ماها هاتانا(Maha Hatana) شکست بزرگ کنستانتین دو سار(Constantine de Sara) و پیروانش را به دست پادشاه کاندیان، راجاسینگ دوم(Rajasinghe II) در قرن هفدهم میلادی توصیف می کند. از دیگر اشعار جنگ پارانگی هاتانا(Parangi Hatana) است (جنگ با پرتغالی ها ) و میدان جنگ معروف گانوراوا(Gannoruwa) در سال 1638 است که نظامیان سینهالی ارتش پرتغالی ها را شکست دادند. اینگرییسی هاتانا(Ingrisi Hatana) (جنگ با انگلیسی ها ) پیروزی پادشاه کاندیان سیر ویکراما راجاسینگ(Sri Wichrama Rajasinghe) در برابر ارتش انگلیس در سال 1803 را توصیف می کند.
ماها هاتانا(Maha Hatana) شکست بزرگ کنستانتین دو سار(Constantine de Sara) و پیروانش را به دست پادشاه کاندیان، راجاسینگ دوم(Rajasinghe II) در قرن هفدهم میلادی توصیف می کند. از دیگر اشعار جنگ پارانگی هاتانا(Parangi Hatana) است (جنگ با پرتغالی ها ) و میدان جنگ معروف گانوراوا(Gannoruwa) در سال 1638 است که نظامیان سینهالی ارتش پرتغالی ها را شکست دادند. اینگرییسی هاتانا(Ingrisi Hatana) (جنگ با انگلیسی ها ) پیروزی پادشاه کاندیان سیر ویکراما راجاسینگ(Sri Wichrama Rajasinghe) در برابر ارتش انگلیس در سال 1803 را توصیف می کند.


اشعار عاشقانۀ سینهالی نیز خواندنی است. بعضی از مشهورترین اشعار منسوب به گاسکون آدیگار(Gascon Adigar) و همسر ملکه کاندیان پادشاه راجاسینگ است . گاسکن که از نسل پرتغالی ها یا فرانسوی ها بوده است. او به عنوان یک شخصیت و یک رزمندۀ دلاور از منطقه کندی مورد توجه و احترام شاه قرار گرفت. او به تدریج عاشق ملکه شد و اشعار زیبایی را سرود. پس از آن که پادشاه به رابطه گاسکن و ملکه مشکوک شد بی درنگ او را به مرگ محکوم کرد. زمانی که گاسکن در زندان منتظر اجرای حکم اعدام بود، اشعار و نامه محرمانه ای را به ملکه نوشت که این اشعار بعدها در میان مردم بسیار معروف و به یاد ماندنی شد <ref name=":22" />.<ref name=":67">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>
اشعار عاشقانۀ سینهالی نیز خواندنی است. بعضی از مشهورترین اشعار منسوب به گاسکون آدیگار(Gascon Adigar) و همسر ملکه کاندیان پادشاه راجاسینگ است. گاسکن که از نسل پرتغالی ها یا فرانسوی ها بوده است. او به عنوان یک شخصیت و یک رزمندۀ دلاور از منطقه کندی مورد توجه و احترام شاه قرار گرفت. او به تدریج عاشق ملکه شد و اشعار زیبایی را سرود. پس از آن که پادشاه به رابطه گاسکن و ملکه مشکوک شد بی درنگ او را به مرگ محکوم کرد. زمانی که گاسکن در زندان منتظر اجرای حکم اعدام بود، اشعار و نامه محرمانه ای را به ملکه نوشت که این اشعار بعدها در میان مردم بسیار معروف و به یاد ماندنی شد <ref name=":23" /><ref name=":610">رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7 سریلانکا]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
 
== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
[[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه]]؛  [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس]]؛ [[ادبیات کلاسیک ژاپنی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان]]؛ [[تاریخ ادبیات معاصر لبنان]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر]]؛ [[ادبیات باستان در چین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون]]
[[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه]]؛  [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس]]؛ [[ادبیات کلاسیک ژاپنی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان]]؛ [[تاریخ ادبیات معاصر لبنان]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر]]؛ [[ادبیات باستان در چین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون]]


== کتابشناسی ==
== کتابشناسی ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۴۰

تاریخ ادبیات و سبک های ادبی

بیشترین بخش ادبیات سریلانکا به زبان سینهالی است و یکی از مهمترین میراث ‌های فرهنگی این کشور به شمار می آید. قسمت قابل توجهی از آثار ادبی آن نیز که در طول هزاران سال نوشته شده به زبان ‌های پالی، تامیل و انگلیسی است. حجم بالایی از ادبیات سریلانکا به داستان ‌های کوتاه اختصاص دارد. چنانچه آثار داستان ‌های کوتاه ادبی از نظر تاثیرگذاری ارزیابی شوند، می توان ادعا کرد که داستان نویسان سینهالی زبان بیشتر از داستان نویسان تامیل و انگلیسی زبان بر جامعه تاثیر داشته اند [۱].[۲]

ادبیات سینهالی

ادبیات سینهالی از دیگر ادبیات مدرن جنوب آسیا متفاوت و متمایز است و رابطۀ تاریخی با بودیسم و تاثیرات فراوانی از دورۀ استعمار این کشور دارد. اولین متون ادبی سینهالی را راهبان بودایی تالیف کرده اند و روح حاکم بر غالب این آثار روحی دینی است. تاریخ بزرگ و مشهور ماهاوامسا(Mahavamsa) که  پانصد سال قبل از میلاد به نگارش در آمده به زبان پالی (زبان متون مقدس بودایی) است. این تاریخ داستان ‌های ظهور و سقوط پی در پی پادشاهان سینهالی سریلانکا به دست اشغالگران افسانه ای بیگانه است. داستان ‌های کتاب با افسانه شاهزاده ویجایا(Vijaya) که در 500 سال قبل از میلاد مسیح زندگی می کرده، آغاز شده است [۳].

وجود تعداد قابل توجهی از سنگ نبشته ها به زبان سینهالی روی صخره ‌های قلعه ‌های نظامی منطقه باستانی سیگیریا (Sigiriya) گواهی بر رواج سینهالی به عنوان زبان ادبی و بومی است. طی سال ‌های 600 تا 1400 میلادی معماران این قلعه ‌های نظامی نزدیک 1500 قطعه از نثر و نظم را با حروف سینهالی بر دیوارها و صخره ها حکاکی کرده و سیقل داده­‌اند. برخی از این اشعار داستان ‌هایی از زندگی بودا در اوایل سال‌های 1200 میلادی است. [۴]

از قرن سوم قبل از میلاد پس از گرویدن پادشاه سینهالی به آئین بودا، معابد بودایی به مراکز فعالیت ‌های فکری و ادبی تبدیل شدند و تا دورۀ مدرن و روی کار آمدن دولت ‌های استعمارگر وضعیت به همین ترتیب باقی بود. فعالیت ‌های سیاسی و فرهنگی و آموزشی دوران استعمار ادبیات سینهالی را دچار رکورد کرد، تا این که  در دورۀ استقلال طلبی و اخیر مجددا احیا گردید [۳]. در یک نگاه کلی تاریخ ادبیات سبنهالی را می توان به دوره کلاسیک، دوره استعمار و  در دوره استقلال به این شرح دسته بندی کرد.[۵]

ادبیات کلاسیک سینهالی

متون بودایی در ابتدا به زبان پالی بود و راهبان و موبدان بودایی به صورت شفاهی آن را حفظ می کردند و تنها نظراتشان دربارۀ این متون را به زبان سینهالی می نوشتند. اکنون هیچ اثری از ادبیات دوران قدیم در دست نیست ولی در برخی از متون پالی و آثار سینهالی در دوره ‌های بعد به آن ها اشاره شده است. کتاب تاریخ پادشاهان سینهالی "ماهاواسما" در قرن پنجم به زبان پالی نوشته شده است. منابع ادبی قدیم قابلیت و توانایی ادبی پادشاهان را تحسین کرده اند. تاریخچۀ کالاوامسا(Calavamsa) که به زبان پالی است، پادشاه موگالانای دوم(Moggallana II) را این گونه توصیف کرده است: "این پادشاه دارای استعداد بی رقیب شعرسرایی است". تاریخ نگارش تعداد بیشماری از آثار نثر سینهالی که به قرن دهم بر می گردد منسوب به پادشاه کاساپایای پنجم(Kasapa V) هستند [۶].

بعد از تصرف سریلانکا در سال 1070 به وسیله مهاجمان جنوب هند، ویجایاباهوی اول(Vijayabahu I) که شخصی علاقمند به ادبیات و شاعر بود، قوانین ادبی سینهالی را احیای کرد. پس از وی پادشاه دیگر پاراکراماباهوی دوم(Parakramabahu II) (1236-1271) نویسندۀ کتاب کاوسیلومینا(Kavsilumina) است که او نیز در احیای قوانین ادبی سینهالی نقش مهمی داشت. کتاب او یکی از بهترین اشعار دورۀ کلاسیک به شمار می آید.  

آثار قرن سیزدهم و چهاردهم که اوج ادبیات سینهالی به شمار می روند، به سبک آثار زبان سانسکریت هستند و در نگارش از لغات و قوانین ادبی این زبان بهره گرفته اند. از طرفی دیگر گورولوگمی(Gurulugomi) در قرن سیزدهم ادبیات منثور را در قالب سینهالی اصیل نوشت که به ایلو(Elu) مشهور است و استفاده از لغات سانسکریت و پالی را محدود کرده است. زبان سینهالی از زبان ‌های آسیایی دیگر انشعاب یافته است. راهبان بودایی نظراتشان در باره متون آموزشی، تاریخ، دستور زبان، علم معانی، داستان ‌هایی از زندگی بودا و ترجمۀ بسیاری از آثار سانسکریت می نوشتند. شاعران سینهالی قرن پانزدهم، در مقایسه با اشعار قدیمی بیشتر به زبان عمومی و در باره موضوعات سکولار شعر می سرودند. در پایان قرن شانزدهم با پشتیبانی دولت و راهبان بودایی ادبیات سینهالی شکوفاتر شد. [۷][۸]

ادبیات سینهالی در دوره استعمار

دوران اشغالگری و استعمار با هجوم پرتغالی ‌های اشغالگر به مناطق ساحلی سریلانکا آغاز شد. آن ها دست به آزار و اذیت مردم و تخریب کتابخانه ها و معابد بودایی زدند. به منظور دفاع از کشور و مقاومت بیشتر در برابر بیگانگان پادشاه مجبور شد پایتخت را به مناطق کوهستانی مرکزی در منطقه کندی انتقال دهد. راهبان بودایی به همراه مردم نیز از مناطق ساحلی به مناطق مرکزی عقب نشینی و مهاجرت کردند. به رغم این عقب نشینی سلطنت سینهالی پیوسته از سوی پرتغالی ها و بعدها هلندی ها و انگلیسی تهدید می شد. پادشاهی سیلان و مردم آن بیش از 200 سال در برابر این اجانب مقاومت کردند. چنین شرایطی فعالیت ‌های ادبی کاهش یافت. ادبیات پالی و سانسکریت از رونق افتاد و تحت تاثیر منابع تامیل قرار گرفت تا این که در پایان قرن هجدهم سلطنت کندی بنا را بر پشتیبانی قالب ‌های کلاسیک ادبی بودایی گذاشت و این سیاست ادبیات سینهالی را احیا کرد.

سر انجام در سال 1815 انگلیسی ها بر سراسر سریلانکا حاکم شدند. با ملحق شدن این کشور به سایر مستعمرات بریتانیا زمینه برای گسترش زبان انگلیسی فراهم گردید. انگلیسی ها با دایر کردن مدارس ابتدایی سینهالی و تامیلی مردم را تشویق به گرویدن به مذهب مسیحیت می کرند. با رواج یافتن زبان انگلیسی بسیاری از تحصیلکرده ها ادبیات انگلیسی را بر سینهالی ترجیح دادند و ادبیات سینهالی با بی مهری روبرو شد. سال ها بعذ تدریجا گرایش ‌های ملی گرایانه گسترش یافت و این روند را کندتر کرد. بار دیگر آثار کلاسیک سینهالی مورد توجه قرار گرفت. ورود ماشین چاپ به کشور سبب شد تا آثار ادبی، مجلات، نشریات و روزنامه ها بیشتر از هر زمان دیگر در دسترس عموم قرار گیرد. آثاری که در معابد روستاها بر روی چوب درختان نخل نوشته شده بود چاپ و منتشر شدند و به این ترتیب ادبیات سینهالی رونق یافت. در اواخر قرن نوزدهم مشاجرات گوناگونی دربارۀ سبک ‌های ادبی در بین فعالان در این عرصه مطرح گردید. در حالی که متون پالی و ادبیات خارجی به زبان سینهالی ترجمه می شدند راهبان بودایی همچنان به نوشتن سبک ‌های کلاسیک ادامه می دادند.[۹]

داستان ‌های مدرن سینهالی ریشه در داستان ‌های طبلیغاتی مسیحی در دهه 1870 دارد. اولین رمان ها، که اغلب داستان ‌های رمانتیک فانتزی و یا داستان ‌های اخلاقی در دهه 1890 بودند در اوایل قرن بیستم در میان مردم شهرت یافتند. پیاداسا سیرییسنا (Piyadasa Sirisena 1875-1946) یکی از مشهورترین نویسندگان این دوره است که با آثارش تاثیرات مخرب انگلیسی بر فرهنگ سینهالی نقد می کرد. اوایل قرن بیستم شاعران همچنان استفاده از قالب ‌های سنتی را در پیش گرفتند تا اینکه نسل جدیدی از شاعران با طرح موضوعات مدرن، عشق ‌های رمانتیک و نقد اجتماعی در اشعارشان پا به عرصه ادبیات نهادند و با رد موضوعات و قالب ‌های شعری کلاسیک سبک خاصی را به وجود آوردند که به نام مکتب کلمبو مشهور شد[۹][۱۰]

ادبیات سینهالی در دوره استقلال

در این دوره سیلوا(Silva) (1892 تا 1957 ) به همراه دیگر رمان نویسان با نثر ساده و روایت ‌های واقعی مورد توجه مردم قرار گرفتند. در میان رمان نویسان سینهالی مارتین ویکراماسینگ(Martin Wickramasinghe) (1891 تا 1976 ) شهرت یافت. او یکی از اولین رمان نویسان مدرن سینهالی در کشور سریلانکا است. او یک رمان سه تایی (تریلوژی) را نوشت که تغییرات اجتماعی مربوط به اواخر دورۀ استعمار سریلانکا را ترسیم می کند. رمان ‌های این تریلوژی شامل گامپرالیا(Gamperaliya)، انقلاب روستا (1944)، یوگانتایا(Yuganthaya) (1948) و کالیوگایا(Kaliyugaya)، دوران شوم (1957) است. او در داستان گامپرادیا(Gamperdiya)، از هم پاشیدگی زندگی روستایی در تحت فشار دوران مدرن را به تصویر کشید. این کتاب اولین رمان مهم به زبان سینهالی است و در پیشرفت استاندارد‌های داستانی در زبان سینهالی سهم به سزایی دارد. ویکراماسینگ تاثیرگذارترین منتقد ادبی در دورۀ خودش است.

قسمت اعظم ادبیات مدرن به هر دو زبان سینهالی و تامیل نوشته شده است. نویسندگانی چون ژان آراسانایاگام، آنراناسینگ و رامش گونیسکارا(Jean Arasanayagam , Ann Ranasinghe and Romesh Gunesekera) به زبان انگلیسی  شعر و داستان می نوشتند. نزاع ‌های قومی، نژادی و جنگ در زندگی مردم در این آثار منعکس شده است. نویسنده کانادایی برنده جایزه مایکل اونداتج(Michael Ondaatje) رمان و زندگی نامۀ طنزش به نام "دویدن در خانواده(Running in the Family)" (1982) را بر اساس بازگشتش به کشور و محل تولد و بچگی اش یعنی سریلانکا نوشته است[۱۱].

منتقد و نویسندۀ دیگر ادیریورا ساراچاندرا(Ediriweera Sarachchandra) (1914 تا 1996) است. وی با نوشتن داستان‌های واقعی خود را وقف شهرت ادبیات سینهالی و ترویج آن در میان تحصیلکردها و نخبگان انگلیسی کرد. دانشکدۀ ادبیات دانشگاه سیلان نیز نقش مهمی در ایجاد علاقه بیشتر به زبان سینهالی در میان تحصیلکرده ها داشت. در دورۀ قرن بیستم، ادبیاتی که به زبان سینهالی نوشته می شد تا حدودی تحت الشعاع آثار انگلیسی زبان قرار گرفت.

لئونارد وولف(Leonard Woolf) شوهر ویرجینیا وولف (Virginia Woolf) و نویسندۀ رمان "روستایی در جنگل"( که تجربیات خود را در زمان اشتغالش در سریلانکا به تصویر کشید و مایکا اونداتج(Michael Ondaatje) یک نویسندۀ برجسته معاصر که در سریلانکا متولد شد و امروز در کانادا زندگی می کند، دو تن از این نویسندگان بی نظیر و تاثیرگذار بین المللی هستند. تغییرات بنیادی در سال 1956 آغاز شد و زبان سینهالی زبان آموزشی بیشتر مدارس و دانشگاه ها شد و ادبیات سینهالی از تاثیرات غربی و کلاسیک در گذشته فاصله گرفت.

در آغاز قرن بیست و یکم ادبیات سینهالی تحت تاثیر فشار‌های سیاسی فراوان واقع شد. ساراچاندرا بعد از نوشتن اثر طنزش پس از انتخابات 1977 و انتقاد شدید از سیاست ‌های اجتماعی و اقتصادی دولت به خاطر تضعیف کردن ارزش ‌های فرهنگی، توسط حامیان دولت مورد حمله قرار گرفت. جنگ داخلی در سال 1983 از یک سو منجر به ایجاد موج خروشان میهن پرستی افراطی و از سویی موجب سانسور و خشونت علیه نویسندگان شد[۱۲][۱۳].

وضعیت انواع ادبی نثر و نظم
سیری در ادبیات منثور سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون

ادبیات سینهالی با داشتن سرودها و شعر‌های "ریگ ودا(Rigveda)" به عنوان بخشی از میراث ادبیات بزرگ آریایی بیش از دو هزار سال سابقه دارد. سرودها و مجموعۀ اشعار ریگ ودا به زبان سانسکریت حدودا در 1500 سال قبل از میلاد به وسیله اقوام هندو- آریایی گردآوری شده است. به جز پنج تن ترا(Panchatantra)  که  اثر یک نویسندۀ ناشناس هندی قرن سوم میلادی است؛ شاهکار‌های ادبی آریایی دیگر مانند ماهاباهاراتا نوشتۀ ویاسا(Mahabaharata, Vyasa)، رامایانا(Ramayana) نوشتۀ والمیکی(Valmiki)، راجاتارانگینی(Rajatatangini) اثر کالهانا(Kalhana) و کاتها ساریتساگارا(Katha Saritsagara) نوشتۀ سماودا (Somaveda) به ادبیات سینهالی نیز تعلق دارند. این آثار ادبی منبع خوبی برای بسیاری از داستان ‌های افسانه ای اروپائیان هستند.

برخی از شواهد ادبی نشان می دهند بسیاری از نظرات و ایده ‌های تاریخ بزرگ پادشاهان سینهالی ماهاواسما(Mahavasma)  که به زبان پالی و متعلق به قرن پنجم میلادی است از اثر سینهالی زبان معروف "سیهالاتاکاتا(Sihalatthakatha)" نشات گرفته اند. زبان شناسی آلمانی به نام ویلهم گیگر(Wilhelm Geiger) در یکی از آثار خود نشان داده که ماهاواسما بر اساس نظریات قدیم به نثر سینهالی نوشته شده است. این اثر ماهیتاً دینی شامل مجموعه ای از افسانه ‌های معنوی وقایع تاریخی را ثبت کرده است. این افسانه ها چگونگی شکل گیری اقوام سینهالی از یک گروه آریایی زبان بنگالی، اقدامات پادشاهان قدیم، جنگ­ها و موضوعات مهم دیگر تاریخی را روایت کرده اند[۱۴].

کتاب ماهاواسما یک شاهکار ادبی است که به صورت نظم و به زبان پالی است. این اثر مجموعه داستان ‌هایی در باره ماجراجویی ‌های شاهزاده ویجایا بنیانگذار جامعه سینهالی، پیوند رمانتیک شاهزاده گامانی(Gamani)  و اومادا چیتا(Ummada Chittha) و جنگ ‌هایی که توسط پسرشان پاندوکابایا(Pandukabhaya) علیه مهاجمان دراویدی و حاکم غاصب تامیل الار(Elara)، هوسرانی ‌های ملکه آنولا(Anula)، خودکشی پادشاه سیری سانگوبو(Sirisangabo) و یک موبد پرهیزکار بودایی است. این روایات و داستان ‌های زیبا  ضمن بیان حقایق تاریخی صنایع و آرایه ‌های ادبی فراوانی را ارایه کرده اند.  زبان سینهالی د ارای قالب ‌های گسترده ای از نثر و نظم ادبی است.

کتیبه‌ای با ردی از زبان فارسی در سریلانکا. برگرفته از ایسنا, قابل بازیابی از https://www.isna.ir/news/1402080604383/

آثار ادبی دورۀ قدیم با قلم فولادی بر روی چوب ‌های درخت نخل منبت کاری و نوشته شده اند. کتاب دامپیا آتووا گتاپادایا(Dhampiya Atuva Getapadaya) قدیمی ترین اثر نظم سینهالی داستان شخصی بودایی، به زبان پالی که توسط شاه کاساپا(Kassapa) (913 تا 923) گرد آوری شده است. البته این به این معنی نیست که در گذشته و قبل از این دوران هیچ نوشته منثوری به زبان سینهالی وجود نداشته است. ماهاواسنا(Mahavasna) و وانساتاپاکاسینی(Vansatthappakasini) به مجموعه ای از هزاران داستان به نام ساهاساواتوپاکارنا(Sahassavatthupakarna) اشاره می کنند که آن مجموعه  امروز در دسترس نیست.

هر چند ممکن است بعضی از این داستان ها در قرن چهاردهم احیا شده باشند؛ درست مانند داستان ‌های مفقوده فارسی به نام هزار افسانه که در آثار شب ‌های عربی احیا شده اند[۱۴]. اثر قدیمی دیگر ادبیات سینهالی کاتا واستو(Katha Vasthu) که گفته می شود جزء منابع راساواهینی(Rasavahini) و مجموعه داستان ‌های مشهوری به زبان پالی است که توسط ودها ترا(Vedeha Thera) جمع آوری شده است. از دیگر آثار کهن ماهابودهی گتاپادایا(Mahabodhi Getapadaya) است که در قرن دوازدهم توسط یک نویسندۀ ناشناس برای دانش آموزان ماهابودهی وانسا(Mahabodhis vasna) نوشته شده که واژه نامه ای در باره تاریخ درخت مقدس بودا به زبان پالی است.

بسیاری از آثار اولیۀ نثر سینهالی شرح و تفسیری بر آثار گسترده پالی هستند. برای مثال حدوداً همان دوران کتاب جاتاکا آتووا گتاپادایا(Jataka Atuva Getapadaya) نوشته شده که واژه نامه، تفسیر و توضیحی ای برای اثر پالی جاتاکاتاکات(Jatakatthakath) در باره داستان ‌های جاتاکا(Jataka) مربوط به تولد بودا است. اما دوره پایتختی پلنارووا(Polonnaruwa) (قرن دهم و اوایل قرن سیزدهم) و دامبادنیا(Dambadeniya) (قرن سیزدهم) دوره ‌هایی است که شکوفایی ادبیات نثر سینهالی را رقم زده است. قرن سیزدهم به عنوان دورۀ طلایی ادبیات سینهالی به حساب می آید. در قرن سیزدهم آماواتور توسط یکی از شاگردان بودا به نام گورولوگومی(Amavature, Gurulugomi) نوشته شد.

این اثر در رابطه با زندگی شاهزاده سیدهاراتا گوتاما (بودا) است که بنیانگذار مکتب بودیسم است. این اثر همچنین داستان ‌های دیگری را روایت کرده است که در ارتباط با بودا و بودهی ساتوا(Boddhi Sattva) است ( مردم بر این باورند که بودا در تولد پیشین خود بودهی ساواتا متولد شده است)، همچنین داستان دیتامانگولیکا(Ditthamangalika) و آدم مطرود، داستان پادشاه آجاتاساترو(Ajatasatru) قاتل والدین و آنگولیمالا(Angulimala) مرد سارق از دیگر داستان ‌های این اثر است. آثار گورولوگومی با استفاده از زبان سینهالی ناب مشخص می شود و کلمات اقتباسی محدودی از سانسکریت و پالی در آن به کار رفته است[۱۴][۱۵]. اثری مثل سادهاراما رانتاوالیا(Saddharma Ratnavaliya) گلچینی از جواهرات و تعالیم ارزنده اخلاقی و تربیتی است. در میان داستان ‌های این اثر داستانی از پادشاه دوتوگمونو(Dutugemunu) وجود دارد که نحوۀ برخورد او با مهاجمان دراویدی از کشور کولا(Chola) و داستان پسرش شاهزاده سالی و دوشیزه آسوکامالا(Asokamala Sali) است که به خاطر او از سلطنت کناره گیری کرد و پادشاهی را کنار گذاشت.

از دیگر آثار منثور دوره قدیم توپاوانسایا(Thupavansaya)، الو آتاناگالو(Elu Attanagalu) و دامبودنی آسنا(Dambodeni asna) است. از این آثار می توان به عنوان ادبیات تاریخی طبقه بندی شده نام برد که با علوم اخلاقی و آثار مقدس بودایی ها سر و کار دارند. در دورۀ پایتختی کُتّه(Kotteh) قرن پانزدهم میلادی تا اواخر قرن نوزدهم میلادی رکود ادبی دامن آثار منثور سینهالی را گرفت لکن در عوض تجدید فعالیت ‌های شاعران و قالب ‌های شعری مانند اشعار جنگی هاتانکاوی(Hatankavi) و اشعار معنادار ساندشاس(Sandeshas) را می توان مشاهده کرد. این دوره به دلیل جنگ ‌های پی در پی علیه استعمار غرب به ترتیب پرتغال (1505-1658)، هلند (1658 – 1796) و انگلیس (1796 تا 1815) دوره متلاطم و آشفته ای بوده است. طبیعتا چنین شرایطی مستعد برای ظهور اشعار شاعران، در قالب ‌های مختلف ستایش و افسانه است. همانطور که اشاره شد اکثر آثار ادبی دوره ‌های باستان و دوره ‌های میانی خصوصیاتی معنوی و دینی دارند به این دلیل که نوشته ها و تحقیقات سینهالی ها در دست موسسات و مراکز معنوی راهبان بوده است که کمتر به موضوعات سکولار پرداخته اند.

اما با آغاز اواخر قرن نوزدهم آثار ادبی سکولار ظهور پیدا کردند. رمان ‌های ادبی سینهالی آلبرت سیلوا به نام ویمالا و آدارا هاسونا(Albert Silva, Vimala and Adara Hasuna) نیز در این دوره پدیدار شدند که شامل اثر است. از دیگر رمان نویسان مشهور سیمون سیلوا با اثر مینا(Simon Silva, Meena) و رمان نویسان دیگر پیاداسا سیرییسنا(Peyadasa Sirisna)، ساگارا پالانسوریا(Palansuriya)، مونیداسا کوماراتونگه(Munidasa Kumarathunga)، هماپالا مونیداسا(Hemapala Munidasa)، سیلوا و پررا(Silva and Perera) هستند. آثار مشهور خارجی نیز به زبان سینهالی ترجمه شدند که نمونه معروف آن آریبین ایشولاسایا(Arabin Ishollasaya) است که ترجمۀ "شب ‌های عربی" است.[۱۶]

سیری در ادبیات منظوم سینهالی در سریلانکا از گذشته تا کنون

شعر سرایی تپش قلب یک ملت است، چرا که شعر جهانی بینی، یافته ‌های فرهنگی، سطح فهم، اندیشه و هنر رمانتیک انسان را نشان می دهد. ملتی که به شعر و شاعری دلداده باشد، ملتی فرهنگی است. در میان تمامی هنر‌های مردم سینهالی، شعر و شاعری رتبۀ یک و بالاترین درجه را دارد. زبان سینهالی به دلیل فراوانی تعداد کلمات مترادف، انعطاف پذیر بودن دستورزبان و راحتی شکل گیری وزن و قافیه کلمات آن، زبان شعر است. زبان سینهالی به خاطر داشتن واکه ‌های فراوان ملیح و شیرین و قابل مقایسه با زبان ‌های فرانسوی و اردو است. این دو زبان از زبان ‌های رمانتیک دنیا هستند. در اواخر قرن هجدهم شاعری به نام دونوویلا(Dunnuvila) یک رباعی به نام کالینگا بودهی جاتاکا(Kalinga Bodhi Jataka) را به سبک خاصی سروده که به خوبی این ادعا را گواهی می کند. او در این شعر سفر یک شاهزاده را به جنگل توصیف کرده است. [۱۷]

این طور که از منابع ادبی به دست آمده  قرن سیزدهم و دورۀ سلطنت پادشاه آگابودهی(Aggabodhi I) عصر فعالیت ‌های ادبی بوده است. دوازده شاعر معروف به نام ‌های دمی(Demi)، ببیری(Bebiri)، کیتسیری(Kithsiri)، آنوروت(Anuruth)، دالاگوت(Dalagoth)، دالابیسو(Dalabiso)، پوراوادو(Puravadu)، ساکدامالا(Sakdamala)، آساکدامالا(Asakdamala)، سوریاباهو(Suriyabahu)، کسوب کوتا اپا(Kesub Kota Epa) در دورۀ سلطنت این پادشاه ظاهر شدند. تاریخ سنگ نوشته ‌های ناخوانا بر دیوار ‌های قلعه نظامی صخره ای سیگیریا(Sigiria) که به دستور شاه کاساپای اول(Kassapa I) ساخته شد شاید به قرون هفتم و هشتم میلادی برگردد.  این اشعار که مضامینی سکولار دارند نقاشی ‌های زیبای آب رنگ از چهرۀ زنان که روی قسمت غربی صخره است را توصیف کرده اند و بعضی از سروده ها نیز در باره طبیعت، رمانتیک و عاشقانه است [۱۷].

دورۀ کُتّه(Kotteh) (قرن پانزده و شانزده میلادی) به عنوان دورۀ شکوفایی شعر سینهالی رقم می خورد. شعر‌های سکولار ساندشا(Sandasha) (پیام) شهرت بی نظیری را در طول این دوره کسب کرد. شعر‌های ساندشا بر اساس کالیداسا مگادوتا(Kalidasa Meghaduta) (پیامبر ابر) است. ماهیت شعر ساندشا ارسال پیام از طریق یک موجود زنده است، که غالبا یک پرنده است.

قدیمی ترین شعر ساندشا(Sandeshaya) که اسناد و شواهدی بر آن موجود است مایورا ساندشایا(Mayura Sandeshaya) (پیام طاووس) است که به قرن سیزدهم باز می گردد. این اثر دیگر در دسترس نیست اگرچه نمونه ‌هایی از آن در دستور زبان سینهالی کلاسیک به نام سیدات سانگارا(Sidath Sangara) آمده است. تیسارا ساندشایا(Thisara Sandeshaya) (پیام قو) به قرن چهاردهم برمیگردد، درحالیکه گیرا ساندشایا(Gira Sandeshaya) (پیام طوطی)، هانسا ساندشایا(Hansa Sandeshaya) (پیام غاز)، پاروی ساندشا(Parevi Sandeshaya) (پیام فاخته)، کوکیلا ساندشایا(Kokila Sandeshaya) (پیام قمری)، و سلالیهینی ساندشایا(Selalihini Sandeshaya) (پیام سار) به قرن پانزدهم باز می گردد. بی نظیرترین و قابل توجه ترین نکته از اشعار ساندشا قافیه ‌های آن و توصیف دقیق آن از مردم و مکان ‌های دیدنی است.

دستۀ دیگر از اشعار سینهالی شعر‌های جنگ است و کمابیش اشعار ستایش آمیز در مدح برخی از پادشاهان و فرماندهان نیز وجود دارد. یکی از قدیمی ترین اشعار جنگی کوستانتینو هاتانا(Kustantinu Hatana) است که جنگ کاپیتان پرتغالی به نام کنستانتین دو سا را در قرن هفدهم به راه انداخت و بر یک شورشی سینهالی به نام آنتونیس(Antonio) پیروز شد. [۱۷]

ماها هاتانا(Maha Hatana) شکست بزرگ کنستانتین دو سار(Constantine de Sara) و پیروانش را به دست پادشاه کاندیان، راجاسینگ دوم(Rajasinghe II) در قرن هفدهم میلادی توصیف می کند. از دیگر اشعار جنگ پارانگی هاتانا(Parangi Hatana) است (جنگ با پرتغالی ها ) و میدان جنگ معروف گانوراوا(Gannoruwa) در سال 1638 است که نظامیان سینهالی ارتش پرتغالی ها را شکست دادند. اینگرییسی هاتانا(Ingrisi Hatana) (جنگ با انگلیسی ها ) پیروزی پادشاه کاندیان سیر ویکراما راجاسینگ(Sri Wichrama Rajasinghe) در برابر ارتش انگلیس در سال 1803 را توصیف می کند.

اشعار عاشقانۀ سینهالی نیز خواندنی است. بعضی از مشهورترین اشعار منسوب به گاسکون آدیگار(Gascon Adigar) و همسر ملکه کاندیان پادشاه راجاسینگ است. گاسکن که از نسل پرتغالی ها یا فرانسوی ها بوده است. او به عنوان یک شخصیت و یک رزمندۀ دلاور از منطقه کندی مورد توجه و احترام شاه قرار گرفت. او به تدریج عاشق ملکه شد و اشعار زیبایی را سرود. پس از آن که پادشاه به رابطه گاسکن و ملکه مشکوک شد بی درنگ او را به مرگ محکوم کرد. زمانی که گاسکن در زندان منتظر اجرای حکم اعدام بود، اشعار و نامه محرمانه ای را به ملکه نوشت که این اشعار بعدها در میان مردم بسیار معروف و به یاد ماندنی شد [۱۷][۱۸].

نیز نگاه کنید به

تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه؛  تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس؛ ادبیات کلاسیک ژاپنی؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان؛ تاریخ ادبیات معاصر لبنان؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر؛ ادبیات باستان در چین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون

کتابشناسی

  1. ↑ Rickramasinghe, M. (1948). Sinhalese Literature. Colombo: Gunasena.
  2. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Ediriweera, S. (1950). The Sinhalese Novel. Colombo: Gunasena.
  4. ↑ Rickramasinghe, M. (1948). Sinhalese Literature. Colombo: Gunasena.
  5. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  6. ↑ Rickramasinghe, M. (1948). Sinhalese Literature. Colombo: Gunasena.
  7. ↑ Abeysekara, T. (2003). Poetry in Srilanka. Colombo: Virtual Library.
  8. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Godakumbara, C. E. (1955). Sinhalese Literature. Colombo: Apothecaries.
  10. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  11. ↑ Harrigan, P. (1989). Tall Tales and Deep Truths. The Sunday /times .
  12. ↑ Godakumbara, C. E. (1955). Sinhalese Literature. Colombo: Apothecaries.
  13. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Hussain, A. (2002). A Survey of Sinhalese Prose Literature From Ancient Times To Modern Period. Sunday Times .
  15. ↑ Pinto, N. (2004). A Short History of Sinhalese Language. The Sunday Times .
  16. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ Abeysekara, T. (2003). Poetry in Srilanka. Colombo: Virtual Library.
  18. ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=تاریخ_ادبیات_و_سبک‌های_ادبی_سریلانکا&oldid=54600»