صنعت گردشگری لبنان

گردشگری در لبنان

لبنان علی‌رغم مساحت کم، با دارا بودن مناظر طبیعی زیبا، آب و هوای معتدل و اماکن تاریخی متعدد یکی از جذاب‌ترین کشور‌های منطقه و جهان برای گردشگری است. صنعت گردشگری از سال‌های پس از استقلال همواره منبع عمده درآمد این کشور بوده است. ورود گردشگران خارجی به لبنان طی این سال‌ها همواره روند صعودی داشته است، به گونه‌ای که آمار کمتر از صد هزار نفر در سال 1951 به حدود 1/500/000 نفر گردشگر در سال 1974 رسید. جنگ داخلی اما خسارت‌های سنگین بر زیرساخت‌های صنعت گردشگری این کشور وارد ساخت و پس از جنگ نیز بازسازی زیرساخت‌ها و احیای صنعت گردشگری همچون فرودگاه بین‌المللی بیروت، هتل‌ها و اماکن پذیرایی، مناطق گردشگری و تفریحی و برقراری امنیت، ورود گردشگران به ویژه از کشور‌های عرب، کم و بیش رونق گرفت.

آمار‌های موجود نشان می‌دهد که در 6 ماه اول سال 2009، میزان ورود گردشگران خارجی به لبنان به 1/500/000 نفر رسید که نسبت به ماه مشابه در سال قبل 46/26% و نسبت به سال 2007، 87/64% افزایش داشته است که 42/4% از آنان عرب، 24/1% آسیایی، 1۴/۱% اروپایی و 13/1% آمریکایی بوده‌‍‌اند.

گزارش سازمان جهانی گردشگری، میزان ورود جهانگرد به لبنان در 7 ماه اول سال 2009 را بالاترین میزان ورود گردشگر ثبت کرده و این کشور را در میان 165 کشور جهان که در جذب گردشگر از رشد بالا برخوردار بوده‌اند، در رتبه پانزدهم قرار داده است.[i]

لبنان از مجموعه‌ای قابل توجه از جاذبه‌‌های گردشگری برخوردار است که ذیلاً مهم‌ترین آن‌ها به‌طور خلاصه معرفی می‌گردند:

آثار فرهنگی، تاريخی و طبيعی ثبت شده لبنان در ميراث جهانی

بعلبک

بعلبک لبنان

مهم‌ترین مجموعه تاریخی لبنان است که تاریخ آن به دوره حضور رومی‌ها در این سرزمین باز‌می‌گردد. گفته می‌شود ساخت این مجموعه که شامل سه معبد است در طول بیش از سه قرن تکمیل شده است. معبد بزرگ با نام ژوپیتر در دوره امپراطوری اگوستوس در اواخر قرن اول قبل از میلاد آغاز و پس از حدود نیم قرن در اواخر دوره امپراطوری نرون به پایان رسیده است. تالار بزرگ وابسته به آن و نیز معبد باخوس که کوچکتر است در قرن دوم میلادی ساخته شد. معبد ونوس (زهره) و تالار شش ضلعی نیز در نیمه‌‌های قرن سوم برپا شد. با رسمی شدن دین مسیح در سال 313، به دستور امپراطور کنستانتین بزرگ، ادامه ساخت و ساز در این مجموعه از جمله تزئینات، نقاشی‌ها و کنده‌‌کاری‌ها متوقف شد. در اواخر همین قرن به دستور امپراطور تئودوسیوس با تعطیل کردن معابد مجموعه، کلیسایی در محل تالار بزرگ ساخته شد. بجز این مجموعه باستانی، آثار تاریخی دیگری در بعلبک وجود دارد که از جمله آن‌ها مسجد بزرگ اموی است. این مسجد در اوایل حکومت اموی بر ویرانه‌‌های کلیسای یوحنا از دوره بیزانس ساخته شده است.

صور

موزه‌ای از آثار باستانی و تاریخی متنوع است. کاوش‌های باستان‌ شناسی که از حدود 60 سال پیش آغاز گردید، منجر به کشف آثاری در این شهر شد که به استناد آن‌ها، شهر صور از سوی سازمان یونسکو در سال 1979 در فهرست محوطه‌‌های میراث جهانی به ثبت رسید. آثار باستانی این شهر در سه بخش قابل مشاهده است: در بخش اول که عموماً به دوره رومی و بیزانس باز می‌گردد، مجموعه‌‌های مسکونی، حمام‌‌های عمومی، مجموعه‌‌های ورزشی و خیابان‌هایی با ایوان‌های جانبی و کف موزاییکی به چشم می‌خورد. برخی آثار باقیمانده از بندرگاه مورد استفاده فینقی‌ها و مصری‌ها نیز در این بخش قرار دارد. در بخش دوم که به دوره صلیبی‌ها باز می‌گردد، عمدتاً آثار باقیمانده از کلیسای صلیبی صور است که ستون‌هایی از گرانیت مرمر و سنگ در آن به کار رفته است. در اطراف کلیسا نیز شبکه‌ای از راه‌ها و اماکن مسکونی قرار داشته است که تاریخ آن به دوره رومی و بیزانس باز می‌گردد. بخش سوم مجموعه باستانی شهر صور شامل یک خیابان غربی شرقی است که شهر را به حومه شرقی آن متصل می‌کرده است. این خیابان نیز در دوره رومی ساخته شده است و در دوره بیزانس بازسازی شده است. دو سوی این خیابان را ایوان‌‌هایی پوشانده‌ اند و در اطراف آن نیز گورستان وسیعی قرار دارد که شامل مجموعه‌ای از تابوت‌‌های تشریفاتی و سنگ مرمری و آهکی، سنگ‌‌های تزیینی و پیکر‌هایی با اشکال و تزیینات و کنده‌‌کاری است. این گورستان از قرن دوم تا قرن 6 میلادی مورد استفاده بوده است. در جنوب این گورستان میدان اسب سواری رومیان قرار داشته است که طول آن 480 متر و گنجایش 2000 تماشاچی را داشته است.

علاوه بر مناطق باستانی و تاریخی فوق، آثار دیگری همچون کاروانسرایی از دوره عثمانی، مسجد قدیمی شیعیان با دو گنبد و ساختمانی زیبا، محله مسکونی مسیحیان با مهندسی و فضای سنتی، در این شهر مشاهده می‌شود.

عنجر

عنجر_لبنان

شهر تاریخی عنجر در دشت بقاع قرار دارد و آثاری از دوره اموی در آن مشاهده می‌شود. بنای آن توسط معمارانی از بیزانس و سوریه ساخته شده است. در بنای ساختمان‌ها از ستون‌ها و پایه‌‌ها و سرستون‌هایی باقیمانده از دوره رومی‌ها و بیزانس که در اطراف آن کشف شده بود، استفاده شده است. این شهر پس از مرگ ولید بن عبدالملک مؤسس آن، توسط مروان دوم در سال 744 تخریب شد و طی قرون متوالی به مخروبه‌ ای میان باتلاق‌ها تبدیل شده بود. در سال 1943 در پی کاوش‌هایی که صورت گرفت این مجموعه تاریخی شناسایی و نسبت به ترمیم آن اقدام شد. شهر تاریخی عنجر با مساحتی حدود صد هزار متر مربع به شکل مستطیل و با دیوار‌هایی به ارتفاع 7 متر و ضخامت 2 متر و نیز 36 برج، به سبک مهندسی معمول در دوره بیزانس ساخته شده است. از جمله ویژگی‌های این نوع مهندسی، سبکی و انعطاف‌پذیری در برابر زلزله است. دو خیابان اصلی که در وسط شهر یکدیگر را قطع و آن را به 4 بخش تقسیم می‌کنند و نیز 600 باب مغازه که در دو سوی خیابان‌های اصلی قرار گرفته و شبکه هدایت آب‌های پسماند، دو کاخ بزرگ و کوچک، مسجد و خانه‌‌های مسکونی و حمام‌های شهر از جمله آثار دیدنی این شهر تاریخی هستند. این شهر در سال 1984 در فهرست محوطه‌‌های میراث فرهنگ جهانی ثبت شده است.

جبیل

در شمال بیروت بر ساحل مدیترانه قرار دارد و یکی از شهر‌های قدیمی جهان است که تاریخ آن به اواخر هزاره ششم پیش از میلاد باز می‌گردد. نام فنیقی آن بیبلوس و آثار باستانی آن عمدتاً پس از جنگ جهانی اول و در پی کاوش‌های باستان‌ شناسان شناخته شد و ارتباط تمدنی آن را با مصر فرعونی نمایان ساخت. آثار بسیاری از تاریخ چند هزار ساله این شهر در معرض دید قرار دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: بقایای دروازه شهر مربوط به هزاره سوم ق.م، بقایای دیوار شهر که پیش از سال 2700 ق.م ساخته شده است، بقایای اماکن مسکونی مربوط به اواخر هزاره چهارم ق.م. بقایای معبد بزرگ مربوط به هزاره سوم ق.م، شامل برخی اتاق‌های وسیع و سقف‌ها و ستون‌های آن‌ها، در بقایای معبد بزرگ که سال ساخت آن 2700 ق.م. بوده است. گورستان پادشاهی از هزاره سوم ق.م. با 9 فقره چاه حفر شده در دل صخره که در جنب هر چاه اتاقی ساخته شده و درون هر اتاق سنگ قبر پادشاه قرار دارد که مشهورترین آن‌ها سنگ نوشته قبر حیرام است و گفته می‌شود یکی از قدیمی‌ترین متون مکتوب با الفبای فنیقی است. همچنین در کاوش‌های صورت گرفته، بقایای دیوار قلعه ایرانی‌ها در کنار دیوار قدیمی کشف شد که نشان می‌دهد این شهر در نقشه دفاعی ایرانی‌ها در شرق دریای مدیترانه در روزگار حضور در این منطقه از چه جایگاهی برخوردار بوده است. آثار تاریخی این شهر نیز در فهرست میراث فرهنگی جهانی ثبت شده است.

طرابلس

شهر طرابلس در شمال لبنان با قدمتی چند هزار ساله، آثار قدیمی بسیاری شامل مساجد، مدارس، حمام‌ها و کاروانسرا‌ها را در خود جای داده است که بیشتر آن‌ها مربوط به دوره صلیبی و مملوکی است. مهم‌ترین آثار تاریخی طرابلس عبارتند از: بنای قلعه که بنای آن به دوره صلیبی بازمی‌گردد که در ورودی شهر قرار دارد و از قلعه‌‌های کم‌نظیر در شرق است. در دورن قلعه آثار بنا‌های متعددی وجود دارد که از جمله آن‌ها بقایای کلیسای صلیبی و برج بلند میان قلعه است. در دوره مملوکی و عثمانی برخی تغییرات و اصلاحات در این قلعه صورت گرفته است. کلیسای قدیس یوحنا که دارای معماری بدیعی است و در گورستان مارونی‌ها بر روی تپه مشهور به ابی اسمر قرار گرفته است، یکی از آن‌هاست. مسجد بزرگ المنصوری یکی دیگر از آثار تاریخی طرابلس است که در دوره مملوکی در محل کلیسای بزرگ صلیبی‌ها ساخته شد و دارای صحن وسیع با ایوان‌های اطراف و تزییناتی به سبک رومی است. خانقاه نیز در نیمه دوم قرن 15 ساخته شده و ساختمان آن در نوع خود بی‌نظیر است. این خانقاه در گذشته محل اقامت زهاد و عبادتگاه آنان بوده است. مدارس المشهد، العمریة و العجمیة، حمام النوری، خان الصابون، جامع العطار و جامع المعلق، خان العسکر، برج السباع و بازار سوق الحراج از جمله آثار تاریخی شهر طرابلس به شمار می‌روند.

صیدا

صیدا_لبنان

این شهر که در جنوب لبنان قرار دارد، یکی از قدیمی‌ترین شهر‌های ساحلی لبنان است. از جمله آثار تاریخی آن قلعه دریایی است که بنای آن به قرن 13 و دوره صلیبی باز می‌گردد و بر روی جزیره کوچکی بنا گردیده که با یک پل سنگی به ساحل وصل شده است. مسجد کوچکی نیز در نزدیکی کلیسای موجود در قلعه در دوره عثمانی ساخته شده است. قلعه ساحلی صلیبی‌ها که بر بلندای تپه مشرف بر بخش جنوبی شهر قرار گرفته است، در دوره امارت فخرالدین دوم در قرن 17 مرمت شد. بازار‌های قدیمی صیدا همچنان شکل سنتی خود را با کوچه‌ها، مغازه‌ها و حرفه‌‌های موروثی خود حفظ کرده است. خان الافرنج از جمله کاروانسرا‌هایی است که توسط امیر فخرالدین دوم برای پذیرایی از تجار غربی در دو طبقه بنا کرد و تا قرن 19 مرکز فعالیت‌های تجاری بوده است.  این بنای تاریخی سپس به محل اقامت کنسول فرانسه تبدیل شد و مدتی نیز مرکز فعالیت تبشیری فرقه فرنسیسکان شد و امروز به مرکز فرهنگی فرانسه در جنوب لبنان تبدیل شده است. از دیگر آثار دیدنی این شهر، بازار‌های قدیمی، مسجد العمری الکبیر، گورستان باستانی مربوط به دوره رومی و بیزانس و بندرگاه قدیمی است.

بیت الدین

کاخ بیت‌الدین نمونه‌ای از معماری قرن 19 است که توسط امیر بشیر شهابی در طول 30 سال ساخته شد. درب مرمرین و مرصع و نیز آستانه آیینه کاری شده، به آن جلوه‌ای خاص بخشیده است. کاخ دارای سه بخش بیرونی، میانی و داخلی است. دروازه ورودی آن به دلیل تزیینات چشمگیر از جمله زیباترین آثار معماری باقیمانده از آن دوره است. در ساخت گرمابه‌‌های این کاخ که از زیبایی و معماری منحصر بفردی برخوردارند از مهندسی سنتی رومی استفاده شده است.

در اطراف و نزدیک کاخ بیت‌الدین چندین مکان تاریخی دیدنی دیگر وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها شهرک دیرالقمر است.

بیروت

در پایتخت لبنان نیز مجموعه‌ای از آثار باستانی و تاریخی قرار دارد که مهم‌ترین آن‌ها آثار باقیمانده از دوره رومی و بیزانس و برخی نیز از دوره عثمانی است که از جمله آن‌ها مجموعه 5 ستون، حمام‌های رومی، مجموعه‌ 4 ستون، مسجد بزرگ عمری، مسجد امیر منذر تنوحی، سرای بزرگ، بیمارستان نظامی و برج ساعت است. منطقه بازسازی شده در مرکز این شهر نیز از جمله اماکن دیدنی است.

نیز نگاه کنید به

صنعت گردشگری زیمبابوه؛ صنعت گردشگری کانادا؛ صنعت گردشگری ژاپن؛ صنعت گردشگری کوبا؛ صنعت گردشگری مصر؛ صنعت گردشگری افغانستان؛ صنعت گردشگری در چین؛ صنعت گردشگری تونس؛ صنعت گردشگری روسیه؛ صنعت گردشگری سنگال؛ صنعت گردشگری آرژانتین؛ صنعت گردشگری کشور مالی؛ صنعت گردشگری سوریه؛ صنعت گردشگری سودان؛ صنعت گردشگری تایلند؛ صنعت گردشگری اوکراین؛ صنعت گردشگری اسپانیا؛ صنعت گردشگری اردن؛ صنعت گردشگری ساحل عاج؛ صنعت گردشگری قطر؛ صنعت گردشگری سیرالئون؛ صنعت گردشگری اتیوپی؛ صنعت گردشگری بنگلادش

پاورقی

[i] نکته مهم آن که افزایش و کاهش میزان گردشگر به لبنان، ارتباط مستقیم با شرایط سیاسی کشور و تهدیدات اسراییل دارد. با گسترش دامنه اختلافات و به ویژه بروز درگیری‌ها و تشنجات، این میزان کاهش و در شرایط بحرانی و ناامنی به نقطه توقف می‌رسد و در شرایط آرامش کشور و برقراری امنیت، روند صعودی را پیش می‌گیرد.