نهادها و سازمان‌های فرهنگی اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''نهادها و سازمان هاي فرهنگي دولتي و غير دولتي'''
نهادها و سازمان‌های فرهنگی دولتی و غیر دولتی


الف. انجمن نويسندگان اردني: انجمن نويسندگان اردن، موسسه اي فرهنگي و مردمي به شمار مي رود كه سيستمي مستقل و داراي نظامي وي‍ژه خود است. اين موسسه براي اولين بار به عنوان انجمن عادي، در سال 1966 ميلادي در عمان پايتخت [[اردن]] به ثبت رسيد و از آن زمان تا كنون دو بار در سال هاي 1971م و 1974م قانون اين موسسه تعديل و اصلاح گشته است.
به طور کلی مؤسسات فرهنگی [[اردن]] در انواع ذیل خلاصه می‌شوند:


اولين نشست اين انجمن به صورت رسمي در سال 1974م در باشگاه فارغ التحصيلان دانشگاه اردن برگزار شد كه در آن نماينده اي از سوي وزارت كشور حضور داشت و با يك دقيقه سكوت به احترام محمود سيف الدين الايراني يكي از اعضاي كميته موسسان اين انجمن همراه شد.
* مؤسسات فرهنگی رسمی؛
* مؤسسات فرهنگی غیررسمی؛
* مؤسسات فکری<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 272-271</ref>.


از اعضاي كميته موسسان انجمن نويسندگان اردني مي توان افراد سرشناسي همچون دكتر محمود السمرة، دكتر عبدالرحمن ياغي، ‌دكتر هاني العمد، دكتر فواز طوقان، روكس العزيزي، سالم النحاس و مرحوم محمود سيف الدين الايراني را نام برد.
==== مؤسسات فرهنگی رسمی‌ ====


از مواد اساس نامه انجمن نويسندگاني اردني مي توان به گزينه هاي زير اشاره كرد:
===== وزارت فرهنگ =====
چنان که آمد اولین بار در سال 1988 به منظور شناساندن تمدن عربی اسلامی، احیاء میراث قومی‌ در علوم و فنون و آداب، توجه به هنرمندان و نویسندگان و ادیبان و تشویق آنان، ایجاد مراکز فرهنگی و هنری و نظارت بر آن‌ها، حمایت از حرکت نشر و تالیف، ایجاد موزه‌های تاریخی و مردمی‌ و باستان شناسی، ایجاد کتابخانه و نظارت بر آنان و... تأسیس شد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 20</ref>. این وزارت خانه تلاش زیادی در جهت نشر کتاب و مجلات و اجرای نمایش‌ها، ایجاد کتابخانه‌های تخصصی، حمایت از نویسندگان و ادیبان، شرکت در سمینارها و همایش‌های مختلف، توجه به میراث فرهنگی، حمایت از انجمن‌ها و مؤسسات فرهنگی و مراکز و اتحادیه‌ها به عمل آورده است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 23</ref>.


1.   ‌فعال سازي حركت فكري و ادبي اردن از طريق گسترش آن و تلاش براي افزايش تعداد خوانندگان اردني و ايجاد ساختاري فرهنگي و فكري در نزد مردم اين كشور
===== وزارت آموزش و پرورش =====
کشور [[اردن]] در ابتدای تأسیس امارت شرقی (1921)، شاهد جنبش بزرگی در زمینه آموزش بود و برنامه‌های بسیاری در زمینه آموزش، تأسیس مدارس ابتدایی و دبیرستان اجرا کرد ولی وزارت آموزش و پرورش این کشور، در سال 1940 تأسیس شد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 23</ref>. این وزارت خانه در مناسبت‌های مختلف ملی و دینی در راه اندازی برنامه‌های فرهنگی و تفریحی شرکت و جشنواره‌ها و جشن‌های جمعی برپا می‌کند. مدارس در این برنامه مشارکت فعالی دارند. در زمان اتمام تحصیلات دانشجویان نیز جشن فارغ التحصیلی برپا می‌کند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 24</ref>. برای توضیحات بیشتر به فصل مربوطه مراجعه شود.


2.   فراهم آوري شرايط مناسب براي رشد و تحول مبدعانه نويسنده عربي در زمينه هاي آفرينش و بيان فكر خود در فضاي آزاد همگاني
===== وزارت آموزش عالی =====
قانون [[آموزش عالی اردن]] در سال 1985 به تصویب رسید. این وزارت خانه کلیه اختیارات مربوط به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی را در اختیار دارد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 28</ref>. اهداف این وزارتخانه عبارت است از ساختن هموطنان مومن، دارای روحیه مسئولیت پذیری، دنبال کننده مسائل انسانی و ارزش‌ها و توسعه آن‌ها، عالم به علوم و مهارت‌ها و معارف و نیز تربیت افراد متخصص، ایجاد مشارکت و همکاری بین مؤسسات آموزش عالی و سایر مؤسسات و...<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 43</ref> ‌. این وزارتخانه سعی در گسترش به کارگیری زبان عربی، تألیف و ترجمه بر اساس آن، یادگیری حداقل یک زبان خارجی برای آگاهی از دستاوردهای سایر کشورها، امضای توافقنامه‌های مختلف در زمینه آموزش عالی، تبادل معلومات به ویژه با کشورهای عربی و سایر کشورها، شرکت در همایش‌های ملی و بین‌المللی مربوط به آموزش عالی، ارسال نمایندگان، پذیرش نمایندگان خارجی، و آماده سازی و اجرای پروژه‌های مرتبط دارد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 45</ref>.


3.   الهام گيري از ... انساني و ملي موجود در ميراث ملي و ادبي مردم اردن و قرار دادن آن در جريان ادبيات جهاني
===== وزارت گردشگری و آثار باستانی =====
اداره گردشگری در سال 1953 با هدف توسعه اماکن سیاحتی و تنظیم فعالیت‌های گردشگری تأسیس شد. در ابتدای تأسیس، بخشی از وزارت اقتصاد و صنعت و تجارت به شمار می‌رفت که در سال 1960 به صورت یک اداره مستقل شروع به فعالیت نمود و در سال 1967 به وزارتخانه تبدیل شد. در ابتدا، اداره باستان شناسی نیز بخشی از آن بود، اما به تدریج جدا شد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 45</ref>.


4.   صدور مطبوعات و نشريات ادبي كه به عنوان تريبوني براي نويسنده اردني و انتشار آثارش در آن باشد
گردشگری نقش مهمی ‌را در توسعه اقتصادی از طریق سهم بالای آن در درآمد ملی اردن ایفا می‌کند. در سال 1990 میزان این درآمد به حدود 7/116 میلیون دینار رسید. این وزارتخانه، اماکن تفریحی و گردشگری بسیاری را در مناطق مختلف اردن به ویژه در عجلون و جبل نیبو ایجاد کرده است؛ از جمله مدرسه میناکاری که با هزینه 300 هزار دینار تأسیس شده است و منزل ملک عبدالله در شهر معان که با نوسازی، به یک موزه تاریخی برای علاقه‌مندان تبدیل شده است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 46</ref>.


5.   تلاش براي تامين سطح زندگي مناسب براي نويسندگان اردني، تا بتوانند در شرايط ثبات مادي و معنوي آثار درخشاني را ابداع و به جاي بگذارند
===== اداره آثار باستانی =====
قانون تأسیس اداره باستان شناسی در جهت حفظ آثار باستانی، در سال 1923 صادر شد و در سال 1925 با حفظ و نگهداری این آثار در جرش و در قلعه اسلامی ‌در کرک آغاز شد. در سال 1936 «لانکستر‌هاردنگ» به سمت مفتش آثار باستانی بخش شرقی [[اردن]] منصوب گشت و در سال 1948 مسئولیت منطقه وسیعی از فلسطین نیز به وی واگذار شد. وی توانست بخش زیادی از آثار باستانی بخش شرقی [[اردن]] را کشف کند و به ضبط و تصویر برساند. در سال 1951 موزه‌ای در قلعه برای نشان دادن آثار عصر سنگ تا عصر اسلامی ‌افتتاح شد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص57</ref>.


تعداد اعضاي انجمن نويسندگان اردني را بيش از هزار تن مي توان برشمرد كه در كميسيون شعر، كميسيون داستان و رمان، كميسيون نقد ادبي، كميسيون درام، ادبيات كودكان، ميراث ملي و كتابخانه مشغول به كار هستند.
===== وزارت تبلیغات و رسانه‌های [[اردن]] =====
وزارت تبلیغات و رسانه‌های [[اردن]] در سال 1964 تأسیس شد. در ابتدا، نام آن وزارت فرهنگ و تبلیغات بود برطبق قانون سال 1978 سازمان‌های تلویزیون، رادیو، اداره چاپ و نشر، خبرگزاری [[اردن]] تحت نظارت آن فعالیت می‌کردند. اهداف این وزارتخانه عبارت است از:


ب. موسسه عبدالحميد شومان: موسسه فرهنگي عبدالحميد شومان در سال 1980 ميلادي با تصميم هيئت عمومي بانك عربي و در سالروز عبدالحميد شومان موسس اين بانك در عمان پايتخت اردن آغاز به كار كرد.
* برنامه‌ریزی و آگاه سازی فکری در کشور و ترسیم سیاست‌های عمومی‌ ادارات و مؤسسات رسمی‌ تبلیغاتی و نظارت بر آن‌ها؛
* تنظیم فعالیت‌های تبلیغاتی و فکری مؤسسات تحت نظارت خود بر اساس ایمان به خداوند و حقیقت‌گویی و تأکید بر ارزش‌های اخلاقی؛
* یجاد حس وطن دوستی و افتخار به آن و تأکید بر ارزش‌هایی چون عدالت و مساوات و...<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 60</ref>.


از آغاز به كار اين موسسه فرهنگي، اعضاي آن اهدافش را اين گونه برشمردند:
===== اداره چاپ و نشر =====
قانون چاپ و نشر در سال 1993 صادر شد، و ماده 3 آن تأکید دارد که کلیه مطبوعات اردنی دارای آزادی هستند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 63</ref>. اداره چاپ و نشر، قدیمی‌ترین اداره وزارت تبلیغات و رسانه‌ها محسوب می‌شود. این اداره، در سال 1946 در زمان استقلال [[اردن|کشور اردن]] تأسیس شد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 79</ref>. وظایف این اداره عبارت‌اند از: حفظ و نگهداری و مرمت آثار باستانی با روش‌های علمی‌ و هنری، جلوگیری از نابودی آن‌ها، ثبت آن‌ها، نشر فرهنگ آثار باستانی، تأسیس مؤسسات و موزه‌ها در شهرهای مختلف و شناساندن اهمیت این آثار<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 82</ref>.


1.   سهم داشتن مستقيم و غير مستقيم در پژوهش هاي علمي عربي و فعال سازي آن از طريق موسسات، كميسيون ها و افراد كه به افزايش معرفت و علم آموزي جهان عرب بينجامد و اهتمام موسسه عبدالحميد شومان بيشتر متوجه پژوهش ها، مطالعات در علوم تجربي، تطبيقي و تكنولوژي و همچنين به علوم انساني است.
===== وزارت جوانان =====
وزارت جوانان کار خود را از سال 1966 آغاز نمود و هدف آن توجه به جوانان و امور آن‌ها، ایجاد روح مسئولیت و ساختن جوانان مؤمن و نیرومند بود<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 83</ref>. وزارت جوانان تاکنون سلسله برنامه‌های فرهنگی، کنفرانس‌ها و نمایش‌های زیادی برای جوانان برگزار کرده و کتاب‌ها و مجلات بسیاری زیادی به چاپ رسانده و برنامه‌های متنوعی برای جوانان اردنی که در 22 کشور خارجی تحصیل می‌کنند فراهم دیده است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 64</ref>.


2.   سهيم شدن در ساخت نسلي از دانشمندان، كارشناسان و متخصصان عرب كه به زمينه هاي علوم تجربي، تطبيقي و تكنولوژي مي پردازند و استفاده جهان عرب از دستاوردهاي اين افراد كه در شرايط كنوني علوم آزمايشگاهي و فناوري و خبره شدن در آن اهميت ويژه اي در جهان به دست آورده است.
===== وزارت اوقاف و امور و مقدسات اسلامی =====
از زمان تأسیس امارت شرقی [[اردن]]، توجه و اهتمام زیادی به اوقاف اسلامی‌ معطوف شد. در این راستا قانون تأسیس وزارت اوقاف اسلامی‌ در سال 1280 هجری قمری صادر شد. اهداف این وزارتخانه عبارت‌اند از:


موسسه عبدالحميد شومان تا كنون توانسته است اقداماتي همچون تشويق به ايجاد جنبشي فرهنگي و علمي با مشاركت آحاد مردم اردن را انجام دهد و تسهيلاتي را براي كسب مهارت هاي شغلي از طريق علمي و فرهنگي با حضور كارشناسان و به كارگيري دستگاه هاي جديد به مردم اين كشور ارائه دهد. اين موسسه همچنين از آغاز به كار خود با ميزباني از مشاهير ادبي جهان عرب در اردن همچون محمود درويش، عبدالوهاب البياتي، بلند الحيدري، توفيق فياض و سمير فريد توانسته است همكاري هاي مستمر خود با اين افراد و افراد ديگري كه در قيد حيات هستند تا كنون ادامه دهد.
* محافظت از مساجد و اموال اوقاف و حفظ و ترمیم آن‌ها؛
* توجه به توسعه مساجد برای ادای رسالت اسلامی ‌آن؛
* پرورش روحیه فداکاری و جهاد و ایثار در میان مردم؛
* پرورش اخلاق اسلامی؛


ج. موسسه آل البيت: اين موسسه به عنوان يك هيئت علمي اسلامي و جهاني،‌مستقل، غير دولتي خود را معرفي كرده است. موسسه آل البيت در سال 1980 ميلادي به دستور ملك حسين پادشاه مرحوم اردن ايجاد و ناصرالدين الاسد به عنوان رئيس آن مامور تشكيل موسسه شد.
* حمایت از فعالیت‌های اسلامی، آموزش دینی، ایجاد مؤسسات، مراکز دینی، مدارس حفظ قرآن، محافظت از میراث اسلامی ‌و نشر فرهنگ اسلامی<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 101</ref>.


پيش از تشكيل جلسات موسسه آل البيت، در تاريخ 2/2/1981 ميلادي 23 تن از دانشمندان جهان اسلام اساسنامه اين موسسه را تنظيم و تصويب كردند.
این وزارت خانه فعالیت‌ها و اهداف خود را از طرق زیر پیگیری می‌کند:


از اهداف موسسه آل البيت مي توان معرفي شريعت اسلامي و تجلي نقاط درخشان آن،‌پاكسازي فرهنگ اسلامي از آن چه كه باعث تيرگي آن مي شود و ترويج مفاهيم دقيق از اسلام و ميراث برجاي مانده از آن دانست.
* تهیه کادر مجرب متشکل از خطیبان، مدرسین و معلمین و واعظان؛
* ایجاد مراکز مرتبط در جامعه؛
* دارالقرآن‌ها و دبیرستان‌های تخصصی و مراکز فرهنگی اسلامی‌؛
* شناساندن تمدن اسلامی؛
* تقویت زبان عربی و...<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 107</ref>.


هم چنين ابراز جهان بيني اسلامي در شرايط كنوني، همكاري بيشتر علماي اسلامي و تبادل نظر در نشست هاي ساليانه از ديگر اهداف اين موسسه است.
این وزارتخانه در هر مسجد یک کتابخانه مخصوص فرهنگ اسلامی‌ و دارالقرآن دایر و مجله مخصوص «هدی الاسلام» را در جهت اهداف خود منتشر کرده است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 113</ref>. و دارای دو چاپخانه در شهرهای قدس و عمان است، که در آن‌ها قرآن، مجله، تقویم سالانه، آموزش‌های حج و کتاب‌های مدرسه به چاپ می‌رسد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 113</ref>. حفظ و مراقبت و ترمیم «مسجد الاقصی» و قبه «الصخرة المشرفــة» بر عهده وزارت اوقاف [[اردن]] است که برای ترمیم این قبه حدود ده‌میلیون‌دینار هزینه شده است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 114</ref>.


از ديگر نهادها و سازمان هاي فرهنگي اردن كه تاثير گذاري قابل ملاحظه اي در تاريخ معاصر اين كشور داشته اند. مجمع زبان عربي اردن، مجمع فكر عربي، موسسه نور الحسين، جمعيت كتابخانه هاي اردن و چند موسسه كوچك هستند.
==== مؤسسات فرهنگی غیر رسمی ====
مؤسسات فرهنگی غیر رسمی‌ عمدتاً انجمن‌های فرهنگی فعال در [[اردن]] می‌باشند که از زمان برپایی دولت پادشاهی اردن آغاز به کار کرده‌اند که بیشتر آن‌ها در شهرهای بزرگ قرار دارند؛ مهم‌ترین این انجمن‌ها، انجمن امیرعبدالله است که گروهی از ادیبان و شاعران [[سوریه]]، عراق، [[لبنان]] و [[اردن]] در آن فعالیت می‌کنند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 115</ref>. از دیگر انجمن‌های فرهنگی [[اردن]] می‌توان بدین شرح نام برد؛ انجمن «هومنتمن» در عمان تأسیس در سال 1946، انجمن «الشباب الریاضی» در سال 1946، انجمن «الاهلی» در سال 1944، انجمن «الجزیرة» در سال 1947، انجمن «الجیل الجدید» در سال 1950، انجمن «خریجی الجامعــة الامیرکیــة»، انجمن «الاسرة البیضاء»، انجمن «الشابات المسیحیات»؛ بیشتر این انجمن‌ها در دو شهر سلط و اربد مستقرند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 116</ref>. علاوه بر این انجمن‌ها مؤسسات فرهنگی غیررسمی دیگری نیز در [[اردن]] وجود دارد که اهم آن‌ها عبارت‌اند از:
 
===== گروه کتابخانه‌های [[اردن]] =====
گروه کتابخانه‌های [[اردن]] که در سال 1965 تأسیس شد. اهداف آن شامل تأسیس کتابخانه‌های مختلف و مراکز ثبت و آرشیو، توسعه خدمات و امکانات کتابخانه‌ها و بهبود فضاهای کتابخانه‌ها و... است.
 
===== انجمن نویسندگان اردن =====
انجمن نویسندگان اردنی که مؤسسه‌ای فرهنگی و مردمی به شمار می‌رود و دارای نظام مستقل ویژه‌ای است. این مؤسسه برای اولین بار به عنوان انجمنی عادی، در سال 1966 میلادی در عمان پایتخت [[اردن]] به ثبت رسید و از آن زمان تا کنون دوبار در سال‌های 1971م و 1974م قانون این مؤسسه تعدیل و اصلاح شده است. اولین نشست این انجمن به صورت رسمی در سال 1974م در باشگاه فارغ التحصیلان دانشگاه [[اردن]] برگزار شد که در آن نماینده‌ای از سوی وزارت کشور حضور داشت و با یک دقیقه سکوت به احترام [[محمود سیف الدین الایرانی]] یکی از اعضای کمیته مؤسسان این انجمن همراه شد.
 
از اعضای کمیته موسسان انجمن نویسندگان اردنی می‌توان افراد سرشناسی همچون دکتر محمود السمرة، دکتر عبدالرحمن یاغی، ‌دکتر‌هانی العمد، دکتر فواز طوقان، روکس العزیزی، سالم النحاس و مرحوم محمود سیف الدین الایرانی را نام برد. این انجمن با هدف توسعه حرکت فکری و ادبی در [[اردن]]، شناساندن ادیبان و نویسندگان مناطق اشغالی و دفاع از حقوق آنان، تشویق طرح‌ها و تحقیقات در زمینه‌های ادبیاتی و فکری، صدور و چاپ مطبوعات ادبی، تحکیم روابط بین ادیبان و... به ‌وجود آمد<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 120</ref>.
 
از مواد اساسنامه انجمن نویسندگان اردنی می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:
 
* فعال سازی حرکت فکری و ادبی اردن از طریق گسترش آن و تلاش برای افزایش تعداد خوانندگان اردنی و ایجاد ساختاری فرهنگی و فکری در نزد مردم این کشور؛
* فراهم آوری شرایط مناسب برای رشد و تحول مبدعانه نویسندگان عربی در زمینه‌های آفرینش و بیان اندیشه در فضای آزاد همگانی؛
* الهام‌گیری از جوانب انسانی و ملی موجود در میراث ملی و ادبی مردم [[اردن]] و قرار دادن آن در جریان ادبیات جهانی؛
* صدور مطبوعات و نشریات ادبی که تریبونی برای نویسنده اردنی و انتشار آثارش به شمار می‌رود؛
* تلاش برای تأمین سطح زندگی مناسب برای نویسندگان اردنی، تا بتوانند در شرایط ثبات مادی و معنوی آثار درخشانی را خلق و ماندگار کنند.
 
تعداد اعضای انجمن نویسندگان اردنی را بیش از هزار تن می‌توان برشمرد که در کمیسیون‌های شعر، داستان و رمان، نقد ادبی، درام، ادبیات کودکان، میراث ملی و کتابخانه مشغول به کار هستند. دهه هشتاد شاهد تحولات بزرگی در زمینه مؤسسات فرهنگی بود و انجمن‌ها و مؤسسات زیادی در زمینه‌های فرهنگی پدید آمدند. یکی از مهم‌ترین این موسسات فرهنگی موسسه عبدالحمید شومان می‌باشد.
 
===== مؤسسه عبدالحمید شومان =====
مؤسسه فرهنگی عبدالحمید شومان در سال 1980 میلادی با تصمیم هیئت عمومی بانک عربی و در سالروز عبدالحمید شومان مؤسس این بانک در عمان پایتخت [[اردن]] آغاز به کار کرد. از آغاز به کار این مؤسسه فرهنگی، اعضای آن اهدافش را این گونه برشمردند:
 
* شرکت مستقیم و غیرمستقیم در پژوهش‌های علمی عربی و فعال سازی آن از طریق مؤسسات، کمیسیون‌ها و افراد که به افزایش معرفت و علم آموزی جهان عرب بینجامد. اهتمام مؤسسه عبدالحمید شومان بیشتر متوجه پژوهش‌ها و مطالعات در علوم تجربی، تطبیقی و تکنولوژی و همچنین علوم انسانی است؛
* سهیم شدن در ساخت نسلی از دانشمندان، کارشناسان و متخصصان عرب که به زمینه‌های علوم تجربی، تطبیقی و تکنولوژی می‌پردازند و استفاده جهان عرب از دستاوردهای این افراد که در شرایط کنونی علوم آزمایشگاهی و فناوری در آن اهمیت ویژه‌ای در جهان به دست آورده است.
 
مؤسسه عبدالحمید شومان تاکنون اقداماتی همچون تشویق به ایجاد جنبشی فرهنگی و علمی با مشارکت آحاد مردم [[اردن]] را انجام داده و تسهیلاتی را برای کسب مهارت‌های شغلی از طرق علمی و فرهنگی با حضور کارشناسان و به کارگیری دستگاه‌های جدید به مردم این کشور ارائه نموده است. این مؤسسه همچنین از آغاز به کار خود با میزبانی از مشاهیر ادبی جهان عرب در [[اردن]] همچون محمود درویش، عبدالوهاب البیاتی، بلند الحیدری، توفیق فیاض و سمیر فرید همکاری‌های مستمری با نخبگان زنده جهان عرب داشته است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 122-121</ref>.
 
===== مؤسسه آل البیت =====
این مؤسسه خود را به عنوان یک هیئت علمی اسلامی و جهانی،‌ مستقل، غیر دولتی معرفی کرده است. مؤسسه آل البیت در سال 1980 میلادی به دستور ملک حسین پادشاه اردن با ریاست [[ناصرالدين الاسد|ناصرالدین الاسد]] ایجاد شد. پیش از تشکیل در تاریخ 1981/2/2 میلادی 23 تن از دانشمندان جهان اسلام اساسنامه این مؤسسه را تنظیم و تصویب کردند. از اهداف مؤسسه آل البیت می‌توان به معرفی شریعت اسلام و نقاط درخشان آن،‌ پاکسازی فرهنگ اسلامی و ترویج مفاهیم دقیق از اسلام و میراث برجای مانده از آن اشاره کرد. همچنین ارائه جهان بینی اسلام در شرایط کنونی، همکاری بیشتر علمای اسلام و تبادل نظر در نشست‌های سالیانه از دیگر اهداف این مؤسسه است.
 
از دیگر [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی اردن]] که تأثیر‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در تاریخ معاصر این کشور داشته‌اند مجمع زبان عربی [[اردن]]، مجمع فکر عربی، مؤسسه نور الحسین، جمعیت کتابخانه‌های [[اردن]] و چند مؤسسه کوچک هستند.
 
===== [[مجمع زبان عربی اردن]] =====
[[مجمع زبان عربی اردن]] در سال 1976 تأسیس شد و اهداف آن عبارت‌اند از: ایجاد معاجم و فرهنگ لغت‌ها، ایجاد فرهنگ لغت و معاجم، احیاء میراث عربی و اسلامی ‌در زبان و آداب و هنر و سایر علوم، تولید اصطلاحات علوم و آداب و هنر <ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 125</ref>
 
===== [[انجمن فرهنگی اربد]] =====
[[انجمن فرهنگی اربد]] در سال 1982 در شهر اربد تأسیس شد. اهداف آن عبارت‌اند از: تشویق فعالیت‌های فکری و فرهنگی و ادبی، حمایت از نویسندگان و پژوهشگران و فعالیت در جوی مملو از آزادی، وطن دوستی و روحیه جهاد و دفاع است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 127</ref>.
 
===== مؤسسه نورالحسین =====
مؤسسه نورالحسین در سال 1945 با هیئت امنای پانزده نفری به ریاست ملکه نورالحسین تشکیل شده است. اهداف آن شامل مشارکت در ساخت جامعه‌ای آباد و بزرگ، تحقق اهداف جامعه، بیداری [[اردن|کشور اردن]] در جنبه‌های مختلف است<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 126</ref>.
 
===== اتحادیه نویسندگان و ادبای [[اردن]] =====
اتحادیه نویسندگان و ادبای [[اردن]] در سال 1985 با هدف توسعه حرکت فرهنگی تلاش‌های اعضا و هماهنگی بین آن‌ها، توجه به نویسندگان جوان، توجه به فرهنگ عربی و مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی و فکری تأسیس شد.
 
در دهه نود نیز انجمن‌های زیادی در شهرهای عمان، جرش، اربد، عقبه، عجلون، زرقاء، طفیله و مادبا و... با هدف احیای میراث و هنر و ادامه فعالیت‌های فرهنگی و هنری و اجتماعی و اجرای طرح‌های فرهنگی و تشکیل گروه‌های فرهنگی به وجود آمدند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 128</ref>.
 
تحولات دموکراتیک در [[اردن]] به دنبال فضای نسبتاً آزاد فکری به نویسندگان و فرهنگیان فرصت داد تا مؤسسات فکری و فلسفی دیگری پدید آورند؛ از جمله جمعیــة الاردنیــة للدراسات المستقبلیــة که در سال 1991 در عمان به‌وجود آمد و منحل شد. انجمن الفکر الدیمقراطی در سال 1991 عمان، انجمن‌های السلام الاردنی و مناهضــة الصهیونیــة والنصریــة در سال 1992، الجمعیــة الفلسفیــة الاردنیــة در سال 1993 عمان، انجمن الفکر الاشتراکی در سال 1993 عمان و الوطنیــة للحریــة و النهج الدیمقراطی که در سال 1993 در عمان به‌وجود آمدند. در سال 1995 انجمن الجمعیــة الاردنیــة الدیمقراطیــة در عمان و انجمن رابطــة السلام الاردنیــة در اربد به وجود آمدند<ref>العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 129</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
 
== نیز نگاه کنید به ==
[[نهادها و سازمان‌های فرهنگی ژاپن]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی کانادا]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی کوبا]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی مصر]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی افغانستان]]؛ [[مراکز و نهادهای فرهنگی چین]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی تونس]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی روسیه]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی سنگال]]؛ [[نهادها و سازمان های فرهنگی فرانسه]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی ساحل عاج]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی سوریه]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی سودان]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی زیمبابوه]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی تایلند]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی اوکراین]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی اسپانیا]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی سیرالئون]]؛ [[نهادها و سازمان‌های فرهنگی قطر]]
 
== کتابشناسی ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۳۳

نهادها و سازمان‌های فرهنگی دولتی و غیر دولتی

به طور کلی مؤسسات فرهنگی اردن در انواع ذیل خلاصه می‌شوند:

  • مؤسسات فرهنگی رسمی؛
  • مؤسسات فرهنگی غیررسمی؛
  • مؤسسات فکری[۱].

مؤسسات فرهنگی رسمی‌

وزارت فرهنگ

چنان که آمد اولین بار در سال 1988 به منظور شناساندن تمدن عربی اسلامی، احیاء میراث قومی‌ در علوم و فنون و آداب، توجه به هنرمندان و نویسندگان و ادیبان و تشویق آنان، ایجاد مراکز فرهنگی و هنری و نظارت بر آن‌ها، حمایت از حرکت نشر و تالیف، ایجاد موزه‌های تاریخی و مردمی‌ و باستان شناسی، ایجاد کتابخانه و نظارت بر آنان و... تأسیس شد[۲]. این وزارت خانه تلاش زیادی در جهت نشر کتاب و مجلات و اجرای نمایش‌ها، ایجاد کتابخانه‌های تخصصی، حمایت از نویسندگان و ادیبان، شرکت در سمینارها و همایش‌های مختلف، توجه به میراث فرهنگی، حمایت از انجمن‌ها و مؤسسات فرهنگی و مراکز و اتحادیه‌ها به عمل آورده است[۳].

وزارت آموزش و پرورش

کشور اردن در ابتدای تأسیس امارت شرقی (1921)، شاهد جنبش بزرگی در زمینه آموزش بود و برنامه‌های بسیاری در زمینه آموزش، تأسیس مدارس ابتدایی و دبیرستان اجرا کرد ولی وزارت آموزش و پرورش این کشور، در سال 1940 تأسیس شد[۴]. این وزارت خانه در مناسبت‌های مختلف ملی و دینی در راه اندازی برنامه‌های فرهنگی و تفریحی شرکت و جشنواره‌ها و جشن‌های جمعی برپا می‌کند. مدارس در این برنامه مشارکت فعالی دارند. در زمان اتمام تحصیلات دانشجویان نیز جشن فارغ التحصیلی برپا می‌کند[۵]. برای توضیحات بیشتر به فصل مربوطه مراجعه شود.

وزارت آموزش عالی

قانون آموزش عالی اردن در سال 1985 به تصویب رسید. این وزارت خانه کلیه اختیارات مربوط به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی را در اختیار دارد[۶]. اهداف این وزارتخانه عبارت است از ساختن هموطنان مومن، دارای روحیه مسئولیت پذیری، دنبال کننده مسائل انسانی و ارزش‌ها و توسعه آن‌ها، عالم به علوم و مهارت‌ها و معارف و نیز تربیت افراد متخصص، ایجاد مشارکت و همکاری بین مؤسسات آموزش عالی و سایر مؤسسات و...[۷] ‌. این وزارتخانه سعی در گسترش به کارگیری زبان عربی، تألیف و ترجمه بر اساس آن، یادگیری حداقل یک زبان خارجی برای آگاهی از دستاوردهای سایر کشورها، امضای توافقنامه‌های مختلف در زمینه آموزش عالی، تبادل معلومات به ویژه با کشورهای عربی و سایر کشورها، شرکت در همایش‌های ملی و بین‌المللی مربوط به آموزش عالی، ارسال نمایندگان، پذیرش نمایندگان خارجی، و آماده سازی و اجرای پروژه‌های مرتبط دارد[۸].

وزارت گردشگری و آثار باستانی

اداره گردشگری در سال 1953 با هدف توسعه اماکن سیاحتی و تنظیم فعالیت‌های گردشگری تأسیس شد. در ابتدای تأسیس، بخشی از وزارت اقتصاد و صنعت و تجارت به شمار می‌رفت که در سال 1960 به صورت یک اداره مستقل شروع به فعالیت نمود و در سال 1967 به وزارتخانه تبدیل شد. در ابتدا، اداره باستان شناسی نیز بخشی از آن بود، اما به تدریج جدا شد[۹].

گردشگری نقش مهمی ‌را در توسعه اقتصادی از طریق سهم بالای آن در درآمد ملی اردن ایفا می‌کند. در سال 1990 میزان این درآمد به حدود 7/116 میلیون دینار رسید. این وزارتخانه، اماکن تفریحی و گردشگری بسیاری را در مناطق مختلف اردن به ویژه در عجلون و جبل نیبو ایجاد کرده است؛ از جمله مدرسه میناکاری که با هزینه 300 هزار دینار تأسیس شده است و منزل ملک عبدالله در شهر معان که با نوسازی، به یک موزه تاریخی برای علاقه‌مندان تبدیل شده است[۱۰].

اداره آثار باستانی

قانون تأسیس اداره باستان شناسی در جهت حفظ آثار باستانی، در سال 1923 صادر شد و در سال 1925 با حفظ و نگهداری این آثار در جرش و در قلعه اسلامی ‌در کرک آغاز شد. در سال 1936 «لانکستر‌هاردنگ» به سمت مفتش آثار باستانی بخش شرقی اردن منصوب گشت و در سال 1948 مسئولیت منطقه وسیعی از فلسطین نیز به وی واگذار شد. وی توانست بخش زیادی از آثار باستانی بخش شرقی اردن را کشف کند و به ضبط و تصویر برساند. در سال 1951 موزه‌ای در قلعه برای نشان دادن آثار عصر سنگ تا عصر اسلامی ‌افتتاح شد[۱۱].

وزارت تبلیغات و رسانه‌های اردن

وزارت تبلیغات و رسانه‌های اردن در سال 1964 تأسیس شد. در ابتدا، نام آن وزارت فرهنگ و تبلیغات بود برطبق قانون سال 1978 سازمان‌های تلویزیون، رادیو، اداره چاپ و نشر، خبرگزاری اردن تحت نظارت آن فعالیت می‌کردند. اهداف این وزارتخانه عبارت است از:

  • برنامه‌ریزی و آگاه سازی فکری در کشور و ترسیم سیاست‌های عمومی‌ ادارات و مؤسسات رسمی‌ تبلیغاتی و نظارت بر آن‌ها؛
  • تنظیم فعالیت‌های تبلیغاتی و فکری مؤسسات تحت نظارت خود بر اساس ایمان به خداوند و حقیقت‌گویی و تأکید بر ارزش‌های اخلاقی؛
  • یجاد حس وطن دوستی و افتخار به آن و تأکید بر ارزش‌هایی چون عدالت و مساوات و...[۱۲].
اداره چاپ و نشر

قانون چاپ و نشر در سال 1993 صادر شد، و ماده 3 آن تأکید دارد که کلیه مطبوعات اردنی دارای آزادی هستند[۱۳]. اداره چاپ و نشر، قدیمی‌ترین اداره وزارت تبلیغات و رسانه‌ها محسوب می‌شود. این اداره، در سال 1946 در زمان استقلال کشور اردن تأسیس شد[۱۴]. وظایف این اداره عبارت‌اند از: حفظ و نگهداری و مرمت آثار باستانی با روش‌های علمی‌ و هنری، جلوگیری از نابودی آن‌ها، ثبت آن‌ها، نشر فرهنگ آثار باستانی، تأسیس مؤسسات و موزه‌ها در شهرهای مختلف و شناساندن اهمیت این آثار[۱۵].

وزارت جوانان

وزارت جوانان کار خود را از سال 1966 آغاز نمود و هدف آن توجه به جوانان و امور آن‌ها، ایجاد روح مسئولیت و ساختن جوانان مؤمن و نیرومند بود[۱۶]. وزارت جوانان تاکنون سلسله برنامه‌های فرهنگی، کنفرانس‌ها و نمایش‌های زیادی برای جوانان برگزار کرده و کتاب‌ها و مجلات بسیاری زیادی به چاپ رسانده و برنامه‌های متنوعی برای جوانان اردنی که در 22 کشور خارجی تحصیل می‌کنند فراهم دیده است[۱۷].

وزارت اوقاف و امور و مقدسات اسلامی

از زمان تأسیس امارت شرقی اردن، توجه و اهتمام زیادی به اوقاف اسلامی‌ معطوف شد. در این راستا قانون تأسیس وزارت اوقاف اسلامی‌ در سال 1280 هجری قمری صادر شد. اهداف این وزارتخانه عبارت‌اند از:

  • محافظت از مساجد و اموال اوقاف و حفظ و ترمیم آن‌ها؛
  • توجه به توسعه مساجد برای ادای رسالت اسلامی ‌آن؛
  • پرورش روحیه فداکاری و جهاد و ایثار در میان مردم؛
  • پرورش اخلاق اسلامی؛
  • حمایت از فعالیت‌های اسلامی، آموزش دینی، ایجاد مؤسسات، مراکز دینی، مدارس حفظ قرآن، محافظت از میراث اسلامی ‌و نشر فرهنگ اسلامی[۱۸].

این وزارت خانه فعالیت‌ها و اهداف خود را از طرق زیر پیگیری می‌کند:

  • تهیه کادر مجرب متشکل از خطیبان، مدرسین و معلمین و واعظان؛
  • ایجاد مراکز مرتبط در جامعه؛
  • دارالقرآن‌ها و دبیرستان‌های تخصصی و مراکز فرهنگی اسلامی‌؛
  • شناساندن تمدن اسلامی؛
  • تقویت زبان عربی و...[۱۹].

این وزارتخانه در هر مسجد یک کتابخانه مخصوص فرهنگ اسلامی‌ و دارالقرآن دایر و مجله مخصوص «هدی الاسلام» را در جهت اهداف خود منتشر کرده است[۲۰]. و دارای دو چاپخانه در شهرهای قدس و عمان است، که در آن‌ها قرآن، مجله، تقویم سالانه، آموزش‌های حج و کتاب‌های مدرسه به چاپ می‌رسد[۲۱]. حفظ و مراقبت و ترمیم «مسجد الاقصی» و قبه «الصخرة المشرفــة» بر عهده وزارت اوقاف اردن است که برای ترمیم این قبه حدود ده‌میلیون‌دینار هزینه شده است[۲۲].

مؤسسات فرهنگی غیر رسمی

مؤسسات فرهنگی غیر رسمی‌ عمدتاً انجمن‌های فرهنگی فعال در اردن می‌باشند که از زمان برپایی دولت پادشاهی اردن آغاز به کار کرده‌اند که بیشتر آن‌ها در شهرهای بزرگ قرار دارند؛ مهم‌ترین این انجمن‌ها، انجمن امیرعبدالله است که گروهی از ادیبان و شاعران سوریه، عراق، لبنان و اردن در آن فعالیت می‌کنند[۲۳]. از دیگر انجمن‌های فرهنگی اردن می‌توان بدین شرح نام برد؛ انجمن «هومنتمن» در عمان تأسیس در سال 1946، انجمن «الشباب الریاضی» در سال 1946، انجمن «الاهلی» در سال 1944، انجمن «الجزیرة» در سال 1947، انجمن «الجیل الجدید» در سال 1950، انجمن «خریجی الجامعــة الامیرکیــة»، انجمن «الاسرة البیضاء»، انجمن «الشابات المسیحیات»؛ بیشتر این انجمن‌ها در دو شهر سلط و اربد مستقرند[۲۴]. علاوه بر این انجمن‌ها مؤسسات فرهنگی غیررسمی دیگری نیز در اردن وجود دارد که اهم آن‌ها عبارت‌اند از:

گروه کتابخانه‌های اردن

گروه کتابخانه‌های اردن که در سال 1965 تأسیس شد. اهداف آن شامل تأسیس کتابخانه‌های مختلف و مراکز ثبت و آرشیو، توسعه خدمات و امکانات کتابخانه‌ها و بهبود فضاهای کتابخانه‌ها و... است.

انجمن نویسندگان اردن

انجمن نویسندگان اردنی که مؤسسه‌ای فرهنگی و مردمی به شمار می‌رود و دارای نظام مستقل ویژه‌ای است. این مؤسسه برای اولین بار به عنوان انجمنی عادی، در سال 1966 میلادی در عمان پایتخت اردن به ثبت رسید و از آن زمان تا کنون دوبار در سال‌های 1971م و 1974م قانون این مؤسسه تعدیل و اصلاح شده است. اولین نشست این انجمن به صورت رسمی در سال 1974م در باشگاه فارغ التحصیلان دانشگاه اردن برگزار شد که در آن نماینده‌ای از سوی وزارت کشور حضور داشت و با یک دقیقه سکوت به احترام محمود سیف الدین الایرانی یکی از اعضای کمیته مؤسسان این انجمن همراه شد.

از اعضای کمیته موسسان انجمن نویسندگان اردنی می‌توان افراد سرشناسی همچون دکتر محمود السمرة، دکتر عبدالرحمن یاغی، ‌دکتر‌هانی العمد، دکتر فواز طوقان، روکس العزیزی، سالم النحاس و مرحوم محمود سیف الدین الایرانی را نام برد. این انجمن با هدف توسعه حرکت فکری و ادبی در اردن، شناساندن ادیبان و نویسندگان مناطق اشغالی و دفاع از حقوق آنان، تشویق طرح‌ها و تحقیقات در زمینه‌های ادبیاتی و فکری، صدور و چاپ مطبوعات ادبی، تحکیم روابط بین ادیبان و... به ‌وجود آمد[۲۵].

از مواد اساسنامه انجمن نویسندگان اردنی می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:

  • فعال سازی حرکت فکری و ادبی اردن از طریق گسترش آن و تلاش برای افزایش تعداد خوانندگان اردنی و ایجاد ساختاری فرهنگی و فکری در نزد مردم این کشور؛
  • فراهم آوری شرایط مناسب برای رشد و تحول مبدعانه نویسندگان عربی در زمینه‌های آفرینش و بیان اندیشه در فضای آزاد همگانی؛
  • الهام‌گیری از جوانب انسانی و ملی موجود در میراث ملی و ادبی مردم اردن و قرار دادن آن در جریان ادبیات جهانی؛
  • صدور مطبوعات و نشریات ادبی که تریبونی برای نویسنده اردنی و انتشار آثارش به شمار می‌رود؛
  • تلاش برای تأمین سطح زندگی مناسب برای نویسندگان اردنی، تا بتوانند در شرایط ثبات مادی و معنوی آثار درخشانی را خلق و ماندگار کنند.

تعداد اعضای انجمن نویسندگان اردنی را بیش از هزار تن می‌توان برشمرد که در کمیسیون‌های شعر، داستان و رمان، نقد ادبی، درام، ادبیات کودکان، میراث ملی و کتابخانه مشغول به کار هستند. دهه هشتاد شاهد تحولات بزرگی در زمینه مؤسسات فرهنگی بود و انجمن‌ها و مؤسسات زیادی در زمینه‌های فرهنگی پدید آمدند. یکی از مهم‌ترین این موسسات فرهنگی موسسه عبدالحمید شومان می‌باشد.

مؤسسه عبدالحمید شومان

مؤسسه فرهنگی عبدالحمید شومان در سال 1980 میلادی با تصمیم هیئت عمومی بانک عربی و در سالروز عبدالحمید شومان مؤسس این بانک در عمان پایتخت اردن آغاز به کار کرد. از آغاز به کار این مؤسسه فرهنگی، اعضای آن اهدافش را این گونه برشمردند:

  • شرکت مستقیم و غیرمستقیم در پژوهش‌های علمی عربی و فعال سازی آن از طریق مؤسسات، کمیسیون‌ها و افراد که به افزایش معرفت و علم آموزی جهان عرب بینجامد. اهتمام مؤسسه عبدالحمید شومان بیشتر متوجه پژوهش‌ها و مطالعات در علوم تجربی، تطبیقی و تکنولوژی و همچنین علوم انسانی است؛
  • سهیم شدن در ساخت نسلی از دانشمندان، کارشناسان و متخصصان عرب که به زمینه‌های علوم تجربی، تطبیقی و تکنولوژی می‌پردازند و استفاده جهان عرب از دستاوردهای این افراد که در شرایط کنونی علوم آزمایشگاهی و فناوری در آن اهمیت ویژه‌ای در جهان به دست آورده است.

مؤسسه عبدالحمید شومان تاکنون اقداماتی همچون تشویق به ایجاد جنبشی فرهنگی و علمی با مشارکت آحاد مردم اردن را انجام داده و تسهیلاتی را برای کسب مهارت‌های شغلی از طرق علمی و فرهنگی با حضور کارشناسان و به کارگیری دستگاه‌های جدید به مردم این کشور ارائه نموده است. این مؤسسه همچنین از آغاز به کار خود با میزبانی از مشاهیر ادبی جهان عرب در اردن همچون محمود درویش، عبدالوهاب البیاتی، بلند الحیدری، توفیق فیاض و سمیر فرید همکاری‌های مستمری با نخبگان زنده جهان عرب داشته است[۲۶].

مؤسسه آل البیت

این مؤسسه خود را به عنوان یک هیئت علمی اسلامی و جهانی،‌ مستقل، غیر دولتی معرفی کرده است. مؤسسه آل البیت در سال 1980 میلادی به دستور ملک حسین پادشاه اردن با ریاست ناصرالدین الاسد ایجاد شد. پیش از تشکیل در تاریخ 1981/2/2 میلادی 23 تن از دانشمندان جهان اسلام اساسنامه این مؤسسه را تنظیم و تصویب کردند. از اهداف مؤسسه آل البیت می‌توان به معرفی شریعت اسلام و نقاط درخشان آن،‌ پاکسازی فرهنگ اسلامی و ترویج مفاهیم دقیق از اسلام و میراث برجای مانده از آن اشاره کرد. همچنین ارائه جهان بینی اسلام در شرایط کنونی، همکاری بیشتر علمای اسلام و تبادل نظر در نشست‌های سالیانه از دیگر اهداف این مؤسسه است.

از دیگر نهادها و سازمان‌های فرهنگی اردن که تأثیر‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در تاریخ معاصر این کشور داشته‌اند مجمع زبان عربی اردن، مجمع فکر عربی، مؤسسه نور الحسین، جمعیت کتابخانه‌های اردن و چند مؤسسه کوچک هستند.

مجمع زبان عربی اردن

مجمع زبان عربی اردن در سال 1976 تأسیس شد و اهداف آن عبارت‌اند از: ایجاد معاجم و فرهنگ لغت‌ها، ایجاد فرهنگ لغت و معاجم، احیاء میراث عربی و اسلامی ‌در زبان و آداب و هنر و سایر علوم، تولید اصطلاحات علوم و آداب و هنر [۲۷]

انجمن فرهنگی اربد

انجمن فرهنگی اربد در سال 1982 در شهر اربد تأسیس شد. اهداف آن عبارت‌اند از: تشویق فعالیت‌های فکری و فرهنگی و ادبی، حمایت از نویسندگان و پژوهشگران و فعالیت در جوی مملو از آزادی، وطن دوستی و روحیه جهاد و دفاع است[۲۸].

مؤسسه نورالحسین

مؤسسه نورالحسین در سال 1945 با هیئت امنای پانزده نفری به ریاست ملکه نورالحسین تشکیل شده است. اهداف آن شامل مشارکت در ساخت جامعه‌ای آباد و بزرگ، تحقق اهداف جامعه، بیداری کشور اردن در جنبه‌های مختلف است[۲۹].

اتحادیه نویسندگان و ادبای اردن

اتحادیه نویسندگان و ادبای اردن در سال 1985 با هدف توسعه حرکت فرهنگی تلاش‌های اعضا و هماهنگی بین آن‌ها، توجه به نویسندگان جوان، توجه به فرهنگ عربی و مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی و فکری تأسیس شد.

در دهه نود نیز انجمن‌های زیادی در شهرهای عمان، جرش، اربد، عقبه، عجلون، زرقاء، طفیله و مادبا و... با هدف احیای میراث و هنر و ادامه فعالیت‌های فرهنگی و هنری و اجتماعی و اجرای طرح‌های فرهنگی و تشکیل گروه‌های فرهنگی به وجود آمدند[۳۰].

تحولات دموکراتیک در اردن به دنبال فضای نسبتاً آزاد فکری به نویسندگان و فرهنگیان فرصت داد تا مؤسسات فکری و فلسفی دیگری پدید آورند؛ از جمله جمعیــة الاردنیــة للدراسات المستقبلیــة که در سال 1991 در عمان به‌وجود آمد و منحل شد. انجمن الفکر الدیمقراطی در سال 1991 عمان، انجمن‌های السلام الاردنی و مناهضــة الصهیونیــة والنصریــة در سال 1992، الجمعیــة الفلسفیــة الاردنیــة در سال 1993 عمان، انجمن الفکر الاشتراکی در سال 1993 عمان و الوطنیــة للحریــة و النهج الدیمقراطی که در سال 1993 در عمان به‌وجود آمدند. در سال 1995 انجمن الجمعیــة الاردنیــة الدیمقراطیــة در عمان و انجمن رابطــة السلام الاردنیــة در اربد به وجود آمدند[۳۱][۳۲].

نیز نگاه کنید به

نهادها و سازمان‌های فرهنگی ژاپن؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی کانادا؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی کوبا؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی مصر؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی افغانستان؛ مراکز و نهادهای فرهنگی چین؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی تونس؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی روسیه؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی سنگال؛ نهادها و سازمان های فرهنگی فرانسه؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی ساحل عاج؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی سوریه؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی سودان؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی زیمبابوه؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی تایلند؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی اوکراین؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی اسپانیا؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی سیرالئون؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی قطر

کتابشناسی

  1. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 272-271
  2. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 20
  3. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 23
  4. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 23
  5. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 24
  6. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 28
  7. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 43
  8. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 45
  9. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 45
  10. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 46
  11. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص57
  12. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 60
  13. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 63
  14. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 79
  15. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 82
  16. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 83
  17. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 64
  18. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 101
  19. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 107
  20. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 113
  21. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 113
  22. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 114
  23. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 115
  24. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 116
  25. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 120
  26. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 122-121
  27. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 125
  28. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 127
  29. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 126
  30. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 128
  31. ↑ العمد، الدکتور‌هانی(1965 - 1995م)، المؤسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لکتابــة تاریخ الأردن، ص 129
  32. ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نهادها_و_سازمان‌های_فرهنگی_اردن&oldid=58174»