روابط فرهنگی تونس و ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''روابط فرهنگی نگاهی تاریخی''' سابقه تاریخی و پیشینه میراث مشترک فرهنگی ایران و تونس به دوران امپراطوری هخامنشی می‌رسد. نام «کارخا»، که احتمالا همان کارتاژ یا قرطاجنه است، در سنگ‌نوشته آرامگاه داریوش در نقش رستم وجود دارد. نقشه‌هایی که امر...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''روابط فرهنگی نگاهی تاریخی'''


سابقه تاریخی و پیشینه میراث مشترک فرهنگی ایران و [[تونس]] به دوران امپراطوری هخامنشی می‌رسد. نام «کارخا»، که احتمالا همان کارتاژ یا قرطاجنه است، در سنگ‌نوشته آرامگاه داریوش در نقش رستم وجود دارد. نقشه‌هایی که امروزه، پیرامون تعیین مرزهای حکمرانی پادشاهی هخامنشیان وجود دارد، نشان می‌دهد کشورهای تونس و  
امروزه، با توجه به پیوندهای عمیق تاریخی از یکسو و وجود مؤلفه‌های مشترک فرهنگی از سوی دیگر، توسعه روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تونس یک ضرورت است. بی‌اطلاعی یا کم‌اطلاعی دو ملت ایران و [[تونس]] از موضوعات و مسائل فرهنگی و اجتماعی جاری جوامع یکدیگر از مهم‌ترین موانعی است که توسعه روابط فرهنگی ایران و تونس را دچار مشکل کرده است. تونسی‌ها آشنایی اندکی با جامعه و فرهنگ معاصر ایران دارند و همین امر موجب شده است تا تصویر درستی از مؤلفه‌های فرهنگی ایران معاصر نداشته باشند. معارفه و آشنایی مستقیم و چهره‌به‌چهره نخبگان فرهنگی و علمی ایران و [[تونس]] از یک سو و از سوی دیگر ایجاد تسهیلات برای رفت‌وآمد عموم مردم مسلمان دو کشور، به‌ویژه تقویت بسترهای لازم برای گردشگری، مهم‌ترین راهکارهای مناسب جهت تحقق توسعه پایدار ارتباطات فرهنگی میان ایران و تونس است، مهم‌ترین مانع در تثبیت و ارتقای روابط فرهنگی ایران و تونس را می‌توان در دسترسی‌نداشتن فرهیختگان دو کشور به منابع اصیل فرهنگ و تمدن یکدیگر دانست که کتاب و مجله از مهم‌ترین مصادیق آن است. امروزه، از یک طرف این منابع اروپایی هستند که مواد خام ایران‌شناسی را البته از نگاه خود به جامعه مشتاق تونس عرضه می‌کنند و از طرف دیگر، نبود منابع تونسی، به‌ویژه منابع نوشتاری این کشور در بازار کتاب ایران، موجب شده است عموم ایرانیان، شناخت شایسته و بایسته‌ای از جامعه و فرهنگ [[تونس]] نداشته باشند. بنابراین، ضروری است نهادها و مراکز سیاسی، فرهنگی و علمی ایران و [[تونس]] تلاش لازم را برای فراهم‌سازی بسترهای ارتباط‌گیری هرچه بیشتر و بهتر دو ملت ایران و [[تونس]] را با یکدیگر فراهم سازند.<ref name=":22">عصمتی‌بایگی، سیدحسن (1395). جامعه و فرهنگ [[تونس]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص265-266.</ref>


۲۵۷
== نیز نگاه کنید به ==
[[روابط فرهنگی زیمبابوه و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی کانادا و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی روسیه و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی ژاپن و ج.ا.ایران]]؛ [[روابط فرهنگی کوبا و ج.ا.ایران]]؛ [[روابط فرهنگی لبنان و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی مصر و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی ایران و چین]]؛ [[روابط فرهنگی سنگال و جمهوری اسلامی ایران]]؛ [[روابط فرهنگی آرژانتین و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی فرانسه و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی مالی و ایران]]؛ [[روابط اجتماعی و فرهنگی اوکراین و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی اسپانیا و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی اردن و ج.ا.ایران]]؛ [[روابط فرهنگی اتیوپی و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی سیرالئون و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی قطر و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی تایلند و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی گرجستان و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی بنگلادش و ایران]]؛ [[روابط فرهنگی سریلانکا و ایران]]


 
== کتابشناسی ==
 
۲۵۸
 
لیبی آخرین نقطه مرزی در غرب قلمرو هخامنشیان بوده است. ورود اسلام به تونس و همراهی ایرانی‌ها (به‌ویژه خراسانی‌ها) با فاتحان عرب در فتح إفریقیه، نقطه عطفی در تاریخ و میراث مشترک فرهنگی دو کشور به شمار می‌رود. امروزه، خراسان و خراسانی در تونس به بنی‌خرسان معروف‌اند و مقبره بنی‌خرسان در شهر تونس مشهور است و باب بنی‌خرسان نیز نام یکی از درهای جامع زیتونه است. مهلبیان و اغلبیان در انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی به شمال آفریقا نقش مؤثری داشتند. تدوین تاریخ تمدن ایران‌زمین و اصول آن در دوران حفصیان شکل‌گرفت (کعاک، ۱۳۸۷ :۵۵). ایرانی‌ها بنیاد دانش، سپاهی‌گری، هنر، فرش، انار، لیموترش، نارنج و پرتقال را به تونس بردند.
 
امروزه، حضور واژگان فارسی در زبان محاوره‌ای تونس نشان‌دهنده عمق ارتباطات تاریخی فرهنگی ایران با این کشور مسلمان است و تحقیق درباره آن می‌تواند بسیاری از زوایای تاریک ارتباطات تمدنی دو کشور را آشکار سازد. برخی از واژگان فارسی موجود در تونس عبارت است از:
 
سوسه. نام شهری معروف در تونس است که به‌نظر می‌رسد با شهر باستانی شوش که راه‌شاهی هخامنشیان بوده است، ارتباط تاریخی داشته باشد.
 
شاشیه. کلاه سنتی معروف مردان تونس است که به‌نظر می‌رسد، منسوب به شهر چاچ از شهرهای آباد ماوراءالنهر ایران قدیم باشد. مهرجان. نامی است که در زبان عربی برای جشنواره به‌کار می‌رود و با واژه مهرگان ارتباط تاریخی مفهومی دارد و از اصطلاحات پرکاربرد در تونس است.
 
۱، برای نمونه ر.ک: مقاله خدیوجم، حسین؛ «پیوندهای تاریخی ایران و تونس»؛ در پایگاه اینترنتی مجلات تخصصی نور.
 
 
 
گلیم. با ورود هنر گلیم‌بافی ایرانی به تونس، این هنر باگلیم‌بافی بربری و بیزانسی درهم آمیخت وگلیم جاودان قیروانی را به وجود آورد. دیگر کلمات فارسی موجود در ادبیات محاوره‌ای زبان عربی تونس، مانند شیشه (قلیان)، طربوش (سرپوش)، سبی قاضی، بنج چهار، مرسطان (بیمارستان)، دارصینی (دار[[چین]])، دستور (قانون اساسی)، دیوانه (گمرک)،کوشک، ایوان، رزنامه، رشته، زلابیه (زولبیا)، کلاح (کلاه)، نیارنج (نارنج) و نیروز (نوروز) از بعد ارتباطات فرهنگی زبانی قابل تأمل است.
 
شاعران معروف ایران، با تونس و شهرهای آن آشنا بوده‌اند و در اشعار خود از آن یاد کرده‌اند. حافظ شیرازی (د ۷۹۲ق) در شعری می‌گوید: عروس خاوری از شرم رای انور او/ به‌جای خود بود ار راه قیروان گیرد. از سوی دیگر تونسی‌ها با فرهنگ ایرانی از گذشته‌های دور آشنا بوده‌اند. مطالعه آراء و افکار عمر خیام، خواجه نصیر طوسی و فارابی در تونس رواج داشته است. دیگر شاعران و حکیمان ایرانی، مانند فردوسی، سعدی، مولوی، ابن‌سینا، رازی و خوارزمی نام‌هایی آشنا برای نخبگان علمی فرهنگی تونس هستند.
 
چند سالی است که تلاش‌هایی از سوی اندیشمندان تونسی برای گسترش شعر کلاسیک ایرانی در جامعه تونس انجام می‌شود. دکتر احمد طویلی از ادیبان معاصر تونس است که در زمینه ترجمه شعر شاعران بزرگ فارسی به عربی تلاش‌های خوبی داشته است. برگزاری همایش بین‌المللی شعر فارسی در اسفند ۱۳۸۷ شمسی از سوی بیت‌الحکمه و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در تونس که با حضور اندیشمندان ایرانی آقایان
 
۲۵۹
 
 
 
۲۶۰
 
دکتر اسماعیل آذر، دکتر نصرالله امامی و دکتر کاووس حسن‌لی برگزار شد، نقش مهمی در آشنایی بیشتر تونسی‌ها با جریان‌های ادبی معاصر ایران داشت.
 
شهرهایی مانند اصفهان و شیراز برای تونسی‌ها بسیار شناخته‌شده است و نام چند خیابان اصلی در شهر تونس و دیگر شهرهای این کشور به اسم اصفهان و شیراز است.کتاب النجاة ابن‌سینا از نخستین کتاب‌هایی است که با حروف سربی چاپ شده است و نسخه‌ای از این چاپ منحصربه‌فرد در کتابخانه جامع زیتونه وجود دارد. نسخه خطی فارسی نفیسی نیز از کتاب موش وگربه عبید زاکانی در [[کتابخانه ملی تونس]] وجود دارد که متعلق به قرن هفتم هجری است. امروزه، آشنایی تونسی‌ها با فرهنگ و تمدن ایران بیشتر از طریق منابع فرانسوی و اروپایی است و کاستی‌های بسیاری دارد و باید کوشید تا زمینه آگاهی مستقیم جامعه و فرهنگ تونس با اندیشه اصیل ایرانی فراهم شود.
 
'''نگاهی معاصر'''
 
با سفر وزیر فرهنگ و هنر ایران به تونس در سال ۱۳۵۰ شمسی، نخستین قرارداد فرهنگی ایران و تونس به امضا رسید که برگزاری نمایشگاه و تبادل استاد و دانشجو از مهم‌ترین مفاد آن بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت فرهنگی ایران در تونس از طریق سفارت ایران در تونس دنبال می‌شد تا این‌که در سال ۱۳۸۲ شمسی نخستین نماینده فرهنگی ایران از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به تونس اعزام شد و بخش فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تونس فعالیت خود را آغاز کرد. ۱، نشانی اینترنتی رایزنی: <nowiki>http://fa.tunis.icro.ir</nowiki>
 
۲، آقایان مصطفی نجاریان‌زاده (۱۳۸۲تا۱۳۸۶ش)، سیدحسن عصمتی (۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ش) و صادق رمضانی گل‌افزایی (۱۳۹۰ تاکنون) نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس بودند.
 
 
 
برگزاری کلاس‌های آموزش زبان فارسی، آموزش خط نستعلیق، برپایی هفته فیلم ایران، شرکت در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی تونس، معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران و تلاش جهت فعال کردن ارتباطات گردشگری ایران و تونس از مهم‌ترین زمینه‌های فعالیت رایزنی فرهنگی کشورمان در تونس است.
 
با تلاش آقایان سیدباقر سخایی (سفیر وقت) و مصطفی نجاریان‌زاده (رایزن فرهنگی وقت) ساختمان بخش فرهنگی سفارت ایران در تونس در بهمن‌ماه سال ۱۳۸۵ شمسی از مکان سفارت جدا شد و در ساختمان مستقلی فعالیت خود را آغاز کرد؛ در مراسم افتتاح آن، افرادی مانند شیخ محمد تیجانی سماوی نیز حضور داشتند و احمد بن صالح که از کارکنان تونسی رایزنی بود، پرچم ایران را در نخستین مکان فرهنگی ایران در تونس برافراشت.
 
ارتباطات گردشگری ایران و تونس به‌گونه‌ای منسجم از سال ۱۳۸۳ شمسی و به همت مسئولان سیاسی و گردشگری دو کشور و تلاش آژانس ایرانی به نام «فلامینگو» و شرکت هواپیمایی «نوول ایر» آغاز شد. تعداد گردشگران ایرانی در تونس از هزار نفر در سال ۱۳۸۵ شمسی به ۳۰۰۰ نفر در سال ۱۳۸۸ شمسی رسید. نخستین هفته فرهنگی تونس در ایران پس از پیروزی انقلاب کرامت و باگذشت ۵۳ سال از برقراری ارتباطات رسمی دو کشور در روز سه‌شنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۱ شمسی برابر با ۶ نوامبر ۲۰۱۲ میلادی در محل تالار سوره حوزه هنری تهران و با حضور وزیران فرهنگ تونس و ایران برگزار شد. برپایی نمایشگاه کتاب، معرفی جاذبه‌های گردشگری تونس، ارائه آثار هنری، برگزاری
 
۲۶۱
 
 
 
۲۶۲
 
میزگردی با عنوان تأثیر فرهنگ ایران در تونس، پخش فیلم سینمایی و مستند، راه‌اندازی شب‌شعر و اجرای موسیقی سنتی تونس از جمله برنامه‌های این هفته فرهنگی بود.

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۴

امروزه، با توجه به پیوندهای عمیق تاریخی از یکسو و وجود مؤلفه‌های مشترک فرهنگی از سوی دیگر، توسعه روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تونس یک ضرورت است. بی‌اطلاعی یا کم‌اطلاعی دو ملت ایران و تونس از موضوعات و مسائل فرهنگی و اجتماعی جاری جوامع یکدیگر از مهم‌ترین موانعی است که توسعه روابط فرهنگی ایران و تونس را دچار مشکل کرده است. تونسی‌ها آشنایی اندکی با جامعه و فرهنگ معاصر ایران دارند و همین امر موجب شده است تا تصویر درستی از مؤلفه‌های فرهنگی ایران معاصر نداشته باشند. معارفه و آشنایی مستقیم و چهره‌به‌چهره نخبگان فرهنگی و علمی ایران و تونس از یک سو و از سوی دیگر ایجاد تسهیلات برای رفت‌وآمد عموم مردم مسلمان دو کشور، به‌ویژه تقویت بسترهای لازم برای گردشگری، مهم‌ترین راهکارهای مناسب جهت تحقق توسعه پایدار ارتباطات فرهنگی میان ایران و تونس است، مهم‌ترین مانع در تثبیت و ارتقای روابط فرهنگی ایران و تونس را می‌توان در دسترسی‌نداشتن فرهیختگان دو کشور به منابع اصیل فرهنگ و تمدن یکدیگر دانست که کتاب و مجله از مهم‌ترین مصادیق آن است. امروزه، از یک طرف این منابع اروپایی هستند که مواد خام ایران‌شناسی را البته از نگاه خود به جامعه مشتاق تونس عرضه می‌کنند و از طرف دیگر، نبود منابع تونسی، به‌ویژه منابع نوشتاری این کشور در بازار کتاب ایران، موجب شده است عموم ایرانیان، شناخت شایسته و بایسته‌ای از جامعه و فرهنگ تونس نداشته باشند. بنابراین، ضروری است نهادها و مراکز سیاسی، فرهنگی و علمی ایران و تونس تلاش لازم را برای فراهم‌سازی بسترهای ارتباط‌گیری هرچه بیشتر و بهتر دو ملت ایران و تونس را با یکدیگر فراهم سازند.[۱]

نیز نگاه کنید به

روابط فرهنگی زیمبابوه و ایران؛ روابط فرهنگی کانادا و ایران؛ روابط فرهنگی روسیه و ایران؛ روابط فرهنگی ژاپن و ج.ا.ایران؛ روابط فرهنگی کوبا و ج.ا.ایران؛ روابط فرهنگی لبنان و ایران؛ روابط فرهنگی مصر و ایران؛ روابط فرهنگی ایران و چین؛ روابط فرهنگی سنگال و جمهوری اسلامی ایران؛ روابط فرهنگی آرژانتین و ایران؛ روابط فرهنگی فرانسه و ایران؛ روابط فرهنگی مالی و ایران؛ روابط اجتماعی و فرهنگی اوکراین و ایران؛ روابط فرهنگی اسپانیا و ایران؛ روابط فرهنگی اردن و ج.ا.ایران؛ روابط فرهنگی اتیوپی و ایران؛ روابط فرهنگی سیرالئون و ایران؛ روابط فرهنگی قطر و ایران؛ روابط فرهنگی تایلند و ایران؛ روابط فرهنگی گرجستان و ایران؛ روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران؛ روابط فرهنگی بنگلادش و ایران؛ روابط فرهنگی سریلانکا و ایران

کتابشناسی

  1. عصمتی‌بایگی، سیدحسن (1395). جامعه و فرهنگ تونس. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص265-266.