پیروان اهل بیت علیهم السلام در چین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۵

قبل از پرداختن به موضوع شیعیان در چین، اشاره به این نکته حایز اهمیت است که در چین و سایر کشورهای شرق آسیا، موضوع تشیع، شامل دو جریان اعتقادی و شیعیان فرهنگی در میان اهل سنت می شود: شیعیان اعتقادی، پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) بر امامت حضرت علی(ع) و فرزندانش(اعم از 12 امامی و شش امامی و زیدی و سایر فرق تشیع) اعتقاد دارند، در حالی که شیعیان فرهنگی دایره وسیع تری را در بر می گیرد و به تمام افرادی که به اهل بیت نه به عنوان ائمه ی جانشین بلافصل پیامبر، بلکه به عنوان عضو خاندان حضرت محمد(ص) که طبق دستور قرآن و سفارش پیامبر اسلام واجب الاحترام بوده و محبت به آنان مورد تأکید اسلام است اطلاق می شود که همه ی آنان جزو شیعیان فرهنگی به شمار می آیند. لذا در اینجا به هر دو دسته از شیعیان(اعتقادی-فرهنگی) اشاره می شود.

مسلمانان چین عمدتا از اهل تسنن و حنفی مذهب و پیرو طریقت های مختلف صوفیه بوده و از نظر فرهنگی عمدتا جزو شیعیان فرهنگی به شمار می روند در حالیکه تعداد قلیلی هم شیعه ی اعتقادی وجود دارد که به دو گروه اسماعیلیه و امامیه تقسیم می شوند.

طبق نقل قول های تاریخی، در قرن هشتم میلادی، تعدادی از شیعیان و سادات آل علی، برای فرار از اذیت و آزارخلفای جور، ابتدا به مرکز خراسان و سپس به خراسان شرقی مهاجرت و در نهایت وارد سرزمین چین که از مرکز خلافت اسلامی و دسترسی حکام و سلاطین جور به دور بود پناه آوردند. از این طریق بود که تشیع و فرهنگ طرفداری از اهل بیت علیهم السلام در چین زمینهی نشو ونما یافت.

دلیل دیگر تأثیر گذاری فرهنگ شیعه در بین مسلمانان چین، کوچ اجباری و انتخابی تعداد زیادی از ایرانیان پیرو اهل بیت به چین در دوران حاکمیت سلسله یوان بود که همراه خود اعتقادات و فرهنگ شیعی را نیز به چین منتقل و اندیشه شیعی را بین مسلمانان این دیار گسترش دادند.

علیرغم حضور پر رنگ فرهنگ شیعی در اکثر مناطق مسلمان نشین چین ونقش مؤثر شیعیان وایرانیان در گسترش اسلام در این سرزمین، بنا به دلایلی، تعداد شیعیان اعتقادی ساکن این منطقه خیلی کم و محدود به چند ده هزار نفر ساکن در منطقه ی یارکند از استان سین کیانگ است.

پس از پایان دوران انقلاب فرهنگی، آزادی هایی نیز در زمینه ی برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه به تدریج مجددا با هم ارتباط برقرار ساخته و به بازیابی هویت خود پرداختند. بر اساس آخرین سرشماری غیر رسمی موجود، در حال حاضر مجموعا 18000 نفر شیعه دوازده امامی و حدود 50 هزار شیعه ی اسماعیلی در 12 شهر، شهرستان، مرکز بخش و حدود 20 روستای تابعه ی سین کیانگ با محوریت شهرهای یارکند و تاشقورغان زندگی می کنند.

شیعیان فرهنگی در چین

آقای ابراهیم فِنگ جینیوان، مؤلف کتاب«الاسلام فی الصین» به پاره‌ای از دلایل حضور فرهنگ شیعی در میان مسلمانان چین اشاره نموده است که برخی از این دلایل در پی می آید:

«شیخ وانگ جینگ چای» چینی(1949-1879) که در اوایل قرن بیستم در مصر اقامت و به امر تدریس اشتغال داشته نقل میکند که، در سفر حج خود تعدادی از شاگردان و طلابش وی را همراهی می کردند. در بین آنها، یک نفر ایرانی شیعی نیز بود که نسبت به شیخ ارادت و احترام خاصی قایل می شد. شیخ از فرد ایرانی دلیل این همه محبت را سئوال میکند که در جواب می شنود، مگر شما مسلمان چینی نیستی؟ شما مسلمانان چین پیرو تشیع هستید و ما شما را از خود می دانیم"^[۱]

مؤلف کتاب در ادامه به نقل از کتاب«تصحیح تراجم سلسله ی یوان»می گوید:

«به گمان قوی، مسلمانان شرق (یعنی چین)از پیروان علی(ع)یعنی شیعه هستند»

ومجددا به نقل از کتاب«عروق الصینین»می گوید که

«مسلمانان امروز چین از پیروان مذهب شیعه علوی هستند»

و سپس به ده مورد از تأثیرپذیری فرهنگی اهل سنت چین از شیعیان، به شرح زیر اشاره میکند.

1- مسلمانان چین به رنگ سبز علاقه ی زیادی دارند، و طلاب در مراسم فارغ التحصیلی خود از شال وپوشش سبز که متعلق به خاندان حضرت فاطمه(س) و پیروان علی(ع) است، استفاده می کنند و مردم اینگونه افراد را«صاحبان لباس های سبز عربی» مینامند.

2- مسلمانان چین علمای بزرگ اسلام را امام می گویند درحالی که طلاب را خلیفه می خوانند و به نظر آنان مقام ائمه و امامت بالاتر از مقام خلیفه است.

3- در گذشته، اکثر کتب اسلامی متداول بین مسلمانان چین، به زبان فارسی بوده و واژه های دینی مورد استفاده ی آن ها، اغلب به زبان فارسی است و از کلماتی همچون روزه، نماز، و آب دست، به جای کلمات عربی صوم، صلاه، و وضو، استفاده می کنند.

4- مسلمانان چین به آنچه در تفاسیر قرآن کریم آمده معتقد هستند.

5- زنان مسلمان چینی، اهتمام ویژه ای به برگزاری مراسم وفات حضرت زهرا سلام الله علیها دارند.

6- نام هایی همچون«علی»، «حسن»، «حسین»، و «فاطمه»، در بین مسلمانان چینی خیلی مورد استفاده قرار می گیرد.

7- .در منابر و خطبه ها، روحانیون، از شجاعت و فضایل علی(ع) خیلی صحبت می کنند و مردم ذوالفقار را مقدس می دانند.

8- در ذکرها، و دعاهای پیروان تصوف، بر اعتقاد به ائمه ی دوازده گانه، حضرت علی ویازده فرزندش هم تاکید زیادی شده واین دعاها بین مسلمانان سراسر چین شایع است.

9- در مدارس دینی چین تمام علوم اسلامی تدریس می شود به جز تاریخ اسلام، زیرا مسلمانان چین با تأسی به شیعیان، به مشروعیت خلفای اموی و عباسی اعتقاد ندارند. لذا تاریخ اسلام را که بخش قابل توجه آن مربوط به این دو سلسله است، تدریس نمی کنند.

10- سخنرانان مذهبی در چین هنگام وعظ، به موضوع حضرت مهدی(ع) هم اشاره می کنند که همان امام منتظر شیعیان است. آنان جایگاه ائمه ی دوازده گانه را هم شأن خلفا می دانند.^[۱]

در شجره نامه ی سید اجل عمرشمس الدین هم پس از حمد و ستایش خدا و رسول و خلفای چهارگانه، از تک تک ائمه ی دوازده گانه، از حضرت علی(ع) گرفته تا حضرت مهدی(عج) نام برده می شود.

وجود آثار فرهنگ شیعی در سراسرچین به ویژه در اعمال و باورهای دینی مسلمانان این دیار همچنان، قابل مشاهده است. از جمله آنها وجود زیارتگاه هایی تحت عنوان مزار امام باقر(ع)، امام سجاد(ع)، امام صادق(ع)، و امام کاظم(ع) در منطقه ی سین کیانگ است که مورد احترام و توجه عموم مردم اعم از شیعه و سنی است. در برخی از آثار تاریخی از جمله مساجد منطقه ی سین کیانگ وکاشغر نیز نام ائمه (ع) و یا شعرهای فارسی که در مدح حضرت زهرا (س)و امام حسین(ع) بیان شده، هنوز هم دیده می شود^[۱]:

شیعیان اسماعیلیه در چین

اقلیت تاجیک چین که در منطقه ی تاشقورغان در استان سین کیانگ، و در دامنه ی کوه های پامیر ساکن هستند، همگی از پیروان شیعه شش امامی و اسماعیلی می باشند. تعداد جمعیت آنها حدود 50 هزار نفر است که به عنوان یک اقلیت رسمی چین و جزو 56 اقلیت قومی این کشور به شمار می آیند.

بر اساس مدارک تاریخی، تاجیک های این منطقه در قرن دهم میلادی به اسلام گرویده و در قرنهای 16و17پیرو مکتب اسماعیلیه شدند^[۲]. طبق این اسناد، در اواخر دودمان سلسله مینگ، شخصی به نام سید سرور از اهالی ایران، همراه با هفتاد نفر ازیاران خود وارد این منطقه شده و با سعی و تلاش آنان، مردم مسلمان منطقه به اعتقادات و مذهب اسماعیلیه گرایش پیدا کردند^[۳]. در برخی دیگر از مدارک تاریخی، از افراد دیگری به نام های شاه طالب خان و یا عبدالولی خان که هر دو ایرانی بودند، به عنوان مبلغ مذهب اسماعیلیه در این منطقه نام برده شده است که درهر سه حالت نقش مؤثر ایرانیان در گرایش آنان به مذهب اسماعیلیه حتمی است^[۱].

شیعیان دوازده امامی در چین

علیرغم حضور پررنگ فرهنگ شیعی در اکثر مناطق مسلمان نشین چین، متأسفانه تعداد شیعیان ساکن این کشور، خیلی کم و محدود به چند ده هزار نفر ساکن در منطقه ی یارکند از استان سین کیانگ است^[۱]. بر اساس شواهد تاریخی، مهاجرت نیاکان این شیعیان از منطقه ی کشمیر هندوستان به یارکند، در قرن شانزدهم و در دوران حکومت عبدالرشید خان، صورت گرفته است. عبدالرشید خان در دوران صدارت خود، از مسلمانان مناطق کشمیر و بلتستان، درخواست کمک نمود که تعدادی از مسلمانان از جمله شیعیان، به این منطقه کوچ نمودند. با سقوط حکومت عبدالرشید و استیلای نیروهای طرفدار آفاق حواجه در منطقه، شیعیان شدیدا تحت فشار قرار گرفته و اغلب به کشمیر و بلتستان بازگشته و یا با تمسک به اصل تقیه در جامعه ی اهل سنت جذب شدند. معدود شیعیان باقی مانده در منطقه نیز تحت فشار حاکمان محلی قرار گرفته و منزوی شدند.

در سال1920 و پس از سقوط امپراطوری چین، و حاکمیت حزب کومین تانگ بر منطقه، مجددا آزادی ادیان برقرار و افرادی که مجبور به ترک منطقه شده بودند، از جمله تعدادی از شیعیان منطقه ی بلتستان و کشمیر، بار دیگر به منطقه یارکند بازگشته و به فعالیت های دینی خود پرداختند. این بار شیعیان مهاجر، در شهر یارکند و اطراف آن ساکن و با تأسیس مدارس دینی، به تبلیغات اسلامی پرداختند.

در سال 1949، با حاکم شدن حزب کمونیست و شکست حزب کومین تانگ، مجددا عرصه بر پیروان تمام ادیان از جمله مسلمانان و شیعیان، به ویژه در دوران انقلاب فرهنگی(1966-1976) تنگ و فعالیت ها و تبلیغات دینی آنان متوقف، و اموال و دارایی های شخصی آنان، و موقوفات متعلق به اماکن و مدارس دینی اسلامی، مصادره و مردم به اجبار در مزارع دولتی به بیگاری گرفته شده و مساجد و مدارس نیز تعطیل شدند.

در سال 1977، پس از مرگ مائو و پایان دوران انقلاب فرهنگی، رهبران جدید، آزادی هایی را در زمینه برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده و بیگاری کشیدن از مردم ممنوع و زمین های کشاورزی مصادره شده به صورت اجاره در اختیار آنان قرار گرفت. در سال 1982 زمین های مصادره شده اغلب به صاحبان اصلی آنها بازگردانده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه نیز که به صورت پراکنده درشهرها و روستاها زندگی می کردند، به تدریج با هم ارتباط برقرار کردند.

آقای شیخ محمود علی اکبر، رهبر شیعیان منطقه که پزشک طب گیاهی نیز بود، در سال 2004 به علت کهولت سن، دارفانی را وداع گفت و جامعه ی کوچک شیعیان منطقه، مرشد و پیر خود را از دست دادند.

اینک برخی از فرزندان و بستگان وی که اغلب در ایران تحصیل کرده اند، مسئولیت سامان دهی امور دینی شیعیان وادامه روند تبلیغ معارف اهل بیت(ع) میان شیعیان را در منطقه دنبال می کنند.

تنها مرکز فعال شیعیان در منطقه، حسینیه کهنه وفرسوده ی شهریارکند است که کلیه ی مراسم مذهبی آنان، در این محل برگزار می شود. شیعیان منطقه، از قبرستان ویژه ای نیز برخوردار هستند^[۴].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ فِنگ جین یوان(2003)، الاسلام فی الصین، دارالهلال الارزق للنشر- هونغ کونغ
↑ بای، پینگ(2005)/ تحولات مذهبی در سین کیانگ/ روزنامۀ ملی چین/ 23 نوامبر .
↑ ما، پینگ(1382)، خدمات برجسته و تأثیر عمیق تمدن اسلامی فارس در تمدن اسلامی چین/ مجموعه مقالات سمینار سید اجل
↑ سابقی، علی محمد(1392).جامعه و فرهنگ چین.تهران:موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد2، ص832

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ فِنگ جین یوان(2003)، الاسلام فی الصین، دارالهلال الارزق للنشر- هونغ کونغ

[2] بای، پینگ(2005)/ تحولات مذهبی در سین کیانگ/ روزنامۀ ملی چین/ 23 نوامبر .

[3] ما، پینگ(1382)، خدمات برجسته و تأثیر عمیق تمدن اسلامی فارس در تمدن اسلامی چین/ مجموعه مقالات سمینار سید اجل

[4] سابقی، علی محمد(1392).جامعه و فرهنگ چین.تهران:موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد2، ص832

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-=== پیروان اهل بیت علیهم السلام در چین ===
+قبل از پرداختن به موضوع شیعیان در [[چین]]، اشاره به این نکته حایز اهمیت است که در [[چین]] و سایر کشورهای شرق آسیا، موضوع تشیع، شامل دو جریان اعتقادی و [[شیعیان فرهنگی در چین|شیعیان فرهنگی]] در میان اهل سنت می شود: شیعیان اعتقادی، پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) بر امامت حضرت علی(ع) و فرزندانش(اعم از 12 امامی و شش امامی و زیدی و سایر فرق تشیع) اعتقاد دارند، در حالی که [[شیعیان فرهنگی در چین|شیعیان فرهنگی]] دایره وسیع تری را در بر می گیرد و به تمام افرادی که به اهل بیت نه به عنوان ائمه ی جانشین بلافصل پیامبر، بلکه به عنوان عضو خاندان حضرت محمد(ص) که طبق دستور قرآن و سفارش پیامبر اسلام واجب الاحترام بوده و محبت به آنان مورد تأکید اسلام است اطلاق می شود که همه ی آنان جزو [[شیعیان فرهنگی در چین|شیعیان فرهنگی]] به شمار می آیند. لذا در اینجا به هر دو دسته از شیعیان(اعتقادی-فرهنگی) اشاره می شود.
-قبل از پرداختن به موضوع شیعیان در چین، اشاره به این نکته حایز اهمیت است که در [[چین]] و سایر کشورهای شرق آسیا، موضوع تشیع، شامل دو جریان اعتقادی و شیعیان فرهنگی در میان اهل سنت می شود: شیعیان اعتقادی، پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) بر امامت حضرت علی(ع) و فرزندانش(اعم از 12 امامی و شش امامی و زیدی و سایر فرق تشیع) اعتقاد دارند، در حالی که شیعیان فرهنگی دایرهی وسیع تری را در بر میگیرد و به تمام افرادی که به اهل بیت نه به عنوان ائمهی جانشین بلافصل پیامبر، بلکه به عنوان عضو خاندان حضرت محمد(ص) که طبق دستور قرآن و سفارش پیامبر اسلام واجب الاحترام بوده و محبت به آنان مورد تأکید اسلام است اطلاق می شود که همهی آنان جزو شیعیان فرهنگی به شمار میآیند. لذا در اینجا به هر دو دسته از شیعیان(اعتقادی-فرهنگی) اشاره می شود.
-مسلمانان چین عمدتا از اهل تسنن و حنفی مذهب و پیرو طریقتهای مختلف صوفیه بوده و از نظر فرهنگی عمدتا جزو شیعیان فرهنگی به شمار می روند در حالیکه تعداد قلیلی هم شیعه ی اعتقادی وجود دارد که به دو گروه اسماعیلیه و امامیه تقسیم میشوند.
+مسلمانان [[چین]] عمدتا از اهل تسنن و حنفی مذهب و [[جریان اسلامی پیرو طریقت های صوفیانه در چین|پیرو طریقت های مختلف صوفیه]] بوده و از نظر فرهنگی عمدتا جزو [[شیعیان فرهنگی در چین|شیعیان فرهنگی]] به شمار می روند در حالیکه تعداد قلیلی هم شیعه ی اعتقادی وجود دارد که به دو گروه [[شیعیان اسماعیلیه در چین|اسماعیلیه]] و [[شیعیان دوازده امامی در چین|امامیه]] تقسیم می شوند.
-طبق نقل قولهای تاریخی، در قرن هشتم میلادی، تعدادی از شیعیان و سادات آل علی، برای فرار از اذیت و آزارخلفای جور، ابتدا به مرکز خراسان و سپس به خراسان شرقی مهاجرت و در نهایت وارد سرزمین چین که از مرکز خلافت اسلامی و دسترسی حکام و سلاطین جور به دور بود پناه آوردند. از این طریق بود که تشیع و فرهنگ طرفداری از اهل بیت علیهم السلام در چین زمینهی نشو ونما یافت.
+طبق نقل قول های تاریخی، در قرن هشتم میلادی، تعدادی از شیعیان و سادات آل علی، برای فرار از اذیت و آزارخلفای جور، ابتدا به مرکز خراسان و سپس به خراسان شرقی مهاجرت و در نهایت وارد [[چین|سرزمین چین]] که از مرکز خلافت اسلامی و دسترسی حکام و سلاطین جور به دور بود پناه آوردند. از این طریق بود که تشیع و فرهنگ طرفداری از اهل بیت علیهم السلام در چین زمینهی نشو ونما یافت.
-دلیل دیگر تأثیر گذاری فرهنگ شیعه در بین مسلمانان چین، کوچ اجباری و انتخابی تعداد زیادی از ایرانیان پیرو اهل بیت به چین در دوران حاکمیت سلسله ی یوان بود که همراه خود اعتقادات و فرهنگ شیعی را نیز به چین منتقل و اندیشه شیعیرا بین مسلمانان این دیار گسترش دادند.
+دلیل دیگر تأثیر گذاری فرهنگ شیعه در بین مسلمانان چین، کوچ اجباری و انتخابی تعداد زیادی از ایرانیان پیرو اهل بیت به [[چین]] در دوران حاکمیت [[سلسله یوان]] بود که همراه خود اعتقادات و فرهنگ شیعی را نیز به چین منتقل و اندیشه شیعی را بین مسلمانان این دیار گسترش دادند.
 علیرغم حضور پر رنگ فرهنگ شیعی در اکثر مناطق مسلمان نشین چین ونقش مؤثر شیعیان وایرانیان در گسترش اسلام در این سرزمین، بنا به دلایلی، تعداد شیعیان اعتقادی ساکن این منطقه خیلی کم و محدود به چند ده هزار نفر ساکن در منطقه ی یارکند از استان سین کیانگ است.
-پس از پایان دوران انقلاب فرهنگی، آزادی هایی نیز در زمینه ی برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه به تدریج مجددا با هم ارتباط برقرار ساخته و به بازیابی هویت خود پرداختند. بر اساس آخرین سرشماری غیر رسمی موجود، در حال حاضر مجموعا 18000 نفر شیعهی دوازده امامی و حدود 50 هزار شیعهی اسماعیلی در 12 شهر، شهرستان، مرکز بخش و حدود 20 روستای تابعهی سین کیانگ با محوریت شهرهای  یارکند و تاشقورغان زندگی می کنند.
+پس از پایان [[اجرای انقلاب فرهنگی در چین|دوران انقلاب فرهنگی]]، آزادی هایی نیز در زمینه ی برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه به تدریج مجددا با هم ارتباط برقرار ساخته و به بازیابی هویت خود پرداختند. بر اساس آخرین سرشماری غیر رسمی موجود، در حال حاضر مجموعا 18000 نفر [[شیعیان دوازده امامی در چین|شیعه دوازده امامی]] و حدود 50 هزار [[شیعیان اسماعیلیه در چین|شیعه ی اسماعیلی]] در 12 شهر، شهرستان، مرکز بخش و حدود 20 روستای تابعه ی سین کیانگ با محوریت شهرهای  یارکند و تاشقورغان زندگی می کنند.
-==== ''شیعیان فرهنگی در چین'' ====
+==== [[شیعیان فرهنگی در چین]] ====
-آقای ابراهیم فِنگ جینیوان، مؤلف کتاب«''الاسلام فی الصین''» به پاره‌ای از دلایل حضور فرهنگ شیعی در میان مسلمانان چین اشاره نموده است که برخی از این دلایل در پی می آید:
+آقای ابراهیم فِنگ جینیوان، مؤلف کتاب«''الاسلام فی الصین''» به پاره‌ای از دلایل حضور فرهنگ شیعی در میان مسلمانان [[چین]] اشاره نموده است که برخی از این دلایل در پی می آید:
-«شیخ وانگ جینگچای» چینی(1949-1879) که در اوایل قرن بیستم در مصر اقامت و به امر تدریس اشتغال داشته نقل میکند که، در سفر حج خود تعدادی از شاگردان و طلابش وی را همراهی می کردند. در بین آنها، یک نفر ایرانی شیعی نیز بود که نسبت به شیخ ارادت و احترام خاصی قایل می شد. شیخ از فرد ایرانی دلیل این همه محبت را سئوال میکند که در جواب میشنود، مگر شما مسلمان چینی نیستی؟ شما مسلمانان چین پیرو تشیع هستید و ما شما را از خود میدانیم"<ref name=":0">فِنگ جین یوان(2003)، الاسلام فی الصین، دارالهلال الارزق للنشر- هونغ کونغ</ref>
+«شیخ وانگ جینگ چای» چینی(1949-1879) که در اوایل قرن بیستم در [[مصر]] اقامت و به امر تدریس اشتغال داشته نقل میکند که، در سفر حج خود تعدادی از شاگردان و طلابش وی را همراهی می کردند. در بین آنها، یک نفر ایرانی شیعی نیز بود که نسبت به شیخ ارادت و احترام خاصی قایل می شد. شیخ از فرد ایرانی دلیل این همه محبت را سئوال میکند که در جواب می شنود، مگر شما مسلمان چینی نیستی؟ شما مسلمانان چین پیرو تشیع هستید و ما شما را از خود می دانیم"<ref name=":0">فِنگ جین یوان(2003)، الاسلام فی الصین، دارالهلال الارزق للنشر- هونغ کونغ</ref>
-مؤلف کتاب در ادامه به نقل از کتاب«''تصحیح تراجم سلسله ی یوان''»میگوید:«به گمان قوی، مسلمانان شرق (یعنی چین)از پیروان علی(ع)یعنی شیعه هستند» ومجددا به نقل از کتاب«''عروق الصینین''»میگوید که«مسلمانان امروز چین از پیروان مذهب شیعهی علوی هستند» و سپس به ده مورد از تأثیرپذیری فرهنگی اهل سنت چین از شیعیان، به شرح زیر اشاره میکند.
+مؤلف کتاب در ادامه به نقل از کتاب«''تصحیح تراجم [[سلسله یوان|سلسله ی یوان]]''»می گوید:<blockquote>«به گمان قوی، مسلمانان شرق (یعنی چین)از پیروان علی(ع)یعنی شیعه هستند» </blockquote>ومجددا به نقل از کتاب«''عروق الصینین''»می گوید که<blockquote>«مسلمانان امروز [[چین]] از پیروان مذهب شیعه علوی هستند» </blockquote>و سپس به ده مورد از تأثیرپذیری فرهنگی اهل سنت [[چین]] از شیعیان، به شرح زیر اشاره میکند.
-- مسلمانان چین به رنگ سبز علاقه ی زیادی دارند، و طلاب در مراسم فارغ التحصیلی خود از شال وپوشش سبز که متعلق به خاندان حضرت فاطمه(س) و پیروان علی(ع) است، استفاده می کنند و مردم اینگونه افراد را«صاحبان لباسهای سبز عربی» مینامند.
+- مسلمانان [[چین]] به رنگ سبز علاقه ی زیادی دارند، و طلاب در مراسم فارغ التحصیلی خود از شال وپوشش سبز که متعلق به خاندان حضرت فاطمه(س) و پیروان علی(ع) است، استفاده می کنند و مردم اینگونه افراد را«صاحبان لباس های سبز عربی» مینامند.
-- مسلمانان چین علمای بزرگ اسلام را امام میگویند درحالی که طلاب را خلیفه میخوانند و به نظر آنان مقام ائمه و امامت بالاتر از مقام خلیفه است.
+- مسلمانان [[چین]] علمای بزرگ اسلام را امام می گویند درحالی که طلاب را خلیفه می خوانند و به نظر آنان مقام ائمه و امامت بالاتر از مقام خلیفه است.
-- در گذشته، اکثر کتب اسلامی متداول بین مسلمانان چین، به زبان فارسی بوده و واژه های دینی مورد استفادهی آنها، اغلب به زبان فارسی است و از کلماتی همچون روزه، نماز، و آب دست، به جای کلمات عربی صوم، صلاه، و وضو، استفاده می کنند.
+- در گذشته، اکثر کتب اسلامی متداول بین مسلمانان [[چین]]، به زبان فارسی بوده و واژه های دینی مورد استفاده ی آن ها، اغلب به زبان فارسی است و از کلماتی همچون روزه، نماز، و آب دست، به جای کلمات عربی صوم، صلاه، و وضو، استفاده می کنند.
-- مسلمانان چین به آنچه در تفاسیر قرآن کریم آمده معتقد هستند.
+- مسلمانان [[چین]] به آنچه در تفاسیر قرآن کریم آمده معتقد هستند.
-- زنان مسلمان چینی، اهتمام ویژهای به برگزاری مراسم وفات حضرت زهرا سلام الله علیها دارند.
+- زنان مسلمان چینی، اهتمام ویژه ای به برگزاری مراسم وفات حضرت زهرا سلام الله علیها دارند.
-- نامهایی همچون«علی»، «حسن»، «حسین»، و «فاطمه»، در بین مسلمانان چینی خیلی مورد استفاده قرار میگیرد.
+- نام هایی همچون«علی»، «حسن»، «حسین»، و «فاطمه»، در بین مسلمانان چینی خیلی مورد استفاده قرار می گیرد.
-- .در منابر و خطبهها، روحانیون، از شجاعت و فضایل علی(ع) خیلی صحبت می کنند و مردم ذوالفقار را مقدس می دانند.
+- .در منابر و خطبه ها، روحانیون، از شجاعت و فضایل علی(ع) خیلی صحبت می کنند و مردم ذوالفقار را مقدس می دانند.
-- در ذکرها، و دعاهای پیروان تصوف، بر اعتقاد به ائمهی دوازده گانه، حضرت علی ویازده فرزندش هم تاکید زیادی شده واین دعاها بین مسلمانان سراسر چین شایع است.
+- در ذکرها، و دعاهای پیروان تصوف، بر اعتقاد به ائمه ی دوازده گانه، حضرت علی ویازده فرزندش هم تاکید زیادی شده واین دعاها بین مسلمانان سراسر [[چین]] شایع است.
-- در مدارس دینی چین تمام علوم اسلامی تدریس می شود به جز تاریخ اسلام، زیرا مسلمانان چین با تأسی به شیعیان، به مشروعیت خلفای اموی و عباسی اعتقاد ندارند. لذا تاریخ اسلام را که بخش قابل توجه آن مربوط به این دو سلسله است، تدریس نمی کنند.
+- در مدارس دینی [[چین]] تمام علوم اسلامی تدریس می شود به جز تاریخ اسلام، زیرا [[اسلام در چین|مسلمانان چین]] با تأسی به شیعیان، به مشروعیت خلفای اموی و عباسی اعتقاد ندارند. لذا تاریخ اسلام را که بخش قابل توجه آن مربوط به این دو سلسله است، تدریس نمی کنند.
-- سخنرانان مذهبی در چین هنگام وعظ، به موضوع حضرت مهدی(ع) هم اشاره می کنند که همان امام منتظر شیعیان است. آنان جایگاه ائمهی دوازده گانه را هم شأن خلفا می دانند.<ref name=":0" />
+- سخنرانان مذهبی در [[چین]] هنگام وعظ، به موضوع حضرت مهدی(ع) هم اشاره می کنند که همان امام منتظر شیعیان است. آنان جایگاه ائمه ی دوازده گانه را هم شأن خلفا می دانند.<ref name=":0" />
-در شجره نامهی سید اجل عمرشمس الدین هم پس از حمد و ستایش خدا و رسول و خلفای چهارگانه، از تک تک ائمهی دوازده گانه، از حضرت علی(ع) گرفته تا حضرت مهدی(عج) نام برده می شود.
+در شجره نامه ی سید اجل عمرشمس الدین هم پس از حمد و ستایش خدا و رسول و خلفای چهارگانه، از تک تک ائمه ی دوازده گانه، از حضرت علی(ع) گرفته تا حضرت مهدی(عج) نام برده می شود.
-وجود آثار فرهنگ شیعی در سراسرچین به ویژه در اعمال و باورهای دینی مسلمانان این دیار همچنان، قابل مشاهده است. از جملهی آنها وجود زیارتگاههایی تحت عنوان مزار امام باقر(ع)، امام سجاد(ع)، امام صادق(ع)، و امام کاظم(ع) در منطقه ی سین کیانگ است که مورد احترام و توجه عموم مردم اعم از شیعه و سنی است. در برخی از آثار تاریخی از جمله مساجد منطقه ی سین کیانگ وکاشغر نیز نام ائمه (ع) و یا شعرهای فارسی که در مدح حضرت زهرا (س)و امام حسین(ع) بیان شده، هنوز هم دیده می شود<ref name=":0" />:
+وجود آثار فرهنگ شیعی در سراسر[[چین]] به ویژه در اعمال و باورهای دینی مسلمانان این دیار همچنان، قابل مشاهده است. از جمله آنها وجود زیارتگاه هایی تحت عنوان مزار امام باقر(ع)، امام سجاد(ع)، امام صادق(ع)، و امام کاظم(ع) در منطقه ی سین کیانگ است که مورد احترام و توجه عموم مردم اعم از شیعه و سنی است. در برخی از آثار تاریخی از جمله [[مساجد در چین|مساجد]] منطقه ی سین کیانگ وکاشغر نیز نام ائمه (ع) و یا شعرهای فارسی که در مدح حضرت زهرا (س)و امام حسین(ع) بیان شده، هنوز هم دیده می شود<ref name=":0" />:
+==== [[شیعیان اسماعیلیه در چین]] ====
+اقلیت تاجیک [[چین]] که در منطقه ی تاشقورغان در استان سین کیانگ، و در دامنه ی کوه های پامیر ساکن هستند، همگی از پیروان شیعه شش امامی و [[شیعیان اسماعیلیه در چین|اسماعیلی]] می باشند. تعداد جمعیت آنها حدود 50 هزار نفر است که به عنوان یک اقلیت رسمی [[چین]] و جزو 56 [[اقلیت های قومی در چین|اقلیت قومی]] این کشور به شمار می آیند.
-==== شیعیان اسماعیلیه در چی''ن'' ====
+بر اساس مدارک تاریخی، تاجیک های این منطقه در قرن دهم میلادی به اسلام گرویده و در قرنهای 16و17پیرو [[شیعیان اسماعیلیه در چین|مکتب اسماعیلیه]] شدند<ref>بای، پینگ(2005)/ تحولات مذهبی در سین کیانگ/ روزنامۀ ملی چین/ 23 نوامبر .</ref>. طبق این اسناد، در اواخر دودمان [[سلسله مینگ]]، شخصی به نام سید سرور از اهالی ایران، همراه با هفتاد نفر ازیاران خود وارد این منطقه شده و با سعی و تلاش آنان، مردم مسلمان منطقه به اعتقادات و [[شیعیان اسماعیلیه در چین|مذهب اسماعیلیه]] گرایش پیدا کردند<ref>ما، پینگ(1382)، خدمات برجسته و تأثیر عمیق تمدن اسلامی فارس در تمدن اسلامی چین/ مجموعه مقالات سمینار سید اجل</ref>. در برخی دیگر از مدارک تاریخی، از افراد دیگری به نام های شاه طالب خان و یا عبدالولی خان که هر دو ایرانی بودند، به عنوان مبلغ مذهب [[اسماعیلیه]] در این منطقه نام برده شده است که درهر سه حالت نقش مؤثر ایرانیان در گرایش آنان به [[شیعیان اسماعیلیه در چین|مذهب اسماعیلیه]] حتمی است<ref name=":0" />.
-اقلیت تاجیک چین که در منطقه ی تاشقورغان در استان سین کیانگ، و در دامنهی کوه های پامیر ساکن هستند، همگی از پیروان شیعهی شش امامی و اسماعیلی میباشند. تعداد جمعیت آنها حدود 50 هزار نفر است که به عنوان یک اقلیت رسمی چین و جزو 56 اقلیت قومی این کشور به شمار میآیند.
-بر اساس مدارک تاریخی، تاجیکهای این منطقه در قرن دهم میلادی به اسلام گرویده و در قرنهای 16و17پیرو مکتب اسماعیلیه شدند<ref>بای، پینگ(2005)/ تحولات مذهبی در سین کیانگ/ روزنامۀ ملی چین/ 23 نوامبر .</ref>. طبق این اسناد، در اواخر دودمان مینگ، شخصی به نام سید سرور از اهالی ایران، همراه با هفتاد نفر ازیاران خود وارد این منطقه شده و با سعی و تلاش آنان، مردم مسلمان منطقه به اعتقادات و مذهب اسماعیلیه گرایش پیدا کردند<ref>ما، پینگ(1382)، خدمات برجسته و تأثیر عمیق تمدن اسلامی فارس در تمدن اسلامی چین/ مجموعه مقالات سمینار سید اجل</ref>. در برخی دیگر از مدارک تاریخی، از افراد دیگری به نامهای شاه طالب خان و یا عبدالولی خان که هر دو ایرانی بودند، به عنوان مبلغ مذهب اسماعیلیه در این منطقه نام برده شده است که درهر سه حالت نقش مؤثر ایرانیان در گرایش آنان به مذهب اسماعیلیه حتمی است<ref name=":0" />.
+==== [[شیعیان دوازده امامی در چین]] ====
+علیرغم حضور پررنگ فرهنگ شیعی در اکثر مناطق مسلمان نشین [[چین]]، متأسفانه تعداد شیعیان ساکن این کشور، خیلی کم و محدود به چند ده هزار نفر ساکن در منطقه ی یارکند از استان سین کیانگ است<ref name=":0" />. بر اساس شواهد تاریخی، مهاجرت نیاکان این شیعیان از منطقه ی کشمیر هندوستان به یارکند، در قرن شانزدهم و در دوران حکومت عبدالرشید خان، صورت گرفته است. عبدالرشید خان در دوران صدارت خود، از مسلمانان مناطق کشمیر و بلتستان، درخواست کمک نمود که تعدادی از مسلمانان از جمله شیعیان، به این منطقه کوچ نمودند. با سقوط حکومت عبدالرشید و استیلای نیروهای طرفدار آفاق حواجه در منطقه، شیعیان شدیدا تحت فشار قرار گرفته و اغلب به کشمیر و بلتستان بازگشته و یا با تمسک به اصل تقیه در جامعه ی اهل سنت جذب شدند. معدود شیعیان باقی مانده در منطقه نیز تحت فشار حاکمان محلی قرار گرفته و منزوی شدند.
-==== شیعیان دوازده امامی در چین ====
+در سال1920 و پس از سقوط امپراطوری چین، و [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|حاکمیت حزب کومین تانگ]] بر منطقه، مجددا آزادی ادیان برقرار و افرادی که مجبور به ترک منطقه شده بودند، از جمله تعدادی از شیعیان منطقه ی بلتستان و کشمیر، بار دیگر به منطقه یارکند بازگشته و به فعالیت های دینی خود پرداختند. این بار شیعیان مهاجر، در شهر یارکند و اطراف آن  ساکن و با تأسیس مدارس دینی، به تبلیغات اسلامی پرداختند.
-علیرغم حضور پررنگ فرهنگ شیعی در اکثر مناطق مسلمان نشین چین، متأسفانه تعداد شیعیان ساکن این کشور، خیلی کم و محدود به چند ده هزار نفر ساکن در منطقه ی یارکند از استان سین کیانگ است<ref name=":0" />. بر اساس شواهد تاریخی، مهاجرت نیاکان این شیعیان از منطقه ی کشمیر هندوستان به یارکند، در قرن شانزدهم و در دوران حکومت عبدالرشید خان، صورت گرفته است. عبدالرشید خان در دوران صدارت خود، از مسلمانان مناطق کشمیر و بلتستان، درخواست کمک نمود که تعدادی از مسلمانان از جمله شیعیان، به این منطقه کوچ نمودند. با سقوط حکومت عبدالرشید و استیلای نیروهای طرفدار آفاق حواجه در منطقه، شیعیان شدیدا تحت فشار قرار گرفته و اغلب به کشمیر و بلتستان بازگشته و یا با تمسک به اصل تقیه در جامعه ی اهل سنت جذب شدند. معدود شیعیان باقی مانده در منطقه نیز تحت فشار حاکمان محلی قرار گرفته و منزوی شدند.
-در سال1920 و پس از سقوط امپراطوری چین، و حاکمیت حزب کومین تانگ بر منطقه، مجددا آزادی ادیان برقرار و افرادی که مجبور به ترک منطقه شده بودند، از جمله تعدادی از شیعیان منطقه ی بلتستان و کشمیر، بار دیگر به منطقه یارکند بازگشته و به فعالیت های دینی خود پرداختند. این بار شیعیان مهاجر، در شهر یارکند و اطراف آن  ساکن و با تأسیس مدارس دینی، به تبلیغات اسلامی پرداختند.
+در سال 1949، با حاکم شدن [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] و شکست [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|حزب کومین تانگ،]] مجددا عرصه بر پیروان تمام ادیان از جمله مسلمانان و شیعیان، به ویژه در [[اجرای انقلاب فرهنگی در چین|دوران انقلاب فرهنگی]](1966-1976) تنگ و فعالیت ها و تبلیغات دینی آنان متوقف، و اموال و دارایی های شخصی آنان، و موقوفات متعلق به اماکن و مدارس دینی اسلامی، مصادره و مردم به اجبار در مزارع دولتی به بیگاری گرفته شده و [[مساجد در چین|مساجد]] و مدارس نیز تعطیل شدند.
-در سال 1949، با حاکم شدن حزب کمونیست و شکست حزب کومین تانگ، مجددا عرصه بر پیروان تمام ادیان از جمله مسلمانان و شیعیان، به ویژه در دوران انقلاب فرهنگی(1966-1976) تنگ و فعالیتها و تبلیغات دینی آنان متوقف، و اموال و داراییهای شخصی آنان، و موقوفات متعلق به اماکن و مدارس دینی اسلامی، مصادره و مردم به اجبار در مزارع دولتی به بیگاری گرفته شده و مساجد و مدارس نیز تعطیل شدند.
+در سال 1977، پس از مرگ [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و پایان [[اجرای انقلاب فرهنگی در چین|دوران انقلاب فرهنگی]]، رهبران جدید، آزادی هایی را در زمینه برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده و بیگاری کشیدن از مردم ممنوع و زمین های کشاورزی مصادره شده به صورت اجاره در اختیار آنان قرار گرفت. در سال 1982  زمین های مصادره شده اغلب به صاحبان اصلی آنها بازگردانده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه نیز که به صورت پراکنده درشهرها و روستاها زندگی می کردند، به تدریج با هم ارتباط برقرار کردند.
-در سال 1977، پس از مرگ مائو و پایان دوران انقلاب فرهنگی، رهبران جدید، آزادیهایی را در زمینهی برگزاری مراسم دینی به مسلمانان داده و بیگاری کشیدن از مردم ممنوع و زمینهای کشاورزی مصادره شده به صورت اجاره در اختیار آنان قرار گرفت. در سال 1982  زمینهای مصادره شده اغلب به صاحبان اصلی آنها بازگردانده شد. در چنین شرایطی بود که معدود شیعیان منطقه نیز که به صورت پراکنده درشهرها و روستاها زندگی می کردند، به تدریج با هم ارتباط برقرار کردند.
+آقای شیخ محمود علی اکبر، رهبر شیعیان منطقه که پزشک طب گیاهی نیز بود، در سال 2004 به علت کهولت سن، دارفانی را وداع گفت و جامعه ی کوچک شیعیان منطقه،  مرشد و پیر خود را از دست دادند.
-آقای شیخ محمود علی اکبر، رهبر شیعیان منطقه که پزشک طب گیاهی نیز بود، در سال 2004 به علت کهولت سن، دارفانی را وداع گفت و جامعه ی کوچک شیعیان منطقه،  مرشد و پیر خود را از دست دادند.
+اینک برخی از فرزندان و بستگان وی که اغلب در ایران تحصیل کرده اند، مسئولیت سامان دهی امور دینی شیعیان وادامه روند تبلیغ معارف اهل بیت(ع) میان شیعیان را در منطقه دنبال می کنند.
+تنها مرکز فعال شیعیان در منطقه، حسینیه کهنه وفرسوده ی شهریارکند است که کلیه ی مراسم مذهبی آنان، در این محل برگزار می شود. شیعیان منطقه، از قبرستان ویژه ای نیز برخوردار هستند<ref>سابقی، علی محمد(1392).جامعه و فرهنگ چین.تهران:موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد2، ص832</ref>.
-اینک برخی از فرزندان و بستگان وی که اغلب در ایران تحصیل کردهاند، مسئولیت سامان دهی امور دینی شیعیان وادامه روند تبلیغ معارف اهل بیت(ع) میان شیعیان را در منطقه دنبال می کنند.
+== نیز نگاه کنید به ==
-تنها مرکز فعال شیعیان در منطقه، حسینیهی کهنه وفرسودهی شهریارکند است که کلیهی مراسم مذهبی آنان، در این محل برگزار می شود. شیعیان منطقه، از قبرستان ویژهای نیز برخوردار هستند.
+* [[اسلام در چین]]
+* [[تشیع در روسیه]]
+* [[تشیع در لبنان]]
+* [[تشیع در افغانستان]]
+* [[تشیع در تونس]]
+* [[تشیع در مصر]]
 == کتابشناسی ==