زنان در تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۶: | خط ۶: | ||
مردان صاحب زمین و ابزار تولید بودند و کار و فعالیت بانوان را ارزیابی نمی‌کردند، به ویژه فعالیت بانوان شهرنشین که عبارت بود از: تهیه خوراک، دوختن پوشاک، نگاه‌داری و تربیت فرزند و ... که هیچ‌گاه به حساب نمی‌آمد. زن تاجیک از کارکردن در سازمان‌ها و ادارات و شرکت در مسایل سیاسی کشور محروم بود. در بازار بخارا، حتی برای خرید و فروش زنان راسته ویژه‌ای وجود داشت. از زایشگاه، کودکستان و نهادهای تربیت کودکان اثری نبود. در ارگ امیر بخارا برای اعدام بانوان اتاقی اختصاصی وجود داشت و امیرمظفر جریان اعدام زنان را از روزنه‌ای تماشا می‌کرد. در پیام بانوان آسیای مرکزی به بانوان قفقاز آمده است: «در سرزمین بخارا زن‌ها زیاد اشک ریخته‌اند. اشک‌های از روز تولد الی دم مرگ ریخته زنان، فراموش ناشدنی است. در سن خردسالی به همسری مردهای مسن و کهن سال می‌دادند که آن‌ها غیر از ما باز همسر داشتند. ما کنیز شوهران خود بودیم<ref>افشارسیستانی، ایرج(1383)، جغرافیای تاریخی [[تاجیکستان]]: پژوهشی در تاریخ، جغرافیا، آثار باستانی، بزرگان، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، فرهنگ مردم و اقتصاد [[تاجیکستان]]، چاپ اول، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ص. 217-218</ref>». | مردان صاحب زمین و ابزار تولید بودند و کار و فعالیت بانوان را ارزیابی نمی‌کردند، به ویژه فعالیت بانوان شهرنشین که عبارت بود از: تهیه خوراک، دوختن پوشاک، نگاه‌داری و تربیت فرزند و ... که هیچ‌گاه به حساب نمی‌آمد. زن تاجیک از کارکردن در سازمان‌ها و ادارات و شرکت در مسایل سیاسی کشور محروم بود. در بازار بخارا، حتی برای خرید و فروش زنان راسته ویژه‌ای وجود داشت. از زایشگاه، کودکستان و نهادهای تربیت کودکان اثری نبود. در ارگ امیر بخارا برای اعدام بانوان اتاقی اختصاصی وجود داشت و امیرمظفر جریان اعدام زنان را از روزنه‌ای تماشا می‌کرد. در پیام بانوان آسیای مرکزی به بانوان قفقاز آمده است: «در سرزمین بخارا زن‌ها زیاد اشک ریخته‌اند. اشک‌های از روز تولد الی دم مرگ ریخته زنان، فراموش ناشدنی است. در سن خردسالی به همسری مردهای مسن و کهن سال می‌دادند که آن‌ها غیر از ما باز همسر داشتند. ما کنیز شوهران خود بودیم<ref>افشارسیستانی، ایرج(1383)، جغرافیای تاریخی [[تاجیکستان]]: پژوهشی در تاریخ، جغرافیا، آثار باستانی، بزرگان، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، فرهنگ مردم و اقتصاد [[تاجیکستان]]، چاپ اول، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ص. 217-218</ref>». | ||
بدین ترتیب تا پیش از سلطه کمونیسم بر منطقه آسیای مرکزی، زنان در آسیای مرکزی کاملاً نقشی سنتی داشتند. اکثر قریب به اتفاق آنان بی‌سواد بودند و نقش اساسی آن‌ها، با تفاوت‌هایی در جوامع شهرنشین و روستایی و یا ایلی، خانه‌داری و پرورش فرزندان بود. در دوره اتحاد جماهیر شوروی زنان از حقوق اجتماعی جدیدی برخوردار شدند سطح سواد و تحصیلات در میان آن‌ها بالا رفت، هر چند سواد زنان در مجموع، به ویژه در مناطق روستایی، از مردان پایین‌تر بود. در سال 1980 تعداد زنان دانشجو نسبت به بیست سال قبل از آن چندین برابر شد، اما در مقایسه با سایر جمهوری‌های شوروی پایین‌تر بود. امروزه اکثر زنان تاجیکستان باسوادند و کماکان از حقوق اجتماعی نسبی برخوردارند. اما مساوات بین مرد و زن نیست. امروزه در [[تاجیکستان]]، مانند دیگر نقاط، پدران و مادرانی که کار جسمی انجام می‌دهند فرزندان خود را به فراگیری کارهای علمی تشویق می‌کنند و نسل جدید نیز کمتر به مشاغل سنتی تمایل نشان می‌دهند. تمایل زنان بیشتر به کارهای آموزشی در مدارس و یا حرفه‌هایی مانند کتابداری است<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 40-41</ref>. | بدین ترتیب تا پیش از سلطه کمونیسم بر منطقه آسیای مرکزی، زنان در آسیای مرکزی کاملاً نقشی سنتی داشتند. اکثر قریب به اتفاق آنان بی‌سواد بودند و نقش اساسی آن‌ها، با تفاوت‌هایی در جوامع شهرنشین و روستایی و یا ایلی، خانه‌داری و پرورش فرزندان بود. در دوره اتحاد جماهیر شوروی زنان از حقوق اجتماعی جدیدی برخوردار شدند سطح سواد و تحصیلات در میان آن‌ها بالا رفت، هر چند سواد زنان در مجموع، به ویژه در مناطق روستایی، از مردان پایین‌تر بود. در سال 1980 تعداد زنان دانشجو نسبت به بیست سال قبل از آن چندین برابر شد، اما در مقایسه با سایر جمهوری‌های شوروی پایین‌تر بود. امروزه اکثر زنان تاجیکستان باسوادند و کماکان از حقوق اجتماعی نسبی برخوردارند. اما مساوات بین مرد و زن نیست. امروزه در [[تاجیکستان]]، مانند دیگر نقاط، پدران و مادرانی که کار جسمی انجام می‌دهند فرزندان خود را به فراگیری کارهای علمی تشویق می‌کنند و نسل جدید نیز کمتر به مشاغل سنتی تمایل نشان می‌دهند. تمایل زنان بیشتر به کارهای آموزشی در مدارس و یا حرفه‌هایی مانند کتابداری است<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 40-41</ref>.[[پرونده:نرخ امید به زندگی.png|بندانگشتی|نمودار 1]][[پرونده:نرخ امید به زندگی مردان و زنان.png|بندانگشتی|نمودار 2]]طور کلی در سال‌های اخیر به مسأله آزادی همه جانبه و به امور تولیدات اجتماعی جلب و جذب کردن زن تاجیک، توجه بسیار شده و می‌شود. اکنون در [[تاجیکستان]] زن در همه پهنه‌های زندگی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... با مرد تا اندازه‌ای حقوق برابر دارد و از میان آنان صدها تن کارشناس، کارمند، کارگر ممتاز و پیشگام در رشته‌های صنایع، کشاورزی، فرهنگ و ... شده‌اند. | ||
در [[تاجیکستان]] کلوب‌ها، کتابخانه‌ها، فروشگاه‌ها، تعاونی‌های تولیدی، درمانگاه‌ها و ... ویژه زنان دایر شده است. کانون وکلای زن، کنفرانس بانوان، نهادهای فرهنگی از مراکز عمده فعالیت‌های بانوان می‌باشند. بانوان تاجیک در ساختن جامعه خود سهم بزرگی دارند و دوش به دوش همه بانوان در ایجاد جامعه‌ای آزاد، فعال و دنیاپسند تلاش می‌کنند. | |||
در حال حاضر بانوان تاجیک نه تنها در تولیدات اجتماعی شرکت ورزیده، وسایل و تجهیزات صنعتی را به طور خوبی اداره می‌کنند، بلکه به امور رهبری، مهندسی و تکنیکی کارخانه‌ها و نهادهای صنعتی، ریاست اتحادیه‌های صنفی و ... انتصاب و انتخاب می‌شوند. کار برای بانوان [[تاجیکستان]] منحصر به | |||
امرار معاش نبوده، بلکه به مثابه عمل افتخاری روزمره و شاخص شرافت انسانی نیز است. همچنین برای ایجاد یک جامعه | |||
نو، آزاد و پیشرفته تلاش می‌کنند<ref>افشارسیستانی، ایرج(1383)، جغرافیای تاریخی [[تاجیکستان]]: پژوهشی در تاریخ، جغرافیا، آثار باستانی، بزرگان، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، فرهنگ مردم و اقتصاد [[تاجیکستان]]، چاپ اول، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ص. 218-219</ref>. | |||
نمودار نرخ کلی امید به زندگی در [[تاجیکستان]] | نمودار نرخ کلی امید به زندگی در [[تاجیکستان]] | ||
=== نرخ امید به زندگی مردان و زنان در تاجیکستان<ref>برگرفته از [https://www.worldbank.org/404_response.htm https://www.worldbank.org/2011]</ref> === | === نرخ امید به زندگی مردان و زنان در تاجیکستان<ref>برگرفته از [https://www.worldbank.org/404_response.htm https://www.worldbank.org/2011]</ref> === | ||
افزایش امید به زندگی در زنان به بالای 70 سال و مردان به 63 سال در [[تاجیکستان]] نشان از بهبود کیفیت زندگی و دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی در این کشور است. میانگین امید به زندگی در [[جامعه تاجیکستان]] 65 سال است<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 91-93</ref>. | افزایش امید به زندگی در زنان به بالای 70 سال و مردان به 63 سال در [[تاجیکستان]] نشان از بهبود کیفیت زندگی و دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی در | ||
این کشور است. میانگین امید به زندگی در [[جامعه تاجیکستان]] 65 سال است<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 91-93</ref>. | |||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
نسخهٔ ۲۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۸
در گذشته برابری حقوق زن و مرد در جامعه تاجیک امری غیرقابل تصور به شمار می‌رفت. زیرا زن تاجیک حق تصمیم گیری نداشت و بیچون و چرا مطیع اوامر مردانشان بودند. اگر مرد می‌گفت سر کار نرو، دیگر زن حق اظهار نظر نداشت و خلاف میل او گام برنمی داشت.
وضع زن در برخی از سرزمین‌های آسیای مرکزی، به ویره بخارا بسیار بد بود، زیرا در این سرزمین‌ها، زن از عادی‌ترین حقوق انسانی محروم بود. همه بانوان بی‌سواد و مطیع و کنیز شوهر بودند. با این حال جایگاه زن در خانواده‌های تاجیک یکسان نبوده است و آن بسته به شرکت و سهم زن در کارهای سودمند اجتماعی بود. بانوان روستایی در گذشته به امور کشاورزی کمتر می‌پرداختند و تنها در نقاطی که مردان کمتر بودند، در درو و خرمن کوبی کمک می‌کردند.
مردان صاحب زمین و ابزار تولید بودند و کار و فعالیت بانوان را ارزیابی نمی‌کردند، به ویژه فعالیت بانوان شهرنشین که عبارت بود از: تهیه خوراک، دوختن پوشاک، نگاه‌داری و تربیت فرزند و ... که هیچ‌گاه به حساب نمی‌آمد. زن تاجیک از کارکردن در سازمان‌ها و ادارات و شرکت در مسایل سیاسی کشور محروم بود. در بازار بخارا، حتی برای خرید و فروش زنان راسته ویژه‌ای وجود داشت. از زایشگاه، کودکستان و نهادهای تربیت کودکان اثری نبود. در ارگ امیر بخارا برای اعدام بانوان اتاقی اختصاصی وجود داشت و امیرمظفر جریان اعدام زنان را از روزنه‌ای تماشا می‌کرد. در پیام بانوان آسیای مرکزی به بانوان قفقاز آمده است: «در سرزمین بخارا زن‌ها زیاد اشک ریخته‌اند. اشک‌های از روز تولد الی دم مرگ ریخته زنان، فراموش ناشدنی است. در سن خردسالی به همسری مردهای مسن و کهن سال می‌دادند که آن‌ها غیر از ما باز همسر داشتند. ما کنیز شوهران خود بودیم[۱]».
بدین ترتیب تا پیش از سلطه کمونیسم بر منطقه آسیای مرکزی، زنان در آسیای مرکزی کاملاً نقشی سنتی داشتند. اکثر قریب به اتفاق آنان بی‌سواد بودند و نقش اساسی آن‌ها، با تفاوت‌هایی در جوامع شهرنشین و روستایی و یا ایلی، خانه‌داری و پرورش فرزندان بود. در دوره اتحاد جماهیر شوروی زنان از حقوق اجتماعی جدیدی برخوردار شدند سطح سواد و تحصیلات در میان آن‌ها بالا رفت، هر چند سواد زنان در مجموع، به ویژه در مناطق روستایی، از مردان پایین‌تر بود. در سال 1980 تعداد زنان دانشجو نسبت به بیست سال قبل از آن چندین برابر شد، اما در مقایسه با سایر جمهوری‌های شوروی پایین‌تر بود. امروزه اکثر زنان تاجیکستان باسوادند و کماکان از حقوق اجتماعی نسبی برخوردارند. اما مساوات بین مرد و زن نیست. امروزه در تاجیکستان، مانند دیگر نقاط، پدران و مادرانی که کار جسمی انجام می‌دهند فرزندان خود را به فراگیری کارهای علمی تشویق می‌کنند و نسل جدید نیز کمتر به مشاغل سنتی تمایل نشان می‌دهند. تمایل زنان بیشتر به کارهای آموزشی در مدارس و یا حرفه‌هایی مانند کتابداری است[۲].
طور کلی در سال‌های اخیر به مسأله آزادی همه جانبه و به امور تولیدات اجتماعی جلب و جذب کردن زن تاجیک، توجه بسیار شده و می‌شود. اکنون در تاجیکستان زن در همه پهنه‌های زندگی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... با مرد تا اندازه‌ای حقوق برابر دارد و از میان آنان صدها تن کارشناس، کارمند، کارگر ممتاز و پیشگام در رشته‌های صنایع، کشاورزی، فرهنگ و ... شده‌اند.
در تاجیکستان کلوب‌ها، کتابخانه‌ها، فروشگاه‌ها، تعاونی‌های تولیدی، درمانگاه‌ها و ... ویژه زنان دایر شده است. کانون وکلای زن، کنفرانس بانوان، نهادهای فرهنگی از مراکز عمده فعالیت‌های بانوان می‌باشند. بانوان تاجیک در ساختن جامعه خود سهم بزرگی دارند و دوش به دوش همه بانوان در ایجاد جامعه‌ای آزاد، فعال و دنیاپسند تلاش می‌کنند.
در حال حاضر بانوان تاجیک نه تنها در تولیدات اجتماعی شرکت ورزیده، وسایل و تجهیزات صنعتی را به طور خوبی اداره می‌کنند، بلکه به امور رهبری، مهندسی و تکنیکی کارخانه‌ها و نهادهای صنعتی، ریاست اتحادیه‌های صنفی و ... انتصاب و انتخاب می‌شوند. کار برای بانوان تاجیکستان منحصر به
امرار معاش نبوده، بلکه به مثابه عمل افتخاری روزمره و شاخص شرافت انسانی نیز است. همچنین برای ایجاد یک جامعه
نو، آزاد و پیشرفته تلاش می‌کنند[۳].
نمودار نرخ کلی امید به زندگی در تاجیکستان
نرخ امید به زندگی مردان و زنان در تاجیکستان[۴]
افزایش امید به زندگی در زنان به بالای 70 سال و مردان به 63 سال در تاجیکستان نشان از بهبود کیفیت زندگی و دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی در
این کشور است. میانگین امید به زندگی در جامعه تاجیکستان 65 سال است[۵].
نیز نگاه کنید به
زنان در تایلند؛ زنان در ژاپن؛ زنان در روسیه؛ زنان در کانادا؛ زنان در لبنان؛ زنان مصر؛ وضعیت زنان در چین؛ زنان در افغانستان؛ زنان در تونس؛ زنان در سنگال؛ زنان در فرانسه؛ زنان در مالی؛ زنان در سوریه؛ زنان در سودان؛ زنان در ساحل عاج؛ زنان در زیمبابوه؛ زنان در اوکراین؛ زنان در اسپانیا؛ زنان در اردن؛ زنان در اتیوپی؛ زنان در قطر؛ زنان در بنگلادش؛ زنان در گرجستان؛ زنان در قزاقستان؛ زنان در سیرالئون؛ زنان در آرژانتین
کتابشناسی
- ↑ افشارسیستانی، ایرج(1383)، جغرافیای تاریخی تاجیکستان: پژوهشی در تاریخ، جغرافیا، آثار باستانی، بزرگان، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، فرهنگ مردم و اقتصاد تاجیکستان، چاپ اول، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ص. 217-218
- ↑ تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 40-41
- ↑ افشارسیستانی، ایرج(1383)، جغرافیای تاریخی تاجیکستان: پژوهشی در تاریخ، جغرافیا، آثار باستانی، بزرگان، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، فرهنگ مردم و اقتصاد تاجیکستان، چاپ اول، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ص. 218-219
- ↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 91-93