تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن

تئاتر و هنرهای نمایشی در کشور ژاپن شاملنمایش ژاپنی از دوران باستان تا مدرن؛ نمایش ژاپنی در دوران مدرن؛ نمایش در دوران معاصر و هنرهای نمایشی ژاپن در عصر جدید است که در ذیل شرح داده شده است:

نمایش ژاپنی از دوران باستان تا مدرن

پژوهشگران حوزه نمایش آیین‌ها را سرچشمه نمایش می‌دانند. از این منظر سرچشمه نمایش ژاپنی هم به آیین‌های باستانی این کشور بر می‌گردد. در میان سفال‌های تزئینی دوره جومون، صورتک‌هایی به بزرگی صورت یک شخص بزرگسال وجود دارد که به نظر می‌رسد کاربردی نمایشی در آیین‌ها داشته‌اند. این صورتک‌ها متعلق به قرن سوم قبل میلاد هستند. بعد از این در قدیمی‌ترین کتاب‌های ژاپن یعنی «کوجیکی» و «نیهون‌شوکی» ما اشارتی می‌بینم که دلالت بر وجود حرکات نمایشی در آن دوران دارد.

در فاصله بین دو قرن پنجم تا هفتم مراودات با شبه جزیره کره و بعد چین بسیار رونق گرفت. در سال 453 م ما شاهد حضور 80 نفر آوازخوان و رقصنده از شبه جزیره کره در دربار امپراتوری ژاپن و در سال 612 هم شاهد حضور یک نفر کره‌ای به نام میماشی (味摩之/Mimashi(?-?)) هستیم که او را در نارا اقامت دادند تا به ژاپنی‌ها گیگاکو (伎楽/Gigaku) آموزش دهد. گیگاکو نخستین رقص همراه با موسیقی بود که از خارج از کشور وارد شد. گیگاکو با استفاده از نقاب انجام می‌شد و در واقع نوعی نمایش بدون کلام بود. دوره‌های آسوکا و نارا، دوران اوج گیگاکو بود. نقاب‌های بر جای مانده از آن دوران در گنجینه هوریوجی و گنجینه شوسوئین، در گیگاکو مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برخی از این نقاب‌ها بسیار شبیه به چهره مردمان غرب آسیا از جمله ایرانی‌ها هستند، از این روی احتمال تأثیرپذیری گیگاکو از ایران هم مطرح هست، کما اینکه میماشی این هنر را در چین آموخته بود که ایرانی‌ها در آن حضور داشتند.

بعد از گیگاکو دو هنر بوگاکو (舞楽/Bugaku) و سانگاکو (散楽/Sangaku) به ژاپن وارد شدند. بوگاکو که رقص و موسیقی بود مورد پسند اشراف قرار گرفت، اما سانگاکو که آوازخوانی، رقص، تردستی، عروسک گردانی و... را در خود داشت، با بدل شدن به ساروگاکو (猿楽/Sarugaku) در دوره هیان همراه با نمایش دِنگاکو (田楽/Dengaku) در بین عامه مردم مقبولیت پیدا کرد. ساروگاکو که می‌شود آن را به موسیقی میمون ترجمه کرد، از اضافه شدن مهارت‌های طنز خاص ژاپنی به سانگاکوی آمده از چین شکل گرفت. در واقع می‌توان گفت همچون همه هنرها این چنین نمایش اخذ شده از خارج دردوره هیان ژاپنی شد. ساروگاکو و دنگاکو در اواخر دوره هیان صاحب محل اجرای خاص خود شدند. ساروگاکو بعدا پایه و اساس هنرهای نمایشی بعدی چون نمایش نو، کیوگِن و بونراکو شد.

در سده‌های میانی و به خصوص در دوره موروماچی، تماشاخانه‌های ساروگاکو و دِنگاکو نظر طبقه حاکم یعنی جنگجویان را به خود جلب و به سرعت رشد کردند. چنان که قبلا هم اشاره شد، در همین دوره موروماچی و در همین تماشاخانه‌ها بود که دو هنرمند مشهور نمایش یعنی کان‌آمی و پسرش زه‌آمی توانستند ساروگاکو را صیقل دهند و از آن نمایش نو را خلق کنند که نمایشی بر پایه رقص و آواز با نقاب بود. نمایش جدید وجه نمایشی ساروگاکو و دِنگاکو را با ادبیات پیشین در هم آمیخت و از آن نمایش خاص ژاپنی آفرید. همزمان با نو نمایش کیوگن هم شکل گرفت که در واقع میان پرده‌های خنده‌داری بود که ما بین نمایش نو اجرا می‌شد. بعد از دوران میجی به مجموع دو نمایش نو و کیوگِن، نوگاکو اطلاق شد. نوگاکو سال 2008 به عنوان هنر نمایشی سنتی خاص ژاپن در فهرست میراث فرهنگی ناملموس جهان به ثبت رسید. نمایش نو سه عنصر اصلی دارد؛ روایت، نوازندگی و بازیگری. گروه نوازندگان می^‌نوازند، راویان داستان را بیان می‌کنند و بازیگران یا بهتر است بگوییم رقصندگان داستان را روی صحنه تصویر می‌کنند.

با ورود به دوره مدرن نخستین، نو و کیوگن به عنوان نمایش محبوب طبقه حاکم یعنی جنگجویان جایگاه خود را مستحکم کردند. با این همه ما در این دوره با طبقه دیگری یعنی طبقه شهرنشین روبرو هستیم که ثروت داشت و توانست تا حدودی خواست خود را بر فرهنگ تحمیل کند. بنابراین در این دوره دو هنر نمایشی کابوکی و بونراکو در پاسخ به خواست این طبقه شکل گرفتند، دو نمایشی که به عنوان هنرهای نمایشی خاص ژاپن در فهرست میراث فرهنگی نا ملموس جهان هم به ثبت رسیده‌اند.

نمایش عروسکی بونراکو یا جوروری برآمده از قصه گویی قصه گویان دوره گردی است که ابتدا ساز شامیسن را به قصه گویی خود افزودند و بعد استفاده از عروسک را. پس بونراکو سه رکن اصلی نوازندگی شامیسن، روایت و قصه گویی و عروسک گردانی دارد. اندازه عروسک‌ها بسیار بزرگ و اندازه قد یک انسان معمولی است به طوری که برای گرداندن هر عروسک سه نفر لازم است. بونراکو تکامل و محبوبیتش را مدیون نمایشنامه نویس مشهور دوره گِنروکو، چیکاماتسو مون‌زائه‌مون است که متن‌های نمایشی زیادی برای نمایش عروسکی و کابوکی نوشت. متن‌های نمایشی که چیکاماتسو برای بونراکو نوشت، با اجرای راوی مشهوری به نام تاکه‌موتو گیدایو (竹本義太夫/Takemoto Gidayū(1651-1714)) باعث تکامل نمایش عروسکی جوروری در دوره گِنروکو شد.

نمایش کابوکی نسبت به نمایش نو و بونراکو دیرتر به وجود آمد، اما در تکوین خود از بسیاری هنرهای موجود برای بیان، موسیقی و رقص استفاده کرد. این نمایش خیلی زود هم رونق گرفت و تماشاخانه‌های کابوکی پر طرفدارتر از بقیه تماشاخانه‌ها شدند. هر چند نمایش کابوکی را زنی هنرمند به نام ایزومونو اوکونی (出雲 阿国/Izumono Okuni(1572-?)) ابداع کرد، اما زن‌ها در کابوکی حضور ندارند و نقش آن‌ها را بازیگران مرد زن نما اجرا می‌کنند که به آن‌ها اونّاگاتا (女形/Onnagata) یا اویاما (女形/Oyama) می‌گویند.

علاوه بر این هنرهای نمایشی سنتی شناخته شده، در دوره ادو و به خصوص اواخر آن هنرهای دیگری هم رواج داشت که می‌توان آن‌ها را هم جزو هنرهای نمایشی قلمداد کرد. یکی از این هنرها کاگه‌ئه (影絵/Kage e) یا سایه بازی بود. از آنجا که دیوارهای خانه‌های سنتی ژاپنی، کشویی و پوشیده با کاغذ بود، با انداختن سایه دست یا سایر اجسام بر این پوشش‌های کاغذی تصاویری خلق می‌کردند که به این هنر کاگه‌ئه گفته می‌شد. در اواخر قرن هیجدهم و اوایل قرن نوزدهم این تصاویر جابجایی و حرکت پیدا کردند و در واقع به نوعی نمایش بدل شدند.

فانوس خیال را از دیگر هنرهای نمایشی اواخر دوره ادو و اوایل دوره میجی می‌توان به حساب آورد. فانوس خیال نیمه دوم قرن هفدهم از هلند به ژاپن وارد شد. فانوس‌های خیال اروپایی در ژاپن توسعه خاص خود را پیدا کردند و در اواخر دوره ادو و اوایل دوره میجی از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار شدند. از پشت پرده‌ای به ابعاد یک در دو متر از جنس کاغذ خاص ژاپنی یا واشی و از جهت مخالف جایگاه تماشاگران با چندیدن فانوس چوبی نور می‌تاباندند و بر پرده تصاویر بسیار شفاف و خوش رنگی متحرکی چون شکفتن گل ایجاد می‌کردند. این نمایش که به آن اوتسوُشی‌ئه (写し絵/Utsushi e) می‌گفتند، نوعی انیمیشن بود و شاید بتوان گفت در موفقیت انیمیشن ژاپنی در دوره‌های بعد مؤثر بود.

نمایش ژاپنی در دوران مدرن

دوره میجی در ژاپن دوره تماس با فرهنگ غرب بود و این تماس نمایش سنتی ژاپن را هم دستخوش تغییر کرد. با این همه این تغییر تنها شامل کابوکی شد و نمایش‌های نو، کیوگن و بونراکو حتی تا به امروز به همان شکل و شمایل سنتی خود ماندند و تنها متن‌های نمایشی جدید برای آن‌ها نوشته شد. نخستین فعالیت‌ها در زمینه مدرن کردن نمایش را می‌توان در تشکیل انجمن بهبود نمایش (演劇改良会/Engekikairyō kai) مشاهده کرد. اهداف این انجمن، اصلاح متون نمایشی، ارتقای جایگاه نمایشنامه نویس و ساخت تماشاخانه‌هایی به سبک غربی بود. مدت فعالیت این انجمن زیاد نبود، اما این شروع نمایش مدرن ژاپن بود.

تأکید انجمن اصلاح نمایش بر اهمیت متن نمایش باعث شد تا نظام ممیزی متن نمایش قبل از اجرا شکل بگیرد که این ممیزی تا پایان جنگ جهانی دوم وجود داشت. با این همه هدف نهایی این انجمن بهبود وضعیت کابوکی بود تا طبقه بالای جامعه و به خصوص امپراتور هم تمایل به دیدن آن داشته باشند که نهایتا این امر با حضور امپراتور در اجرای یک نمایش کابوکی در سال 1887 عملی شد.

بعد آن نمایش شینپا (新派/Shinpa) شکل گرفت. شینپا به معنی سبک جدید، نامی بود که در مقابل کابوکی یا سبک قدیم، به نمایش‌هایی چون نمایش‌های گروه‌های نمایشی دانشجویی یا فعالین مدنی داده می‌شد، گروه‌هایی که از نمایش به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف مدنی و سیاسی استفاده می‌کردند. با این همه شینپا از سیاست فاصله گرفت و به سمت اهداف تجاری رفت و بدل به نمایشی برای توصیف اشک‌ها و لبخندهای مردم زمان خود شد. اوتوجیرو کاواکامی (川上音二郎/kawakami Otojirō(1864-1911)) را بنیان گذار و پدر شینپا می‌خوانند. گروه نمایشی که او و همسرش ساختند، سال 1899 به آمریکا و اروپا رفت و اجراهای بسیار موفق و متعددی در آمریکا و اروپا داشت و این آغاز مراودات نمایش ژاپنی با جهان خارج شد.

هر چند شروع بکارگیری هنرپیشه زن در نمایش ژاپنی از همین شینپا بود، اما جریان غالب در شینپا هم استفاده از هنرپیشه‌های مرد زن نما یا اویاما به جای هنرپیشه زن در نمایش بود. بنابراین جریانی که به طور اصولی به استفاه از هنرپیشه زن در نمایش روی آورد، نه شینپا که نمایش مدرن یا شینگِکی (新劇/Shingeki) بود. اگر در دوره میجی به نمایش‌های جدید در برابر کابوکی شینپا ‌گفتند، در دوره تایشو در برابر نمایش شینپا به نمایش‌های جدیدتر شینگِکی گفتند. سر آغاز شینگِکی، دو گروه نمایشی روشنفکری موسوم به انجمن ادبی هنری با محوریت شویو تسوبوئوچی و گروه مطالعات نمایشی با محوریت کائورو اوسانای بود که اواخر دوره میجی فعالیت می‌کردند. بعد آن تماشاخانه بزرگ تسوکیجی کوگِکیجو (築地小劇場/Tsukiji kogekijō) که در فرصت پیش آمده برای بازسازی توکیو در اثر زلزله بزرگ سال 1923 کانتو، ساخته شد پایگاه و مرکز فعالیت تأتر مدرن یا شینگِکی ژاپن گشت. تماشاخانه جدید با هزینه بسیار بالا ساخته شد و سالنی بسیار بزرگ با ظرفیت 500 تا 700 نفر با سقفی بسیار بلند و صحنه‎‌ای بسیار وسیع و عالی داشت. همچنین تأسیس تماشاخانه امپراتوری (帝国劇場/Tēkoku gekijō) در توکیو در سال 1911 که با تقلید از تماشاخانه‌های درباری غرب ساخته شد، پایگاهی برای فعالیت گروه‌های باله، اپرا و سایر موسیقی‌ها و رقص‌های غربی فراهم کرد و زمینه‌ای برای تربیت هنرپیشه‌های زن نمایش شد.

گذشته از فعالیت گروه‌هایی که در زمینه نمایش مدرن فعالیت می‌کردند، سال 1917 گروه دیگری به نام شین‌کوکوگِکی (新国劇/Shin kokugeki) تشکیل شد. همان طور که از معنی نام این گروه یعنی نمایش ملی جدید معلوم است، آن‌ها به دنبال ساده و عامه پسند کردن کابوکی بودند که حاصل کار به خصوص در میان مردان جوان طرفداران زیادی پیدا کرد.

از اواسط دوره تایشو نوعی از نمایش شکل گرفت که اصطلاحا به آن نمایش سبک (軽演劇/Kēengeki) گفته می‌شد، نمایشی که اساس آن تفریح و سرگرم کردن تماشاگران بود. این نمایش تماشاگر پسند که در آن از نمایش موزیکال و رقص غربی بسیار استفاده می‌شد، در تماشاخانه‌های محله آساکوسا واقع در توکیو متمرکز بود. معروف‌ترین این تماشاخانه‌ها فولی کازینو (カジノ・フォーリー/Kajino fori) بود که سال 1929 تأسیس و تا 1933 فعالیت کرد. جنگ که شروع شد، به تدریج از فعالیت گروه‌های نمایشی کاسته شد و سر انجام با قانون سال 1944 تمامی فعالیت‌های گروه‌های نمایشی حتی گروه‌های کابوکی هم ممنوع شد. حتی برخی از تماشاخانه‌ها تبدیل به کارخانه ساخت مهمات شدند.

نمایش در دوران معاصر

هر چند می‌شود نمایش بعد از جنگ ژاپن تا دوران معاصر را به دو دسته نمایش بعد از جنگ و نمایش معاصر تقسیم کرد، اما در اینجا منظور از نمایش در دوران معاصر، نمایش ژاپنی از پایان جنگ تا دوران معاصر است. نمایش بعد از جنگ با آزادی نمایش مدرن، ممنوعیت به صحنه بردن نمایش‌هایی از کابوکی که موضوعش انتقام و آزار و اذیت کودکان و زنان بود و ترویج نمایش معاصر آمریکا شروع شد. به تدریج ممنوعیت‌های کابوکی برداشته و انواع نمایش غربی به خصوص نمایش‌های آمریکایی مانند تئاتر معنا باخته یا تئاتر ابسورد (Theatre of the Absurd)، تئاتر روایی یا اپیک (Epic theatre)، تئاتر موزیکال و... به این کشور وارد شد. از سوی دیگر با توجه به رویکرد دولت ژاپن بعد از جنگ مبنی بر بدل شدن این کشور به یک کشور فرهنگی و فرهنگ دوست، نمایش اهمیت زیادی پیدا کرد و سیاست‌هایی مبنی بر ترویج نمایش در میان مردم اخذ شد. در نتیجه شناخت مردم از نمایش زیاد و این مسأله نقطه عطفی در گسترش نمایش ژاپنی معاصر شد.

از نیمه دوم دهه 1960 تا اواخر دهه 1970 دوران اوج نمایش زیر زمینی یا آن طور که در ژاپنی می‌گویند، نمایش آنگورا (アングラ演劇/Angura Engeki) بود. آنگورا مخفف کلمه (Underground) انگلیسی است. ویژگی این نمایش اجرای آن در خارج از سالن‌های بزرگ نمایش و عموما در چادر بود. معروف‌ترین گروه نمایش آنگورا در این دهه گروه نمایشی تنجو ساجیکی (天井桟敷/Tenjō sajiki) با محوریت شوجی ترایاما (寺山修司/Terayama Shūji(1935-1983)) بود که در خارج از مرزهای ژاپن هم شناخته شده بودند. برای مثال آن‌ها سال 1976 در جشن هنر شیراز به اجرا نمایش «کشتی جنون» (『阿呆船』/Ahōsen) پرداختند.

علاوه بر این در دهه 1960 و به دنبال رشد اقتصادی سریع ژاپن، اجرای گروه‌های نمایش خارجی در این کشور زیاد شد و گروه‌های نمایشی ژاپنی به خصوص نمایش کابوکی و نو هم نمایش‌هایی در کشورهای دیگر به روی صحنه بردند. این چنین مراوات نمایشی این کشور با جهان خارج رو به افزایش نهاد. نخستین تماشاخانه ملی ژاپن هم سال 1966 در توکیو ساخته شد که سالن اصلی آن بیش از هزار صندلی دارد. این تماشاخانه ضمن اینکه محلی برای اجرای نمایش‌های سنتی چون کابوکی و بونراکو است، در زمینه تربیت نیروی انسانی و جمع آوری اسناد و مدارک مرتبط با نمایش سنتی هم دستاوردهای قابل قبولی داشته است. بعد از ساخت تماشاخانه ملی، در سال‌های 1979، 1983، 1984 و 1997، به ترتیب تالار ملی هنرهای نمایشی عامه پسند (国立演芸場/Kokuritsu engē jō)، سالن نمایش ملی نو (国立能楽堂/Kokuritsu Nōgaku dō)، تماشاخانه ملی بونراکو (国立文楽劇場/Kokuritsu Bunraku Gekijō) در اوساکا و تماشاخانه ملی جدید (新国立劇場/Shinkokuritsu Gekijō) ساخته شدند. سال 2003 هم تماشاخانه ملی اوکیناوا (国立劇場おきなわ/Kokuritsu gekijō Okinawa) ساخته شد، و تعداد تماشاخانه‌های ملی ژاپن به شش رسید.

تالار ملی هنرهای نمایشی عامه پسند محلی برای اجرای این گونه نمایش‌ها و مستند کردن آن است. نمایش عامه پسند یا اِنگه (演芸/Engē) در ژاپنی، در برگیرنده نمایش‌هایی سنتی چون راکوگو (落語/Rakugo)، مانزای (漫才/Manzai) و... است که مخاطب آن‌ها عامه مردم و بیشتر بر پایه روایتگری، شوخی پردازی روی صحنه، موسیقی و رقص هستند. تماشاخانه ملی جدید هم محلی برای اجرای نمایش مدرن، اپرا و باله است. علاوه بر این سالن‌های نمایش ملی، چنان که در مبحث فرهنگ در ژاپن هم گفتیم، دهه 1970 با شعارهایی چون دوره مناطق و دوره فرهنگ و نیز سیاست‌های فرهنگی دولت‌های محلی همراه بود. در این دوره «هر صد هزار نفر یک سالن» هدف گذاری شد و با کمک‌های مالی این هدف تا اوایل دهه 1990 محقق شد. حتی شهرهایی با جمعیت 20 تا 30 هزار نفر هم دارای سالن‌های بزرگ برای نمایش شدند. به این ترتیب نمایش در ژاپن بسیار پیشرفت کرد.

دهه 1980 و 1990 عرصه فعالیت نسلی بود که بعد از جنگ به دنیا آمده بودند. از هنرمندان مطرح نمایش این دوره می‌توان به کوکی میتانی (三谷幸喜/Mitani Kōki(161-   ))، اوریزا هیراتا (平田オリザ/Hirata Oriza(1962-    ) و... اشاره کرد. با ورود به قرن بیست و یکم و با فعالیت هنرمندان نسل جدید مانند توشیکی اوکادا (岡田利規/Okada Toshiki(1973-    ))، دایسوکه می‌ئورا (三浦大輔/Miura Daisuke(1975-    )) و... هر روز نمایش‌های تازه در این کشور خلق می‌شود.

هنرهای نمایشی ژاپن در عصر جدید

همان طور که در مبحث فرهنگ و نظام فرهنگی ژاپن هم اشاره شد، با استناد به آمار رسمی سال 2017 ارائه شده توسط سازمان فرهنگ ژاپن، ژاپن در این سال 1851 سالن نمایش و سالن مخصوص موسیقی داشت که از این بین 1326 سالن آن دارای یک تالار، 448 سالن آن دارای دو تالار، 57 سالن آن دارای 3 تالار و 20 تای آن بیش از 4 تالار داشتند. در این بین 29 سالن کمتر از 1000 متر مربع مساحت، 347 سالن بین 1000 تا 2500 متر مربع مساحت، 630 سالن بین 2500 تا 5000 متر مربع مساحت، 359 سالن بین 5000 تا 7500 متر مربع مساحت، 163 سالن بین 7500 تا 10000 متر مربع مساحت، 139 سالن بین 10000 تا 15000 متر مربع مساحت، 67 سالن بین 15000 تا 20000 متر مربع مساحت و 115 سالن بیش از 20000 متر مربع مساحت دارند.

همچنین در همین سال، 8.5 درصد افراد با حضور در سالن‌های نمایش به تماشای نمایش نشسته‌اند. از این نظر نمایش بعد از سینما (31.1 درصد)، موسیقی (24.8%)، موزه‌های و گالری‌های هنری (22.5 درصد)، آثار و ابنیه تاریخی (18.4 درصد) و سایر هنرها (8.7 درصد) در جایگاه ششم قرار داشت. همچنین تماشای نمایش، هنرهای نمایشی عامه پسند –اِنگه- و رقص و موسیقی نمایشی سرگرمی و تفریح 12.4 درصد افراد بوده است و آن‌ها بطور میانگین 6.2 روز از سال را به تماشای آن اختصاص داده‌اند.

از طرف دیگر در سال 2015،پنجاه و سه گروه نمایشی در کشور وجود داشت که در آن سال 2277 اجرا به روی صحنه بردند. ضمن اینکه در همین سال تعداد گروه‌های اپرا 273 گروه بود که 1125 اجرا داشتند. اینکه تعداد گروه‌های اپرا بیش از 200 گروه ذکر شده، منظور گروه‌های حرفه‌ای نیست، بلکه با توجه به ساخت سالن‌های زیاد نمایش و چند منظوره در تمامی شهرهای ژاپن، گروه‌هایی متشکل از همخوانان غیر حرفه‌ای و نوازندگان حرفه‌ای گروه‌های متعدد اپرا تشکیل داده‌اند و به اجرای برنامه می‌پردازند. این مسأله البته به خوبی نشانگر نفوذ و رواج نمایش‌های غربی به خصوص اپرا در جامعه این کشور هم هست، هر چند که مانند همیشه این نمایش‌های غربی ویژگی‌های ژاپنی هم پیدا کرده‌اند.

همچنین جشنواره‌های نمایشی زیادی در ژاپن برگزار می‌شود که نمی‌توان از نقش آن‌ها در ترویج این هنر به خصوص در مناطق این کشور چشم پوشی کرد. یکی از ویژگی‌های جشنواره‌های نمایشی در ژاپن که البته در مورد سایر جشنواره‌های هنری مثل موسیقی و سینما هم صادق است، محلی بودن آن‌ها و نیز استفاده از ظرفیت آن‌ها برای رونق گردشگری مناطق است. از این روی ما با جشنواره‌های هنری کوچک و بزرگ زیادی روبرو هستیم. نخستین جشنواره نمایشی در ژاپن سال 1946 و به عنوان بخشی از جشن هنر برگزار شد. نخستین جشنواره بین‌المللی نمایش این کشور هم نخستین بار در روستای توگا (利賀村/Toga mura) در استان تو‌یاما برگزار شد. این روستا که با عنوان روستای نمایش هم شناخته می‌شود، شهرت خود را مدیون حضور گروه نمایشی تماشاخانه کوچک واسِدا (早稲田小劇場/Waseda shōgekijō) در این روستا است و همین گروه زمینه برگزاری نخستین جشنواره بین‌المللی نمایش ژاپن را در 1982 در این روستا مهیا کرد. این جشنواره بعد آن هر ساله برگزار می‌شود. از دیگر جشنواره‌های نمایشی می‌توان به فستیوال/ توکیو (フェスティバル/トーキョー/FESTIVAL/TOKYO)، جشنواره نمایش کانسای (関西演劇祭/Kansai engeki sai) و... اشاره کرد.

نیز نگاه کنید به

تئاتر و هنرهای نمایشی زیمبابوه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی روسیه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تونس؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مصر؛ هنر تئاتر مدرن چین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سنگال؛ تئاتر و هنرهای نمایشی آرژانتین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی فرانسه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مالی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ساحل عاج؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تایلند؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اوکراین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اسپانیا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اردن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اتیوپی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سیرالئون؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قطر؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سریلانکا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی گرجستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قزاقستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی بنگلادش