نهاد خانواده قطر

شرایط جامعه قطری بین دو وضعیت سنتی و مدرن در تلاطم قرار دارد و وضعیت فرهنگ و تربیت و آموزش در روند گذار از سنت به مدرنیته قرار دارد.

قوانین مربوط به خانواده

1) خانواده در قانون اساسی قطر

فصل دوم از قانون اساسی قطر به «امور بنیادین و زیرساختهای جامعه» اختصاص دارد. بر اساس اصول هیجدهم تا بیست و پنجم مندرج در این فصل از قانون اساسی قطر تاكید شده است:

«جامعه قطر بر اساس اصول عدل و احسان، آزادی و مساوات و مكارم اخلاق استوار می‌باشد.»

«دولت‌، ضمن پاسداری از اصول جامعه امنیت‌، ثبات و فرصتهای مساوی را برای هموطنان فراهم می‌آورد.»

«دولت در راستای تقویت و تحكیم روح وحدت ملی‌،همبستگی و برادری بین تمامی هموطنان‌، تلاش می‌نماید.»

«خانواده‌، نهاد اصلی جامعه و بر مبنای اصول و ارزشهای دینی‌، اخلاقی و عشق به میهن استوار می‌باشد.»

«قانون شیوه‌های چگونگی حمایت از آن را تنظیم ودر پرتو آن از كیان خانواده حمایت بعمل آورده، پیوندهای آن را تحكیم بخشیده و از مادران‌،كودكان وسالخوردگان حمایت بعمل می‌آورد.»

«دولت نسل جوان را مورد عنایت قرار می‌دهد و از وی در برابر هرگونه عوامل فساد محافظت نموده و از بهره كشی از آنان ممانعت بعمل می‌آورد و از آنان در برابر بی توجهی‌های زشت جسمی، روحی و عقلی مراقبت می‌نماید و شرایط مناسب را در پرتو تربیت صحیح جهت پرورش استعدادهای آنان در زمینه‌های مختلف فراهم می‌آورد.»

«دولت به بهداشت عمومی اهتمام می‌ورزد و وسایل پیشگیری ودرمان بیماریها وانواع بیماریهای واگیردار را براساس قانون فراهم می‌نماید.»

«دولت به علوم‌، ادبیات‌، هنر و میراث فرهنگ ملی عنایت داشته ودر حفظ و توسعه آن مساعدت می‌نماید و پژوهشهای علمی را مورد تشویق قرار می‌دهد.»

«آموزش، از زیر ساختهای اصلی توسعه و پیشرفت جامعه بشمار می‌رود و دولت آنرا مورد توجه و عنایت قـرار داده‌، و در جهـت توسعـه و گسترش آن تـلاش مـی نماید.»

2) نهادهای ذیربط امور خانواده، زنان و كودكان

در راستای تحقق و اجرای اصول قانون اساسی قطر و تحكیم بنیان خانواده در این كشور و بر اساس دستور امیر قطر به شماره 53 سال 1998 عالی ترین نهاد فعال در زمینه امور خانواده‌، زنان و كودكان در این كشور بنام «شورایعالی امور خانواده» به ریاست شیخه موزه بنت ناصر المسند شكل گرفت.

تشكیلات سازمانی و حوزه و تقویت فعالیت این نهاد متولی امور خانواده بر اساس دستور امیر به شماره 23 سال 2002 مشخص گردید كه بر اساس آن یك معاون رئیس با درجه وزیر برای این شورا انتخاب شد.

دیدگاه كلی شورایعالی امور خانواده بر اساس ایجاد و تحكیم و استقرار بنیان خانواده بر اساس فرهنگ و هویت عربی و اسلامی و پیگیری حقوق و مسئولیتهای آن و در راستای حمایت از سلامت روانی و جسمی خانواده و مشاركت فعال آن در ایجاد جامعـه ای پویا همراه با ثبات و رفاه تعریف شده است.

3) رسالت شورایعالی خانواده

‌پویایی و تقویت كانون و جایگاه خانواده از طریق مشاركت در روند قانون گذاری و پیشنهادهای قانونی جدید

‌پیشنهاد و طراحی برنامه‌ها و طرحهایی برای توسعه و تقویت كانون خانواده

‌تقویت نقش موسسات ملی در ارائه خدمات اساسی در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی و آموزشی و بهداشتی و فرهنگی و رسانه ای و محیط زیستی برای افزایش سطح خدمات مطلوب در راستای طرحهای ملی و معیارهای بین المللی

‌تشویق ابتكارات و مشاركت ملی برای افزایش تلاشهای موسسات ذیربط برای بهبود جایگاه خانواده و حمایت از نقش آنها

4) اهداف شورایعالی خانواده

‌تقویت نقش خانواده در جامعه

‌حمایت از خانواده و تقویت روابط خانوادگی

‌بررسی مشكلات فراروی خانواده و ارائه راه حلهای مناسبت برای برطرف نمودن این موانع

‌تلاش برای تحقق اهداف مرتبط با امور خانواده بر اساس موازین بین المللی

‌تلاش برای تقویت توانایی زنان برای مشاركت در زندگی عمومی‌، اجتماعی‌، سیاسی‌، اقتصادی و بهبود وضعیت عمومی زنان

‌نظارت بر روند حمایت و رسیدگی به امور معلولان و افراد با نیازهای خاص

‌هماهنگی بین فعالیت موسسات جامعه مدنی از یكسو و از سوی دیگر سازمانهای منطقه ای و بین المللی

‌بررسی مشكلات مرتبط با انحراف جوانان و پیشنهاد راه حلهایی مناسب با هماهنگی جهات ذیربط

5) ابزارها و شیوه‌های شورایعالی امور خانواده

شورایعالی امور خانواده در راستای انجام وظایف خود از ابزارها و شیوه‌های ذیل بهره می‌گیرد:

‌اجرای پیشنهادات و توصیه‌های ارائه شده از سوی كمیته‌های تخصصی شورای عالی امور خانواده

‌كمیته امور معلولین و بیماریهای خاص‌، كمیته امور زن‌، كمیته كودك، كمیته سالمندان‌، كمیته جوانان‌، كمیته هماهنگی بین جمعیتها و سازمانهای خصوصی

‌هماهنگی و همكاری با كلیه دستگاههای دولتی

‌حمایت از مشاركت سازمانهای جامعه مدنی در برنامه ریزی و اجرا

‌تشویق امور داوطلبانه

‌تشویق مشاركت بخش خصوصی در برنامه‌های توسعه جامعه

‌مشاركت اشخاص حقیقی و حقوقی هدف در روند برنامه ریزی

6)‌تشكیلات سازمانی شورایعالی امور خانواده

تشكیلات سازمانی شورایعالی امور خانواده به ترتیب جایگاه شامل بخشهای رئیس و معاون و شواری ادری‌، دبیر كل، دفتر برنامه ریزی داخلی، دفتر توسعه سازمانی‌، دفتر مشاوره حقوقی، اداره امور مالی و اداری، اداره فناوری و خدمات اطلاعات، بخش رسانه ای و روابط عمومی‌، بخش هماهنگی و پیگیری‌، خدمات موارد انسانی‌، بخش مالی، بخش خدمات عمومی، دفتر موارد انسانی‌، انتشارات و آرشیو و خدمات مركز می‌باشد. همچنین كمیته‌های مختلف امور معلولین و بیماریهای خاص‌، امور زنان‌، كودكان، سالمندان‌، جوانان و هماهنگی بین جمعیتها و سازمانهای خصوصی نیز در ادارات مختلف و مستقل تفكیك شده و فعالیت می‌كنند.

7) دستاوردهای شورایعالی امور خانواده

مهمترین برنامه‌ها وطرحها وفعالیتهای شورایعالی امورخانواده عبارتند از:

‌تدوین استراتژی و تدوین سیاستها

‌تدوین استراتژی ملی برای پیشرفت زنان

‌تدوین استراتژی ملی كودكان (در دست تهیه)

‌تدوین استراتژی ملی سالمندان (در دست تهیه)

‌تدوین استراتژی ملی افراد با نیازمندیهای خاص و معلولین (در دست تهیه)

‌تدوین استراتژی ملی برای تحقیقات دانشگاهی در زمینه بیماریهای خاص (در دست تهیه)

‌طراحی برنامه ملی برای كودكان

‌تهیه استراتژی ملی برای بهبود خدمات پیشرفته برای افراد با بیماریهای خاص و معلولین

‌پیشنهادهای قانونی در زمینه حقوق كودكان‌، زنان و بیماران خاص و معلولین

‌تجدیدنظر در قوانین و مقررات در مورد احوال شخصیه‌، مجازاتها، مسكن خدمات مدنی، بیمه اجتماعی

شورایعالی امور خانواده همچنین طرحها و ابتكاراتی در در دست تهیه و اجرا دارد كه شامل جائزه ویژه جوانان‌، جائزه ادبیات كودكان‌، دیپلم افتخار كودكان مبتكر و تربیت ویژه‌، دفتر ملی كودك، ورزش كودكان، ورزش جوانان، مركز مشاوره‌، گسترش موافقت نامه حقوق كودك‌، طرح سبز قطر‌، ارائه گزارش توسعه بشری‌، ایجاد صندوقهای ازدواج، ایجاد پارلمان كودكان، اجرای برنامه آموزش دانشگاهی برای معلولین می‌باشد.

این شورا همچنین طرحهای مطالعات و تحقیقاتی را در ارتباط با مسائل مختلف مربوط به خانواده و زنان با همكاری مراكز تحقیقاتی و دانشگاهی در دست اجرا دارد. همچنین طرحهای را در ارتباط با سلامت روانی و جسمانی خانواده‌ها در خلال طرحها و ابتكارات و شعارهای خاص دنبال می‌نماید كه از جمله آنان در ارتباط حقوق كودكان و هوشیاری جوانان در ارتباط با سوانح رانندگی و كاهش تصادفات جاده ای و تشویق جوانان برای جذب به بازار كار در بخش‌های خصوصی و دولتی و مشترك می‌باشد.

این موسسه همچنین اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی برای اعضای موسسات زیر مجموعه خود و سایر نهادها و سازمانها و خانواده‌های آنها می‌نماید.

یكی از فعال ترین بخشهای فعالیت شورایعالی امور خانواده در قطر در زمینه برگزاری سیمنارها و همایشها و كنفرانسهای عمومی و تخصصی در سطح داخلی‌، منطقه ای و بین المللی می‌باشد كه می‌تواند به این موارد اشاره كرد: همایـش رسانـه‌های خلیج فارس در خصوص تلویزیون و حقوق كودك، همایش زن و سیاست و نقش آن در توسعه، سمینار علمی هفتم اتحادیه عرب حمایت از ناشنوایان‌، همایش نقش زن در اداره در منطقه خلیج فارس، همایش بیماریهای جسمی، همایش استراتژی خانواده عربی، سومین همایش امور سالمندان، همایش فرهنگ خلیج فارس برای بیماریهای خاص‌، همایش بین المللی خانواده در دوحه‌، همایش بین المللی حمایت از سالمندان در سایه تحولات معاصر در دوحه‌، همایش جوانان خلیج فارس و نقش آنها در آینده حركت دموكراسی در خلیج فارس و كنفرانس بین المللی بیماریهای خاص و معلولین و... این مركز همچنین در ارتباط با قراردادهای بین المللی و حقوق بشری فعالیت و همكاری می‌نماید.

موسسات جامعه مدنی

موسسات و سازمانهایی كه در زیر مجموعه شورایعالی امور خانواده تحت عنوان «موسسات جامعه مدنی» برای اجرای برنامه‌های این شورا تعریف شده وفعالیت می‌كنند، عبارتند از:

1) مركز كودكان نیازمندهای خاص موسوم به مركز «شفلح»

مركز تخصصی «شفلح» (Shaflah) برای كودكان معلول و نیازمندیهای خاص بر اساس نیازهای جامعه قطری و افزایش تعداد كودكان معلول و دارای نیازهای خاص – بویژه بدلیل محدودیت جامعه و ازدواجهای درون خانوادگی از سوی شیخه موزه همسر امیر قطر تشكیل شده است.

اهداف این مركز شامل افزایش خدمات تربیتی و آمادگی و اجتماعی و بهداشتی برای كودكان دارای نیازمندیهای خاص‌، ارائه خدمات حمایتی و مشورتی و راهنمایی فردی و گروهی خانوادگی به خانواده‌های دارای كودكان نیازمندیهای خاص‌، مشاركت در هدایت جامعه برای تعامل با این كودكان و پذیرش و درك طبیعی ناتوانیهای آنها‌،‌، تربیت كادرهای ملی متخصص در این زمینه‌، تلاش برای ایجاد و گسترش قوانین و مقررات در تاكید بر ضرورت ایجاد فرصت خدمات تربیتی و آموزشی مناسب می‌باشد.

مركز شفلح خدمات تربیتی و آموزشی و آمادگی را به كودكان در سنین مختلف از زمان تولد تا هیجده سالگی ارائه می‌دهد كه شامل خدمات به بیماران ناتوانیهای عقلی و روانی در كلیه سطوح‌، ناتوانیهای جسمی و عقب ماندگی ذهنی است.

برنامه‌ها و خدمات مركز شفلح نیز شامل حمایت از خانواده و آماده سازی جامعه‌، آموزش مدرس، برنامه همگانی‌، شواری حرفه ای و آماده سازی‌، خدمات آمادگی همیاری و خدمات تشخیص و برنامه ریزی می‌باشد.

2) موسسه قطری حمایت از ایتام

موسسه قطری حمایت از ایتام سازمانی خاص و مستقل در ارتباط با رسیدگی به امور كودكان یتیم است و مقر اصلی آن در دوحه قرار دارد. اهداف این موسسه حمایت از ایتام و ارائه خدمات برای زندگی سالم‌، حمایت از كودكانی مجهول الهویه‌، پیگیری امور ایتام در خانواده‌هایی كه مسئولیت آنها را پذیرفته اند، ایجاد فضای مناسب برای كودكان خانواده‌های طلاق، معلول‌، زندانی و ناتوان و فقیر و مشاركت در فرهنگ سازی در جامعه برای حمایت از ایتام می‌باشد. خدمات این موسسه در دو بخش داخلی و خارجی تعریف شده است.

3) مركز مشاوره خانواده

مركز مشاوره خانواده با هدف ارائه مشورت و راهنمایی به جوانان و همچنین زوجهای جوان شكل گرفته است كه فعالیتهای آن به صورت رایگان و با شیوه‌های نوین علمی و به صورت حضور و تلفنی صورت می‌گیرد.

اهداف مركز شامل تعریف ازدواج و اهمیت و ابعاد شرعی‌، قانونی و اجتماعی آن‌، حمایت خانوادگی و بهداشتی از زوجهای جوان‌، ترویج اصول و شوابط شرعی و قانونی در جهت ثبات كانون خانواده‌، برطرف كردن مشكلات و موانع در مسیر ازدواج، حمایت جوانان در خصوص اخلاف فردی و اجتماعی در مقابل انحرافات، برسری مشكلات زندگی مشترك و ریشه یابی و یافتن راههای برای حل این مشكلات، كاهش تنس و نگرانی و خصومت به زوجها، آشنانی زوجین با حقوق و وظایفق قانونی خود‌، تشریح تبعات سلبی طلاق بر جامعه‌، آشنایی زوجین به حقوق و وظایف خود در صورت طلاق‌، ارائه مشورتهای شرعی‌، اجتماعی‌، قانونی و روانشناسی‌، هماهنگی با جهات ذیربط برای برگزاری همایش‌ها و سمینارها و انتشار مجلاتی در خصوص حمایت از خانواده و... می‌باشد.

4) مركز فرهنگی كودک

مركز فرهنگی كودكان سازمانی خاص و مستقل است. این مركز مسئولیت پیگیری تربیت صحیح كودكان در مراحل مختلف زندگی و رشد اجتماعی‌، برنامه ریزی برای مادران از جنبه فرهنگی و اجتماعی و مادی برای تربیت فرزندان‌، آموزش و كسب مهارتها تربیتی و فرهنگی برای تقویت فرهنگ حمایت از كودكان در بین مادران‌، جلوگیری از آموزش و تربیت غلیط‌، شناسایی مشكلات روانشناسی و تربیتی و اجتماعی فراروی كودكان‌، آموزش زوجهای جوان و مادران در دوره قبل از تولد كودكان‌، آموزش مهارتهای آموزشی برای حرف آموزی و تواناییها و خلاقیتهای جسمانی و فكری‌، شناسایی شیوه‌های جدید آموزش كودكان و هماهنگی با سازمانهای منطقه ای و بین المللی در زمینه حقوق كودكان و مادران را دنبال می‌نماید.

این مركز در راستای تحقق اهداف خود اقدام به ایجاد ارتباط با نهادهای داخلی و خارجی‌، فرهنگ سازی تربیت كودكان و ارائه مشورتهای لازم، برگزاری همایشها و سمینارهایی مرتباط با امور كودكان می‌كند.

5) موسسه قطری حمایت از كودكان و زنان

اهداف موسسه حمایت از كودكان و زنان در راستای حمایت از زنان و كودكان از رفتارهای انحرافی در خانه و جامعه و تلاش برای برطرف كردن مشكلاتی ناشی از این رفتارها، ایجاد زمینه قانونی در زمینه حقوق كودكان و زنان و حمایت اجتماعی از ایشان، حمایت از حقوق بشری و انون اساسی و دفاع از آنها‌، تضمین عدم تبعیض علیه زنان در حقوق و وظایف زندگی انسانی و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و اداری‌، تضمین تطبیق و پگیری موافقتنامه‌های بین المللی و عربی و منطقه ای در ارتباط با حقوق كودكان و زنان. ایجاد زمینه اجتماعی برای توجه و اجرای عملی حقوق زنان و كودكان‌، ایجاد زمینه‌های قانونی برای جلوگیری و توقف نقض حقـوق زنان و كودكـان با هماهنگـی جهات ذیربط می‌باشد.

6) موسسه قطری حمایت از سالمندان

موسسه حمایت از سالمندان در راستای اهداف ذیل فعالیت می‌كند:

‌حمایت از سالمندان بدون خانواده یا متعلق به خانواده‌های نیازمند

‌ارائه خدمات و حمایت از سالمندان در خانه و در بین خانواده‌هایشان

‌تشویق خانواده‌ها برای سرپرستی سالمندان

‌حمایت از سالمندان در مقابل مشكلات ناشی از افزایش سن و نحوه تعامل با شرایط سالمندی

‌تلاش برای فراهم كردن زمینه تعامل جامعه با سالمندان بر حسب امكانات و تواناییهای آنها

‌هماهنگی و همكاری با مراكز ذیربط داخلی و خارجی در زمینه فعالیتهای سالمندان

‌فرهنگ سازی در بین خانواده‌ها با ارائه مشورتهای روانشناسی

‌برگزاری همایش و سمینار و كنفرانس در این ارتباط

‌انتشار مجلات و توصیه‌هایی در ارتباط با اهداف موسسه

7) مركز پزشكی و تحقیقاتی السدره

مركز پزشكی و تحقیقاتی السدره مجهز به جدیدترین فناوری پزشكی با هدف امور طبی و تحقیقاتی و آموزشی و انجام معالجات پزشكی شكل گرفته است.

این مركز جزئی از طرح شهرك آموزشی قطر است و در طرحها و تحقیقات آن موارد از جمله بررسی مسائل مرتبط با پزشكی زنان و امراض فلبی و بیماریهای مربوط به نوزادان و مادران قرار دارد.

مركز السدره با هزینه ای بالغ بر 9/7 میلیارد ریال بعنوان یكی از پرهزینه ترین مراكز پزشكی در قطر تاسیس شده است و مجموعه‌های پزشكی در زیر مجموعه این مركز در خصوص بیماریهای زنان و كودكان تاسیس گردیده است.

8) مركز توسعه اجتماعی

مركز توسعه اجتماعی سازمانی است غیرانتفاعی كه تحت اشراف همسر امیر قطر بعنوان بخشی از موسسه قطر شكل گرفته است و به رفع نیازهای همه آحاد و بخشهای جامعه بویژه در ارتباط خاص با زنان نیازمند می‌پردازد.

این مركز همچنین در جهت تقویت خانواده و تحقیقات در ارتباط با نقش زنان در قطر و افزایش توان اقتصادی از طریق برگزاری دوره‌های آموزش فنی حرفه ای و استقلال و درآمدزیایی اقتصادی تلاش می‌نماید.

تاكنون با حمایت مركز توسعه اجتماعی بسیاری از زنان قطری موفق به ایجاد مراكز تجاری و صنایع دستی و هنری و همچنین جذب زنان در شركتهای خصوصی تجاری شده اند. در راستای این طرح بسیاری از زنان قادرند تا تولیدات دستی خود را در منزل تهیه و برای فروش در اختیار این مركز قرار می‌دهند.

نیز نگاه کنید به

نهاد خانواده ژاپن؛ نهاد خانواده روسیه؛ نهاد خانواده کانادا؛ نهاد خانواده کوبا؛ نهاد خانواده در مصر؛ نهاد خانواده تونس؛ نهاد خانواده افغانستان؛ نهاد خانواده سنگال؛ نهاد خانواده فرانسه؛ نهاد خانواده در مالی؛ نهاد خانواده سوریه؛ نهاد خانواده سودان؛ نهاد خانواده ساحل عاج؛ نهاد خانواده تایلند؛ نهاد خانواده اوکراین؛ نهاد خانواده اسپانیا؛ نهاد خانواده در اردن؛ نهاد خانواده اتیوپی؛ نهاد خانواده سیرالئون؛ نهاد خانواده زیمبابوه؛ نهاد خانواده لبنان