زبان و گویش های متداول در سوریه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۰۲

زبان کنونی مردم در سوریه عربی ‌‌‌‌‌است با دو گویش اصلی شامی و عراقی که هر یک به یکسری از زیرخانواده‌‌‌‌ها بر اساس مناطق جغرافیایی تقسیم ‌‌‌‌‌‌‌می‌شوند. در بعضی مناطق مثل بادیه الشام، گویش حجازی معمول ‌‌‌‌‌است. گویش اصلی دیگر عربی، مصری و مغربی ‌‌‌‌‌است.^[۱] تفاوت گویش‌‌‌‌های زبان عربی گاهی آنقدر زیاد ‌‌‌‌‌است که مثلاً یک مغربی به سختی میتو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند منظور یک عراقی را بفهمد؛ البته این پدیده مختص به زبان عربی نیست و این فرایند زبانی در تمام السنه اتفاق افتاد‌‌‌‌ه‌‌‌‌‌است. گویش‌‌‌‌های رسمی ورسانه ای در دنیای کنونی تا حد زیادی این تطورّات زبانی را مدیریت و محدودکرده ‌‌‌‌‌است. در زبان عربی هم گویش معیار؛ یعنی عربی فصیح یا فُصحه، مشکل ارتباطی را تا حد زیادی برطرف کرده ‌‌‌‌‌است.

گویش شامی یا سوری یا به اصطلاحِ نهچندان دقیقِ زبانشناسان غربی، خاوری (Levantine)، نتیجه پذیرش زبان عربی یا همان ‌‌‌‌‌استعراب، بعد از فتوحات اسلامی ‌‌‌‌‌است؛ زیرا همان طور که پیشتر بیان شد، زبان مردم این منطقه، قبل از اسلام، سُریانی؛ یکی از شاخه‌‌‌‌های زبان آرامی بود و در واقع، وجه تمایز این گویش با گویش‌‌‌‌های دیگر عربی همین ساختار اختلاطی عربی – سریانی ‌‌‌‌‌است. هنوز هم بسیاری از واژه‌‌‌‌های سریانی و آرامی و قواعد نحوی و صرفی آن‌‌‌‌ها در گویش شامی باقی ‌‌‌‌‌‌مانده ‌‌‌‌‌است و حتی بعضی نقاط سوریه همانطور که پیشتر بیان شد، به آرامی یاسریانی تکلم ‌‌‌‌‌‌می‌کنند. به گفته برخی محققین، حداقل نیمی از واژگان گویش شامی، منشأ سریانی دارد. این تطور زبانی، بدان جهت ‌‌‌‌‌است که هر سه زبان عربی، سریانی و آرامی، از یک خانواده؛ یعنی زبان‌‌‌‌های سامی هستند.^[۲]*گویش شامی در بسیاری از مناطق در خارج از کشور کنونی سوریه، رایج ‌‌‌‌‌است؛ مثل ‌‌‌‌‌استان حاتای ترکیه، اردن، فلسطین و لبنان؛

در گویش شامی، زیرگروه‌‌‌‌های شهر‌‌‌‌های اصلی؛ مانند دمشق ، بیروت و اورشلیم، اشتراکات بسیار بیشتری با یکدیگر دارند تا گویش‌‌‌‌‌های روستایی؛
سه زیرگروه مهم گویش شامی شمالی، عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: سوری، لبنانی و کلیکی (Cilician)^[1]. گویش حلبی، بیشتر از گویش عراقی متأثر ‌‌‌‌‌است؛
زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی جنوبی: اردنی و فلسطینی و در جنوب سوریه: حورانی (درعا)، جبلی (السویدا) و یَبرودی؛
زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی مرکزی: حمصی و حَواضری (خماه)؛
زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی غربی: جبلیی و ساحلی. گویش ساحلی بسیار از گویش لبنانی متأثر ‌‌‌‌‌است؛
در شرق سوریه، گویش عراقی بیشتر واج دارد؛ با زیرگونه‌‌‌‌های نجدی یا دیری در میان قبایل ساکن در دیرالزور، رَقاوی در رقه و شرق حلب در مَنبِج و گویش «ماردلی» در حسکه^[۳].

اختصاصات زبانی این گویش‌‌‌‌ها ونحوه تشخیص و‌‌‌‌‌استعمال آن‌‌‌‌ها، بحثی جالب وآموزشی ‌‌‌‌‌است و عجاتاً مجال پرداختن بدان در این کتاب نیست^[۴]^[۵].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Versteegh, C. H. M. (2014). The Arabic Language. Edinburgh University Press p. 189
↑ Stowasser, K. , Moukhtar, A. Stowasser, K. (2004). A Dictionary of Syrian Arabic
↑ الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق
↑ الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق
↑ شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[1] Versteegh, C. H. M. (2014). The Arabic Language. Edinburgh University Press p. 189

[2] Stowasser, K. , Moukhtar, A. Stowasser, K. (2004). A Dictionary of Syrian Arabic

[3] الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق

[4] الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق

[5] شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-زبان کنونی مردم در [[سوریه]] عربی ‌‌‌‌‌است با دو گویش اصلی شامی و عراقی که هر یک به یکسری از زیرخانواده‌‌‌‌ها بر اساس مناطق جغرافیایی تقسیم ‌‌‌‌‌‌‌می‌شوند. در بعضی مناطق مثل بادیة الشام، گویش حجازی معمول ‌‌‌‌‌است. گویش اصلی دیگر عربی، مصری و مغربی ‌‌‌‌‌است.<ref>''Versteegh, C. H. M. (2014). The Arabic Language. Edinburgh University Press p. 189''</ref>
+زبان کنونی مردم در [[سوریه]] عربی ‌‌‌‌‌است با دو گویش اصلی شامی و عراقی که هر یک به یکسری از زیرخانواده‌‌‌‌ها بر اساس مناطق جغرافیایی تقسیم ‌‌‌‌‌‌‌می‌شوند. در بعضی مناطق مثل بادیه الشام، گویش حجازی معمول ‌‌‌‌‌است. گویش اصلی دیگر عربی، مصری و مغربی ‌‌‌‌‌است.<ref>Versteegh, C. H. M. (2014). The Arabic Language. Edinburgh University Press p. 189</ref> تفاوت گویش‌‌‌‌های زبان عربی گاهی آنقدر زیاد ‌‌‌‌‌است که مثلاً یک مغربی به سختی میتو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند منظور یک عراقی را بفهمد؛ البته این پدیده مختص به زبان عربی نیست و این فرایند زبانی در تمام السنه اتفاق افتاد‌‌‌‌ه‌‌‌‌‌است. گویش‌‌‌‌های رسمی ورسانه ای در دنیای کنونی تا حد زیادی این تطورّات زبانی را مدیریت و محدودکرده ‌‌‌‌‌است. در زبان عربی هم گویش معیار؛ یعنی عربی فصیح یا فُصحه، مشکل ارتباطی را تا حد زیادی برطرف کرده ‌‌‌‌‌است.
-تفاوت گویش‌‌‌‌های زبان عربی گاهی آنقدر زیاد ‌‌‌‌‌است که مثلاً یک مغربی به سختی میتو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند منظور یک عراقی را بفهمد؛ البته این پدیده مختص به زبان عربی نیست  و این فرایند زبانی در تمام السنه اتفاق افتاد‌‌‌‌ه‌‌‌‌‌است. گویش‌‌‌‌های رسمی ورسانه ای در دنیای کنونی تا حد زیادی این تطورّات زبانی را مدیریت و محدودکرده ‌‌‌‌‌است. در زبان عربی هم گویش معیار؛ یعنی عربی فصیح یا فُصحة، مشکل ارتباطی را تا حد زیادی برطرف کرده ‌‌‌‌‌است.
-گویش شامی یا سوری یا به اصطلاحِ نهچندان دقیقِ زبانشناسان غربی، خاوری (''Levantine'')، نتیجه پذیرش زبان عربی یا همان ‌‌‌‌‌استعراب، بعد از فتوحات اسلامی ‌‌‌‌‌است؛ زیرا همان طور که پیشتر بیان شد، زبان مردم این منطقه، قبل از اسلام، سُریانی؛ یکی از شاخه‌‌‌‌های زبان آرامی بود و در واقع، وجه تمایز این گویش با گویش‌‌‌‌های دیگر عربی همین ساختار اختلاطی عربی – سریانی ‌‌‌‌‌است.<ref>''Stowasser, Karl ، Ani, Moukhtar؛ Stowasser, Karl ; (2004)A Dictionary of Syrian Arabic''</ref>
-هنوز هم بسیاری از واژه‌‌‌‌های سریانی و آرامی و قواعد نحوی و صرفی آن‌‌‌‌ها در گویش شامی باقی ‌‌‌‌‌‌مانده ‌‌‌‌‌است و حتی بعضی نقاط [[سوریه]] همانطور که پیشتر بیان شد، به آرامی یاسریانی تکلم ‌‌‌‌‌‌می‌کنند. به گفته برخی محققین، حداقل نیمی از واژگان گویش شامی، منشأ سریانی دارد. این تطور زبانی، بدان جهت ‌‌‌‌‌است که هر سه زبان عربی، سریانی و آرامی، از یک خانواده؛ یعنی زبان‌‌‌‌های سامی هستند.
-گویش شامی در بسیاری از مناطق در خارج از کشور کنونی [[سوریه]]، رایج ‌‌‌‌‌است؛ مثل ‌‌‌‌‌استان حاتای ترکیه، اردن، فلسطین و [[لبنان]].
-در گویش شامی، زیرگروه‌‌‌‌های شهر‌‌‌‌های اصلی؛ مانند دمشق ، بیروت و اورشلیم، اشتراکات بسیار بیشتری با یکدیگر دارند تا گویش‌‌‌‌‌های روستایی. سه زیرگروه مهم گویش شامی شمالی، عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: سوری، لبنانی و کلیکی (''Cilician'')<sup>[3]</sup>. گویش حلبی، بیشتر از گویش عراقی متأثر ‌‌‌‌‌است.
-زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی جنوبی: اردنی و فلسطینی و در جنوب [[سوریه]]: حورانی (درعا)، جبلی (السویدا) و یَبرودی
-زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی مرکزی: حمصی و حَواضری (خماه)
-زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی غربی: جبلیی و ساحلی. گویش ساحلی بسیار از گویش لبنانی متأثر ‌‌‌‌‌است.
-در شرق [[سوریه]]، گویش عراقی بیشتر واج دارد؛ با زیرگونه‌‌‌‌های نجدی یا دیری در میان قبایل ساکن در دیرالزور، رَقاوی در رقه و شرق حلب در مَنبِج و گویش «ماردلی» در حسکه
-اختصاصات زبانی این گویش‌‌‌‌ها ونحوه تشخیص و‌‌‌‌‌استعمال آن‌‌‌‌ها، بحثی جالب وآموزشی ‌‌‌‌‌است و عجاتاً مجال پرداختن بدان در این کتاب نیست.<ref>الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق</ref>
+گویش شامی یا سوری یا به اصطلاحِ نهچندان دقیقِ زبانشناسان غربی، خاوری (Levantine)، نتیجه پذیرش زبان عربی یا همان ‌‌‌‌‌استعراب، بعد از فتوحات اسلامی ‌‌‌‌‌است؛ زیرا همان طور که پیشتر بیان شد، زبان مردم این منطقه، قبل از اسلام، سُریانی؛ یکی از شاخه‌‌‌‌های زبان آرامی بود و در واقع، وجه تمایز این گویش با گویش‌‌‌‌های دیگر عربی همین ساختار اختلاطی عربی – سریانی ‌‌‌‌‌است. هنوز هم بسیاری از واژه‌‌‌‌های سریانی و آرامی و قواعد نحوی و صرفی آن‌‌‌‌ها در گویش شامی باقی ‌‌‌‌‌‌مانده ‌‌‌‌‌است و حتی بعضی نقاط [[سوریه]] همانطور که پیشتر بیان شد، به آرامی یاسریانی تکلم ‌‌‌‌‌‌می‌کنند. به گفته برخی محققین، حداقل نیمی از واژگان گویش شامی، منشأ سریانی دارد. این تطور زبانی، بدان جهت ‌‌‌‌‌است که هر سه زبان عربی، سریانی و آرامی، از یک خانواده؛ یعنی زبان‌‌‌‌های سامی هستند.<ref>Stowasser, K. , Moukhtar, A. Stowasser, K. (2004). A Dictionary of Syrian Arabic</ref>*گویش شامی در بسیاری از مناطق در خارج از کشور کنونی [[سوریه]]، رایج ‌‌‌‌‌است؛ مثل ‌‌‌‌‌استان حاتای ترکیه، اردن، فلسطین و [[لبنان]]؛
+*در گویش شامی، زیرگروه‌‌‌‌های شهر‌‌‌‌های اصلی؛ مانند دمشق ، بیروت و اورشلیم، اشتراکات بسیار بیشتری با یکدیگر دارند تا گویش‌‌‌‌‌های روستایی؛
+* سه زیرگروه مهم گویش شامی شمالی، عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: سوری، لبنانی و کلیکی (''Cilician'')<sup>[1]</sup>. گویش حلبی، بیشتر از گویش عراقی متأثر ‌‌‌‌‌است؛
+*زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی جنوبی: اردنی و فلسطینی و در جنوب [[سوریه]]: حورانی (درعا)، جبلی (السویدا) و یَبرودی؛
+*زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی مرکزی: حمصی و حَواضری (خماه)؛
+*زیرگونه‌‌‌‌های گویش شامی غربی: جبلیی و ساحلی. گویش ساحلی بسیار از گویش لبنانی متأثر ‌‌‌‌‌است؛
+*در شرق [[سوریه]]، گویش عراقی بیشتر واج دارد؛ با زیرگونه‌‌‌‌های نجدی یا دیری در میان قبایل ساکن در دیرالزور، رَقاوی در رقه و شرق حلب در مَنبِج و گویش «ماردلی» در حسکه<ref>الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق</ref>.
+اختصاصات زبانی این گویش‌‌‌‌ها ونحوه تشخیص و‌‌‌‌‌استعمال آن‌‌‌‌ها، بحثی جالب وآموزشی ‌‌‌‌‌است و عجاتاً مجال پرداختن بدان در این کتاب نیست<ref>الزعيم، وفيق (2011). «طيب الكلام: معجم بلهجة أهل الشام». (الطبعة الأولى)، دار الفكر - دمشق</ref><ref>شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ [[سوریه]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
 == نیز نگاه کنید به ==
 [[زبان ژاپنی]]؛ [[زبان روسی]]؛ [[زبان رسمی کانادا]]؛ [[زبان و خط کوبایی]]؛ [[زبان و خط تونسی]]؛ [[زبان افغانستان]]؛ [[زبان چینی]]؛ [[زبان سنگال]]؛ [[زبان و خط فرانسوی]]؛ [[زبان و خط آرژانتینی]]؛ [[زبان و خط رسمی مالی]]؛ [[زبان و خط رسمی ساحل عاج]]؛ [[زبان و خط رسمی تایلند]]؛ [[زبان اوکراین]]؛ [[زبان اسپانیایی]]؛ [[زبان و خط رسمی اردن]]؛ [[زبان و خط رسمی اتیوپی]]؛ [[زبان و خط رسمی سیرالئون]]؛ [[زبان و خط رسمی قطر]]
 == کتابشناسی ==