تصوف در بنگلادش
در مبحث نهادها و مراکز دینی مسلمانان در بنگلادش اشاره کردیم که آرامگاههای اولیاء ا... و صوفیه از پررونق ترین مراکز تجمع عبادی مسلمانان در بنگلادش است. همچنین تاکید کردیم که این مراکز امروزه جایگاه خاصی در میان پیروان طریقتهای موجود در جامعه دارد. اکنون برای جلوگیری از تکرار مباحث پیشین، فقط به فرقههای تصوف در بنگلادش می پردازیم. اما اشاره به نکته مهم ضروری است. صوفیان بنگلادش دو گروه هستند: گروهی سنتی که رعایت پیر و مرید میکنند و در گرد عرفای بزرگ صوفیه بنگلادش مانند شاه جلال در سیلهت و شاه مخدوم در راجشاهی به ذکر و عبادت مشغولند[۱]. گروه دوم صوفیان روشنفکر هستند. اینان تحت تاثیر آثار عرفای بزرگ ایرانی مانند غزالی و سهرودی هستند و طریقت سهروردیه و نقشبندیه دارند. این مسلمانان تحصیل کرده مدرن، با استفاده از اصول فلاسفه اسلامی به پاسخ ماتریالیسم غربی پرداختهاند. از نظر آنان، صوفیگری قلب اسلام است و حیات اسلامی بدون درک مسایل روحانی بیمعناست[۱].
فرقه های متصوفه
مسلمانان حنفی مذهب بنگلادش از لحاظ مشرب تصوف، پیرو طریق قادریه و چشتیه و نقشبندی هستند. پیروان طریقت قادریه در کنار مجاهدتها و خواندان اوراد و اذکار، اصول شرعی را نیز رعایت میکنند. در این میان، خانقاههای آنان فعال و پیرها در جایگاه مشایخ تصوف از احترام برخوردارند، لیکن آنهایی که تابع طریقه چشتیه هستند، ادعای پیروی از پیر طریقه چشتیه خواجه معین الدوله چشتی اجمیری را دارند و بیشتر به سماع و نواختن ساز و رقص مرسوم دراویش گرایش دارند. با وجود اختلاف در سلوک، تضاد و یا منازعه آن چنانی در بین فرقههای مختلف صوفی وجود ندارد.
نیز نگاه کنید به
صوفیان مصر؛ تصوف در تونس؛ تصوف در افغانستان؛ تصوف در سنگال؛ تصوف در اسپانیا؛ تصوف در اردن؛ تصوف در قطر؛ تصوف در سوریه؛ تصوف در تاجیکستان؛ تصوف در قزاقستان؛ تصوف در روسیه
کتابشناسی
منبع اصلی
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).
نویسندگان مقاله
محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی