تئاتر و هنرهای نمایشی اتیوپی

تئاتر در کشور اتیوپی ریشه در تاریخ و تمدن کهن این سرزمین دارد و اجرای نمایش‌های فرهنگی از گذشته‌های بسیار دور در این کشور رواج داشته است به گونه‌ای که قبایل مختلف اتیوپی همواره در مراسم و مناسبت‌های سنتی خود، علاوه بر رقص و حرکات موزون نمایشی، تئاترهایی سنتی را نیز اجرا کرده و از این طریق بخشی از سنت‌های کهن به ارث رسیده توسط اجداد و پیشینیان خود را نیز حفظ کرده‌اند.

وضعیت سنتی هنر نمایش در این کشور تاریخی تا اوایل قرن بیستم به همان سبک قومی قبیلگی ادامه پیدا کرد. در جریان اشغال کوتاه مدت اتیوپی توسط ایتالیا در سال‌های 1936-1941 میلادی، ایتالیایی‌ها چند سالن تئاتر در این کشور (و از جمله در استان ارتیره که در سال 1993 موفق به اخذ استقلال خود از اتیوپی گشت) احداث کردند و هنر تئاتر در اتیوپی به تدریج از حالت سنتی و قبیلگی به سبک نوین و امروزی متمایل گشت.

پس از پایان جنگ جهانی دوم به تدریج تئاتر نوین در اتیوپی شکل گرفت و چند گروه تئاتری در آدیس آبابا فعالیت خود را آغاز کردند. این نمایشنامه‌ها که تلفیقی از نمایش‌های سنتی قومی قبیلگی و تئاتر جدید محسوب می‌شدند پس از تأسیس نخستن گروه آواز اتیوپی توسط شهرداری آدیس آبابا در سال 1946 و با بهره‌گیری از ارکستر جدید حالت رسمی به خود گرفته و مقدمات تأسیس نخستین تئاتر ملی اتیوپی را که تلفیقی از گروه ارکستر و تئاتر بود فراهم آوردند. در سال 1955 ساختمان سینمای مارکونی آدیس آبابا که عملیات ساخت آن در زمان اشغال کشور توسط ایتالیایی‌ها آغاز و به صورت نیمه کاره رها شده‌بود با دستور امپراطور هایله سلاسی تکمیل شد و سالن تئاتر ملی اتیوپی نام گرفت. مدت کوتاهی پس از آن نیز شهرداری آدیس آبابا با استخدام پروفسور فرانس زلوکر هنرمند و آهنگساز اطریشی فرآیند تثبیت تئاتر نوین را در این کشور سرعت بخشید. در اثر اقدامات این آهنگساز و هنرمند اروپایی نخستین گروه‌های تئاتری اتیوپی که قرار بود در مراسمی مهم با حضور امپراطور هنرنمایی کنند تشکیل شدند و پس از آن و در دهه 1960 چند گروه تئاتری دیگر نیز در این کشور شکل گرفتند.

هنر تئاتر در دوره حاکمیت هایله ماریام تحت کنترل دقیق دولت قرار گرفت و دولتمردان از انجام هرگونه نمایش انتقادی علیه اقدامات دولت و ورود این هنر به سمت سیاست به شدت ممانعت می‌کردند. پس از سرنگونی دولت هایله ماریام هنرمندان تئاتری فعالیت خود را توسعه بخشیدند و نمایشنامه‌هایی در ارتباط با حماسه‌های جنگجویان راه آزادی و جنایات دولت هایله ماریام را به روی صحنه بردند که با استقبال عموم مردم مواجه گشت. با این همه به تدریج و با اعمال محدودیت‌هایی علیه هنر تئاتر هنرمندان از ورود به مسائل سیاسی منع گردیدند و دامنه فعالیت آنها به مضامین فرهنگی و هنری متمرکز گشت.

در حال حاضر اجرای تئاترهای کلاسیک در سالن‌های تئاتر کوچک و بزرگ در آدیس آبابا و دیگر شهرهای کشور ادامه دارد. با این حال به دلیل مشکلات ناشی از کمبود بودجه و عدم حمایت مؤثر وزارت فرهنگ اتیوپی از این هنر، صنعت تئاتر در اتیوپی نیز همچون دیگر کشورهای آفریقایی زیر خط صحرای بزرگ با مشکلات فراوانی مواجه است. با این حال این هنر از طرفداران فراوانی در داخل کشور برخوردار است.

لازم به ذکر است مهم ترین گروه‌های تئاتری در حال حاضر تحت نظارت تئاتر ملی اتیوپی قرار دارند و نمایشنامه‌هایی که به روی صحنه می‌برند دربرگیرنده بخش‌هایی از تاریخ گذشته این کشور به همراه برخی سنت‌ها و آداب و رسوم قومی قبیلگی اتیوپی است.

سفر گروه‌های نمایشی به خارج

با توجه به جذابیت‌های خاص گروه‌های تئاتری این کشور (به ویژه گروه‌های نمایشی سنتی) طی یک دهه گذشته و ارائه تسهیلاتی از سوی برخی کشورهای غربی؛ برخی از این گروه‌ها قطعاتی را در کشورهای آمریکا، کانادا، فرانسه و انگلستان اجرا کرده اند که با استقبال گسترده علاقمندان مواجه شده‌اند. موضوع اکثر نمایشنامه‌هایی که در کشورهای غربی به روی صحنه رفته‌اند را تاریخ قدیم این کشور باستانی و برخی مراسم سنتی اتیوپی تشکیل می‌دهند.

نیز نگاه کنید به

تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی روسیه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تونس؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مصر؛ هنر تئاتر مدرن چین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سنگال؛ تئاتر و هنرهای نمایشی آرژانتین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی فرانسه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مالی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ساحل عاج؛ تئاتر و هنرهای نمایشی زیمبابوه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اوکراین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اسپانیا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اردن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تایلند؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سیرالئون؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قطر.