تئاتر و هنرهای نمایشی آرژانتین

تاریخچه تئاتر آرژانتین به دوره استعمار برمی‌گردد. در سال ۱۶۱۰ جوامع مستعمره و تحت‌الحمایه ریور پلاته برای تشکر از مقدسین حامی سرزمین در سکوهای روبازی که بدین منظور ساخته شده بود، نمایش‌های مذهبی برگزار می‌کردند. بنابراین ریشه تئاتر این سرزمین به مراسم مذهبی برمی‌گردد. پس از آن اولین نمایش‌های غیرمذهبی اختصاص به مسائل سیاسی و مبارزه با استعمار اسپانیا داشت. اولین نمایشنامه‌نویس آرژانتینی «آنتونیو آرکو» (Antonio Fuentes del Arco) نام دارد. وی نمایشنامه‌ای با نام «لوآ» (Loa) را نوشته و در شهر سانتافه به روی صحنه برد. موضوع اصلی این نمایشنامه در واکنش به تصمیم فیلیپ پنجم در لغو مالیات بر نقل و انتقال چای بود که از درآمدهای اصلی شهر سانتافه محسوب می‌شد. بنابراین اولین نمایشنامه غیرمذهبی نیز موضوعی سیاسی داشت. اولین ساختمان نمایش آرژانتین در شهر بوئنوس‌آیرس در سال ۱۷۵۷ ساخته شده است.

تئاتر اوایل قرن نوزده آرژانتین متأثر از جنگ‌های استقلال این کشور و در نتیجه دگراندیشی سیاسی حاکم است، نمایشنامه‌هایی همچون «دفاع و پیروزی توکومان» (Defensa y triunfo de tocuman) و «منافق سیاسی» (El hipocrite politco) آیینه‌ای از وضعیت سیاسی آن دوره هستند. تئاتر قرن نوزده آرژانتین به تبعیت وضعیت سیاسی کشور، دوره هرج و مرج نامیده می‌شود. دلیل اصلی این نامگذاری عدم وجود اصول ثابت و یا مکاتب فکری خاصی در این بخش از هنر است. در اوخر این دوره گروه‌های تئاتر مختلف بومی همچون «تئاتر گائوچو» (Gaucho theater) ظهور و بروز می‌یابند. در ابتدای قرن بیستم تئاتر آرژانتین نهایتا به محور اصلی خود بازگشته و رشد شتابان خود را آغاز می‌کند.

بین سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۹۳۰م میلیون‌ها مهاجر از نقاط مختلف جهان به آرژانتین سرازیر شدند. اختلاط زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های مختلف همزمان با نژادها و رنگ‌های مختلف، افق تازه‌ای برای تئاتر و کارهای نمایشی آرژانتین به وجود آورد. اولین محصول این دوره تئاترهای کمدی بود که برگرفته از وقایع روزمره کشور و برگرفته از برخوردهای گروه‌های مختلف زبانی و نژادی در داخل آرژانتین بود. این نوع کمدی‌که «ساینتی» (Seinete) نام‌گرفت به سرعت طرفداران زیادی پیداکرد و اولین دوره رونق تئاتر آرژانتین را شکل داد.

دهه ۱۹۶۰ م یکی از پربارترین دوره‌های تاریخ تئاتر آرژانتین است، در این دوره شکل نوسازی شده رئالیسم[i] در تئاتر همزمان با توسعه وگسترش «جنبش آوانگارد» (Avant-garde movement)[ii] به عرصه دید مردم گذاشته شد. نمایشنامه «ریکاردو هالاک» (Ricardo Halac) با عنوان «تنهایی برای چهار» (Solitude for four) اولین اثر در عرصه این سبک از رئالیسم در این دوره شناخته می‌شود. شاید بتوان بزرگ‌ترین تفاوت رئالیسم جدید را با گذشته آن در آرژانتین، تأثیرپذیری شگرف آن از سبک رئالیسم آمریکایی و به ویژه در آثار «آرتور میلر» (Arthur Miller) همچنین تأثیرپذیری از تئاتر «چخوف» (Chekhov) و «استانیسلاوسکی» (Stainislavski) دانست. یکی از تفاوت‌های اصلی تئاتر آرژانتین در این دهه با این هنر در سایر کشورهای آمریکای لاتین در همین است که تولیدات نمایشی آرژانتین در این دوره مشخصا بر پایه «تئوری برشت»[iii] تولید نشده بود.

در اواسط دهه ۱۹۷۰، صحنه سیاست آرژانتین شاهد بروز کودتا و آغاز دوره دیکتاتوری بود. این وضعیت تأثیری جدی بر همه جنبه‌ها و شئون اجتماعی کشور از جمله تئاتر داشت و هنرمندان نمایشی را ناگزیر به ترک کشور نمود. پایان دوره دیکتاتوری، آغاز دوره جدیدی از تئاتر آرژانتین بود. بازگشت تعدادی از هنرمندان که برای قریب یک دهه در خارج زندگی کرده بودند به عرصه تئاتر، رونق مجددی به صحنه‌های تئاتر داد. از آن زمان تاکنون تئاتر آرژانتین بدون شک در این عرصه در آمریکای لاتین پیشرو بوده است.

بوئنوس‌آیرس یکی از بزرگ‌ترین مراکز تئاتر آمریکای لاتین و جهان می‌باشد. علاوه بر این، «تئاتروکولون» یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های اپرای جهان، با برنامه ویژه‌اش تحت عنوان «کایه کورینتس» یا خیابان کورینتس اعتباری ملی و بین‌المللی دارد، که مترادف با هنر است. این برنامه «خیابانی که هرگز به خواب نمی‌رود» نامیده می‌شود.

بسیاری از شیوه‌های بزرگ در هنرپیشگی، موسیقی و فیلم آرژانتین از تعدادی از این تئاترها آغاز شده‌است. خانه «تئاتر ژنرال سن مارتین» یکی از معتبرترین نمونه‌ها در کنار خیابان کورینتس می‌باشد؛ «تئاتر ناسیونال سروانتس» به عنوان یک تئاتر ملی در آرژانتین طراحی شده است. تئاتر مهم دیگر این کشور، «ایندپنسیا» در مندوسا قرار دارد. فلورنسیو سانچز و گریسلداگامبارو از نمایشنامه‌نویسان معروف آرژانتینی هستند.

تعداد سالن‌های تئاتر

در سرتاسر کشور ۲۶۴۱ سالن تئاتر فعالیت می‌کند که به ازای هر یکصد هزار نفر حدود ۶/۷ سالن است و در کل منطقه آمریکای لاتین آمار مطلوبی محسوب می‌شود.

جدول شماره۲.۱۰ تعداد سالن‌های تئاتر و نسبت جمعیتی

			تعداد سالن‌ها به
استان	کل جمعیت	سالن‌های تئاتر	ازای هر ۱۰۰ هزار
			نفر
شهر بوئنوس‌آیرس	۳۰۳۴۱۶۱	۴۳۱	۱۴/۲
استان بوئنوس‌آیرس	۴۸۳۴۰۰۰	۶۴۰	۱۳/۲
توکومان	۱۴۵۷۳۵۷	۱۴۳	۹/۸
کوردوبا	۳۳۱۱۲۸۰	۲۵۷	۷/۸

مندوسا	۱۷۱۱۴۱۶	۱۲۰	۹۷/۰
سانتافه	۳۲۲۰۸۱۸	۱۸۳	۵/۷
انتره ریوس	۱۲۴۲۵۴۷	۶۶	۵/۳
سالتا	۱۲۰۲۷۵۳	۳۶	۰۳
کلان شهر	۹۹۵۰۰۰۰	۲۳۶	۲/۴
بوئنوس‌آیرس
کل	۳۹۳۵۶۳۸۳	۲۶۴۱	۷/۶

منبع: دبیرخانه فرهنگی کشور

بر اساس آمار منتشره توسط انجمن سالن‌های تئاتر کشور، در تابستان سال ۲۰۱۲ بیش از ۲۹۰ هزار نفر تماشاگر نمایش‌های اجرا شده در سالن‌های تئاتر، بوده‌اند. این آمار به نسبت سال قبل از آن ۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.

نیز نگاه کنید به

تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی روسیه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تونس؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مصر؛ هنر تئاتر مدرن چین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سنگال؛ تئاتر و هنرهای نمایشی فرانسه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مالی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ساحل عاج؛ تئاتر و هنرهای نمایشی زیمبابوه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تایلند؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اوکراین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اسپانیا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اردن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اتیوپی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سیرالئون؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قطر

پاورقی

[i] رئالیسم، نهضتی هنری است که از اواسط قرن نوزدهم میلادی در اعتراض به مکتب رمانتیک، در فرانسه، انگلستان و آمریکا پدید آمد. در آثار پیروان این مکتب، موضوعاتی از زندگی کارگران، پیشه‌وران، مردم ستمدیده و انسان‌های طبقات پایین جامعه مطرح شد. هنرمندان رئالیست، واقعیت را نه در تخیل هنرمند، که در نفس حوادث دیدند و به این دلیل در آثارشان، حوادث، سیر طبیعی خود را بدون اراده و دخالت هنرمند، طی می‌کنند و قلم وی را در پی خود می‌کشند.

[ii] آوانگارد به معنی طلایه‌دار و پیشرو می‌باشد و در عرصه هنر به هنرمندانی گفته می‌شود که در یک دوره معین، پیشروترین اسلوب‌ها یا مضامین را در آثارشان استفاده کرده‌اند و اغلب بانی جنبش‌های نو بوده‌اند. دهه ۱۹۶۰ دهه شکوفایی تئاتر آوانگارد در فرانسه نیز می‌باشد.

[iii] برتولت برشت، نظریه‌پرداز تئاتر و یکی از مهم‌ترین و مطرح‌ترین هنرمندان نمایش است که بر تئاتر و نیز بر شعر جهان تأثیری قاطع نهاد. او بر شیوه تئاتری خودکه هدف آن نشان دادن واقعیت به تماشاگر، واداشتن او به بازشناسی واقعیت، پی بردن به وحشتناک بودن آن و مصمم شدنش به تغییر آن بود، نام «تئاتر حماسی» نهاد. برشت درباره تئاتر حماسی می‌گوید که در این تئاتر، نویسنده به جای برانگیختن احساسات تماشاگر و سوء استفاده از هیجانات او برای سوق دادنش به هر سمت و سویی که می‌خواهد، اندیشه وی را برمی‌انگیزد و چنان می‌کند که او در آرامشی احساسی و بر پایه معیارهای عقلی، نتیجه‌ای متناسب با ادراک خود از نمایش بگیرد.