تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:امپراطور مانساموسی.jpg|بندانگشتی|امپراطور مانساموسی]] | [[پرونده:امپراطور مانساموسی.jpg|بندانگشتی|امپراطور مانساموسی]] | ||
هرچند در حال حاضر کشور مالی از نظر درصد سوادآموزی عمومی در بین کشورهای قاره آفریقا جایگاه نازلی دارد ولی این کشور از نظر ادبیات در زمره غنی‌ترین کشورهای زیر منطقه صحرای بزرگ آفریقا محسوب می شود. ادبیات در کشور مالی دربرگیرنده دو بخش عمده و کاملاً مجزا از یکدیگر است: ادبیات شفاهی و ادبیات کتبی. ادبیات شفاهی مالی که بخش عظیمی از فرهنگ، آداب و رسوم و سنت های قومی قبیلگی این کشور را در خود جای داده‌است از پیشینه ای هزاران ساله برخوردار است و نسل به نسل از پدر به پسر انتقال یافته است. این ادبیات عمدتاً شامل داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و پندهایی اخلاقی است که در طول تاریخ رنگ و بوی اسطوره‌ای به خود گرفته و تقریباً تمام تاریخ گذشته این کشور را از گذشته‌های بسیار دور تاکنون دربر می‌گیرد. در این داستان‌های حماسی شخصیت‌هایی همچون پادشاهان سلسله مغربی المراودین، سونجاتاکیتا، سلطان ابوبکر، امپراطور مانساموسی، سلطان سنی علی بر، سلطان ازکیا محمد، الحاج عمرتال، المامی ساموری توره و... به جنگ با دشمنان خود رفته و مردم این کشور را به افتخارات بزرگی رهنمون می‌سازند. همانطور که گفته شد گریوت ها (گریوها) که ناقلان ادبیات شفاهی مالی و داستان سرایان مالی به‌شمار می روند در نقل این داستان ها تبحر و تسلط خاصی دارند و با بیانی شورانگیز و سحرآمیز شنوندگان خود را به فراخنای تاریخ پرفراز و نشیب این کشور انتقال می دهند | هرچند در حال حاضر کشور مالی از نظر درصد سوادآموزی عمومی در بین کشورهای قاره آفریقا جایگاه نازلی دارد ولی این کشور از نظر ادبیات در زمره غنی‌ترین کشورهای زیر منطقه صحرای بزرگ آفریقا محسوب می شود. ادبیات در [[مالی|کشور مالی]] دربرگیرنده دو بخش عمده و کاملاً مجزا از یکدیگر است: ادبیات شفاهی و ادبیات کتبی. ادبیات شفاهی [[مالی]] که بخش عظیمی از فرهنگ، آداب و رسوم و سنت های قومی قبیلگی این کشور را در خود جای داده‌است از پیشینه ای هزاران ساله برخوردار است و نسل به نسل از پدر به پسر انتقال یافته است. این ادبیات عمدتاً شامل داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و پندهایی اخلاقی است که در طول تاریخ رنگ و بوی اسطوره‌ای به خود گرفته و تقریباً تمام تاریخ گذشته این کشور را از گذشته‌های بسیار دور تاکنون دربر می‌گیرد. در این داستان‌های حماسی شخصیت‌هایی همچون پادشاهان سلسله مغربی المراودین، سونجاتاکیتا، سلطان ابوبکر، امپراطور مانساموسی، سلطان سنی علی بر، سلطان ازکیا محمد، الحاج عمرتال، المامی ساموری توره و... به جنگ با دشمنان خود رفته و مردم این کشور را به افتخارات بزرگی رهنمون می‌سازند. همانطور که گفته شد گریوت ها (گریوها) که ناقلان ادبیات شفاهی مالی و داستان سرایان مالی به‌شمار می روند در نقل این داستان ها تبحر و تسلط خاصی دارند و با بیانی شورانگیز و سحرآمیز شنوندگان خود را به فراخنای تاریخ پرفراز و نشیب این کشور انتقال می دهند<ref>Hale, T. A. (1998). Griots And Griottes: Masters Of Words And Music. Bloomington, Indiana: Indiana University Press.</ref>. ادبیات مکتوب مالی نیز همچون ادبیات شفاهی این کشور، پیشینه درخشانی دارد و برخلاف دیگر کشورهای غرب و جنوب آفریقا، که از اوایل قرن شانزدهم و با ورود دریانوردان و کاشفان پرتغالی و دیگر ملل اروپایی به‌تدریج با ادبیات مکتوب آشنا شدند؛ بومیان این سرزمین از اوایل قرن هشتم میلادی (قرن دوم هجری قمری) و در نتیجه ارتباط با اعراب مسلمان از راه کشورهای شمال آفریقا، با ادبیات عربی آشنا شدند. | ||
[[پرونده:دانشگاه اسلامی سانکوره.jpg|بندانگشتی|دانشگاه اسلامی سانکوره]] | [[پرونده:دانشگاه اسلامی سانکوره.jpg|بندانگشتی|[[دانشگاه اسلامی سانکوره|دانشگاه اسلامی سانکوره]]]] | ||
در دوره پادشاهی بومی مناطق مختلف مالی مانند امپراطوری واگادو، پادشاهی ماندینگو، امپراطوری سونگای و....، کاتبان درباری دستورات و فرامین پادشاهان را به زبان عربی می‌نوشتند | در دوره پادشاهی بومی مناطق مختلف مالی مانند امپراطوری واگادو، پادشاهی ماندینگو، امپراطوری سونگای و....، کاتبان درباری دستورات و فرامین پادشاهان را به زبان عربی می‌نوشتند<ref>مونيه، اليويه (1383). خيزش‌ها و چالش‌های اسلام در آفريقا ترجمه: فرزانه شادان‌پور. تهران: [https://besatpub.ir/ انتشارات بعثت]، ص136.</ref>. طی این دوره، تعدادی از بومیان کشورهای شمال آفریقا به‌ویژه [[مصر]]، به تحصیل علوم دینی پرداختند و در بازگشت به این کشور، به‌تدریج مبانی فرهنگ و تمدن اسلامی را در بین تازه مسلمانان مناطق مختلف مالی انتقال دادند. اوج شکوفایی این روند تأسیس [[دانشگاه اسلامی سانکوره]] بود که موجب گسترش فرهنگ اسلامی در مناطق وسیعی از مالی امروزی شد و آثار و نشانه‌های آن در هیأت مساجد قدیمی و کتابخانه‌های مشهور [[تمبوکتو در مالی|تمبوکتو]] تاکنون برجای مانده‌است. این وضعیت سبب آشنایی بومیان مناطق مختلف مالی با خط و کتابت شد و تا زمان ورود استعمارگران فرانسوی به این سرزمین تداوم داشت. | ||
فرانسوی‌ها با استقرار در این کشور و اطلاع از آشنایی مالیایی‌ها با ادبیات عربی و اینکه برخی از مردم این سرزمین به خواندن و نوشتن به این زبان تسلّط دارند؛ تلاش گسترده‌ای را برای تغییر این وضعیت و جایگزین کردن آن با زبان و ادبیات فرانسوی آغاز کردند. طیّ دهه‌های 1910 تا 1960، دامنه این سیاست در سراسر [[سودان]] غربی (مالی و [[سنگال]] آن روزگار) گسترده شد. در نتیجه سیاست کارگزاران مستعمراتی فرانسه، تأسیس مدارس سبک جدید و تشویق مردم به تحصیل فرزندان خود در این مدارس و به موازات آن رسمی کردن زبان رسمی و اداری کشور به زبان فرانسه؛ به مرور ادبیات مکتوب سودان غربی ([[مالی]] و [[سنگال]]) از عربی به [[فرانسه]] تغییر کرد | فرانسوی‌ها با استقرار در این کشور و اطلاع از آشنایی مالیایی‌ها با ادبیات عربی و اینکه برخی از مردم این سرزمین به خواندن و نوشتن به این زبان تسلّط دارند؛ تلاش گسترده‌ای را برای تغییر این وضعیت و جایگزین کردن آن با زبان و ادبیات فرانسوی آغاز کردند. طیّ دهه‌های 1910 تا 1960، دامنه این سیاست در سراسر [[سودان]] غربی (مالی و [[سنگال]] آن روزگار) گسترده شد. در نتیجه سیاست کارگزاران مستعمراتی فرانسه، تأسیس مدارس سبک جدید و تشویق مردم به تحصیل فرزندان خود در این مدارس و به موازات آن رسمی کردن زبان رسمی و اداری کشور به زبان فرانسه؛ به مرور ادبیات مکتوب سودان غربی ([[مالی]] و [[سنگال]]) از عربی به [[فرانسه]] تغییر کرد<ref>Harrison, C. (2003). France And Islam In West Africa1860-1960. Cambridge University Press, 137-138.</ref>. از اوایل دهه 1950 تعدادی از نویسندگان و شعرای بومی مالی سرایش و نگارش به زبان فرانسه را نیز آغاز کردند. | ||
طیّ چند دهه گذشته و پس از استقلال [[مالی]]، نویسندگان و شعرای مالی از ادبیات فرانسه کاملاً تأثیر پذیرفتند و نوشتن کتاب‌های تاریخی، هنری، ادبی و حتی رمان به زبان فرانسه را معرف دانش و سواد خود می‌دانستند که این وضعیت تاکنون ادامه یافته است. در این سال‌ها، نویسندگان و شعرای [[مالی]] با بهره‌گیری از پیشینه عمیق ادبی خود، کتاب‌های بسیاری را به زبان فرانسه نگاشته‌اند و جوایزی نیز در مجامع منطقه‌ای به خود اختصاص داده‌اند | طیّ چند دهه گذشته و پس از استقلال [[مالی]]، نویسندگان و شعرای مالی از [[ادبیات فرانسه پس از 1939|ادبیات فرانسه]] کاملاً تأثیر پذیرفتند و نوشتن کتاب‌های تاریخی، هنری، ادبی و حتی رمان به زبان [[فرانسه]] را معرف دانش و سواد خود می‌دانستند که این وضعیت تاکنون ادامه یافته است. در این سال‌ها، نویسندگان و شعرای [[مالی]] با بهره‌گیری از پیشینه عمیق ادبی خود، کتاب‌های بسیاری را به زبان فرانسه نگاشته‌اند و جوایزی نیز در مجامع منطقه‌ای به خود اختصاص داده‌اند<ref>عرب‌احمدی، امیربهرام (1392). جامعه و فرهنگ [[مالی]]. ناظرعلمی ابوالحسن شریف محمدی. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص244-246.</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سوریه]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سودان]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا]] | |||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۱۹
هرچند در حال حاضر کشور مالی از نظر درصد سوادآموزی عمومی در بین کشورهای قاره آفریقا جایگاه نازلی دارد ولی این کشور از نظر ادبیات در زمره غنی‌ترین کشورهای زیر منطقه صحرای بزرگ آفریقا محسوب می شود. ادبیات در کشور مالی دربرگیرنده دو بخش عمده و کاملاً مجزا از یکدیگر است: ادبیات شفاهی و ادبیات کتبی. ادبیات شفاهی مالی که بخش عظیمی از فرهنگ، آداب و رسوم و سنت های قومی قبیلگی این کشور را در خود جای داده‌است از پیشینه ای هزاران ساله برخوردار است و نسل به نسل از پدر به پسر انتقال یافته است. این ادبیات عمدتاً شامل داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و پندهایی اخلاقی است که در طول تاریخ رنگ و بوی اسطوره‌ای به خود گرفته و تقریباً تمام تاریخ گذشته این کشور را از گذشته‌های بسیار دور تاکنون دربر می‌گیرد. در این داستان‌های حماسی شخصیت‌هایی همچون پادشاهان سلسله مغربی المراودین، سونجاتاکیتا، سلطان ابوبکر، امپراطور مانساموسی، سلطان سنی علی بر، سلطان ازکیا محمد، الحاج عمرتال، المامی ساموری توره و... به جنگ با دشمنان خود رفته و مردم این کشور را به افتخارات بزرگی رهنمون می‌سازند. همانطور که گفته شد گریوت ها (گریوها) که ناقلان ادبیات شفاهی مالی و داستان سرایان مالی به‌شمار می روند در نقل این داستان ها تبحر و تسلط خاصی دارند و با بیانی شورانگیز و سحرآمیز شنوندگان خود را به فراخنای تاریخ پرفراز و نشیب این کشور انتقال می دهند[۱]. ادبیات مکتوب مالی نیز همچون ادبیات شفاهی این کشور، پیشینه درخشانی دارد و برخلاف دیگر کشورهای غرب و جنوب آفریقا، که از اوایل قرن شانزدهم و با ورود دریانوردان و کاشفان پرتغالی و دیگر ملل اروپایی به‌تدریج با ادبیات مکتوب آشنا شدند؛ بومیان این سرزمین از اوایل قرن هشتم میلادی (قرن دوم هجری قمری) و در نتیجه ارتباط با اعراب مسلمان از راه کشورهای شمال آفریقا، با ادبیات عربی آشنا شدند.
در دوره پادشاهی بومی مناطق مختلف مالی مانند امپراطوری واگادو، پادشاهی ماندینگو، امپراطوری سونگای و....، کاتبان درباری دستورات و فرامین پادشاهان را به زبان عربی می‌نوشتند[۲]. طی این دوره، تعدادی از بومیان کشورهای شمال آفریقا به‌ویژه مصر، به تحصیل علوم دینی پرداختند و در بازگشت به این کشور، به‌تدریج مبانی فرهنگ و تمدن اسلامی را در بین تازه مسلمانان مناطق مختلف مالی انتقال دادند. اوج شکوفایی این روند تأسیس دانشگاه اسلامی سانکوره بود که موجب گسترش فرهنگ اسلامی در مناطق وسیعی از مالی امروزی شد و آثار و نشانه‌های آن در هیأت مساجد قدیمی و کتابخانه‌های مشهور تمبوکتو تاکنون برجای مانده‌است. این وضعیت سبب آشنایی بومیان مناطق مختلف مالی با خط و کتابت شد و تا زمان ورود استعمارگران فرانسوی به این سرزمین تداوم داشت.
فرانسوی‌ها با استقرار در این کشور و اطلاع از آشنایی مالیایی‌ها با ادبیات عربی و اینکه برخی از مردم این سرزمین به خواندن و نوشتن به این زبان تسلّط دارند؛ تلاش گسترده‌ای را برای تغییر این وضعیت و جایگزین کردن آن با زبان و ادبیات فرانسوی آغاز کردند. طیّ دهه‌های 1910 تا 1960، دامنه این سیاست در سراسر سودان غربی (مالی و سنگال آن روزگار) گسترده شد. در نتیجه سیاست کارگزاران مستعمراتی فرانسه، تأسیس مدارس سبک جدید و تشویق مردم به تحصیل فرزندان خود در این مدارس و به موازات آن رسمی کردن زبان رسمی و اداری کشور به زبان فرانسه؛ به مرور ادبیات مکتوب سودان غربی (مالی و سنگال) از عربی به فرانسه تغییر کرد[۳]. از اوایل دهه 1950 تعدادی از نویسندگان و شعرای بومی مالی سرایش و نگارش به زبان فرانسه را نیز آغاز کردند.
طیّ چند دهه گذشته و پس از استقلال مالی، نویسندگان و شعرای مالی از ادبیات فرانسه کاملاً تأثیر پذیرفتند و نوشتن کتاب‌های تاریخی، هنری، ادبی و حتی رمان به زبان فرانسه را معرف دانش و سواد خود می‌دانستند که این وضعیت تاکنون ادامه یافته است. در این سال‌ها، نویسندگان و شعرای مالی با بهره‌گیری از پیشینه عمیق ادبی خود، کتاب‌های بسیاری را به زبان فرانسه نگاشته‌اند و جوایزی نیز در مجامع منطقه‌ای به خود اختصاص داده‌اند[۴].
نیز نگاه کنید به
تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سوریه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سودان؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا
کتابشناسی
- ↑ Hale, T. A. (1998). Griots And Griottes: Masters Of Words And Music. Bloomington, Indiana: Indiana University Press.
- ↑ مونيه، اليويه (1383). خيزش‌ها و چالش‌های اسلام در آفريقا ترجمه: فرزانه شادان‌پور. تهران: انتشارات بعثت، ص136.
- ↑ Harrison, C. (2003). France And Islam In West Africa1860-1960. Cambridge University Press, 137-138.
- ↑ عرب‌احمدی، امیربهرام (1392). جامعه و فرهنگ مالی. ناظرعلمی ابوالحسن شریف محمدی. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص244-246.