روابط فرهنگی اردن و ج.ا.ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''تاريخ و ميراث مشترک فرهنگي با پيشينه و تحولات روابط فرهنگي دو کشور'''
پیشینه روابط رسمی فرهنگی ایران و [[اردن]] به موافقت‌نامه فرهنگی منعقد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی [[اردن|اردن‌‌]] هاشمی که شامل یک مقدمه و سیزده ماده است و در‌تاریخ ششم اردیبهشت ماه 1339 در تهران به امضای نمایندگان مختار طرفین رسیده است برمی‌گردد؛ این ‌قانون مشتمل بر ماده واحده و متن موافقت‌نامه ضمیمه‌ای است که در تاریخ بیست و سوم آذر ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس سنا‌ رسیده و متعاقبا در جلسه روز سه‌شنبه بیست و هفتم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.


پيشينه روابط رسمي فرهنگي ايران و [[اردن]] به موافقت‌نامه فرهنگي منعقد بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت پادشاهي اردن هاشمي که شامل يک مقدمه و سيزده ماده است و در‌تاريخ ششم ارديبهشت ماه 1339 در تهران به امضاي نمايندگان مختار طرفين رسيده است بر مي‌گردد؛ اين ‌قانون مشتمل بر ماده واحده و متن موافقتنامه ضميمه اي است که در تاريخ بيست و سوم آذر ماه يک هزار و سيصد و چهل و سه به تصويب مجلس سنا‌رسيده و متعاقبا در جلسه روزسه‌شنبه بيست و هفتم بهمن ماه يک هزار و سيصد و چهل و سه به تصويب مجلس شوراي ملي رسيده است.
در این موافقت‌نامه فرهنگی آمده است که ‌نظر به این که دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی [[اردن|اردن‌]] هاشمی علاقمند به تحکیم روابط دوستی فیمابین و خواهان بسط و توسعه همکاری ‌فرهنگی بین دو کشور می‌باشند تصمیم به انعقاد موافقت‌نامه فرهنگی گرفته و برای این منظور نمایندگان مختار خود را به ترتیب زیر تعیین نمودند:


در اين موافقتنامه فرهنگي آمده است که ‌نظر به اين که دولت شاهنشاهي ايران و دولت پادشاهي اردن هاشمي علاقمند به تحکيم روابط دوستي فيمابين و خواهان بسط و توسعه همکاري ‌فرهنگي بين دو کشور مي‌باشند تصميم به انعقاد موافقتنامه فرهنگي گرفته و براي اين منظور نمايندگان مختار خود را به ترتيب زير تعيين نمودند:
از طرف دولت شاهنشاهی ایران جناب آقای عباس آرام وزیر امور خارجه.


از طرف دولت شاهنشاهي ايران جناب آقاي عباس آرام وزير امور خارجه.
از طرف دولت پادشاهی [[اردن|اردن‌]] هاشمی جناب آقای سعد جمعه سفیر کبیر دولت پادشاهی [[اردن|اردن‌]] هاشمی در ایران.


از طرف دولت پادشاهي اردن هاشمي جناب آقاي سعد جمعه سفير کبير دولت پادشاهي اردن هاشمي در ايران.
که پس از مبادله اختیارنامه‌های خود و اطمینان به صحت آن‌‌ها به شرح زیر موافقت حاصل نمودند:


که پس از مبادله اختيارنامه‌هاي خود و اطمينان به صحت آنها به شرح زير موافقت حاصل نمودند:
‌ماده 1- هر یک از طرفین متعاهدین کوشش خواهد نمود که روابط فرهنگی بین دو کشور را بسط داده و بدین وسیله موجبات تشیید روابط معنوی ‌دو ملت را بیش از پیش فراهم سازد.


‌ماده 1- هر يک از طرفين متعاهدين کوشش خواهد نمود که روابط فرهنگي بين دو کشور را بسط داده و بدين وسيله موجبات تشييد روابط معنوي ‌دو ملت را بيش از پيش فراهم سازد.
ماده 2- طرفین متعاهدین مبادلات فرهنگی میان افراد دو کشور در مسائل علمی و ادبی و هنری و مخصوصاً مواردی را که ذیلاً توضیح داده‌ می‌شود تشویق خواهند نمود.


ماده 2- طرفين متعاهدين مبادلات فرهنگي ميان افراد دو کشور در مسائل علمي و ادبي و هنري و مخصوصاً مواردي را که ذيلاً توضيح داده‌مي‌شود تشويق خواهند نمود.
الف - ایجاد تسهیلات برای مبادله کتب عام‌المنفعه و نشریه‌های سودمند.


الف - ايجاد تسهيلات براي مبادله کتب عام‌المنفعه و نشريه‌هاي سودمند.
ب - ایجاد تسهیلات برای مبادله فیلم‌های ملی به منظور شناسایی افراد هر یک از دو کشور به اوضاع و احوال کشور دیگر.


ب - ايجاد تسهيلات براي مبادله فيلمهاي ملي به منظور شناسايي افراد هر يک از دو کشور به اوضاع و احوال کشور ديگر.
ج - تأسیس نمایشگاه‌های هنرهای ملی.


ج - تأسيس نمايشگاههاي هنرهاي ملي.
د - تسهیل بازدیدهای دسته‌جمعی دانشجویان.


د - تسهيل بازديدهاي دسته‌جمعي دانشجويان.
ماده3- طرفین متعاهدین موافقت می‌کنند که بازدید استادان و سخنرانان و نویسندگان و هنرمندان و دانشجویان را از کشور یکدیگر تشویق نموده و‌ برای این منظور در حدود امکان مساعدت‌های نقدی و کمک‌های تحصیلی به عمل خواهند آورد.


ماده 3- طرفين متعاهدين موافقت مي‌کنند که بازديد استادان و سخنرانان و نويسندگان و هنرمندان و دانشجويان را از کشور يکديگر تشويق نموده و‌براي اين منظور در حدود امکان مساعدتهاي نقدي و کمک‌هاي تحصيلي به عمل خواهند آورد.
ماده4- سعی خواهد شد که کرسی‌های تدریس زبان فارسی در دانشگاه‌های [[اردن|اردن‌]] هاشمی و کرسی‌های تدریس زبان عربی در دانشگاه‌های ایران ایجاد و‌ توسعه داده شود.


ماده 4- سعي خواهد شد که کرسيهاي تدريس زبان فارسي در دانشگاههاي اردن هاشمي و کرسيهاي تدريس زبان عربي در دانشگاههاي ايران ايجاد و‌توسعه داده شود.
ماده5- طرفین متعاهدین تعهد می‌کنند که در کتب تحصیلی و سایر تشریفات رسمی احترام رؤسای دول دو کشور و رعایت حقایق تاریخی از هر‌حیث ملحوظ گردد.


ماده 5- طرفين متعاهدين تعهد مي‌کنند که در کتب تحصيلي و ساير تشريفات رسمي احترام رؤساي دول دو کشور و رعايت حقايق تاريخي از هر‌حيث ملحوظ گردد.
ماده6 - طرفین متعاهدین با وسایلی که در اختیار دارند موجبات تسهیل مسافرت و سیاحت را که به وسیله مؤثری برای حسن تفاهم میان اتباع دو‌ کشور است فراهم خواهند آورد.


ماده 6 - طرفين متعاهدين با وسايلي که در اختيار دارند موجبات تسهيل مسافرت و سياحت را که به وسيله مؤثري براي حسن تفاهم ميان اتباع دو‌کشور است فراهم خواهند آورد.
ماده7- طرفین متعاهدین برای تعیین ارزش گواهینامه و دیپلم و دانشنامه‌هایی که از طرف مقامات صلاحیت‌دار یکی از طرفین صادر می‌شود موافقت‌نامه ‌مخصوصی منعقد خواهند نمود و معادل بودن تحصیلات ابتدایی و متوسطه و عالی هر یک از دو کشور را در کشور دیگر به رسمیت خواهند شناخت.


ماده 7- طرفين متعاهدين براي تعيين ارزش گواهينامه و ديپلم و دانشنامه‌هايي که از طرف مقامات صلاحيتدار يکي از طرفين صادر مي‌شود موافقتنامه ‌مخصوصي منعقد خواهند نمود و معادل بودن تحصيلات ابتدايي و متوسطه و عالي هر يک از دو کشور را در کشور ديگر به رسميت خواهند شناخت.
‌ماده8- دولتین متعاهدین موافقت می‌نمایند که دانشجویان آن‌‌ها در مؤسسات فرهنگی هر یک از دو کشور تحصیلات خود را در رشته‌های علمی و‌ ادبی و فنی طبق قوانین و مقررات کشور محل اقامت دانشجو تعقیب نمایند.


‌ماده 8- دولتين متعاهدين موافقت مي‌نمايند که دانشجويان آنها در مؤسسات فرهنگي هر يک از دو کشور تحصيلات خود را در رشته‌هاي علمي و‌ادبي و فني طبق قوانين و مقررات کشور محل اقامت دانشجو تعقيب نمايند.
در ضمن ‌ماده 11 آمده که دولتین متعاهدین مسابقات ورزشی و همکاری بین سازمان‌های ورزش و تربیت بدنی و پیشاهنگی طرفین را در حدود امکان تشویق خواهند ‌نمود.


در ضمن ‌ماده 11 آمده که دولتين متعاهدين مسابقات ورزشي و همکاري بين سازمانهاي ورزش و تربيت بدني و پيشاهنگي طرفين را در حدود امکان تشويق خواهند ‌نمود.
ماده12- طرفین متعاهدین تدابیر لازم برای اجرای مفاد این موافقت‌نامه اتخاذ خواهند نمود و تشکیل مؤسسات فرهنگی را در کشورهای یکدیگر اجازه‌ خواهند داد مؤسسات فرهنگی مزبور در هر حال تابع مقررات و قوانین جاریه کشوری که مؤسسه فرهنگی در آنجا تشکیل شده است خواهند بود<ref>برگرفته از<nowiki/>https://rc.majlis.ir/fa/law/show/95744 مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی</ref>.


ماده 12- طرفين متعاهدين تدابير لازم براي اجراي مفاد اين موافقتنامه اتخاذ خواهند نمود و تشکيل مؤسسات فرهنگي را در کشورهاي يکديگر اجازه‌ خواهند داد مؤسسات فرهنگي مزبور در هر حال تابع مقررات و قوانين جاريه کشوري که مؤسسه فرهنگي در آنجا تشکيل شده است خواهند بود. (42)
پس از سفر پادشاه ایران به [[اردن]] در سال 1388 و بستن موافقت‌نامه فرهنگی بین دو کشور، همکاری فرهنگی بین مقامات مربوطه طرفین آغاز گردید و در هر سال تحصیلی بورس‌هایی از طرف ایران در اختیار [[اردن]] گذاشته شد<ref>آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 46</ref>. در سال 1347 از جانب فرح پهلوی دو بورس تحصیلی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در اختیار دو دانشجوی اردنی گذاشته شد.


پس از سفر پادشاه ايران به اردن در سال 1388 و بستن موافقتنامه فرهنگي بين دوکشور، همکاري فرهنگي بين مقامات مربوطه طرفين آغاز گرديد و در هرسال تحصيلي بورس هايي از طرف ايران در اختيار اردن گذاشته شد. (43) در سال 1347 از جانب فرح پهلوي دو بورس تحصيلي در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در اختيار دو دانشجوي اردني گذاشته شد.
انجمن دوستی ایران و [[اردن]] در سال 1350 به ریاست امیر محمد برادر ملک حسین در امان تشکیل شد و جلسات متعددی در کاخ سنای آن کشور ترتیب یافت. در همین سال وزارت پست و تلگراف و تلفن ایران دو بورس آموزش تکنیسین مایکرویو در آموزشگاه تهران پارس در اختیار دولت [[اردن]] گذاشت. هم چنین دولت [[اردن]] در همین سال تعدادی بورس در اختیار دولت ایران قرار داد<ref>آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 46</ref>. متقابلاً دولت [[اردن]] در سال 1351موفق به دریافت مدال طلای محمد رضا شاه پهلوی در امر پیکار با بیسوادی شد.


انجمن دوستي ايران و اردن در سال 1350 به رياست امير محمد برادر ملک حسين در امان تشکيل شد و جلسات متعددي در کاخ سناي آن کشور ترتيب يافت. در همين سال وزارت پست و تلگراف و تلفن ايران دو بورس آموزش تکنيسين مايکرويو در آموزشگاه تهران پارس در اختيار دولت اردن گذاشت. هم چنين دولت اردن در همين سال تعدادي بورس در اختيار دولت ايران قرار داد. (44) متقابلاً دولت اردن در سال 1351موفق به دريافت مدال طلاي محمد رضا شاه پهلوي در امر پيکار با بيسوادي شد.
=== روابط فرهنگی دو کشور پس از انقلاب اسلامی (موافقت نامه‌ها)... ===
روابط فرهنگی دو کشور ایران و [[اردن]] که دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران آغاز شده است بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اسناد همکاری‌ها به قوت خود باقی بود ولی با شروع جنگ تحمیلی علیه کشورمان روابط دو کشور، با توجه به مواضع کشور [[اردن]] در قبال جنگ و حمایت از صدام، به حالت تعلیق درآمد<ref>برگرفته از https://amman.mfa.ir/</ref>. و در سال 1370 مجددا برقرار گردید. یادداشت تفاهم بین دو کشور در ارتباط با سیاحت و جهانگردی دینی در تهران در سال 1371 به امضا رسید. از طرف دیگر قرارداد فرهنگی نخستین که در سال 1339 بین دو کشور به امضا رسیده بود به عنوان زیر بنای روابط فرهنگی باقی‌ماند ولی به علت فقدان برنامه اجرایی کوتاه مدت عملا این توافق‌نامه در سال‌های پس از انقلاب مورد توجه واقع نگردید. با برپایی کمیسیون مشترک بین دو کشور در سال 1376 برنامه مبادلات فرهنگی براساس توافق‌نامه قبلی به تصویب رسید <ref>آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55</ref>. در همین سال بین دو کشور یک قرارداد همکاری‌های خبری بین خبرگزاری‌های ایرنا و [[پترا]] به امضاء رسید و برای سال‌های 76،77 و 78 به اجرا درآمد و هیئت‌های فرهنگی متعددی به صورت رسمی و غیر رسمی به دو کشور سفر کردند.


هم چنین ایران نمایشگاه‌های فرهنگی بسیاری در [[اردن]] برپا نمود<ref>آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55</ref>. به این ترتیب بعد از پایان جنگ روابط دو کشور بتدریج سیر عادی خود را آغاز کرد و با از سرگیری تبادل هیات‌های دیپلماسی بین دو کشور سیر صعودی به خود گرفت و مناسبات فرهنگی دو کشور در قالب موافقت‌نامه‌ها و اسناد همکاری تدوین و با امضای مقامات مربوطه به مرحله اجرا در آمد<ref>برگرفته از https://amman.mfa.ir/ سفارت ایران در امان</ref>.


'''12-5 روابط فرهنگي دو کشور پس از انقلاب اسلامي (موافقت نامه ها)...'''
دو دانشگاه مهم [[اردن]] و یرموک، زبان فارسی را دربرخی رشته‌های درسی به عنوان یک واحد اجباری در برنامه‌های درسی دانشگاه قرار داده‌اند<ref>آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55</ref>. در بخش زبان‌های شرقی دانشگاه یرموک، گام مهمی در تقویت روابط فرهنگی - دانشگاهی فیمابین برداشته شده است، به طوری که اساتید زبان فارسی این دانشگاه که فارغ‌التحصیلان ایران می باشند اقدام به تشکیل کرسی زبان فارسی نموده‌اند و بر اساس توافق بین دانشگاه اصفهان و دانشگاه یرموک قرار است سالیانه سه تن از فارغ التحصیلان ممتاز زبان فارسی برای ادامه تحصیل به صورت بورسیه به ایران اعزام شوند. در حال حاضر بیش از 200 دانشجو در دانشگاه یرموک مشغول تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی می‌باشند. تقویت بخش زبان فارسی از طریق ایجاد آزمایشگاه، اعزام استاد از ایران، قرار دادن دوره‌های مطالعات برای اساتید زبان فارسی و ارسال کتب جدید راهکارهایی است که به شدت نیاز به پیگیری و اقدام دارد. اخیرا آزمایشگاه پیشرفته آموزش زبان در دانشگاه یرموک توسط جمهوری‌ اسلامی ایران راه اندازی شده است. هم‌اینک آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های آل بیت و [[اردن]]، به عنوان واحد اختیاری تدریس می‌شود. ایران بر اساس تفاهم نامه، سالیانه سه بورسیه پزشکی به [[اردن]] می‌دهد و متقابلا [[اردن]] دو بورس دکتری زبان و ادبیات عرب در اختیار دانشجویان ایرانی در دانشگاه [[اردن]] قرار داده است.


روابط فرهنگي دو كشور ايران و اردن که دوران قبل از انقلاب اسلامي ايران آغاز شده است بعد از پيروزي انقلاب اسلامي اسناد همكاريها به قوت خود باقي بود ولي با شروع جنگ تحميلي عليه كشورمان روابط دو كشور، با توجه به مواضع كشور اردن در قبال جنگ و حمايت از صدام، به حالت تعليق درآمد.(45) و در سال 1370 مجددا برقرار گرديد. يادداشت تفاهم بين دوکشور در ارتباط با سياحت و جهانگردي ديني در تهران در سال 1371 به امضا رسيد. از طرف ديگر قرارداد فرهنگي نخستين که در سال 1339 بين دو کشور به امضا رسيده بود به عنوان زير بناي روابط فرهنگي باقي ماند ولي به علت فقدان برنامه اجرايي کوتاه مدت عملا اين توافق نامه در سالهاي پس از انقلاب مورد توجه واقع نگرديد. با برپايي کميسيون مشترک بين دو کشور در سال 1376 برنامه مبادلات فرهنگي براساس توافقنامه قبلي به تصويب رسيد (46) در همين سال بين دو كشور يك قرارداد همكاري هاي خبري بين خبرگزاري هاي ايرنا و [[پترا]] به امضاء رسيد و براي سالهاي 76،77 و 78 به اجرا درآمد و هيئت هاي فرهنگي متعددي به صورت رسمي و غير رسمي به دو کشور سفر کردند.
=== همکاری‌های فرهنگی بین ایران و اردن ===
- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی،‌ علمی،‌ آموزشی بین جمهوری اسلامی ایران و کشور پادشاهی [[اردن]] برای سال‌های 79 تا 81.


هم چنين ايران نمايشگاه هاي فرهنگي بسياري در اردن برپا نمود.(46) به اين ترتيب  بعد از پايان جنگ روابط دو كشور بتدريج سير عادي خود را آغاز كرد و با از سرگيري تبادل هيات هاي ديپلماسي بين دو كشور سير صعودي به خود گرفت و مناسبات فرهنگي دو كشور در قالب موافقتنامه ها و اسناد همكاري تدوين و با امضاي مقامات مربوطه به مرحله اجرا در آمد. (47)
- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی، علمی، آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 82 تا 84


دو دانشگاه مهم اردن و يرموک، زبان فارسي را دربرخي رشته هاي درسي به عنوان  يک واحد اجباري در برنامه هاي درسي دانشگاه قرار داده اند. (48) در بخش زبان هاي شرقي دانشگاه يرموك ، گام مهمي در تقويت روابط فرهنگي - دانشگاهي فيمابين برداشته شده است، به طوري كه اساتيد زبان فارسي اين دانشگاه كه فارغ التحصيلان ايران مي باشند اقدام به تشكيل كرسي زبان فارسي نموده اند و بر اساس توافق بين دانشگاه اصفهان و دانشگاه يرموك قرار است ساليانه سه تن از فارغ التحصيلان ممتاز زبان فارسي براي ادامه تحصيل به صورت بورسيه به ايران اعزام شوند. در حال حاضر بيش از 200 دانشجو در دانشگاه يرموك مشغول تحصيل در رشته زبان و ادبيات فارسي مي باشند. تقويت بخش زبان فارسي از طريق ايجاد آزمايشگاه، اعزام استاد از ايران، قرار دادن دوره هاي مطالعات براي اساتيد زبان فارسي و ارسال كتب جديد راهكارهايي است كه به شدت نياز به پيگيري و اقدام دارد. اخيرا آزمايشگاه پيشرفته آموزش زبان در دانشگاه يرموك توسط جمهوري اسلامي ايران راه اندازي شده است. هم اينك آموزش زبان فارسي در دانشگاه هاي آل بيت و اردن، به عنوان واحد اختياري تدريس مي شود. ايران بر اساس تفاهم نامه، ساليانه سه بورسيه پزشكي به اردن مي دهد و متقابلا اردن دو بورس دكتري زبان و ادبيات عرب در اختيار دانشجويان ايراني در دانشگاه اردن قرار داده است.
- برنامه اجرایی فرهنگی، علمی و آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 87 تا 89 که شامل همکاری‌های آموزش عالی، آموزش و پرورش، تبلیغی و رسانه‌ای، ورزشی جوانان، فرهنگی و هنری، آثار باستانی، توریستی، نمایشگاه‌های بین‌المللی و همکاری‌های علمی بوده است.


- بیش از چهار نمایشگاه جمهوری اسلامی ایران در قالب هفته فرهنگی در [[اردن]] برگزار گردیده که آخرین آن برگزاری نمایشگاه قرآن کریم در تیر ماه سال 78 در امان بوده است.


'''همكاري هاي فرهنگي بين ايران و اردن:'''
هم چنین در سال 76 بین دو کشور یک قرارداد همکاری‌های خبری بین خبرگزاری‌های ایرنا و [[پترا]] به امضاء رسیده است<ref>برگرفته از https://amman.mfa.ir/ سایت سفارت ایران در اردن</ref>.


- برنامه اجرايي مبادلات فرهنگي،‌ علمي،‌ آموزشي بين جمهوري اسلامي ايران و كشور پادشاهي اردن براي سال هاي 79 تا 81.
افزون بر این در جهت بهبود بخشیدن به وضعیت شیعیان در [[اردن]]، طرح ساخت مسجد شیعیان، طی مذاکرات رسمی متعددی از سوی جمهوری اسلامی ایران با مقامات [[اردن]] مطرح شده که امید است پس از اخذ موافقت وزیر اوقاف [[اردن]]، این مسجد احداث شود. از سوی پادشاهی [[اردن]] نیز، تلاش جهت برپایی جمعیت یا انجمن شیعیان به طور رسمی توسط دکتر جعفر بیضون و به کمک برخی از شیعیانی صورت گرفته است که قبلا اقداماتی را در این راستا انجام داده‌اند ولی تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند. سفارت به طور غیرمستقیم تلاش می‌کند از این طرح حمایت کند و جایگاه قانونی مناسبی را برای تشکیل انجمن شیعیان فراهم سازد. به نظر می‌رسد حمایت جدی سفارت جمهوری اسلامی ایران از این طرح و حمایت‌های مالی ایران در این زمینه از نیازهای اساسی شیعیان این کشور برای تشکیل این جمعیت و ادامه کار آن می‌باشد. از سوی دیگر از نشر کتب نویسندگان مدافع شیعه از جمله احمد حسین یعقوب حمایت کرده که تاکنون سفارت ایران موفق به چاپ 9 عنوان درباره تشیع گردیده است. همچنین آقای شیخ حسن سقاف ده‌ها کتاب علیه وهابیت به چاپ رسانیده که برخی از آن‌‌ها با کمک نمایندگی صورت پذیرفته است.


- برنامه اجرايي مبادلات فرهنگي، علمي، آموزشي بين دو كشور براي سال هاي 82 تا 84
البته زمینه‌های بسیاری در [[اردن]] موجود است و با توجه به جو فرهنگی و ادبی کشور [[اردن]]، صرف امکانات و کمک‌های مالی برای چاپ کتب اسلامی - شیعی می تواند مثمر ثمر باشد.


- برنامه اجرايي فرهنگي، علمي و آموزشي بين دو كشور براي سال هاي 87 تا 89 كه شامل همكاري هاي آموزش عالي، آموزش و پرورش، تبليغي و رسانه اي، ورزشي جوانان، فرهنگي و هنري، آثار باستاني، توريستي، نمايشگاه هاي بين المللي و همكاريهاي علمي بوده است.
لازم به ذکر است که سفارت جمهوری اسلامی ایران در [[اردن]] در زمینه توزیع کتب فقهی فعالانه اقدام به توزیع و اهدای کتاب به متقاضیان و علاقه مندان شیعه نموده و در حد توان کتابخانه‌های دانشگاه‌های [[اردن]] را با منابع شیعی تغذیه کرده است. مهم‌ترین عناوین؛ المراجعات، الشیعه هم اهل السنه، کشف الارتیاب، فضائل الخمسه، ثم اهتدیت، تاسیس الشیعه است.


- بيش از چهار نمايشگاه جمهوري اسلامي ايران در قالب هفته فرهنگي در اردن برگزار گرديده كه آخرين آن برگزاري نمايشگاه قرآن كريم در تير ماه سال 78 در امان بوده است.
از دیگر اقدامات ایران در زمینه‌های تبلیغی - شیعی در اردن می توان به ارسال برخی مقالات دینی به مطبوعات محلی و چاپ آن‌‌ها به مناسبت‌های مختلف به ویژه در پاسخ به اتهاماتی که بر علیه تشیع به چاپ رسیده است، اشاره کرد.


هم چنين در سال 76 بين دو كشور يك قرارداد همكاري هاي خبري بين خبرگزاري هاي ايرنا و پترا به امضاء رسيده است. (49)
سفر آیت الله سبحانی در سال‌های 1375 و 1377 و برپایی سخنرانی‌ها و جلسات بحث متعدد در خصوص تقریب مذاهب اسلامی و پاسخگویی به شبهات موجود بر علیه تشیع تاثیری مثبت داشته است. اگر این گونه سفرها و جلسات و اعزام علمای معتبر شیعه از ایران ادامه یابد می‌تواند در تغییر نگرش مردم و رفع شبهات در مورد تشیع موثر باشد.


افزون بر اين در جهت بهبود بخشيدن به وضعيت شيعيان در اردن، طرح ساخت مسجد شيعيان، طي مذاكرات رسمي متعددي از سوي جمهوري اسلامي ايران با مقامات اردن مطرح شده كه اميد است پس از اخذ موافقت وزير اوقاف اردن، اين مسجد احداث شود. از سوي پادشاهي اردن نيز، تلاش جهت برپايي جمعيت يا انجمن شيعيان به طور رسمي توسط دكتر جعفر بيضون و به كمك برخي از شيعياني صورت گرفته است كه قبلا اقداماتي را در اين راستا انجام داده اند ولي تاكنون به نتيجه نرسيده اند. سفارت به طور غيرمستقيم تلاش مي‌كند از اين طرح حمايت كند و جايگاه قانوني مناسبي را براي تشكيل انجمن شيعيان فراهم سازد. به نظر مي رسد حمايت جدي سفارت جمهوري اسلامي ايران از اين طرح و حمايت هاي مالي ايران در اين زمينه از نيازهاي اساسي شيعيان اين كشور براي تشكيل اين جمعيت و ادامه كار آن مي باشد. از سوي ديگر از نشر كتب نويسندگان مدافع شيعه از جمله احمد حسين يعقوب حمايت کرده كه تاكنون سفارت ايران موفق به چاپ 9 عنوان درباره تشيع گرديده است. همچنين آقاي شيخ حسن سقاف ده ها كتاب عليه وهابيت به چاپ رسانيده كه برخي از آنها با كمك نمايندگي صورت پذيرفته است.
در راستای تبادل فرهنگی - دینی 5 تن از دانشجویان شیعی [[اردن]] جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و دکترا به ایران اعزام شده‌اند که می‌توانند در ترویج مذهب شیعه در [[اردن]] با توجه به فرهنگ اسلامی خویش بسیار مفید واقع شوند<ref>پادشاهی [[اردن]]، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین‌الملل، مرکز بین‌المللی تبلیغ ص. 118 و 119</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.
 
البته زمينه هاي بسياري در اردن موجود است و با توجه به جو فرهنگي و ادبي كشور اردن، صرف امكانات و كمك هاي مالي براي چاپ كتب اسلامي - شيعي مي تواند مثمر ثمر باشد.
 
لازم به ذكر است كه سفارت جمهوري اسلامي ايران در اردن در زمينه توزيع كتب فقهي فعالانه اقدام به توزيع و اهداي كتاب به متقاضيان و علاقه مندان شيعه نموده و در حد توان كتابخانه هاي دانشگاه هاي اردن را با منابع شيعي تغذيه كرده است. مهم ترين عناوين؛ ''المراجعات، الشيعه هم اهل السنه، كشف الارتياب، فضائل الخمسه، ثم اهتديت، تاسيس الشيعه'' است.
 
از ديگر اقدامات ايران در زمينه هاي تبليغي - شيعي در اردن مي توان به ارسال برخي مقالات ديني به مطبوعات محلي و چاپ آنها به مناسبت هاي مختلف به ويژه در پاسخ به اتهاماتي كه بر عليه تشيع به چاپ رسيده است، اشاره کرد.
 
سفر آيت الله سبحاني در سال هاي 1375 و 1377 و برپايي سخنراني ها و جلسات بحث متعدد در خصوص تقريب مذاهب اسلامي و پاسخگويي به شبهات موجود بر عليه تشيع تاثيري مثبت داشته است. اگر اين گونه سفرها و جلسات و اعزام علماي معتبر شيعه از ايران ادامه يابد مي تواند در تغيير نگرش مردم و رفع شبهات در مورد تشيع موثر باشد.
 
در راستاي تبادل فرهنگي - ديني 5 تن از دانشجويان شيعي اردن جهت ادامه تحصيل در مقاطع كارشناسي و دكترا به ايران اعزام شده اند كه مي توانند در ترويج مذهب شيعه در اردن با توجه به فرهنگ اسلامي خويش بسيار مفيد واقع شوند. (93)


== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۳

پیشینه روابط رسمی فرهنگی ایران و اردن به موافقت‌نامه فرهنگی منعقد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی اردن‌‌ هاشمی که شامل یک مقدمه و سیزده ماده است و در‌تاریخ ششم اردیبهشت ماه 1339 در تهران به امضای نمایندگان مختار طرفین رسیده است برمی‌گردد؛ این ‌قانون مشتمل بر ماده واحده و متن موافقت‌نامه ضمیمه‌ای است که در تاریخ بیست و سوم آذر ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس سنا‌ رسیده و متعاقبا در جلسه روز سه‌شنبه بیست و هفتم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.

در این موافقت‌نامه فرهنگی آمده است که ‌نظر به این که دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی اردن‌ هاشمی علاقمند به تحکیم روابط دوستی فیمابین و خواهان بسط و توسعه همکاری ‌فرهنگی بین دو کشور می‌باشند تصمیم به انعقاد موافقت‌نامه فرهنگی گرفته و برای این منظور نمایندگان مختار خود را به ترتیب زیر تعیین نمودند:

از طرف دولت شاهنشاهی ایران جناب آقای عباس آرام وزیر امور خارجه.

از طرف دولت پادشاهی اردن‌ هاشمی جناب آقای سعد جمعه سفیر کبیر دولت پادشاهی اردن‌ هاشمی در ایران.

که پس از مبادله اختیارنامه‌های خود و اطمینان به صحت آن‌‌ها به شرح زیر موافقت حاصل نمودند:

‌ماده 1- هر یک از طرفین متعاهدین کوشش خواهد نمود که روابط فرهنگی بین دو کشور را بسط داده و بدین وسیله موجبات تشیید روابط معنوی ‌دو ملت را بیش از پیش فراهم سازد.

ماده 2- طرفین متعاهدین مبادلات فرهنگی میان افراد دو کشور در مسائل علمی و ادبی و هنری و مخصوصاً مواردی را که ذیلاً توضیح داده‌ می‌شود تشویق خواهند نمود.

الف - ایجاد تسهیلات برای مبادله کتب عام‌المنفعه و نشریه‌های سودمند.

ب - ایجاد تسهیلات برای مبادله فیلم‌های ملی به منظور شناسایی افراد هر یک از دو کشور به اوضاع و احوال کشور دیگر.

ج - تأسیس نمایشگاه‌های هنرهای ملی.

د - تسهیل بازدیدهای دسته‌جمعی دانشجویان.

ماده3- طرفین متعاهدین موافقت می‌کنند که بازدید استادان و سخنرانان و نویسندگان و هنرمندان و دانشجویان را از کشور یکدیگر تشویق نموده و‌ برای این منظور در حدود امکان مساعدت‌های نقدی و کمک‌های تحصیلی به عمل خواهند آورد.

ماده4- سعی خواهد شد که کرسی‌های تدریس زبان فارسی در دانشگاه‌های اردن‌ هاشمی و کرسی‌های تدریس زبان عربی در دانشگاه‌های ایران ایجاد و‌ توسعه داده شود.

ماده5- طرفین متعاهدین تعهد می‌کنند که در کتب تحصیلی و سایر تشریفات رسمی احترام رؤسای دول دو کشور و رعایت حقایق تاریخی از هر‌حیث ملحوظ گردد.

ماده6 - طرفین متعاهدین با وسایلی که در اختیار دارند موجبات تسهیل مسافرت و سیاحت را که به وسیله مؤثری برای حسن تفاهم میان اتباع دو‌ کشور است فراهم خواهند آورد.

ماده7- طرفین متعاهدین برای تعیین ارزش گواهینامه و دیپلم و دانشنامه‌هایی که از طرف مقامات صلاحیت‌دار یکی از طرفین صادر می‌شود موافقت‌نامه ‌مخصوصی منعقد خواهند نمود و معادل بودن تحصیلات ابتدایی و متوسطه و عالی هر یک از دو کشور را در کشور دیگر به رسمیت خواهند شناخت.

‌ماده8- دولتین متعاهدین موافقت می‌نمایند که دانشجویان آن‌‌ها در مؤسسات فرهنگی هر یک از دو کشور تحصیلات خود را در رشته‌های علمی و‌ ادبی و فنی طبق قوانین و مقررات کشور محل اقامت دانشجو تعقیب نمایند.

در ضمن ‌ماده 11 آمده که دولتین متعاهدین مسابقات ورزشی و همکاری بین سازمان‌های ورزش و تربیت بدنی و پیشاهنگی طرفین را در حدود امکان تشویق خواهند ‌نمود.

ماده12- طرفین متعاهدین تدابیر لازم برای اجرای مفاد این موافقت‌نامه اتخاذ خواهند نمود و تشکیل مؤسسات فرهنگی را در کشورهای یکدیگر اجازه‌ خواهند داد مؤسسات فرهنگی مزبور در هر حال تابع مقررات و قوانین جاریه کشوری که مؤسسه فرهنگی در آنجا تشکیل شده است خواهند بود[۱].

پس از سفر پادشاه ایران به اردن در سال 1388 و بستن موافقت‌نامه فرهنگی بین دو کشور، همکاری فرهنگی بین مقامات مربوطه طرفین آغاز گردید و در هر سال تحصیلی بورس‌هایی از طرف ایران در اختیار اردن گذاشته شد[۲]. در سال 1347 از جانب فرح پهلوی دو بورس تحصیلی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در اختیار دو دانشجوی اردنی گذاشته شد.

انجمن دوستی ایران و اردن در سال 1350 به ریاست امیر محمد برادر ملک حسین در امان تشکیل شد و جلسات متعددی در کاخ سنای آن کشور ترتیب یافت. در همین سال وزارت پست و تلگراف و تلفن ایران دو بورس آموزش تکنیسین مایکرویو در آموزشگاه تهران پارس در اختیار دولت اردن گذاشت. هم چنین دولت اردن در همین سال تعدادی بورس در اختیار دولت ایران قرار داد[۳]. متقابلاً دولت اردن در سال 1351موفق به دریافت مدال طلای محمد رضا شاه پهلوی در امر پیکار با بیسوادی شد.

روابط فرهنگی دو کشور پس از انقلاب اسلامی (موافقت نامه‌ها)...

روابط فرهنگی دو کشور ایران و اردن که دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران آغاز شده است بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اسناد همکاری‌ها به قوت خود باقی بود ولی با شروع جنگ تحمیلی علیه کشورمان روابط دو کشور، با توجه به مواضع کشور اردن در قبال جنگ و حمایت از صدام، به حالت تعلیق درآمد[۴]. و در سال 1370 مجددا برقرار گردید. یادداشت تفاهم بین دو کشور در ارتباط با سیاحت و جهانگردی دینی در تهران در سال 1371 به امضا رسید. از طرف دیگر قرارداد فرهنگی نخستین که در سال 1339 بین دو کشور به امضا رسیده بود به عنوان زیر بنای روابط فرهنگی باقی‌ماند ولی به علت فقدان برنامه اجرایی کوتاه مدت عملا این توافق‌نامه در سال‌های پس از انقلاب مورد توجه واقع نگردید. با برپایی کمیسیون مشترک بین دو کشور در سال 1376 برنامه مبادلات فرهنگی براساس توافق‌نامه قبلی به تصویب رسید [۵]. در همین سال بین دو کشور یک قرارداد همکاری‌های خبری بین خبرگزاری‌های ایرنا و پترا به امضاء رسید و برای سال‌های 76،77 و 78 به اجرا درآمد و هیئت‌های فرهنگی متعددی به صورت رسمی و غیر رسمی به دو کشور سفر کردند.

هم چنین ایران نمایشگاه‌های فرهنگی بسیاری در اردن برپا نمود[۶]. به این ترتیب بعد از پایان جنگ روابط دو کشور بتدریج سیر عادی خود را آغاز کرد و با از سرگیری تبادل هیات‌های دیپلماسی بین دو کشور سیر صعودی به خود گرفت و مناسبات فرهنگی دو کشور در قالب موافقت‌نامه‌ها و اسناد همکاری تدوین و با امضای مقامات مربوطه به مرحله اجرا در آمد[۷].

دو دانشگاه مهم اردن و یرموک، زبان فارسی را دربرخی رشته‌های درسی به عنوان یک واحد اجباری در برنامه‌های درسی دانشگاه قرار داده‌اند[۸]. در بخش زبان‌های شرقی دانشگاه یرموک، گام مهمی در تقویت روابط فرهنگی - دانشگاهی فیمابین برداشته شده است، به طوری که اساتید زبان فارسی این دانشگاه که فارغ‌التحصیلان ایران می باشند اقدام به تشکیل کرسی زبان فارسی نموده‌اند و بر اساس توافق بین دانشگاه اصفهان و دانشگاه یرموک قرار است سالیانه سه تن از فارغ التحصیلان ممتاز زبان فارسی برای ادامه تحصیل به صورت بورسیه به ایران اعزام شوند. در حال حاضر بیش از 200 دانشجو در دانشگاه یرموک مشغول تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی می‌باشند. تقویت بخش زبان فارسی از طریق ایجاد آزمایشگاه، اعزام استاد از ایران، قرار دادن دوره‌های مطالعات برای اساتید زبان فارسی و ارسال کتب جدید راهکارهایی است که به شدت نیاز به پیگیری و اقدام دارد. اخیرا آزمایشگاه پیشرفته آموزش زبان در دانشگاه یرموک توسط جمهوری‌ اسلامی ایران راه اندازی شده است. هم‌اینک آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های آل بیت و اردن، به عنوان واحد اختیاری تدریس می‌شود. ایران بر اساس تفاهم نامه، سالیانه سه بورسیه پزشکی به اردن می‌دهد و متقابلا اردن دو بورس دکتری زبان و ادبیات عرب در اختیار دانشجویان ایرانی در دانشگاه اردن قرار داده است.

همکاری‌های فرهنگی بین ایران و اردن

- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی،‌ علمی،‌ آموزشی بین جمهوری اسلامی ایران و کشور پادشاهی اردن برای سال‌های 79 تا 81.

- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی، علمی، آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 82 تا 84

- برنامه اجرایی فرهنگی، علمی و آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 87 تا 89 که شامل همکاری‌های آموزش عالی، آموزش و پرورش، تبلیغی و رسانه‌ای، ورزشی جوانان، فرهنگی و هنری، آثار باستانی، توریستی، نمایشگاه‌های بین‌المللی و همکاری‌های علمی بوده است.

- بیش از چهار نمایشگاه جمهوری اسلامی ایران در قالب هفته فرهنگی در اردن برگزار گردیده که آخرین آن برگزاری نمایشگاه قرآن کریم در تیر ماه سال 78 در امان بوده است.

هم چنین در سال 76 بین دو کشور یک قرارداد همکاری‌های خبری بین خبرگزاری‌های ایرنا و پترا به امضاء رسیده است[۹].

افزون بر این در جهت بهبود بخشیدن به وضعیت شیعیان در اردن، طرح ساخت مسجد شیعیان، طی مذاکرات رسمی متعددی از سوی جمهوری اسلامی ایران با مقامات اردن مطرح شده که امید است پس از اخذ موافقت وزیر اوقاف اردن، این مسجد احداث شود. از سوی پادشاهی اردن نیز، تلاش جهت برپایی جمعیت یا انجمن شیعیان به طور رسمی توسط دکتر جعفر بیضون و به کمک برخی از شیعیانی صورت گرفته است که قبلا اقداماتی را در این راستا انجام داده‌اند ولی تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند. سفارت به طور غیرمستقیم تلاش می‌کند از این طرح حمایت کند و جایگاه قانونی مناسبی را برای تشکیل انجمن شیعیان فراهم سازد. به نظر می‌رسد حمایت جدی سفارت جمهوری اسلامی ایران از این طرح و حمایت‌های مالی ایران در این زمینه از نیازهای اساسی شیعیان این کشور برای تشکیل این جمعیت و ادامه کار آن می‌باشد. از سوی دیگر از نشر کتب نویسندگان مدافع شیعه از جمله احمد حسین یعقوب حمایت کرده که تاکنون سفارت ایران موفق به چاپ 9 عنوان درباره تشیع گردیده است. همچنین آقای شیخ حسن سقاف ده‌ها کتاب علیه وهابیت به چاپ رسانیده که برخی از آن‌‌ها با کمک نمایندگی صورت پذیرفته است.

البته زمینه‌های بسیاری در اردن موجود است و با توجه به جو فرهنگی و ادبی کشور اردن، صرف امکانات و کمک‌های مالی برای چاپ کتب اسلامی - شیعی می تواند مثمر ثمر باشد.

لازم به ذکر است که سفارت جمهوری اسلامی ایران در اردن در زمینه توزیع کتب فقهی فعالانه اقدام به توزیع و اهدای کتاب به متقاضیان و علاقه مندان شیعه نموده و در حد توان کتابخانه‌های دانشگاه‌های اردن را با منابع شیعی تغذیه کرده است. مهم‌ترین عناوین؛ المراجعات، الشیعه هم اهل السنه، کشف الارتیاب، فضائل الخمسه، ثم اهتدیت، تاسیس الشیعه است.

از دیگر اقدامات ایران در زمینه‌های تبلیغی - شیعی در اردن می توان به ارسال برخی مقالات دینی به مطبوعات محلی و چاپ آن‌‌ها به مناسبت‌های مختلف به ویژه در پاسخ به اتهاماتی که بر علیه تشیع به چاپ رسیده است، اشاره کرد.

سفر آیت الله سبحانی در سال‌های 1375 و 1377 و برپایی سخنرانی‌ها و جلسات بحث متعدد در خصوص تقریب مذاهب اسلامی و پاسخگویی به شبهات موجود بر علیه تشیع تاثیری مثبت داشته است. اگر این گونه سفرها و جلسات و اعزام علمای معتبر شیعه از ایران ادامه یابد می‌تواند در تغییر نگرش مردم و رفع شبهات در مورد تشیع موثر باشد.

در راستای تبادل فرهنگی - دینی 5 تن از دانشجویان شیعی اردن جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و دکترا به ایران اعزام شده‌اند که می‌توانند در ترویج مذهب شیعه در اردن با توجه به فرهنگ اسلامی خویش بسیار مفید واقع شوند[۱۰][۱۱].

نیز نگاه کنید به

روابط فرهنگی زیمبابوه و ایران؛ روابط فرهنگی کانادا و ایران؛ روابط فرهنگی روسیه و ایران؛ روابط فرهنگی تونس و ایران؛ روابط فرهنگی ژاپن و ج.ا.ایران؛ روابط فرهنگی کوبا و ج.ا.ایران؛ روابط فرهنگی لبنان و ایران؛ روابط فرهنگی مصر و ایران؛ روابط فرهنگی ایران و چین؛ روابط فرهنگی سنگال و جمهوری اسلامی ایران؛ روابط فرهنگی آرژانتین و ایران؛ روابط فرهنگی فرانسه و ایران؛ روابط فرهنگی مالی و ایران؛ روابط اجتماعی و فرهنگی اوکراین و ایران؛ روابط فرهنگی اسپانیا و ایران؛ روابط فرهنگی اتیوپی و ایران؛ روابط فرهنگی سیرالئون و ایران؛ روابط فرهنگی قطر و ایران؛ روابط فرهنگی تایلند و ایران؛ روابط فرهنگی گرجستان و ایران؛ روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران؛ روابط فرهنگی بنگلادش و ایران؛ روابط فرهنگی سریلانکا و ایران

کتابشناسی

  1. ↑ برگرفته ازhttps://rc.majlis.ir/fa/law/show/95744 مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
  2. ↑ آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 46
  3. ↑ آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 46
  4. ↑ برگرفته از https://amman.mfa.ir/
  5. ↑ آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55
  6. ↑ آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55
  7. ↑ برگرفته از https://amman.mfa.ir/ سفارت ایران در امان
  8. ↑ آقائی مریان، سید جعفر(1381 - 1380)، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشور پادشاهی اردن‌ هاشمی، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم سیاسی، ص. 55
  9. ↑ برگرفته از https://amman.mfa.ir/ سایت سفارت ایران در اردن
  10. ↑ پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین‌الملل، مرکز بین‌المللی تبلیغ ص. 118 و 119
  11. ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=روابط_فرهنگی_اردن_و_ج.ا.ایران&oldid=59515»