موزه‌های تاجیکستان

موزه ملی تاجیکستان باستان در سال 2001 افتتاح گردید. در این موزه بیش از صد هزار آثار و اشیا تاریخی گرد آورده شده‌است. این اشیا تاریخی در نتیجه کاوش‌‌های باستان‌شناسی از نقاط مختلف تاجیکستان پیداشده که از عهد حجر تا قرن 15 را در بر می‌‌گیرد.

مهم‌ترین آثار عهد حجر، اینئالیت و بُرُنز است که از نواحی لاهوتی (خاولینگ)، سرزم (پنجکنت) وادی حصار، وخش و بشکنت کشف گردیده‌اند.

آثاری که از تخت سنگین به دست آمده، مربوط به دوران یونانی - باختر بوده که در آن‌ها آمیزش فرهنگ شرق و غرب خیلی خوب دیده می‌‌شود. در این یادگاری دو معبد شناخته شده‌است که یکی مربوط به الهه آب و دیگری مربوط به موکل آتش است. این معبد به نام «معبد آکس» مشهور می‌‌باشد.

از این ناحیه مقدار زیادی آثار طلایی، نقره‌ای، برنجی و آلات ساخته شده از استخوان فیل پیدا شده‌‌است. مهم‌ترین آن‌ها پیکره‌‌های آپالون، مرسی، دئانیس و اسکندر مقدونی است. همچنین آثار بسیاری دیگر مربوط به این دوران یافت شده که در تالار‌های این موزه نگهداری می‌‌شود.

اشیا باستانی کشف شده در نتیجه کاوش‌های باستان­‌شناسی پنجکنت قدیمی از قرون 5 و 7 میلادی می‌‌باشد که از هنر والای دیوارگری، پیکره‌سازی و هنرمندی سغدیان خبر می‌‌دهد. این شهر که یکی از شهر‌های اساسی سغد بوده، در آن تعداد زیادی از دیواره‌نگاری‌‌ها یافت گردیده‌است. در این دیواره‌نگاری‌‌ها، اسطوره‌‌ها و روایات و مراسم‌‌های گوناگون مردم ایرانی‌نژاد به تصویر کشیده شده که مشهورترین آن‌ها صحنه‌‌های «هفتخوان رستم»، «داستان اسفندیار» و «مرگ سیاوش» می‌‌باشند.

موزه ملی کمال‌الدین بهزاد

موزه ملی کمال‌الدین بهزاد بزرگترین موزه جمهوری و یکی از مراکز مدنی و فرهنگی تاجیکستان است. این موزه در خیابان عینی شهر دوشنبه واقع گردیده است. این موزه در سال 1934 بر اساس موافقت حزب کمونیست تاجیکستان به عنوان نمایشگاه دستاورد‌های صنعتی، کشاورزی و علمی آکادم اتحاد جماهیر شوروی تأسیس شد و در سال 1959 با قرار وزارت مدنیت (وزارت فرهنگ) جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان با موزه هنر تصویری متحد گردید که اکنون هم در این موزه آثار شگفت‌انگیز و نادر موجود است. در موزه کمال‌الدین بهزاد آثار و اسنادی در ز مینه‌‌های باستان‌شناسی، نژادشناسی، دوران تشکیل حاکمیت شوروی در تاجیکستان و ساختار حیات نو در سرز مین قدیمی تاجیکان در معرض نمایش قرار دارد. همچنین انواع هنر‌های تصویری شامل نقاشی، سیاه‌قلم، تندیس‌سازی به نمایش گذاشته شده‌است.

این موزه دارای شعبه‌‌های طبیعی، تاریخ پیش از انقلاب، دوره شوروی، هنر‌های تصویری، بنیاد‌های تاریخ و کشورشناسی، علمی و مردمی است و بیش از 52 هزار (طبق آمار سال 1987) اثر نمایشی دارد. شعبه طبیعت شامل نقشه تاجیکستان، نمونه گیا‌هان و حیوانات و منابع زیرز مینی است. در شعبه تاریخ پیش از انقلاب، آثار نمایشی مربوط به تاریخ دوره میانه، تاریخ اجتماعی قوم تاجیک در دوره انقلاب سال‌های 1905-1907 مشاهده می‌‌شود که شامل  اسباب و ابزارآلات، اشیا نقره‌ای و طلایی، ظروف‌ سفالی و آثاری از هنر معماری است. افزون بر این‌ها، آثار نادری از بقایای دیوارنگاره‌‌های شهر پنجکنت قدیم، تصاویری از بنا‌های محتشم دوره تیموریان (1370-1507)، عکس‌‌هایی از اولین کارخانه‌‌های صنعتی آسیای میانه و تصاویر از سران شورشی سال 1917 در شعبه مذکور وجود دارد. شعبه تاریخ شامل آثاری از این دوران‌‌ها است: پیروزی انقلاب اکتبر و ایجاد حاکمیت شوروی در تاجیکستان (26-1917)، غلبه سوسیالیسم (29-1926)، اوضاع کشاورزی جمهوری در دوران جنگ جهانی دوم (44-1929)، تاجیکستان در سال‌های جنگ بزرگ وطنی (45-1941)، رشد صنعت کشاورزی جمهوری بعد از جنگ (59-1946)، پیشرفت صنعت پنبه‌کاری در جمهوری (80-1946)، صنعت کشاورزی در دوره سوسیالیسم (80-1959)، پیشرفت صنعت نیروی برق (80-1946)، صنعت ماشین‌سازی و فلزکاری (80-1946)، پیشرفت صنایع معادن، صنایع سبُک، وسایط نقلیه، صنعت مخابرات، ساختمان سازی و آبادانی، ترقی سطح علم و دانش، ادبیات و هنر، مؤسسه‌‌های مدنی و فرهنگی، رادیو و تلویزیون، مطبوعات، بهداشت، تأمینات اجتماعی، ورزش (80- 1948) و غیره.

در شعبه‌‌های مردمی، اسناد تاریخ و دین و مذاهب و … نیز وجود دارد. در تهیه و تکمیل مجموعه‌‌های گوناگون این موزه، دانشمندان مشهوری چون  م.س. آندریف، ا. ی. یاکبوفسکی، م. اِ. دیاکونف، اِ. کسلیاکوف. ب.ا. لتونسکی، ا. مختاراف، ن.ن. نعمت‌اف نقش اساسی داشته‌اند.

نیز نگاه کنید به

موزه‌های روسیه؛ موزه‌های کانادا؛ موزه های لبنان؛ موزه های مصر؛ موزه‌های تونس؛ موزه های چین؛ موزه های سنگال؛ موزه های کوبا؛ موزه‌های فرانسه؛ موزه های ساحل عاج؛ موزه‌های زیمبابوه؛ موزه‌های تایلند؛ موزه های اردن؛ موزه‌های اتیوپی؛ موزه‌های سیرالئون؛ موزه‌های قطر؛ موزه های مالی.