گروه های قومی اسپانیا

تا سال 1975، سیاست اسپانیا، برخلاف کشور همسایه خود، فرانسه، نسبت به گروه های قومی بیشتر متحد و متمرکز کننده بود. چارچوب لیبرال دموکراسی در اسپانیا اجازه می داد که بخش خصوصی بتواند فرهنگ های منطقه ای و زبان های محلی را زنده نگاه دارد. قومیت ها در اسپانیا به چند دسته تقسیم می‌شوند:

کاتالونیا

در گوشه شمال شرقی شبه جزیره ایبریا در اسپانیا، چهار منطقه، سرزمین کاتالان ها را شکل داده اند. جامعه کاتالان خود گردان است و 6.5 درصد سرزمین کشور اسپانیا را به خود اختصاص داده است. این منطقه شامل بارسلونا، گرونا( Gerona)، لریدا(Lérida)، و تاراگونا(Tarragona) است. در خارج از اسپانیا، این جمعیت کاتالان را می توان در فرانسه، در امتداد شرقی پیرنه(Pyrenees) و در آندورا پیدا کرد. جمعیت این منطقه در اسپانیا در سال 1986 حدوداً 6 میلیون نفر بود، که حدود 4.6 میلیون نفر فقط در بارسلونا ساکن بودند. منطقه کاتالان از ثروتمند ترین مناطق اسپانیا است که مهاجرین زیادی را به خود جذب کرده است، به خصوص از آندلس. از سال 1900 تا 1981، حدود 2.4 میلیون نفر به این منطقه مهاجرت کردند.

تا پایان دهه 80، حدود 6.5 میلیون نفر به زبان کاتالان صحبت می‌کردند(البته به احتساب گویش های مختلف آن مانند والنسیا(Valencian) و مایورکا(Majorcan)).

گالیسیا

گالیسیان‌ها( Galicia) در چهار منطقه در اسپانیا که در ساحل شمال غربی شبه جزیره ایبریا واقع شده است، ساکن هستند، ولی زبان آنها تا حدی به زبان پرتغال شمالی نزدیک است. این منطقه خود گردان است و حدود 6 درصد سرزمین شبه جزیره را به خود اختصاص داده است. این چهار منطقه عبارتند از: کرونیا(Coruna)، لوگو(Lugo)، اورنس(Orense)، و پونته ودرا(Pontevedra). جمعیت این منطقه در سال 1986 حدود 2.8 میلیون نفر بود. هیچ کدام از این مناطق، پرجمعیت نیستند، برخلاف مناطق باسک و کاتالان، که بسیار غنی، شهری، و صنعتی شده هستند؛ گالیسیا به نسبت فقیر و وابسته به کشاورزی مانده است و بیشتر با جوامع و گروه های روستایی اداره می‌شود. علاوه بر آن، کشاورزی در آن نسبت به مناطق دیگر اسپانیا، تا حدی عقب مانده و بدوی است، و محصولاتی هم که از این منطقه می آید بسیار کم است. زبان این منطقه بسیار کم رواج یافته است و فقط درصد کمی از مردم آن را متوجه می‌شوند.

باسک

این منطقه در سواحل خلیج بیسکی(Biscay) در امتداد خود تا شمال فرانسه واقع شده است. این منطقه در جنوب ریو ابرو(Rio Ebro)، در محل تلاقی پیرنه و کوردیله را کانتا بریکا(Cordillera Cantabrica) است. این منطقه در حدود 21000 کیلومتر مربع وسعت دارد و 3000 کیلومتر مربع آن در فرانسه واقع شده است. 18000 کیلومتر مربعی که در اسپانیا قرار دارد، حدود 3.6 درصد سرزمین اسپانیا را به خود اختصاص داده است. حدود 3 میلیون نفر در اواخر دهه 80 در آن ساکن بودند؛ تقریباٌ 300000 نفر در فرانسه و 2.7 میلیون نفر در اسپانیا.باسک ها از قدیمی ترین مردمان اروپا هستند. این منطقه خود گردان، نسبت به سایر مناطق قومی اسپانیا، موجودیت سیاسی برتری دارد.

در قرن بیستم، بیشتر اقتصاد باسک بر پایه صنعت استیل، و نیز کشتی سازی، و فروش فلزات استوار بود. بسیاری از اسپانیایی ها، در جستجوی شغل، به این منطقه مهاجرت کردند.

صحبت به زبان باسک، رو به کاهش است، به خصوص بعد از سال 1950. از کل جمعیت این منطقه فقط 13 درصد می‌توانند این زبان را بخوانند، 23 درصد می‌توانن آن را متوجه شوند، و 21 درصد به این زبان صحبت کنند. می توان نتیجه گرفت که ادامه حیات این زبان بیشتر به دلیل صحبت کردن بودن، نه خواندن و نوشتن آن. مقامات رسمی این منطقه اقداماتی مهم برای احیای این زبان ترتیب داده اند. به خصوص در تلویزیون و در آموزش و پرورش، ولی هنوز میزان موفقیت این اقدامات، حداقل تا نسل بعدی، مشخص نیست.

مردم باسک فرهنگ خود را بسیار متفاوت از سایر اسپانیایی ها می‌دانند. این منطقه ادبیاتی بسیار قوی و غنی دارد و از قرن بیستم به بعد ، نگارش در آن بسیار متحول شده است.  نویسندگان زن بسیاری در باسک وجود دارند از جمله اورِتابیزکایا(Urretabizkaia) و نیز بِرناردو آکساگا(Bernardo Atxaga) که برنده جایزۀ ملی داستان نویسی شده است. علاوه بر ادبیات، بسیاری از ویژگی های فرهنگی و اجتماعی باسک، در موسیقی و رقص آن وجود دارد. رقص های مردم باسک بیشتر حالت سنتی و نمادین دارد و معنای خاصی برای اهالی باسک دارد. بیشتر رقص ها توسط مردان انجام می شود. بیشتر موسیقی این رقص ها با نواختن فلوت است و نوازنده همزمان آلت موسیقی به نام دانبولینا(Danbolina) را که به مچ چپ خود می بندد به صدا در می‌آورد و یا با پای خود بر طبلی ضربه می‌زند.

ژیتان ها

ژیتان‌ها( Gitanos) مردمان رومانی در اسپانیا، ژیتان نامیده می‌شوند. این رومانیایی های اسپانیایی نزدیک به یک میلیون نفر جمعیت دارند که 37 درصد آنان در آندلس، 10 درصد در کاتالونیا، 10 درصد در مادرید و 13 درصد در والنسیا سکونت دارند. زبان ژیتان ها کالو(Calo) نام دارد که تلفیقی از چندین گویش منطقه ای در اسپانیا و رومانی است. فرهنگ این اقلیت به فرهنگ مردم آندلس نزدیک است و حتی موسیقی آنان نیز شباهت بسیاری به یکدیگر دارد.

تشخیص اینکه چه فردی از اقلیت ژیتان هست و چه فردی به این اقلیت تعلق ندارد بسیار دشوار است. از آنجایی که موزیک و هنر این افراد نیز تا حد زیادی با فرهنگ اسپانیا در آمیخته است. شاید تنها راهی که بتوان این افراد را تشخیص داد این باشد که خود را معرفی کنند.

به نظر می‌رسد که واژه ژیتان در اسپانیا از نظر اجتماعی، بار معنایی منفی دارد، و در واقع به افرادی در پایین ترین سطح جامعه اشاره می کند. ولی باید بدانیم که ژیتان ها بیشتر از آنکه خارجی یا غیر خودی محسوب شوند، اسپانیایی واقعی و اصیل هستند.

بیشتر افراد مشهوری که به این اقلیت تعلق دارند خواننده و نوازنده و اهل موسیقی و هنر می‌باشند. بسیاری از آنان در عرصه هایی مانند سینما، شعر، و ادبیات فعالیت دارند. یکی از گروه های موسیقی شناخته شده جیپسی کینگز(Gypsy Kings) نام دارد که نیکولاس رِیِز(Nicolas Reyes) که خود نیز یک ژیتان بود در آن خوانندۀ اول بود.

نیز نگاه کنید به

اقوام و قبایل مالی؛ اقوام و قبایل سیرالئون؛ گروه های قومی اتیوپی؛ اقوام و قبایل زیمبابوه؛ گروه های قومی قزاقستان؛ ساختار قومی جمعیت بنگلادش؛ نژادها و اقوام سریلانکا؛ گروهای قومی و نژادی در تاجیکستان؛ اقلیت های قومی سوریه؛ نژادهای آرژانتین؛ اقوام و نژادهای اردن؛ نژاد در اسپانیا؛ نژادها در زیمبابوه؛ اقوام و نژادهای سودان؛ نژاد در کوبا؛ نژاد در ژاپن؛ نژاد افغانستان؛ نژاد در سنگال؛ نژادها و اقوام قزاقستان