نژادها و اقوام سریلانکا
سریلانکا در جنوب آسیا، طی هزاران سال زیستگاه گروه‌های متنوع نژادی بوده که از جهات مختلف جغرافیایی، تاریخی، و فرهنگی با یکدیگر در تعامل بوده‌اند. از سینهالی‌ها به‌عنوان گروه اصلی جمعیتی گرفته تا تامیل‌ها، مسلمانان، و اقلیت‌های کوچک‌تر مانند بورگرها و وادها، هر یک دارای زبان‌ها، ادیان و فرهنگ‌های خاص خود هستند که به طور عمده در مناطق مختلف کشور متمرکز شده‌اند. این تنوع نژادی نه‌تنها از تاریخ کهن مهاجرت‌ها و استعمار نشئت‌گرفته، بلکه نتیجه‌ای از تعاملات پیچیده و بعضاً تنش‌آلود در دوره‌های اخیر نیز می‌باشد.[۱] [۲]
جمعیت سینهالی، به‌عنوان گروه اکثریت، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی ساکن است، درحالی‌که تامیل‌های سریلانکایی در شمال و شرق متمرکز هستند. مسلمانان، به‌ویژه گروه "مورز"، در مناطق ساحلی، به‌ویژه در شرق کشور، زندگی می‌کنند.[۳] این ساختار جمعیتی پیچیده بر بافت فرهنگی، زبانی، و مذهبی کشور اثرگذار بوده و نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایفا می‌کند.[۴]
۱. سینهالی‌ها: اکثریت نژادی و تاریخچه فرهنگی
سینهالی‌ها که بیش از ۷۰٪ جمعیت کشور را در سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهند،[۵] از دیدگاه تاریخی به‌عنوان نژاد غالب شناخته می‌شوند. ریشه‌های آن‌ها به شمال هند بازمی‌گردد و بر اساس اسطوره‌های قدیمی، اولین موج مهاجرتی آن‌ها به حدود قرن ششم قبل از میلاد مربوط می‌شود.[۶] آن‌ها عمدتاً بودایی تراوادا هستند و زبان رسمی و مادری‌شان سینهالی است. مناطق جنوب و مرکز، به‌ویژه نواحی مانند کندی، محل تمرکز این گروه نژادی است. همچنین در مناطق غربی و شرقی، هرچند کمتر، شاهد حضور سینهالی‌ها هستیم.[۴]
کندی، به‌عنوان یک مرکز فرهنگی، یکی از مناطق اصلی زیست این گروه است که اهمیت ویژه‌ای از لحاظ تاریخی و مذهبی دارد.[۷] برخی از افراد این گروه، به‌ویژه در مناطق مرکزی و کوهستانی، خود را کمتر تحت‌تأثیر تحولات مدرن و همچنان پیرو سنت‌های اصیل سینهالی می‌دانند. در طول قرن‌ها، این گروه از طریق فرهنگ و سیاست تأثیر عمیقی بر ساختار اجتماعی کشور داشته است.[۲]
۲. تامیل‌ها: دو گروه بزرگ با تاریخ مهاجرت و تنش‌های اجتماعی
تامیل‌ها حدود ۱۱.۲٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند[۵] و به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند:
۱. تامیل‌های سریلانکایی: این گروه که در شمال و شرق ساکن هستند، از نظر تاریخی از جنوب هند مهاجرت کرده و طی قرن‌های قبل از میلاد در جزیره مستقر شده‌اند.[۸] این افراد عموماً به حرفه‌های تجاری و مشاغل حرفه‌ای اشتغال دارند. زبان رسمی آن‌ها تامیل است و مذهب اصلی‌شان هندوئیسم، اگرچه اقلیتی نیز پیرو مسیحیت هستند. درگیری‌های قومی با دولت مرکزی در دهه‌های اخیر تأثیر بسزایی بر کاهش جمعیت و مهاجرت داخلی و خارجی این گروه داشته است.[۹]
۲. تامیل‌های هندی: در قرن نوزدهم، این گروه به‌عنوان کارگران مهاجر برای کار در مزارع چای به جزیره آورده شدند و اکنون بیشتر در نواحی کوهستانی و مزارع چای زندگی می‌کنند.[۱۰] برخلاف تامیل‌های سریلانکایی، آن‌ها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی کمتر فرصت‌های ارتقا و مشارکت داشته‌اند و بیشتر در مشاغل غیر ماهر مشغول به کار هستند.[۱۰]
باوجود پایان‌یافتن جنگ داخلی، همچنان برخی اختلافات و تنش‌های اجتماعی در مناطقی که تامیل‌ها زندگی می‌کنند، باقی‌مانده است.[۸]
۳. مسلمانان: گروه "مورز" و مالایی‌ها
مسلمانان تقریباً ۹.۷٪ از جمعیت را در سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهند.[۱۱] آن‌ها عمدتاً از نسل تجار عربی هستند که از قرن‌های گذشته در این منطقه مستقر شدند. مسلمانان بیشتر به "مورز" شناخته می‌شوند و به زبان تامیل صحبت می‌کنند که حاوی واژگان زیادی از زبان عربی است. نواحی شرقی، به‌ویژه مناطق ساحلی، محل تمرکز عمده این گروه است.[۱۲] در دوره استعمار هلندی، گروهی از مسلمانان مالایی نیز به کشور مهاجرت کردند که امروزه بخشی کوچک از جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند.[۲]
مورزها در طول تاریخ به‌عنوان تجار و بازرگانان نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کرده‌اند. در کنار این نقش اقتصادی، مسلمانان به‌عنوان یکی از گروه‌های مذهبی تأثیرگذار در سیاست و فرهنگ نیز مطرح بوده‌اند.[۱۳]
۴. بورگرها: تأثیرات استعمار پرتغالی و هلندی
گروه بورگرها که حدود ۰.۲٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند،[۱۴] از نسل استعمارگران پرتغالی و هلندی هستند. آن‌ها به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند و عمدتاً در مناطق شهری مانند کلمبو و گال زندگی می‌کنند.[۱۵] بورگرها از لحاظ فرهنگی و اجتماعی خود را به‌عنوان اروپایی تبار می‌دانند و تأثیرات قابل‌توجهی در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه آموزش در کشور داشته‌اند.[۱۶]
اگرچه تعداد بورگرها نسبتاً کم است، اما نقش آن‌ها در تاریخ فرهنگی و اجتماعی کشور به دلیل ارتباطشان با استعمار و فرهنگ غربی مهم بوده است. با پایان‌یافتن دوره استعمار، بسیاری از بورگرها به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند، اما بخش کوچکی از این جامعه هنوز در کشور باقی‌مانده است.[۱۶]
۵. وادها: مردمان بومی جزیره
وادها که یکی از قدیمی‌ترین ساکنان جزیره هستند، کمتر از ۱٪ جمعیت را در سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهند[۱۷]. این گروه در نواحی جنگلی شرقی زندگی می‌کنند و به سبک زندگی سنتی خود وفادار مانده‌اند. [۱۸]وادها به زبان‌های بومی خود صحبت می‌کنند و از نظر اقتصادی و اجتماعی همچنان به سبک زندگی قبیله‌ای ادامه می‌دهند.[۱۹]
وادها نه تنها از لحاظ فرهنگی و زبانی خاص هستند، بلکه از نظر تاریخچه نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین جوامع ساکن در جزیره شناخته می‌شوند. حفظ این میراث فرهنگی و زبانی در سایه تحولات مدرن، چالشی مهم برای این گروه بومی محسوب می‌شود.[۲۰]
ترکیب پیچیده نژادی و فرهنگی در این جزیره نه تنها بر تعاملات روزمره، بلکه بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار است. نژادهای مختلف که در مناطق جغرافیایی خاصی تمرکز یافته‌اند،[۲۱] هر کدام سهم خاصی در تاریخ، فرهنگ و تحولات کشور ایفا کرده‌اند. به‌روزترین آمارها از سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که تنوع نژادی همچنان یکی از مؤلفه‌های کلیدی جامعه این کشور است که در کنار پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی، به چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی در عرصه سیاست و توسعه دامن می‌زند.[۱۷]
نویسنده : نرگس شکوری
نیز نگاه کنید به
اقوام و قبایل مالی؛ اقوام و قبایل سیرالئون؛ گروه های قومی اتیوپی؛ اقوام و قبایل زیمبابوه؛ گروه های قومی اسپانیا؛ گروه های قومی قزاقستان؛ ساختار قومی جمعیت بنگلادش؛ گروهای قومی و نژادی در تاجیکستان؛ اقلیت های قومی سوریه؛ نژادهای آرژانتین؛ اقوام و نژادهای اردن؛ نژاد در اسپانیا؛ نژادها در زیمبابوه؛ اقوام و نژادهای سودان؛ نژاد در کوبا؛ نژاد در ژاپن؛ نژاد افغانستان؛ نژاد در سنگال؛ نژادها و اقوام قزاقستان
کتابشناسی
- ↑ Department of Census and Statistics. (2023). Department of Census and Statistics-Sri Lanka. Statistics.gov.lk. http://www.statistics.gov.lk/
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ 2023 Annual Performance Report Presidential Secretariat. (n.d.). Retrieved September 10, 2024, from https://parliament.lk/uploads/documents/paperspresented/1718345582096755.pdf
- ↑ Deborah de Koning. (n.d.). “Ravanisation”: The Revitalisation of Ravana among Sinhalese Buddhists in Post-War Sri Lanka. LIT Verlag Münster.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Heenkenda, H. M. S. C. R., & Fernando, T. G. I. (2023). Chronological attribution of Sinhalese inscriptions using deep learning approaches. Jnsfsl.sljol.info, 51(3). https://doi.org/10.4038/jnsfsr.v51i3.11200
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Sri Lanka Summary - The World Factbook. (n.d.). https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/sri-lanka/summaries
- ↑ Perera, S. W. (2023). Sri Lanka. The Journal of Commonwealth Literature, 58(4), 942–959. https://doi.org/10.1177/00219894231200077
- ↑ Perera, E. L. S. J., UNFPA Sri Lanka, Department of Census and Statistics, Sri Lanka, & UNFPA Sri Lanka Strategic Communications & Advocacy Team. (2017). Fertility and Nuptiality 1 Ageing Population of Sri Lanka: Emerging issues, needs and policy implications [Thematic Report]. https://srilanka.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNFPA%20Ageing%20Monograph%20Report_0.pdf
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ A History of Sri Lanka. (2024). Google Books. https://books.google.com/books/about/A_History_of_Sri_Lanka.html?id=dByI_qil26YC
- ↑ Raghavan, M. D. (1971). Tamil culture in Ceylon : a general introduction. http://ci.nii.ac.jp/ncid/BA61760147
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Manogaran, C. (1987). Ethnic conflict and reconciliation in Sri Lanka. In University of Hawaii Press eBooks. https://doi.org/10.1515/9780824844981
- ↑ Muslim Population by country 2024. (n.d.-b). https://worldpopulationreview.com/country-rankings/muslim-population-by-country
- ↑ The Muslims of Sri Lanka One Thousand years of Ethnic Harmony 900 - 1915 : Free download, borrow, and streaming : Internet Archive. (2019, May 4). Internet Archive. https://archive.org/details/The_Muslims_of_Sri_Lanka
- ↑ The Muslims of Sri Lanka One Thousand years of Ethnic Harmony 900 - 1915 : Free download, borrow, and streaming : Internet Archive. (2019, May 4). Internet Archive. https://archive.org/details/The_Muslims_of_Sri_Lanka
- ↑ Top Burger Joints of 2024 – Yamu.lk. (2024, April 10). Yamu.lk. http://www.yamu.lk/kamu/top-burger-joints-of-2024/
- ↑ Jayawardena, P. (2020). Sri Lankan Out-Migration: Five key waves since independence. In University of Colombo, University of Colombo Review (Series III) (Vols. 1–1).[۱]
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Wickramasinghe, Y. (2019). The Major Determinant Factors Driving Youth Migration in Sri Lanka from 2019 to 2023. Kln.ac.lk. http://repository.kln.ac.lk/handle/123456789/27548
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Rathnayake, Z. (2022, March 29). Sri Lanka’s last indigenous people. https://www.bbc.com/travel/article/20220327-sri-lankas-last-indigenous-people
- ↑ Weerasekara, P. (2021). The value of protecting endangered language .in Culture: with special reference to examine the Vedda.
- ↑ Sri Lanka: Full Country Dossier. (2024). https://www.opendoors.org/research-reports/country-dossiers/WWL-2024-Sri-Lanka-Full-Country-Dossier.pdf
- ↑ K V Kurmanath. (2024, April 19). Veddas of Sri Lanka has a close genetic link with India: Study. BusinessLine. https://www.thehindubusinessline.com/news/science/veddas-of-sri-lanka-have-close-genetic-link-with-india-study/article68083697.ece
- ↑ Korf, B., Silva, K. T., Center for Development Research, University of Bonn, & Department of Sociology, University of Peradenyia. (2003). Poverty, ethnicity and conflict in Sri Lanka [Journal-article].[۲]