سینمای مصر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:طلعت حرب.png|بندانگشتی|طلعت حرب]] | [[پرونده:طلعت حرب مصر.png|پیوند=https://dmelal.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B7%D9%84%D8%B9%D8%AA%20%D8%AD%D8%B1%D8%A8%20%D9%85%D8%B5%D8%B1.png|بندانگشتی|طلعت حرب. برگرفته از سایت commons.wikimedia، قابل بازیابی از https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Talat_harb_clr.jpg]] | ||
زمینه شکل‌گیری سینمای مصر به سال 1917 و تأسیس شرکت سینمای مصر در [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] بازمی‌گردد. در سال 1925 نیز طلعت حرب استودیو مصر را که یکی از پروژه‌های شرکت بازیگری و سینمای مصر بود تأسیس کرد. زان پس روند تولید فیلمهای سینمایی آغاز شد و تعداد سینماها نیز افزایش یافت و تا پایان جنگ جهانی دوم تعداد 140 فیلم تولید شد. پس از جنگ در مرحله جدید تاریخ سینمای مصر، تولید فیلم سینمایی رو به افزایش گذاشت، به گونه‌ای که بین سال‌های 1945 تا 1951 متوسط تولید فیلم سالانه به 50 فیلم و تعداد سینماها هم به 244 باب رسید. پس از انقلاب سال 1952 مرحله دیگری از روند تحول سینمای مصر آغاز شد، در این مرحله تولید فیلمهای سینمایی به 60 فیلم در سال رسید و تا سال 1962 مجموعا 588 فیلم تولید شد و تعداد سینماهای این کشور به 354 باب افزایش یافت<ref name=": | زمینه شکل‌گیری سینمای [[مصر]] به سال 1917 و تأسیس شرکت سینمای مصر در [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] بازمی‌گردد. در سال 1925 نیز طلعت حرب استودیو مصر را که یکی از پروژه‌های شرکت بازیگری و سینمای مصر بود تأسیس کرد. زان پس روند تولید فیلمهای سینمایی آغاز شد و تعداد سینماها نیز افزایش یافت و تا پایان جنگ جهانی دوم تعداد 140 فیلم تولید شد. پس از جنگ در مرحله جدید تاریخ سینمای مصر، تولید فیلم سینمایی رو به افزایش گذاشت، به گونه‌ای که بین سال‌های 1945 تا 1951 متوسط تولید فیلم سالانه به 50 فیلم و تعداد سینماها هم به 244 باب رسید. پس از انقلاب سال 1952 مرحله دیگری از روند تحول سینمای مصر آغاز شد، در این مرحله تولید فیلمهای سینمایی به 60 فیلم در سال رسید و تا سال 1962 مجموعا 588 فیلم تولید شد و تعداد سینماهای این کشور به 354 باب افزایش یافت<ref name=":2">الکسان، جان (1982). السينما في [[مصر]]. [https://www.nccal.gov.kw/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9 مجلة عالم المعرفة]، العدد 51، ص21.</ref> و تعداد 58 فیلم هم در جشنواره‌های بین‌المللی سینمایی مشارکت کرد.<ref>موسوعة مصر الحدیثة (1996). [[مصر]]: الهيئة العامة للكتاب، [https://www.moc.gov.sa/ وزارة الثقافة]، ج 8، ص 82.</ref> تأسیس مؤسسه کل سینمای مصر در سال 1962 با هدف تولید فیلمهای داستانی بلند، نقطه عطفی در این روند بود.<ref name=":2" /> | ||
تولید فیلم در بخش دولتی با تأسیس الشرکة العامة للانتاج السینمایی العربی در سال 1963 و سپس تأسیس شرکت دیگری در سال 1964 با عنوان القاهرة للسینما به معنای حضور فعال دولت در این عرصه بود که با تأسیس شرکت‌های دیگری در سال‌های بعد، این حضور پررنگتر شد.<ref name=":3">موسوعة مصر الحدیثة (1996). [[مصر]]: الهيئة العامة للكتاب، [https://www.moc.gov.sa/ وزارة الثقافة]، ج 8، ص83.</ref> | |||
تولید فیلم در بخش دولتی با تأسیس الشرکة العامة للانتاج السینمایی العربی در سال 1963 و سپس تأسیس شرکت دیگری در سال 1964 با عنوان القاهرة للسینما به معنای حضور فعال دولت در این عرصه بود که با تأسیس شرکت‌های دیگری در سال‌های بعد، این حضور پررنگتر شد.<ref name=": | [[پرونده:لوگو الشرکت العامه الانتاج السینمایی العربی.png|بندانگشتی|لوگو الشرکة العامة الانتاج السینمایی العربی. برگرفته از سایت alarabiacinema، قابل بازیابی از https://alarabiacinema.com/]] | ||
[[پرونده:یوسف شاهینe.png|بندانگشتی|یوسف شاهین]] | [[پرونده:یوسف شاهینe.png|بندانگشتی|یوسف شاهین. برگرفته از سایت arabiapolicy، قابل بازیابی از<nowiki/>https://arabiapolicy.com/netflix-shines-spotlight-on-egyptian-youssef-chahines-filmography/]] | ||
یکی از رویدادهای مهم در دهه هفتاد تأسیس شرکت جهانی فیلمهای مصری در سال 1972 توسط یوسف شاهین، کارگردان نامدار مصری بود که طی سال‌های بعد به یکی از شرکت‌های بزرگ در زمینه تولید پخش فیلمهای سینمایی و نیز مدیریت سالن‌های سینما در مصر تبدیل شد. این شرکت همچنین به شرکت‌های سینمایی خارجی خدمات تولیدی ارائه می‌داد.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternationalfilms.com.</ref> | یکی از رویدادهای مهم در دهه هفتاد تأسیس شرکت جهانی فیلمهای مصری در سال 1972 توسط یوسف شاهین، کارگردان نامدار مصری بود که طی سال‌های بعد به یکی از شرکت‌های بزرگ در زمینه تولید پخش فیلمهای سینمایی و نیز مدیریت سالن‌های سینما در مصر تبدیل شد. این شرکت همچنین به شرکت‌های سینمایی خارجی خدمات تولیدی ارائه می‌داد.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternationalfilms.com.</ref> | ||
از جمله چهره‌های مطرح سینمایی این سال‌های مصر می‌توان از هنرمندان چون: حسن الامام، عاطف سالم، حسام‌الدین مصطفی، حسین کمال و جلال الشرقاوی نام برد. | از جمله چهره‌های مطرح سینمایی این سال‌های مصر می‌توان از هنرمندان چون: حسن الامام، عاطف سالم، حسام‌الدین مصطفی، حسین کمال و جلال الشرقاوی نام برد. | ||
پس از شکست مصر در جنگ اسرائیل در سال 1967، سینمای مصر شاهد چهره‌های جدیدی در این عرصه بود؛ شادی عبدالسلام با فیلم المومیاء (1969)، علی بدر خان با فیلم الکرنک (1975) ، سمیریوسف بافیلم دائره الانتقام(1976) و هشام ابوالنصر با فیلم الاقمر (1977) از جمله کارگردانان فعال سینمای مصر بودند.<ref>الکسان، جان (1982). السينما في مصر. مجلة عالم | پس از شکست مصر در جنگ اسرائیل در سال 1967، سینمای مصر شاهد چهره‌های جدیدی در این عرصه بود؛ شادی عبدالسلام با فیلم المومیاء (1969)، علی بدر خان با فیلم الکرنک (1975) ، سمیریوسف بافیلم دائره الانتقام(1976) و هشام ابوالنصر با فیلم الاقمر (1977) از جمله کارگردانان فعال سینمای مصر بودند.<ref>الکسان، جان (1982). السينما في [[مصر]]. [https://www.nccal.gov.kw/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9 مجلة عالم المعرفة]، العدد 51، ص22.</ref> | ||
در دهه هفتاد قرن پیش، فضای نسبتا باز سال‌های اولیه حکومت حسنی مبارک، زمینه‌ساز ظهور نسل جدیدی از سینماگران مصری شد. نسل جدید از رویکردهای نو و آشنا با مفهوم سینما و تجربه‌های بین‌المللی آن و نیز توان بهره‌گیری از قدرت ابتکار و خلاقیت برخوردار بود. عاطف الطیب از جمله هنرمندان این نسل بود که با الهام از داستان‌های نجیب محفوظ به تولید فیلم‌هایی چون: الحب فوق هضبة الاهرام (1986) و قلب اللیل (1986) پرداخت. او در فیلم اول به مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوانان می‌پردازد و فیلم دوم او دارای ابعاد فلسفی، تاریخی و متافیزیکی است. محمدخان دیگر کارگردان این دوره، فیلمهای مشوار العمر و عودة المواطن را ساخت و شریف عرفة در فیلم‌هایی چون: الاقزام قادمون و الدرجة الثانیة به موضوعات غیر تکراری و بدون ابتذال پرداخت. یسری نصراله کارگردان متمایز مصری هم با زبان سینمایی ویژه خود فیلم سرقات صیفیة را در سال 1988 ساخت. دو کارگردان زن مصری نیز این دهه در عرصه سینمای مصر ظهور کردند: نادیة حمزة با دوفیلم نساء خلف القضبان (1986) و حقد مرأة (1987) و ایناس الدغیدی با دو فیلم زمن الممنوع (1988) و التحدی که در همان سال ساخته شد.<ref>الکسان، جان (1982). السينما في مصر. مجلة عالم | در دهه هفتاد قرن پیش، فضای نسبتا باز سال‌های اولیه حکومت حسنی مبارک، زمینه‌ساز ظهور نسل جدیدی از سینماگران مصری شد. نسل جدید از رویکردهای نو و آشنا با مفهوم سینما و تجربه‌های بین‌المللی آن و نیز توان بهره‌گیری از قدرت ابتکار و خلاقیت برخوردار بود. عاطف الطیب از جمله هنرمندان این نسل بود که با الهام از داستان‌های نجیب محفوظ به تولید فیلم‌هایی چون: الحب فوق هضبة الاهرام (1986) و قلب اللیل (1986) پرداخت. او در فیلم اول به مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوانان می‌پردازد و فیلم دوم او دارای ابعاد فلسفی، تاریخی و متافیزیکی است. محمدخان دیگر کارگردان این دوره، فیلمهای مشوار العمر و عودة المواطن را ساخت و شریف عرفة در فیلم‌هایی چون: الاقزام قادمون و الدرجة الثانیة به موضوعات غیر تکراری و بدون ابتذال پرداخت. یسری نصراله کارگردان متمایز مصری هم با زبان سینمایی ویژه خود فیلم سرقات صیفیة را در سال 1988 ساخت. دو کارگردان زن مصری نیز این دهه در عرصه سینمای مصر ظهور کردند: نادیة حمزة با دوفیلم نساء خلف القضبان (1986) و حقد مرأة (1987) و ایناس الدغیدی با دو فیلم زمن الممنوع (1988) و التحدی که در همان سال ساخته شد.<ref>الکسان، جان (1982). السينما في [[مصر]]. [https://www.nccal.gov.kw/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9 مجلة عالم المعرفة]، العدد 51، ص103.</ref> | ||
تأسیس صندوق حمایت از سینما در سال 1982 با هدف ارتقاء سطح فنی و حرفه‌ای سینما و حمایت از نمایش فیلمهای مصری در داخل و خارج از مصر و نیز حمایت از سرمایه‌گذاری برای تولید فیلمهای سینمایی ،تأثیر قابل توجهی بر این حوزه داشت. این صندوق در سال‌های بعد در صندوق توسعه فرهنگی ادغام شد.<ref name=": | تأسیس صندوق حمایت از سینما در سال 1982 با هدف ارتقاء سطح فنی و حرفه‌ای سینما و حمایت از نمایش فیلمهای مصری در داخل و خارج از مصر و نیز حمایت از سرمایه‌گذاری برای تولید فیلمهای سینمایی ،تأثیر قابل توجهی بر این حوزه داشت. این صندوق در سال‌های بعد در صندوق توسعه فرهنگی ادغام شد.<ref name=":32">موسوعة مصر الحدیثة (1996). [[مصر]]: الهيئة العامة للكتاب، [https://www.moc.gov.sa/ وزارة الثقافة]، ج 8، ص83.</ref> | ||
در نیمه‌های دهه هشتاد تعداد فیلمهای مصری به شکل سریعی افزایش یافت و به 63 فیلم رسید، ضمن اینکه این مرحله آغاز مرحله تولید فیلمهای ویدئویی تجاری با هدف صدور به کشورهای خلیج فارس بود که عموما کم کیفیت و با هزینه‌هایی کم تولید می‌شد. با پایان دهه هشتاد، تولید فیلمهای کم کیفیت به دلیل کاهش تقاضا در کشورهای مزبور به حداقل رسید تا زمینه ظهور گروه دیگری از کارگردانان سینمایی هم چون: رضوان الکاشف، اسامة فوزی و سعید حامد (سودانی) فراهم شود که تلاش می‌کردند تأثیری هر چند اندک بر حوزه سینما داشته باشند. | در نیمه‌های دهه هشتاد تعداد فیلمهای مصری به شکل سریعی افزایش یافت و به 63 فیلم رسید، ضمن اینکه این مرحله آغاز مرحله تولید فیلمهای ویدئویی تجاری با هدف صدور به کشورهای خلیج فارس بود که عموما کم کیفیت و با هزینه‌هایی کم تولید می‌شد. با پایان دهه هشتاد، تولید فیلمهای کم کیفیت به دلیل کاهش تقاضا در کشورهای مزبور به حداقل رسید تا زمینه ظهور گروه دیگری از کارگردانان سینمایی هم چون: رضوان الکاشف، اسامة فوزی و سعید حامد (سودانی) فراهم شود که تلاش می‌کردند تأثیری هر چند اندک بر حوزه سینما داشته باشند. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
در سال‌های اولیه قرن جدید هر چند میزان تولید فیلمهای سینمایی نسبت به یکی دو دهه گذشته کاهش داشت و در سال 2007 به 40 فیلم رسید، تولید فیلمهای با کیفیت افزایش داشت.<ref>بازیابی شده از https://www.startimes.com.</ref> | در سال‌های اولیه قرن جدید هر چند میزان تولید فیلمهای سینمایی نسبت به یکی دو دهه گذشته کاهش داشت و در سال 2007 به 40 فیلم رسید، تولید فیلمهای با کیفیت افزایش داشت.<ref>بازیابی شده از https://www.startimes.com.</ref> | ||
از جمله چهره‌های مطرح سینمایی یکی دو دهه اخیر می‌توان از: رامی امام (کارگردان) با فیلم‌هایی چون: امیرالظلام (2002)، العیاده (2009) و صاحب السعادة (2014) ، سعید مرزوق (کارگردان) که 41 فیلم سینمایی از جمله قصا قیص العشاق (2003)، جنون الحیاة (1999) و ایام الرعب (1988) را ساخت، فتحی عبدالوهاب (بازیگر)، هانی رمزی (بازیگر) ، احمد راتب (بازیگر)، احمد النجدی (کارگردان) واحمد صالح (کارگردان) نام برد. | از جمله چهره‌های مطرح سینمایی یکی دو دهه اخیر می‌توان از: رامی امام (کارگردان) با فیلم‌هایی چون: امیرالظلام (2002)، العیاده (2009) و صاحب السعادة (2014) ، سعید مرزوق (کارگردان) که 41 فیلم سینمایی از جمله قصا قیص العشاق (2003)، جنون الحیاة (1999) و ایام الرعب (1988) را ساخت، فتحی عبدالوهاب (بازیگر)، هانی رمزی (بازیگر) ، احمد راتب (بازیگر)، احمد النجدی (کارگردان) واحمد صالح (کارگردان) نام برد.[[پرونده:اسماعیل یاسین.png|بندانگشتی|اسماعیل یاسین. برگرفته از سایت belmasry، قابل بازیابی از<nowiki/>https://www.belmasry.news/6846|260x260پیکسل]]یوسف شاهین (1926-2008) را می‌توان در زمره پیشگامان سینمای معاصر مصر قرار داد. یوسف شاهین که اولین فیلم خود را در سال 1950 با نام بابا الامین ساخت طی سال‌های بعد به چهره‌ای نام‌آور در عرصه کارگردانی سینمای مصر تبدیل شد. فیلم باب الحدید او در سال 1958 نقطه عطف فعالیت‌های سینمایی او در دهه پنجاه قرن پیش بود. در سال 1963 فیلم صلاح‌الدین را ساخت که به موضوع دفاع صلاح‌الدین از قدس در برابر هجوم صلیبی‌ها به این شهر پرداخت و آن را به شکل نمادینی به مسئله قومیت عربی که جمال عبدالناصر بدان فراخوان می‌داد، مرتبط ساخت. شاهین ،فیلم الاختیار را در سال 1970 پس از شکست مصر در جنگ 1967 ساخت که طی آن شدت گرفتن اختلافات فکری و مواضع سیاسی ناشی از شکست مزبور را مورد واکاوی قرار داد. او در دو فیلم سینمایی اسکندریة لیة (1978) و حدوتة مصریة (1982) به تحولات و نقد زندگی خود پرداخته است. از دیگر فیلمهای سینمایی او صراع فی الوادی (1953)، جمیلة ابوحرید (1958)، العصفور (1973) و اسکندریة کمان و کمان (1990) قابل ذکر است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternatnionalfilms.com.</ref> | ||
یوسف شاهین (1926-2008) را می‌توان در زمره پیشگامان سینمای معاصر مصر قرار داد. یوسف شاهین که اولین فیلم خود را در سال 1950 با نام بابا الامین ساخت طی سال‌های بعد به چهره‌ای نام‌آور در عرصه کارگردانی سینمای مصر تبدیل شد. فیلم باب الحدید او در سال 1958 نقطه عطف فعالیت‌های سینمایی او در دهه پنجاه قرن پیش بود. در سال 1963 فیلم صلاح‌الدین را ساخت که به موضوع دفاع صلاح‌الدین از قدس در برابر هجوم صلیبی‌ها به این شهر پرداخت و آن را به شکل نمادینی به مسئله قومیت عربی که جمال عبدالناصر بدان فراخوان می‌داد، مرتبط ساخت. شاهین ،فیلم الاختیار را در سال 1970 پس از شکست مصر در جنگ 1967 ساخت که طی آن شدت گرفتن اختلافات فکری و مواضع سیاسی ناشی از شکست مزبور را مورد واکاوی قرار داد. او در دو فیلم سینمایی اسکندریة لیة (1978) و حدوتة مصریة (1982) به تحولات و نقد زندگی خود پرداخته است. از دیگر فیلمهای سینمایی او صراع فی الوادی (1953)، جمیلة ابوحرید (1958)، العصفور (1973) و اسکندریة کمان و کمان (1990) قابل ذکر است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternatnionalfilms.com.</ref> | |||
اسماعیل یاسین (1912-1972) هم از چهره‌های مطرح سینمای کمدی مصر بود. بیشتر فیلمهای کمدی که در آن‌ها بازی کرد با نام خود او بود که از جمله آن‌ها: اسماعیل یاسین فی متحف الشمع، اسماعیل یاسین فی الجیش، اسماعیل یاسین فی البولیس، اسماعیل یاسین فی الطیران، اسماعیل یاسین فی مستشفی المجانین است. | اسماعیل یاسین (1912-1972) هم از چهره‌های مطرح سینمای کمدی مصر بود. بیشتر فیلمهای کمدی که در آن‌ها بازی کرد با نام خود او بود که از جمله آن‌ها: اسماعیل یاسین فی متحف الشمع، اسماعیل یاسین فی الجیش، اسماعیل یاسین فی البولیس، اسماعیل یاسین فی الطیران، اسماعیل یاسین فی مستشفی المجانین است. | ||
عادل امام (1940) هم دیگر بازیگر مشهور فیلمهای کمدی در این کشور است که در بیش از 100 فیلم نقش ایفا کرده است. فیلمهای سینمایی انا الدکتور (1968)، جزیرة الشیطان (1990)، الارهابی (1994)، طیور الظلام (1995)، النوم فی العسل (1996)، امیر الظلام (2002) و عمارة یعقوبیان (2006)، از جمله فیلم‌هایی است که او در آن‌ها بازی کرده است.<ref name=":02">بازیابی شده در 2015 از https://www.sis.gov.eg.</ref><ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). | عادل امام (1940) هم دیگر بازیگر مشهور فیلمهای کمدی در این کشور است که در بیش از 100 فیلم نقش ایفا کرده است. فیلمهای سینمایی انا الدکتور (1968)، جزیرة الشیطان (1990)، الارهابی (1994)، طیور الظلام (1995)، النوم فی العسل (1996)، امیر الظلام (2002) و عمارة یعقوبیان (2006)، از جمله فیلم‌هایی است که او در آن‌ها بازی کرده است.<ref name=":02">بازیابی شده در 2015 از https://www.sis.gov.eg.</ref><ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[مصر]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص337-342.</ref> | ||
==نیز نگاه کنید به== | ==نیز نگاه کنید به== | ||
[[سینمای زیمبابوه]]؛ [[سینمای کانادا]]؛ [[سینمای روسیه]]؛ [[سینمای تونس]]؛ [[سینمای ژاپن]]؛ [[سینمای کوبا]]؛ [[سینمای لبنان]]؛ [[صنعت فیلم و سینمای چین]]؛ [[سینمای سنگال]]؛ [[سینمای آرژانتین]]؛ [[سینمای فرانسه]]؛ [[سینمای مالی]]؛ [[سینمای ساحل عاج]]؛ [[سینمای تایلند]]؛ [[سینمای اسپانیا]]؛ [[سینمای اردن]]؛ [[سینمای اتیوپی]]؛ [[سینمای سیرالئون]]؛ [[سینمای قطر]]؛ [[سینمای تاجیکستان]]؛ [[سینمای گرجستان]]؛ [[سینمای بنگلادش]]؛ [[سینمای سریلانکا]]؛ [[سینمای قزاقستان]] | |||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
<references /> | |||
[[رده:سینما، مستند و پویانمایی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۴۹
زمینه شکل‌گیری سینمای مصر به سال 1917 و تأسیس شرکت سینمای مصر در اسکندریه بازمی‌گردد. در سال 1925 نیز طلعت حرب استودیو مصر را که یکی از پروژه‌های شرکت بازیگری و سینمای مصر بود تأسیس کرد. زان پس روند تولید فیلمهای سینمایی آغاز شد و تعداد سینماها نیز افزایش یافت و تا پایان جنگ جهانی دوم تعداد 140 فیلم تولید شد. پس از جنگ در مرحله جدید تاریخ سینمای مصر، تولید فیلم سینمایی رو به افزایش گذاشت، به گونه‌ای که بین سال‌های 1945 تا 1951 متوسط تولید فیلم سالانه به 50 فیلم و تعداد سینماها هم به 244 باب رسید. پس از انقلاب سال 1952 مرحله دیگری از روند تحول سینمای مصر آغاز شد، در این مرحله تولید فیلمهای سینمایی به 60 فیلم در سال رسید و تا سال 1962 مجموعا 588 فیلم تولید شد و تعداد سینماهای این کشور به 354 باب افزایش یافت[۱] و تعداد 58 فیلم هم در جشنواره‌های بین‌المللی سینمایی مشارکت کرد.[۲] تأسیس مؤسسه کل سینمای مصر در سال 1962 با هدف تولید فیلمهای داستانی بلند، نقطه عطفی در این روند بود.[۱] تولید فیلم در بخش دولتی با تأسیس الشرکة العامة للانتاج السینمایی العربی در سال 1963 و سپس تأسیس شرکت دیگری در سال 1964 با عنوان القاهرة للسینما به معنای حضور فعال دولت در این عرصه بود که با تأسیس شرکت‌های دیگری در سال‌های بعد، این حضور پررنگتر شد.[۳]
یکی از رویدادهای مهم در دهه هفتاد تأسیس شرکت جهانی فیلمهای مصری در سال 1972 توسط یوسف شاهین، کارگردان نامدار مصری بود که طی سال‌های بعد به یکی از شرکت‌های بزرگ در زمینه تولید پخش فیلمهای سینمایی و نیز مدیریت سالن‌های سینما در مصر تبدیل شد. این شرکت همچنین به شرکت‌های سینمایی خارجی خدمات تولیدی ارائه می‌داد.[۴]
از جمله چهره‌های مطرح سینمایی این سال‌های مصر می‌توان از هنرمندان چون: حسن الامام، عاطف سالم، حسام‌الدین مصطفی، حسین کمال و جلال الشرقاوی نام برد.
پس از شکست مصر در جنگ اسرائیل در سال 1967، سینمای مصر شاهد چهره‌های جدیدی در این عرصه بود؛ شادی عبدالسلام با فیلم المومیاء (1969)، علی بدر خان با فیلم الکرنک (1975) ، سمیریوسف بافیلم دائره الانتقام(1976) و هشام ابوالنصر با فیلم الاقمر (1977) از جمله کارگردانان فعال سینمای مصر بودند.[۵]
در دهه هفتاد قرن پیش، فضای نسبتا باز سال‌های اولیه حکومت حسنی مبارک، زمینه‌ساز ظهور نسل جدیدی از سینماگران مصری شد. نسل جدید از رویکردهای نو و آشنا با مفهوم سینما و تجربه‌های بین‌المللی آن و نیز توان بهره‌گیری از قدرت ابتکار و خلاقیت برخوردار بود. عاطف الطیب از جمله هنرمندان این نسل بود که با الهام از داستان‌های نجیب محفوظ به تولید فیلم‌هایی چون: الحب فوق هضبة الاهرام (1986) و قلب اللیل (1986) پرداخت. او در فیلم اول به مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوانان می‌پردازد و فیلم دوم او دارای ابعاد فلسفی، تاریخی و متافیزیکی است. محمدخان دیگر کارگردان این دوره، فیلمهای مشوار العمر و عودة المواطن را ساخت و شریف عرفة در فیلم‌هایی چون: الاقزام قادمون و الدرجة الثانیة به موضوعات غیر تکراری و بدون ابتذال پرداخت. یسری نصراله کارگردان متمایز مصری هم با زبان سینمایی ویژه خود فیلم سرقات صیفیة را در سال 1988 ساخت. دو کارگردان زن مصری نیز این دهه در عرصه سینمای مصر ظهور کردند: نادیة حمزة با دوفیلم نساء خلف القضبان (1986) و حقد مرأة (1987) و ایناس الدغیدی با دو فیلم زمن الممنوع (1988) و التحدی که در همان سال ساخته شد.[۶]
تأسیس صندوق حمایت از سینما در سال 1982 با هدف ارتقاء سطح فنی و حرفه‌ای سینما و حمایت از نمایش فیلمهای مصری در داخل و خارج از مصر و نیز حمایت از سرمایه‌گذاری برای تولید فیلمهای سینمایی ،تأثیر قابل توجهی بر این حوزه داشت. این صندوق در سال‌های بعد در صندوق توسعه فرهنگی ادغام شد.[۷]
در نیمه‌های دهه هشتاد تعداد فیلمهای مصری به شکل سریعی افزایش یافت و به 63 فیلم رسید، ضمن اینکه این مرحله آغاز مرحله تولید فیلمهای ویدئویی تجاری با هدف صدور به کشورهای خلیج فارس بود که عموما کم کیفیت و با هزینه‌هایی کم تولید می‌شد. با پایان دهه هشتاد، تولید فیلمهای کم کیفیت به دلیل کاهش تقاضا در کشورهای مزبور به حداقل رسید تا زمینه ظهور گروه دیگری از کارگردانان سینمایی هم چون: رضوان الکاشف، اسامة فوزی و سعید حامد (سودانی) فراهم شود که تلاش می‌کردند تأثیری هر چند اندک بر حوزه سینما داشته باشند.
در سال‌های اولیه قرن جدید هر چند میزان تولید فیلمهای سینمایی نسبت به یکی دو دهه گذشته کاهش داشت و در سال 2007 به 40 فیلم رسید، تولید فیلمهای با کیفیت افزایش داشت.[۸]
از جمله چهره‌های مطرح سینمایی یکی دو دهه اخیر می‌توان از: رامی امام (کارگردان) با فیلم‌هایی چون: امیرالظلام (2002)، العیاده (2009) و صاحب السعادة (2014) ، سعید مرزوق (کارگردان) که 41 فیلم سینمایی از جمله قصا قیص العشاق (2003)، جنون الحیاة (1999) و ایام الرعب (1988) را ساخت، فتحی عبدالوهاب (بازیگر)، هانی رمزی (بازیگر) ، احمد راتب (بازیگر)، احمد النجدی (کارگردان) واحمد صالح (کارگردان) نام برد.
یوسف شاهین (1926-2008) را می‌توان در زمره پیشگامان سینمای معاصر مصر قرار داد. یوسف شاهین که اولین فیلم خود را در سال 1950 با نام بابا الامین ساخت طی سال‌های بعد به چهره‌ای نام‌آور در عرصه کارگردانی سینمای مصر تبدیل شد. فیلم باب الحدید او در سال 1958 نقطه عطف فعالیت‌های سینمایی او در دهه پنجاه قرن پیش بود. در سال 1963 فیلم صلاح‌الدین را ساخت که به موضوع دفاع صلاح‌الدین از قدس در برابر هجوم صلیبی‌ها به این شهر پرداخت و آن را به شکل نمادینی به مسئله قومیت عربی که جمال عبدالناصر بدان فراخوان می‌داد، مرتبط ساخت. شاهین ،فیلم الاختیار را در سال 1970 پس از شکست مصر در جنگ 1967 ساخت که طی آن شدت گرفتن اختلافات فکری و مواضع سیاسی ناشی از شکست مزبور را مورد واکاوی قرار داد. او در دو فیلم سینمایی اسکندریة لیة (1978) و حدوتة مصریة (1982) به تحولات و نقد زندگی خود پرداخته است. از دیگر فیلمهای سینمایی او صراع فی الوادی (1953)، جمیلة ابوحرید (1958)، العصفور (1973) و اسکندریة کمان و کمان (1990) قابل ذکر است.[۹]
اسماعیل یاسین (1912-1972) هم از چهره‌های مطرح سینمای کمدی مصر بود. بیشتر فیلمهای کمدی که در آن‌ها بازی کرد با نام خود او بود که از جمله آن‌ها: اسماعیل یاسین فی متحف الشمع، اسماعیل یاسین فی الجیش، اسماعیل یاسین فی البولیس، اسماعیل یاسین فی الطیران، اسماعیل یاسین فی مستشفی المجانین است.
عادل امام (1940) هم دیگر بازیگر مشهور فیلمهای کمدی در این کشور است که در بیش از 100 فیلم نقش ایفا کرده است. فیلمهای سینمایی انا الدکتور (1968)، جزیرة الشیطان (1990)، الارهابی (1994)، طیور الظلام (1995)، النوم فی العسل (1996)، امیر الظلام (2002) و عمارة یعقوبیان (2006)، از جمله فیلم‌هایی است که او در آن‌ها بازی کرده است.[۱۰][۱۱]
نیز نگاه کنید به
سینمای زیمبابوه؛ سینمای کانادا؛ سینمای روسیه؛ سینمای تونس؛ سینمای ژاپن؛ سینمای کوبا؛ سینمای لبنان؛ صنعت فیلم و سینمای چین؛ سینمای سنگال؛ سینمای آرژانتین؛ سینمای فرانسه؛ سینمای مالی؛ سینمای ساحل عاج؛ سینمای تایلند؛ سینمای اسپانیا؛ سینمای اردن؛ سینمای اتیوپی؛ سینمای سیرالئون؛ سینمای قطر؛ سینمای تاجیکستان؛ سینمای گرجستان؛ سینمای بنگلادش؛ سینمای سریلانکا؛ سینمای قزاقستان
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ الکسان، جان (1982). السينما في مصر. مجلة عالم المعرفة، العدد 51، ص21.
- ↑ موسوعة مصر الحدیثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 8، ص 82.
- ↑ موسوعة مصر الحدیثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 8، ص83.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternationalfilms.com.
- ↑ الکسان، جان (1982). السينما في مصر. مجلة عالم المعرفة، العدد 51، ص22.
- ↑ الکسان، جان (1982). السينما في مصر. مجلة عالم المعرفة، العدد 51، ص103.
- ↑ موسوعة مصر الحدیثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 8، ص83.
- ↑ بازیابی شده از https://www.startimes.com.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.misrinternatnionalfilms.com.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.sis.gov.eg.
- ↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص337-342.