مجموعه غارهای موگائو دون خوانگ
مجموعه غارهای«موگائو دون خوانگ(Mogao Dunhuang Caves. Gansu Provonce)» واقع در شمال غربی چین، پردامنه‌ترین، باشکوه‌ترین و کاملترین گنجینه‌ی هنر بودایی در جهان به‌شمار می رود.
این مجموعه غارهای پنج طبقه‌ای ظریف و زیبای هنری، در دو کیلومتری حومه‌ی شهر دون هوان در استان گانسو در شمال غربی چین و در دامنه‌ی کوه«مینگ شَن(Mingshan)» جای گرفته است. سنگ تراشی و کنده کاری این غارها از سال366میلادی آغاز تا قرن هفتم و عصر سلسله‌ی تانگ، شمار آنها به بیش از یک هزار غار رسید، از این رو آنها را غار هزار بودا هم می نامند.
استادان ماهر سنگ تراش، همزمان با كندن غارها مجسمه‌هایی از بودا و شاگردانش را نیز در دل این غارها به بهترین و زیباترین وجه ممكن و بامهارت و ظرافت از سنگ تراشیده و از این طریق عمق ایمان و باور خود به بودا را به نمایش گذاشته‌اند. از آنجا كه این مجموعه غارها در کنار«جاده‌ی ابریشم» قرار دارد، به‌عنوان پلی میان ادیان، فرهنگ‌ها و دانش هنری شرق و غرب ارتباط برقرار نموده و مهارت‌های هنری سایر ملل با هنرهای ملی چین را در هم آمیخته و سبک‌های هنری مختلف به كار رفته در آن باعث شكوه، عظمت، ظرافت و زیبایی هرچه بیشتر این گنجینه‌ی تاریخی- هنری شده است.
علیرغم تحولات گسترده‌ی تاریخی و تخریب‌های به عمل آمده، درحال حاضر500 غار و 50 هزار متر مربع نقاشی دیواری و بیش از دو هزار پیكره‌ی متنوع سنگی در این مجموعه حفظ شده است كه تزیینات لباس و ویژگی‌های دوره‌های مختلف تاریخی در آنها به وضوح نمایان است. نقاشی‌های دیواری این مجموعه نیز در نوع خود بی نظیر و بسیار باعظمت است كه اگر تمام آنها به هم متصل شوند به صورت دالانی به طول30 کیلومتر نقاشی در می آید. موضوع این نقاشی‌های دیواری را اغلب مسایل مربوط به آیین بودا، از جمله تصاویر بودا، پیروان بودا، حکایت‌های بودایی، داستان‌هایی از هند، آسیای میانه و چین و نقاشی‌های تلفیق شده با آیین بودا و اشخاص تاریخی تشكیل می دهند. در این نقاشی‌ها كه در دوران‌های مختلف خلق شده‌اند، زندگی اجتماعی، لباس‌ها و کلاه‌ها، سبك پیكر تراشی، معماری، موسیقی و رقص و آکروبات ملل مختلف واقع در مسیر جاده‌ی ابریشم نقش بسته و حوادث تاریخی و مبادلات فرهنگی چین با دیگر كشورها در آن به ثبت رسیده است.
از اینرو، دانشمندان غربی این نقاشی‌های دیواری را«کتابخانه‌ی دیواری» می نامند. در سال1900میلادی، پس از كاوش‌هایی كه در این غارها صورت گرفت، یک اتاق مخفی نگهداری کتاب به طول و عرض سه متر کشف شد كه مردم آن را«غار نگهداری کتاب» نامیده‌اند. در درون این غار کتاب‌ها، پارچه‌های بافته شده، دستنوشته‌ها، نقاشی‌ها و تصاویر بودایی و حدود 50 هزار مورد اثر نادر یافت شد كه تاریخ آنها از قرن چهارم تا قرن یازدهم میلادی بود و موضوعات آنها تاریخ، جغرافی، سیاست، ملل مختلف، مسایل نظامی، زبان و خط، ادبیات و هنر و مذهب، علوم پزشکی، علوم و فنون و سایر موضوعات كه درواقع، دایره المعارفی از دوران باستان چین است.
پس از کشف این غار کتاب‌ها، متأسفانه بسیاری از این آثار را خارجیان به سرقت برده و هم اکنون در انگلیس، فرانسه، روسیه، هند، آلمان، دانمارک، سوئد، کره‌ی جنوبی، فنلاند و آمریکا نگهداری می شود که معادل دو سوم کل آثار کشف شده از این غار است. این گنجینه‌ی عظیم تاریخی، فرهنگی و هنری در سال1987میلادی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید[۱].
نیز نگاه کنید به
- آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی ثبت شده کشور چین در فهرست میراث جهانی
- غارهای سنگی یون گانگ
- غارهای سنگی لونگ مینگ