تقسیمات اداری و سیاسی ساحل عاج

ساحل‌ عاج به 31 استان، 2 ناحیه (ابیجان و یاموسوکرو)، 108 دپارتمان و 197 کومون تقسیم شده است. بر اساس آمار سال 1998 و مطابق معیارهای معمول در تعریف شهر، ساحل‌ عاج شامل 129 منطقه شهری می‌شود که مهمترین آن‌ها ابیجان، مرکز اقتصادی کشور است. پس‌ از آن شهر یاموسوکرو است که پایتخت سیاسی و اداری آن محسوب می‌شود. این شهر در فاصله 250 کیلومتری شهر ابیجان و در حاشیه جنگل و مرغزارهای ساحل‌ عاج واقع شده است. در کل دو منطقه ابیجان و یاموسوکرو به‌عنوان ناحیه (District) طبقه‌‌بندی شده‌اند که دارای فرماندار خاص خود هستند. سایر شهرهای مهم و بزرگ، سن پدرو (San Pedro)، بواکه (Bouaké)، کوروگو (Korhogo)، بوندیالی (Boundiali)، اودینه (Odienné) و تینگرل (Tingréla) هستند. در ادامه پنج شهر مهم کشور معرفی می‌شوند.

ابیجان

در میان شهرهای مهم و بزرگ ساحل‌ عاج، شهر ابیجان جایگاه قابل‌ ملاحظه‌ای دارد و از این‌رو شایسته است که بخشی را به توصیف و تشریح آن اختصاص دهیم. تأسیس آن به ابتدای سده بیستم بازمی‌گردد. در سال 1950، جمعیت آن کمتر از 50000 نفر بود؛ درحالی‌که امروز، علاوه بر اینکه پایتخت اقتصادی کشور محسوب می‌شود، پس‌ از بندر لاگوس نیجریه، پرجمعیت‌ترین شهر آفریقای غربی نیز هست. جمعیت آن مطابق آمارهای رسمی در سرشماری سال 2014، تعداد 4395243 نفر بوده است. آب‌وهوای آن گرم و مرطوب است و شامل دو فصل بلند و کوتاه بارانی و دو فصل خشک می‌شود. در فصول بارانی، گاه روزها بی‌وقفه باران می‌بارد و گاه نیز در عرض یک ساعت بارانی سیل‌آسا بر زمین فرومی‌ریزد و پس‌ از آن خورشیدی درخشنده خودنمایی می‌کند؛ به‌ طور میانگین، میزان ریزش باران و نزولات دیگر، به بیش‌از 2000 میلی‌متر در سال می‌رسد.

ابیجان از دو قسمت تشکیل شده است؛ ابیجان شمالی و ابیجان جنوبی که به‌ نوبه خود شامل 10 بخش می‌شوند. از بین سایر بخش‌ها و در شمال، پرجمعیت‌ترین «ابوبو» (Abobo) و اقتصادی‌ترین «اجمه» (Adjamé) است؛ اما مدرن‌ترین بخش، «پلاتو» (Le Plateau) نام دارد که محل ساختمان‌های تجاری و بلند شهر است و سبک‌وسیاق معماری آن برگرفته از الگوی شهرهای اروپایی است. این ساخت‌وسازها بیشتر در فاصله سال‌های 1970 تا 1980، یعنی در زمان شکوفایی اقتصادی کشور، انجام گرفته است. این منطقه را نظر به تراکم ساخت‌وساز و وجود برج‌های بلند و مراکز بانکی و اقتصادی، «منهتن ابیجان» نامیده‌اند. کاخ ریاست‌جمهوری و بیشتر وزارتخانه‌ها هم در پلاتو قرار دارند. معروف‌ترین ناحیه شهر که باز در شمال آن واقع است، «کوکودی» (Cocody) نام دارد. یکی از هتل‌های معروف و مجهز کشور به‌ نام «هتل ایووار» یا همان «هتل عاج» که میزبان مقامات سیاسی خارجی نیز می‌باشد و مراکزی چون دفتر منطقه‌ای بانک جهانی، انستیتوپاستور و منطقه دیپلماتیک، در این ناحیه قرار دارند. با وجود اینکه پایتخت سیاسی و اداری کشور به شهر یاموسوکرو منتقل شده، اما همچنان نهادهای مهمی چون نهاد ریاست‌جمهوری و مجلس ملی، در شهر ابیجان قرار دارند. البته ساختمان جدید و هرمی‌‌ شکل مجلس در یاموسوکرو با هزینه بسیار ساخته شده است.

شهر ابیجان به‌ لحاظ جمعیتی، دو ویژگی مهم دارد که به آن تشخص خاصی داده‌اند؛ در جنوب و در نزدیکی ساحل، محله‌‌هایی قرار دارند که خارجی‌های بیشتری در آن‌ها سکونت می‌‌کنند و نیز کارخانه‌ها و تأسیسات بسیاری در آنجا مستقر هستند. از نظر حمل‌ونقل، شهر شرایط نسبتاً مساعدی دارد و نقطه آغاز راه‌آهن ساحل‌ عاج به‌‌ سمت شمال محسوب می‌شود. لبنانی‌های ابیجان که جمعیتی چندده‌هزارنفری دارند، اکثراً در منطقه «مارکوری» ابیجان زندگی می‌کنند و مسجد زیبایی نیز در همین منطقه ساخته‌اند. رستوران‌های عربی متعددی در این منطقه قرار دارند.

اما ویژگی مهم شهر ابیجان تکثر قومی آن است. در واقع از ابیجان، به‌ عنوان چهارراه فرهنگی غرب و گاه حتی کل آفریقا نام برده می‌شود و شهری است که تمام اقوام و طوایفی که پیش‌تر معرفی کردیم، در آن جای دارند. ابیجان در این معنا، حقیقتاً ساحل‌ عاج کوچکی است که در آن گروه بومی اولیه‌اش، یعنی «ابریه» (Ebrié)، امروز در حاشیه قرار دارد. در آماری که در سال 1955 از تکثر اقوام ساکن در این شهر به‌‌ دست داده شد، 160 گروه قومی، از ریشه‌های مختلف، در آن زندگی می‌کردند. البته غالب جمعیت شهرنشین در آن زمان متعلق به گروه آکان‌ها (با 34 درصد) بود و پس‌ از آن، اکثریت با کروها و ولتائیک‌ها بود. این جمعیت که اغلب به دلایل اقتصادی به این ناحیه کوچ کرده بودند، جوان و اغلب مردان بودند. در بین سال‌های 1955 تا 1975، ابیجان به‌ طور متوسط، 47 تا 48 درصد آکان، 23 تا 24 درصد کرو، 13 درصد مانده‌های شمالی (به‌ طور خاص دیولاها)، 8 تا 9.5 درصد مانده‌های جنوبی و 4.5 درصد از ولتائیک‌‌ها (از جمله سنوفوها) را در خود جای داده بود؛ اما در آمار دیگری دربین سال‌های 1988 تا 1998، از تعداد کروها کاسته و به تعداد مانده‌های شمالی افزوده شده بود. در سال‌های 90، همچنین زنان بسیاری به جمعیت ابیجان افزوده شدند. حضور خارجی‌ها هم البته از دیگر ویژگی‌های جمعیتی این شهر بود. هوفوئه بوآنی، به‌‌ دنبال آن بود تا از این شهر، ویترینی از کل آفریقا بسازد؛ به این ترتیب و به نسبت سایر مناطق، در این شهر همواره تعداد خارجی‌های بیشتری ساکن بوده‌اند. از لحاظ دینی هم ابیجان ترکیبی از مسیحیان، مسلمانان و مذاهب دیگر است. حتی هندوها هم در ابیجان معبدی دارند. ابیجان در استانی به‌ نام استان تالاب‌ها قرار دارد که این نام‌گذاری برخی استان‌های ساحل‌ عاج بر اساس عناصر طبیعی هم در جای خود جالب به‌‌ نظر می‌‌رسد.

یاموسوکرو

یاموسوکرو در 248 کیلومتری شمال ابیجان و در دشتی هموار واقع شده است. این شهر در ماه مارس 1983 پایتخت سیاسی و اداری کشور اعلام شد و یکی از دلایل این انتخاب این بود که بوآنی عقیده داشت، دو پایتخت قبلی به انتخاب استعمارگران بوده و در نتیجه، ملت دخالتی در آن نداشته‌اند. بنابر آمار سال 2014، جمعیت آن 310056 نفر اعلام شده است. بیشتر ساکنان این شهر از قوم بائوله هستند و درنتیجه، زبان رایج در آن همین زبان بائوله است. همچون اغلب شهرها و روستاهای آفریقا، در این شهر نیز سازمانی سنتی در کنار سازمان دولتی یا حکومتی و در هم‌‌زیستی با آن وجود دارد؛ بنابراین، شورایی به‌ نام شورای ریش‌سفیدان در این شهر وجود دارد که ریاست آن برعهده یکی از کدخداهای روستایی است.

شایان ذکر است یاموسوکرو، در استان مرکزی، موسوم به استان دریاچه‌ها، قرار دارد. با وجود همه ساخت‌وسازها در طول سه دهه گذشته، هنوز این شهر در مقایسه با ابیجان چندان شایسته پایتختی ساحل‌ عاج به‌‌ نظر نمی‌‌رسد، ولی دولت به‌ طور پیوسته و آرام، برنامه انتقال عملی و نهایی پایتخت را پی می‌‌گیرد.

سن پدرو

سن پدرو شهر بزرگی است واقع در جنوب‌غربی ساحل‌ عاج و در کنار اقیانوس اطلس. فاصله آن تا شهر ابیجان 348 کیلومتر است و در سال 2014، جمعیت آن 631156 نفر بوده است؛ از این تعداد، اغلب افراد به قوم کرو تعلق دارند. نام این شهر از این‌جهت سن پدرو گذارده شده که اولین‌بار به‌‌ دست پرتغالی‌ها کشف شده است بیشتر پناهندگان لیبریایی و سیرالئونی که پیش‌تر بدان‌ها اشاره شد، در این شهر ساکن‌اند و به‌ دلیل مهاجرت همین گروه‌ها به این منطقه، جمعیت شهر، به‌ ویژه در دهه‌های اخیر، با رشد قابل‌توجهی مواجه بوده است. در دل این شهر محله‌ای وجود دارد به‌نام «باردو» (Bardo) که به‌ عنوان بزرگ‌ترین حلبی‌آباد غرب آفریقا شناخته می‌شود؛ در آن نه خبری از آب بهداشتی است و نه برق؛ با این‌ وجود، خود شهر به‌ لحاظ اقتصادی، یکی از قطب‌های کشور محسوب می‌گردد و بعد از ابیجان، در مقام دوم قرار دارد. این مقام را البته مرهون کارخانه‌های متعدد سیمان و چوب و تولید کاکائو و نیز بندر مهمی است که این بندر نیز پس‌ از بندر ابیجان، در جایگاه دوم قرار دارد و حدود 40 سال پیش احداث گردیده است. همچنین این شهر از نظر جذب گردشگر، به‌ واسطه سواحل زیبایش، وضع نسبتاً مناسبی دارد. بیشتر صادرات کاکائو از این بندر انجام می‌شود.

بواکه

شهر بواکه (Bouaké) تا سال 1900 به‌نام «بککرو» (Gbekekro) شناخته می‌شد و به معنی روستای «بکه» (Gbéké)، نام پادشاه این منطقه در سده نوزدهم است. حکایت دیگری برای توضیح این نام نقل می‌شود که بنابر آن، بواکه به معنی «گوسفند خشک» است؛ زیرا زمانی که بائوله‌ها به این ناحیه می‌رسند، از دیدن اینکه دیولاها پوست گوسفندان را خشک می‌کنند، متعجب می‌شوند و این نام را بر اهالی آن می‌نهند. بواکه در شمال مرکزی ساحل‌ عاج و در 350 کیلومتری ابیجان قرار دارد. در سرشماری 2014، جمعیت آن 680694 نفر و دومین شهر پرجمعیت کشور پس‌ از ابیجان است. عمده ساکنان این شهر نیز از قوم بائوله‌هایی هستند که از غنا آمده‌اند و دیدیم که بائوله‌ها از مخالفان اصلی باگبوی بته محسوب می‌شدند؛ به همین دلیل این ناحیه، از سال 2002 تا انتخابات سال 2010، تحت کنترل شدید امنیتی قرار داشت. این شهر در واقع از سال 2002، به مقر اصلی نیروهای شورشی بدل شد که پس‌ از اقدام برای فتح ابیجان و ناکامی در این عملیات، در بواکه موضع گرفتند. این نیروهای شورشی که بعداً نام نیروهای جدید به رهبری گیوم سورو را به خود گرفتند، به‌ مرور نیمه شمالی کشور را تسخیر کرده و عملاً موجب تقسیم ساحل‌ عاج به دو نیم شدند. در این زمان، بواکه پرجمعیت‌ترین شهر در اختیار نیروهای شورشی بود و به‌نام «پایتخت نیروهای شورشی» شناخته می‌شد و به‌‌ شکلی نمادین در برابر ابیجان قرار می‌گرفت.

شایان‌ذکر است که بواکه چهارراه اقتصادی کشور محسوب می‌شود و بعد از ابیجان و سن ‌پدرو، سومین شهر مهم اقتصادی ساحل‌ عاج است، هرچند به‌ دلیل بحران اخیر، اقتصاد این ناحیه نیز آسیب بسیار دید؛ اما شهرت این شهر بیشتر به‌ دلیل کارناوال معروفی است که هرساله در آنجا برگزار می‌گردد. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شهر، وجود تعداد بسیار زیاد موتورسیکلت است که حتی به‌ عنوان تاکسی نیز استفاده می‌‌شوند.

کوروگو

کوروگو (Korhogo) در شمال کشور در 600 کیلومتری ابیجان واقع است و مرکز استان «ساوان» محسوب می‌شود؛ به این ترتیب، هوای آن بسیار گرم و خشک است. در سال 2014 جمعیت آن 536851 نفر است. این شهر، به‌ ویژه به‌دلیل معادن طلا، آهن و الماسش اهمیت دارد. همچنین مسجد باشکوهی دارد که به سبک معماری سودانی بنا شده است. در زبان محلی، کوروگو به معنای «میراث» است. زبان محلی در این ناحیه «سنوفو» است و بیشتر ساکنانش مسلمان‌اند.

نیز نگاه کنید به

تقسیمات اداری و سیاسی روسیه؛ تقسیمات اداری چین؛ تقسیمات اداری و سیاسی تونس؛ تقسیمات اداری و سیاسی ژاپن؛ تقسیمات اداری و سیاسی کانادا؛ تقسیمات اداری و سیاسی کوبا؛ تقسیمات اداری و سیاسی لبنان؛ تقسیمات اداری و سیاسی مصر؛ تقسیمات اداری و سیاسی افغانستان؛ تقسیمات اداری و سیاسی سنگال؛ تقسیمات اداری و سیاسی تایلند؛ تقسیمات اداری و سیاسی آرژانتین؛ تقسیمات اداری و سیاسی فرانسه؛ تقسیمات اداری و سیاسی اسپانیا؛ تقسیمات اداری و سیاسی زیمبابوه؛ تقسیمات اداری و سیاسی اردن؛ تقسیمات اداری و سیاسی قطر؛ تقسیمات اداری و سیاسی اتیوپی؛ تقسیمات اداری و سیاسی سیرالئون؛ تقسیمات اداری و سیاسی اوکراین؛ تقسیمات اداری و سیاسی کشور مالی