شهرنشینی و روستانشینی در تونس: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
شهرنشینی و روند تغییرات آن در [[تونس]] یکی از مسائل کلیدی جغرافیای انسانی کشور است که به دلیل توسعه اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد. | شهرنشینی و روند تغییرات آن در [[تونس]] یکی از مسائل کلیدی [[جغرافیای انسانی تونس|جغرافیای انسانی کشور]] است که به دلیل توسعه اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد. | ||
=== | ==== نسبت جمعیت شهری به روستایی ==== | ||
در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۹٪ از جمعیت [[تونس]] در مناطق شهری زندگی میکنند که نسبت به سال ۲۰۱۴ رشد داشته است | در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۹٪ از جمعیت [[تونس]] در مناطق شهری زندگی میکنند که نسبت به سال ۲۰۱۴ رشد داشته است<ref name=":22">''Tunisia: population by city 2024 | Statista''. (2024). Statista; Statista., Available for https://www.statista.com/statistics/1222704/population-of-tunisia-by-city/#:~:text=In%202024%2C%20Tunis%20was%20the</ref> <ref>''Africapolis''. (n.d.). Africapolis.org., Available for https://africapolis.org/en/country-report/Tunisia</ref>. این تغییر به دلیل رشد سریع شهرها و کاهش جمعیت روستایی رخداده است. | ||
=== | ==== الگوهای شهرنشینی ==== | ||
شهرهای بزرگ مانند [[تونس]] و صفاقس به مراکز اصلی اقتصادی تبدیل شدهاند و رشد جمعیت در این شهرها به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی بوده است | شهرهای بزرگ مانند [[تونس]] و صفاقس به مراکز اصلی اقتصادی تبدیل شدهاند و رشد جمعیت در این شهرها به دلیل [[مهاجرت و پناهندگی در تونس|مهاجرت]] داخلی از مناطق روستایی بوده است<ref>''The PRIQH: a Tunisian response to the challenges of rapid urbanization''. (2023), Available for https://www.afd.fr/en/priqh-tunisian-response-challenges-rapid-urbanization</ref>. درعینحال، مناطق حاشیهنشین اطراف شهرها به دلیل کمبود مسکن و اشتغال درحالرشد هستند<ref>''عاملات الفلاحة في تونس...ضحايا تهميش الدولة - Daraj''. (2024, July 27). Daraj.، قابل بازیابی از [https://daraj.media/%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%B6%D8%AD%D8%A7%D9%8A%D8%A7-%D8%AA%D9%87%D9%85%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D9%84%D8%AF/ https://daraj.media]</ref>. | ||
=== | ==== چالشهای شهرنشینی ==== | ||
شهرنشینی سریع چالشهایی مانند حاشیهنشینی، ترافیک و آلودگی هوا را به دنبال داشته است. دولت [[تونس]] با اجرای برنامههای توسعه شهری و ارتقای زیرساختها سعی در کاهش این مشکلات دارد | شهرنشینی سریع چالشهایی مانند حاشیهنشینی، ترافیک و آلودگی هوا را به دنبال داشته است. دولت [[تونس]] با اجرای برنامههای توسعه شهری و ارتقای زیرساختها سعی در کاهش این مشکلات دارد<ref>''التقرير الشهری حول تركيز الملوثات البيئيه على مستوى سطح الأرض بالبلاد التونسيه خلال شهر سبتمبر 2024''. (2024, October 20). المعهد الوطنی للرصد الجوی، قابل بازیابی از https://www.meteo.tn/ar/actualites/la%20concentration%20des%20polluants%20environnementaux%20septembre%202021</ref>. | ||
=== | ==== وضعیت مناطق روستایی ==== | ||
مناطق روستایی [[تونس]] با مشکلاتی مانند کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی و فرصتهای شغلی روبرو هستند | مناطق روستایی [[تونس]] با مشکلاتی مانند کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی و فرصتهای شغلی روبرو هستند<ref>''URAL MIGRATION IN TUNISIA Drivers and patterns of rural youth migration and its impact on food security and rural livelihoods in Tunisia''. (n.d.).T Available for https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/018238b9-b98c-4719-b723-e60643251e88/content</ref>. دولت برنامههایی برای توسعه این مناطق از طریق سرمایهگذاری در زیرساختها و کشاورزی ارائه کرده است. | ||
=== | ==== پیامدهای امکانات نامتوازن شهری و روستایی ==== | ||
==== | ===== الف) چالشها ===== | ||
- فشار بر زیرساختها: ازدحام و آلودگی در شهرهای ساحلی | * نابرابری اقتصادی: شکاف درآمدی بین مناطق ساحلی و داخلی<ref>Assabah. (n.d.). ''البنک الدولی: تونس تسترجع مؤشراتها الاقتصاديه لما قبل جائحه كورونا خلال 2024''. جريده الصباح نيوز، قابل بازیابی از [https://www.assabahnews.tn/ar/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD/92474-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D9%83-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%8A-%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D9%85%D8%A4%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A9-%D9%84%D9%85%D8%A7-%D9%82%D8%A8%D9%84-%D8%AC%D8%A7%D8%A6%D8%AD%D8%A9-%D9%83%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%84-2024 https://www.assabahnews.tn/ar]</ref>؛ | ||
* فشار بر زیرساختها: ازدحام و آلودگی در شهرهای ساحلی<ref>Ridha Kefi. (2024, July 25). ''خليج المنستير يعانی من التلوث المتواصل بمياه الصرف الصحی - أنباء تونس''. أنباء تونس، قابل بازیابی از [https://kapitalis.com/anbaa-tounes/2024/07/25/%D8%AE%D9%84%D9%8A%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D8%B1-%D9%8A%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B5/ https://kapitalis.com/anbaa-tounes/2024/07/25]</ref>؛ | |||
* مهاجرت داخلی: جریان مداوم [[مهاجرت و پناهندگی در تونس|مهاجرت]] از مناطق داخلی به سواحل<ref>AFRIK 21. (2024, May 11). ''TUNISIA: WWF launches “Adopt a Beach”, an initiative to reduce marine pollution | Afrik 21''. Afrik 21., Available for https://www.afrik21.africa/en/tunisia-wwf-launches-adopt-a-beach-an-initiative-to-reduce-marine-pollution/</ref>؛ | |||
* چالشهای زیست محیطی: فرسایش خاک و کمبود آب در مناطق پرجمعیت<ref name=":42">وزاره البيئه. (2024). ''مهمه البيئه فی الجمهوريه التونسيه،'' قابل بازیابی از https://www.environnement.gov.tn/fileadmin/user_upload/PAP_2023_Ar.pdf</ref>. | |||
===== ب) فرصتها ===== | |||
* پتانسیل توسعه: امکان سرمایهگذاری در مناطق کمجمعیت برای ایجاد تعادل<ref name=":52">الكتابه العامه للحكومه. (2024). ''الكتابه العامه للحكومه وحده التصرف فی الميزانيه حسب األهداف المشروع السنوی لألداء لمهمه رئاسه الحكومه لسنه2024،'' قابل بازیابی از http://www.gbo.tn/sites/default/files/2024-01/PAP%202024%20PGnv.pdf</ref>؛ | |||
* تنوع اقتصادی: توسعه صنایع جدید در مناطق داخلی برای جذب جمعیت<ref name=":62">''Tunisia Country Strategic Plan (2022–2025) | World Food Programme''. (n.d.), Available for https://www.wfp.org/operations/tn02-tunisia-country-strategic-plan-2022-2025</ref>؛ | |||
* بهبود زیرساختها: فرصت برای توسعه متوازنتر شبکههای حمل و نقل و ارتباطات<ref name=":52" />. | |||
==== | ==== استراتژیهای دولت برای مدیریت جمعیت ==== | ||
* برنامههای توسعه منطقهای: سرمایهگذاری در زیرساختهای مناطق داخلی<ref name=":62" />؛ | |||
* مشوقهای اقتصادی: ارائه مزایای مالیاتی برای شرکتهایی که در مناطق کمجمعیت سرمایهگذاری میکنند<ref>USAID. (2024). USAID/Tunisia’s 2022-2027 Country Development Cooperation Strategy (CDCS). In ''USAID TUNISIA CDCS''., Available for https://www.usaid.gov/sites/default/files/2023-06/CDCS-Tunisia-November-2027.pdf</ref>؛ | |||
* بهبود خدمات عمومی: افزایش دسترسی به آموزش و بهداشت در مناطق محروم؛ | |||
* توسعه پایدار: تمرکز بر پروژههای سازگار با محیط زیست در مناطق حساس اکولوژیکی<ref name=":42" />. | |||
[[جغرافیای انسانی تونس]] با چالشها و فرصتهای فراوانی روبروست. تغییرات در ساختار جمعیتی، رشد شهرنشینی و پراکندگی نابرابر جمعیت تأثیرات عمیقی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور دارند. آینده [[تونس]] نیازمند سیاستهای جدیدی در زمینه رشد جمعیت، شهرنشینی و توسعه پایدار خواهد بود تا بتواند با این تغییرات سازگار شود. | |||
== | ==نیز نگاه کنید به== | ||
[[شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اردن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا]]؛ [[شهر نشینی و روستا نشینی درافغانستان|شهرنشینی و روستانشینی درافغانستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین|شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تایلند]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در چین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا|شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سنگال|شهرنشینی و روستانشینی در سنگال؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سوریه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان|شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در قطر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در مالی]]؛[[شهرنشینی و روستانشینی در مصر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کوبا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کانادا]] | |||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
<references /> | <references /> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۵: | ||
== نویسنده مقاله == | == نویسنده مقاله == | ||
نرگس شکوری | نرگس شکوری | ||
[[ | [[رده:شهر نشینی و روستا نشینی]] | ||
نسخهٔ ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۷
شهرنشینی و روند تغییرات آن در تونس یکی از مسائل کلیدی جغرافیای انسانی کشور است که به دلیل توسعه اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد.
نسبت جمعیت شهری به روستایی
در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۹٪ از جمعیت تونس در مناطق شهری زندگی میکنند که نسبت به سال ۲۰۱۴ رشد داشته است[۱] [۲]. این تغییر به دلیل رشد سریع شهرها و کاهش جمعیت روستایی رخداده است.
الگوهای شهرنشینی
شهرهای بزرگ مانند تونس و صفاقس به مراکز اصلی اقتصادی تبدیل شدهاند و رشد جمعیت در این شهرها به دلیل مهاجرت داخلی از مناطق روستایی بوده است[۳]. درعینحال، مناطق حاشیهنشین اطراف شهرها به دلیل کمبود مسکن و اشتغال درحالرشد هستند[۴].
چالشهای شهرنشینی
شهرنشینی سریع چالشهایی مانند حاشیهنشینی، ترافیک و آلودگی هوا را به دنبال داشته است. دولت تونس با اجرای برنامههای توسعه شهری و ارتقای زیرساختها سعی در کاهش این مشکلات دارد[۵].
وضعیت مناطق روستایی
مناطق روستایی تونس با مشکلاتی مانند کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی و فرصتهای شغلی روبرو هستند[۶]. دولت برنامههایی برای توسعه این مناطق از طریق سرمایهگذاری در زیرساختها و کشاورزی ارائه کرده است.
پیامدهای امکانات نامتوازن شهری و روستایی
الف) چالشها
- نابرابری اقتصادی: شکاف درآمدی بین مناطق ساحلی و داخلی[۷]؛
- فشار بر زیرساختها: ازدحام و آلودگی در شهرهای ساحلی[۸]؛
- مهاجرت داخلی: جریان مداوم مهاجرت از مناطق داخلی به سواحل[۹]؛
- چالشهای زیست محیطی: فرسایش خاک و کمبود آب در مناطق پرجمعیت[۱۰].
ب) فرصتها
- پتانسیل توسعه: امکان سرمایهگذاری در مناطق کمجمعیت برای ایجاد تعادل[۱۱]؛
- تنوع اقتصادی: توسعه صنایع جدید در مناطق داخلی برای جذب جمعیت[۱۲]؛
- بهبود زیرساختها: فرصت برای توسعه متوازنتر شبکههای حمل و نقل و ارتباطات[۱۱].
استراتژیهای دولت برای مدیریت جمعیت
- برنامههای توسعه منطقهای: سرمایهگذاری در زیرساختهای مناطق داخلی[۱۲]؛
- مشوقهای اقتصادی: ارائه مزایای مالیاتی برای شرکتهایی که در مناطق کمجمعیت سرمایهگذاری میکنند[۱۳]؛
- بهبود خدمات عمومی: افزایش دسترسی به آموزش و بهداشت در مناطق محروم؛
- توسعه پایدار: تمرکز بر پروژههای سازگار با محیط زیست در مناطق حساس اکولوژیکی[۱۰].
جغرافیای انسانی تونس با چالشها و فرصتهای فراوانی روبروست. تغییرات در ساختار جمعیتی، رشد شهرنشینی و پراکندگی نابرابر جمعیت تأثیرات عمیقی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور دارند. آینده تونس نیازمند سیاستهای جدیدی در زمینه رشد جمعیت، شهرنشینی و توسعه پایدار خواهد بود تا بتواند با این تغییرات سازگار شود.
نیز نگاه کنید به
شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اردن؛ شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا؛ شهرنشینی و روستانشینی درافغانستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛ شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین؛ شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش؛ شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در تایلند؛ شهرنشینی و روستانشینی در چین؛ شهرنشینی و روستانشینی در روسیه؛ شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه؛ شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن؛ شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج؛ شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛ شهرنشینی و روستانشینی در سنگال؛ شهرنشینی و روستانشینی در سودان؛ شهرنشینی و روستانشینی در سوریه؛ شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون؛ شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه؛ شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در قطر؛ شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در لبنان؛ شهرنشینی و روستانشینی در مالی؛شهرنشینی و روستانشینی در مصر؛ شهرنشینی و روستانشینی در کوبا؛ شهرنشینی و روستانشینی در کانادا
کتابشناسی
- ↑ Tunisia: population by city 2024 | Statista. (2024). Statista; Statista., Available for https://www.statista.com/statistics/1222704/population-of-tunisia-by-city/#:~:text=In%202024%2C%20Tunis%20was%20the
- ↑ Africapolis. (n.d.). Africapolis.org., Available for https://africapolis.org/en/country-report/Tunisia
- ↑ The PRIQH: a Tunisian response to the challenges of rapid urbanization. (2023), Available for https://www.afd.fr/en/priqh-tunisian-response-challenges-rapid-urbanization
- ↑ عاملات الفلاحة في تونس...ضحايا تهميش الدولة - Daraj. (2024, July 27). Daraj.، قابل بازیابی از https://daraj.media
- ↑ التقرير الشهری حول تركيز الملوثات البيئيه على مستوى سطح الأرض بالبلاد التونسيه خلال شهر سبتمبر 2024. (2024, October 20). المعهد الوطنی للرصد الجوی، قابل بازیابی از https://www.meteo.tn/ar/actualites/la%20concentration%20des%20polluants%20environnementaux%20septembre%202021
- ↑ URAL MIGRATION IN TUNISIA Drivers and patterns of rural youth migration and its impact on food security and rural livelihoods in Tunisia. (n.d.).T Available for https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/018238b9-b98c-4719-b723-e60643251e88/content
- ↑ Assabah. (n.d.). البنک الدولی: تونس تسترجع مؤشراتها الاقتصاديه لما قبل جائحه كورونا خلال 2024. جريده الصباح نيوز، قابل بازیابی از https://www.assabahnews.tn/ar
- ↑ Ridha Kefi. (2024, July 25). خليج المنستير يعانی من التلوث المتواصل بمياه الصرف الصحی - أنباء تونس. أنباء تونس، قابل بازیابی از https://kapitalis.com/anbaa-tounes/2024/07/25
- ↑ AFRIK 21. (2024, May 11). TUNISIA: WWF launches “Adopt a Beach”, an initiative to reduce marine pollution | Afrik 21. Afrik 21., Available for https://www.afrik21.africa/en/tunisia-wwf-launches-adopt-a-beach-an-initiative-to-reduce-marine-pollution/
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ وزاره البيئه. (2024). مهمه البيئه فی الجمهوريه التونسيه، قابل بازیابی از https://www.environnement.gov.tn/fileadmin/user_upload/PAP_2023_Ar.pdf
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ الكتابه العامه للحكومه. (2024). الكتابه العامه للحكومه وحده التصرف فی الميزانيه حسب األهداف المشروع السنوی لألداء لمهمه رئاسه الحكومه لسنه2024، قابل بازیابی از http://www.gbo.tn/sites/default/files/2024-01/PAP%202024%20PGnv.pdf
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Tunisia Country Strategic Plan (2022–2025) | World Food Programme. (n.d.), Available for https://www.wfp.org/operations/tn02-tunisia-country-strategic-plan-2022-2025
- ↑ USAID. (2024). USAID/Tunisia’s 2022-2027 Country Development Cooperation Strategy (CDCS). In USAID TUNISIA CDCS., Available for https://www.usaid.gov/sites/default/files/2023-06/CDCS-Tunisia-November-2027.pdf
نویسنده مقاله
نرگس شکوری