زنان در قزاقستان

از دانشنامه ملل
وضعیت زنان در قزاقستان، قابل بازیابی از https://www.reddit.com/r/pics/comments/maifix/kazakh_girls_in_traditional_outfit_celebrating/

وضعیت زنان در هر جامعه همواره یکی از شاخص‌های مدنی و مردم سالارانه به شمار می‌رود؛ توازن جمعیتی، آزادی، میزان اشتغال و مشارکت آنان در فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، رفاه و آسایش و میزان تحصیلات آنها به عنوان ملاک و معیار جایگاه زنان در جامعه به حساب می‌آید. در قزاقستان نیز که بر اساس آخرین آمار موجود حدود %۵۴ از جمعیت ۱۷ میلیون نفری را زنان تشکیل می‌دهند. باید برای شناخت جایگاه زنان به این معیارها توجه شود. زنان در قزاقستان به لحاظ سنتی از پیشینه شرقی و آسیایی برخوردار بوده‌اندکه در گذر تاریخی و در سده‌های اخیر سه دوره تحولی را می‌توان برای آنان ترسیم کرد.

  • دوران سنتی و کوچ نشینی، این دوران شامل دوران باستان و زندگی کوچ نشینی مردم قزاقستان است که تا دوران قبل از حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی در این سرزمین ادامه داشته است، مردم در این دوره زندگی کاملا سنتی و شرقی داشته‌اندو تمام شئونات زندگی آنها در همه زمینه‌ها اعم از نوع پوشش، تغذیه، رفتار اجتماعی و آداب و رسوم ناشی از فرهنگ قومی، قبیله‌ای و کوچ نشینی بوده است.
  • با حاکمیت نظام سوسیالیستی قریب هفتاد سال بر سرنوشت مردمان این سرزمین بتدریج فرهنگ، سنت‌ها و آداب و رسوم و سبک زندگی مردم تحت تأثیر آموزه‌های کمونیستی تغییر کرد و در طول قریب به هفتاد سال کم کم سنت‌ها و ادب و رسوم بومی ‌و محلی آنها رو به اضمحلال نهاد و با خو گرفتن به سیستم زندگی و جامعه اشتراکی بسیاری از هنجارهای فردی و اجتماعی شان تغییر کرد و با فاصله گرفتن از اعتقادات و باورهای دینی و فراموشی برخی از سنت‌های دیرینه به مرور زمان به تجدد و مدرنیته روی آوردند و به فعالیت‌های اجتماعی و ورود به فعالیت‌های تولیدی، صنعتی و علم آموزی وارد شدند که این روی آوری در بعضی موارد مثبت و در برخی موارد منفی به شمار می‌رود، از اینکه زنان بتدریج از زندگی بدوی کوچ نشینی و چادر نشینی و روستایی به سوی مدرنیته، علم و دانش و مشارکت در فعالیت‌های مدنی و اجتماعی سوق داده شدند امری پسندیده و مثبت تلقی می‌گردد ولی به موازات این نقاط مثبت، روی برتافتن از آداب و رسوم و سنت‌ها و هویت گذشته خود مانند گرایش آنها به روی آورن به فرهنگ بیگانه، دوری از باورهای عقیدتی خود و فاصله گرفتن از تاریخ و هویت قومی‌و نژادی و جایگزینی رفتار اجتماعی بیگانگان بجای هویت بومی ‌خود از نقاط منفی بشمار می‌رود که متأسفانه در طول دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی تا حد زیادی بر کشورهای مشترک المنافع تأ ثیر منفی گذاشت و این کشورها و منجمله زنان قزاق تحت تأثیر حاکمیت کمونیست‌ها قرار گرفتند ولی هر چند جایگزینی فرهنگ نظام سوسیالیستی بر افکار، عقاید و سنت‌های مردم و بخصوص زنان این مناطق نامیمون و خسارت بار بوده است اما با توجه به تفاوت فاحش و قابل توجه بین فرهنگ غرب و نظام سوسیالیستی در الگوهای رفتاری و اجتماعی اگر چه مردم قزاقستان در طول سده گذشته بسیاری از آداب و رسوم و سنت‌ها و سبک زندگی بومی ‌خود را از دست دادند ولی باز مردم بخاطر تعصبات قومی‌و نژادی و دینی که در نهاد آنها وجود داشت به برخی از سنت‌ها و آداب و رسوم فردی و اجتماعی بومی ‌و محلی و نژادی خود پایبند ماندند.
  • دوران رهایی و استقلال: این دوره که عمر کوتاهی دارد از زمان استقلال قزاقستان در سال ۱۹۹۱ آغاز گردیده است که گرایشات جامعه و فرهنگ و مردم قزاقستان از ابتدای این دوره تجربه و سبک زندگی و حاکمیت جدید مستقلی را آغاز کردند. در این دوره تجدد و مدرنیته در تمام زوایای زندگی فردی و اجتماعی مردم رسوخ کرد و بسیاری از آداب، رسوم و سنت‌های قومی، قبیله‌ای و هویت مردم تحت تأثیر تجدد قرن بیست و یکم قرار گرفته است و زنان الگوهای رفتاری خود را از غرب تقلید کردند و در سال‌های اولیه استقلال بدلیل عدم استقرار کامل حکومت و دولت مستقل جدید و نبودن برنامه‌ای هدفمند برای قرار دادن زنان در مسیر درست و منطقی، بروز بیکاری، انتقال از یک نوع حکومت و جامعه اشتراکی به جامعه‌ای آزاد و مستقل معضلاتی را برای قشر زنان جامعه قزاقستان بوجود آورد. ولی با استقرار دولت جدید به این قشر از جامعه که نقشی تعیین کننده در تربیت نسل جدید و شکل دهی نوع رفتار جامعه دارد توجه ویژه‌ای شد، برنامه‌ها و قوانین متعددی در زمینه مسائل مختلف زنان وضع شد و آموزش، اشتغال، مشارکت در مسائل مدنی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی زنان در کانون توجه دولت قرار گرفت، برای زنان، کودکان و خانواده برنامه‌های وسیعی تدارک دیده شد و قوانین گسترده‌ای وضع شد که از جمله تلاش‌های دولت قزاقستان برای ساماندهی به مسائل مختلف زنان به فرمان آقای نورسلطان نظر بایف رئیس جمهور قزاقستان کمیسیون ملی امور زنان، خانواده و سیاست جمعیتی وابسته به نهاد رئیس جمهوری قزاقستان بمنظور اجرای اعلامیه پکن و برنامه عمل پکن جمهوری قزاقستان مه ۲۰۱۴ که در نشست بیست و سوم مجمع عمومی‌سازمان ملل در سال ۲۰۰۰ تصویب شده است، فرمانی صادر شد که بر اساس این فرمان برنامه‌ای جامع برای بررسی، مطالعه و تدوین قوانین مورد نیاز مسائل مختلف زنان مربوط به حقوق و وضعیت اشتغال و جایگاه آنان در جامعه ابلاغ شده است.

در این برنامه آورده شده است که جمعیت قزاقستان در سال ۲۰۱۳ به ۱۷ میلیون نفر رسیده است که زنان تقریبا %۵۲ از جمعیت را تشکیل می‌دهند.

در طول سال‌های پس از استقلال بیش از ۶ میلیون نفر به دنیا آمده است که تعداد شهروندان این کشور به بیش از ۱۷ میلیون نفر رسیده است که این نشانه روشنی از رشد رفاه مردم، کیفیت سیاست خانواده و جمعیت شناختی در جمهوری قزاقستان است.

بر اساس استراتژی ۲۰۵۰ که توسط نورسلطان نظربایف رئیس جمهور تعیین شده " است: ارزش‌های محوری به عنوان ایده ملی به طور مستقیم مربوط به سیاست جنسیتی به منظور دستیابی به موفقیت نوسازی و توانمند سازی زنان و مشارکت فعال آنها پیش بینی شده است، در استراتژی ابلاغی رئیس جمهور ارائه فرصت‌های برابر برای بیش از نیمی‌از شهروندان بدون تبعیض یا استثنا هماهنگ با اهداف توسعه هزاره درهم تنیده، اعلامیه پکن و برنامه اقدام (۱۹۹۵) و پیوستن قزاقستان به صفوف ۳۰ کشور توسعه یافته در خصوص زنان می‌باشد.

در برنامه ابلاغی رئیس جمهور قزاقستان به استاندارد سازی وضعیت زنان در ایجاد برابری زنان صرف‌نظر از نژاد، قوم، وابستگی مذهبی و حفاظت از حقوق و آزادی زنان پرداخته شده است و ایجاد یک جامعه دموکراتیک برای رسیدن به تعادل جنسیتی و پیشرفت جایگاه زنان در اشتغال در نظر گرفته شده است که توسط کمیسیون ملی امور زنان، خانواده و سیاست جمعیتی قزاقستان که متشکل از اعضای پارلمان، سران سازمان‌های دولتی، دانشگاه‌ها و سازمان‌های غیردولتی که در کار اجتماعی و سیاسی در کشور فعال می‌باشد پیگیری و اجرا خواهد شد.

در این برنامه دو قانون خاص جنسیتی برای حمایت دولت و تضمین ایجاد حقوق و فرصت‌های برابر برای مردان و زنان در پیشگیری از خشونت خانگی پیش بینی شده است.

سیاست ملی جنسیتی جزء ضروری از سیاست‌های عمومی‌دولت به شمار رفته است که حاکی از اهمیت خاص دولت به نقش زنان دارد.

دبیرخانه کمیسیون ملی امور زنان، خانواده و سیاست جمعیتی ریاست جمهوری به عنوان سیاست گذار اصلی در حوزه زنان موظف گردید که پیش نویس قوانین و مقررات، سیاست‌ها، مفاهیم و برنامه‌های دولت، را برای ارتقاء جایگاه زنان تدوین کند، با تشکیل کمسیون ملی شورای کارشناسان متشکل از نمایندگان نهادهای علمی، سازمان‌های آموزشی و سازمان‌های غیردولتی نیازمندی‌های مختلف زنان را بررسی و تحقیقات لازم را بعمل آورد و متعاقب آن قوانین مورد نیاز را تدوین و برای تصویب و اجرا به دولت تقدیم کند که در نتیجه ۶۹ سازمان غیردولتی در ۱۵ منطقه از کشور برای برنامه ریزی و اجرای برنامه برای زنان ایجاد شده است. در برنامه ابلاغی رئیس‌جمهور همچنین به مسائلی از قبیل اولویت بندی، تدوین و اجرای سیاست جامع خانواده ملی، برابری جنسیتی، استراتژی برای برابری جنسیتی در جمهوری قزاقستان برای ۲۰۰۶-۲۰۱۶ و معاهدات بین المللی، تعامل با مقامات دولتی و جامعه مدنی برای حفاظت از منافع خانواده، اجرای اعلامیه هزاره از استراتژی سازمان ملل متحد برای برابری جنسیتی در جمهوری قزاقستان برای ۲۰۰۶-۲۰۱۶؛ تجزیه و تحلیل از وضعیت برابری جنسیتی و توسعه طرح‌ها و توصیه‌هایی برای نهادهای دولتی در جهات اصلی سیاست جنسیتی در قزاقستان؛ برابری جنسیتی در عرصه اقتصادی، توسعه کارآفرینی زنان، بهبود رقابت از زنان در بازار کار؛ ایجاد شرایط برای اعضای خانواده به تطبیق شرایط کار با مسئولیت‌های خانوادگی و حضانت فرزند؛ تقویت نهاد خانواده، برابری جنسیتی در روابط خانوادگی، توسعه مجموعه‌ای از اقدامات برای حفظ و تقویت سلامت از جمله بهداشت باروری، مردان، زنان و کودکان، بهبود کیفیت زندگی؛ از بین بردن خشونت در خانواده و در محل کار و معرفی تجربه بین المللی در مبارزه با خشونت علیه مردان، زنان و کودکان؛ آموزش و پرورش؛ تعامل با رسانه‌ها به منظور بهتر منعکس کردن جنبه‌های وضعیت برابری خانواده و جنسیت در قزاقستان؛ پیش بینی شده است که در نتیجه سیاستگذاری‌ها و اقدامات دولت قزاقستان این کشور تنها کشور مستقل مشترک المنافع است که در آن واحدی برای حفاظت از زنان در برابر خشونت در امور داخلی (۱۹۹۹) ایجاد شده است. و زنان در انتخابات اخیر پارلمان %۲۴,۳ از نمایندگان را به خود اختصاص داده است که بالاتر از حد متوسط در منطقه سازمان امنیت و همکاری‌ها به شمار می‌رود و تعداد مدیران زن در قوه مجریه، در ۱۰ سال اخیر به ۲ برابر افزایش یافته است و در حال حاضر، زنان، کارمندان سیاسی ۱۲% از کل جمعیت کارمندان را تشکیل می‌دهد که در میان این عده در رده‌های بالای حکومتی ۱ نفر معاون رئیس مجلس، یک نفر معاون نخست وزیر، ۶ معاون وزیر، چهار اداره کل دستگاه‌های اجرایی مرکزی را عهده دار مسئولیت هستند.

بعد از انتخابات مارس ۲۰۱۳ با تلاش کمیسیون ملی بانوان ۳۲ فرماندار زن روستایی انتخاب شد که انتخاب این تعداد زن برای تصدی اینگونه مسئولیت‌ها بیش از حد انتظار بوده است.

در مدت ۱۰ سال بودجه برنامه‌های ارتقاء جایگاه زنان تقریبا ۲۰ برابر افزایش یافته است، سهم زنان کارآفرین به ۱۶ واحد با ۵۰۲ هزار نفر شاغل افزایش یافته است، و سهم کارآفرینان زن درگیر در کسب و کارهای کوچک و متوسط به ۵۲ درصد افزایش یافته است و از سال ۲۰۰۲ یک برنامه خاص برای حمایت از کارآفرینی زنان وجود دارد، صندوق "بانوان"، در چارچوب که پروژه با هدف توسعه کارآفرینی زنان روستایی بوجود آمد. در سال ۲۰۱۲ توسط مجمع جهانی اقتصاد قزاقستان از بین ۱۳۵ کشور در جایگاه ۳۲ قرار گرفته است و در کوتاه مدت سرانه تولید ناخالص داخلی کشور از ۷۰۰ تا ۱۲،۰۰۰ دلار آمریکا افزایش یافته است که دولت سهم عمده این موفقیت را مدیون زنان می‌داند[۱].

نیز نگاه کنید به

زنان در ژاپن؛ زنان در روسیه؛ زنان در کانادا ؛ زنان در لبنان؛ زنان مصر؛ وضعیت زنان در چین؛ زنان در تونس؛ زنان در افغانستان؛ زنان در تونس؛ زنان در سنگال؛ زنان در آرژانتین؛ زنان در فرانسه؛ زنان در مالی؛ زنان در سوریه؛ زنان در ساحل عاج؛ زنان در زیمبابوه؛ زنان در تایلند؛ زنان در اوکراین؛ زنان در اسپانیا؛ زنان در اردن؛ زنان در اتیوپی؛ زنان در قطر

کتابشناسی

  1. صابری، اصغر(1395). جامعه و فرهنگ قزاقستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)