خط در سوریه: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی «شکل نوشتاری رایج در سوریه، خط و الفبای عربی است که البته بهتر است خط اسلامی نامیده شود؛ زیرا خط عربی پیش از اسلام، نوعی خط نَسْخِ برگرفته از خط «نَبَطی» (''Nabati'')[5]و الفبای «نیاسینایی» یا «پیشاسینایی» (''Proto-Sinaitic'') بود و نگارشی ساده، بی نقطه و اعرا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
شکل نوشتاری رایج در سوریه، خط و الفبای عربی است که البته بهتر است خط اسلامی نامیده شود؛ زیرا خط عربی پیش از اسلام، نوعی خط نَسْخِ برگرفته از خط «نَبَطی» (''Nabati'')[5]و الفبای «نیاسینایی» یا «پیشاسینایی» (''Proto-Sinaitic'') بود و نگارشی ساده، بی نقطه و اعراب و کم­کاربرد داشت[6]؛ اما بعد از گسترش اسلام و ورود مستعربه و اقوام دیگر به اسلام و حکومت اسلامی، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید.
[[پرونده:Screenshot (6).png|بندانگشتی|خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و [[تاریخ سوریه]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)]]شکل نوشتاری رایج در [[سوریه]]، خط و الفبای عربی ‌‌‌‌‌است که البته بهتر ‌‌‌‌‌است خط اسلامی نامیده شود؛ زیرا خط عربی پیش از اسلام، نوعی خط نَسْخِ برگرفته از خط «نَبَطی» (Nabati)[1]و الفبای «نیاسینایی» یا «پیشاسینایی» (Proto-Sinaitic) بود و نگارشی ساده، بی نقطه و اعراب و کم­کاربرد داشت<ref>Jacques Ryckmans, Inscribed Old South Arabian sticks and palm-leaf stalks: An introduction and a paleographical approach, p. 127</ref>؛ اما بعد از گسترش اسلام و ورود مستعربه و اقوام دیگر به اسلام و حکومت اسلامی، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید.


در سوریه پیش از اسلام نیز شکل و ریشه خط و الفبا به قول منطقیون، مقول به تفصیل است؛ یعنی باتوجه به تمدن­های یکپارچه حاکم برر سوریه و نیز تمدنهای پراکنده ای که به شکل دولت­شهرهای مستقل در مناطق مختلف سوریه شکل گرفته­اند، طیفی از انواع خطوط، مورد استفاده بوده است؛ مثل خط و الفبای اوگاریتی، مصری، آرامی (نبطی، تدمری و...)، فنیقی و در ادوار متأخرتر، سریانی (آشوری)، عبری، یونانی و رومی.
در [[سوریه]] پیش از اسلام نیز شکل و ریشه خط و الفبا به قول منطقیون، مقول به تفصیل ‌‌‌‌‌است؛ یعنی باتوجه به تمدن­‌‌‌‌های یکپارچه حاکم بر [[سوریه]] و نیز تمدن‌‌‌‌های پراکنده ای که به شکل دولت­شهر‌‌‌‌های مستقل در مناطق مختلف [[سوریه]] شکل گرفته­‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.


در حال حاضر خط و الفبای سریانی (''Syriac alphabet'') در کلیساهای یعقوبی به عنوان خط زبان مقدس کتاب مقدس، اموزش داده و استفاده می­شود که سه گونه متفاوت دارد: مُدوّر یا «استرانگلو» (''Esṭrangēlā'')، شرقی یا «مدنحایا» (''<nowiki/>'Maḏnḥāyā''') و «سِرطا» (''Serṭā'') (گونه غربی)؛ بدین شکل:
طیفی از انواع خطوط، مورد ‌‌‌‌‌استفاده بوده ‌‌‌‌‌است؛ مثل خط و الفبای اوگاریتی، مصری، آرامی (نبطی، تدمری و...)، فنیقی و در ادوار متأخرتر، سریانی (آشوری)، عبری، یونانی و رومی.[[پرونده:Screenshot (7).png|بندانگشتی|خط و الفبای سریانی، برگرفته از خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و [[تاریخ سوریه]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)]]در حال حاضر خط و الفبای سریانی (Syriac alphabet) در کلیسا‌‌‌‌های یعقوبی به عنوان خط زبان مقدس کتاب مقدس، اموزش داده و ‌‌‌‌‌استفاده ‌‌‌‌‌‌‌می‌شود که سه گونه متفاوت دارد:  
{| class="wikitable"
 
| rowspan="2" |'''نام'''
* مُدوّر یا «‌‌‌‌‌استرانگلو» (Esṭrangēlā)؛
| colspan="3" |'''نویسه'''
* شرقی یا «مدنحایا» ('Maḏnḥāyā')؛
| rowspan="2" |'''معادل انگلیسی'''
* «سِرطا» (Serṭā) (گونه غربی).
|-
 
|'''''مدنحایا'''''
در تصاویر 1 تا 3  گونه های متفاوت خط و الفبای سریانی نشان داده شده است<ref>شنی، کریم( 1400). فرهنگ و [[تاریخ سوریه]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>:[[پرونده:Screenshot (8).png|بندانگشتی|خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)]]
|'''''مدنحایا'''''
 
|'''''سرتو'''''
== نیز نگاه کنید به ==
|-
[[خط ژاپنی]]؛ [[خط روسی]]؛ [[زبان و خط کوبایی]]؛ [[زبان و خط تونسی]]؛ [[خط افغانی]] ؛ [[خط چینی]]؛ [[خط سنگالی]]؛ [[زبان و خط فرانسوی]]؛ [[زبان و خط آرژانتینی]]؛ [[زبان و خط رسمی مالی]]؛ [[زبان و خط رسمی ساحل عاج]]؛ [[زبان و خط رسمی تایلند]]؛ [[زبان و خط رسمی اردن]]؛ [[زبان و خط رسمی سیرالئون]]؛ [[زبان و خط رسمی قطر]]
|[[Aleph|''Ālep̄'']]
 
|
== پاورقی ==
|
<small>[1]. نَبَطیان قومی آرامیان، شاخه کنعانیان بودند که در شمال [[خلیج عقبه]] و شمال خاوری شبه‌جزیره سینا و شمال خاوری [[مصر]] زندگی ‌‌‌‌‌‌می‌کردند. نام پایتخت ایشان «رقمو» (Raqēmō) بود که در «جبل‌المذبح» در [[اردن]] کنونی قرار دارد. یونانیان آن را «پترا» (Petraea) ‌‌‌‌‌‌می‌گفتند. [[پترا]] یعنی سنگ و شهر به خاطر مقبره‌‌‌‌‌هایش که در صخره‌‌‌‌‌ها تراشیده شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، بدین نام تسمیه شده­‌‌‌‌‌است.</small>
|
 
|ā
== کتابشناسی ==
|-
|''Bēṯ''
|
|
|
|''b''
|-
|[[Gimel|''Gāmal'']]
|
|
|
|''g''
|-
|''Dālaṯ''
|
|
|
|''d''
|-
|''Hē''
|
|
|
|''h''
|-
|[[Waw (letter)|''Waw'']]
|
|
|
|''w''
''ū'' / ''ō'' / ''u'' / ''o''
|-
|''Zayn''
|
|
|
|''z''
|-
|''Ḥēṯ''
|
|
|
|''ḥ''
|-
|''Ṭēṯ''
|
|
|
|''ṭ''
|-
|''Yōḏ''
|
|
|
|''y''
''ī'' / ''i''
|-
|''Kāp̄''
|
|
|
|''k''
(''kh'', ''x'')
|-
|''Lāmaḏ''
|
|
|
|''l''
|-
|''Mīm''
|
|
|
|''m''
|-
|''Nūn''
|
|
|
|''n''
|-
|[[Samekh|''Semkaṯ'']]
|
|
|
|''s''
|-
|''Ē''
|
|
|
|''ʿ''
|-
|''Pē''
|
|
|
|''p''
(''ph''/ ''f'')
|-
|''Ṣāḏē''
|
|
|
|''ṣ''
|-
|''Qōp̄''
|
|
|
|''q''
|-
|''Rēš''
|
|
|
|''r''
|-
|''Šīn''
|
|
|
|''š'' (''sh'')
|-
|''Taw''
|
|
|
|''t''
(''th'', ''θ'')
|}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۱۱

خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

شکل نوشتاری رایج در سوریه، خط و الفبای عربی ‌‌‌‌‌است که البته بهتر ‌‌‌‌‌است خط اسلامی نامیده شود؛ زیرا خط عربی پیش از اسلام، نوعی خط نَسْخِ برگرفته از خط «نَبَطی» (Nabati)[1]و الفبای «نیاسینایی» یا «پیشاسینایی» (Proto-Sinaitic) بود و نگارشی ساده، بی نقطه و اعراب و کم­کاربرد داشت[۱]؛ اما بعد از گسترش اسلام و ورود مستعربه و اقوام دیگر به اسلام و حکومت اسلامی، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید.

در سوریه پیش از اسلام نیز شکل و ریشه خط و الفبا به قول منطقیون، مقول به تفصیل ‌‌‌‌‌است؛ یعنی باتوجه به تمدن­‌‌‌‌های یکپارچه حاکم بر سوریه و نیز تمدن‌‌‌‌های پراکنده ای که به شکل دولت­شهر‌‌‌‌های مستقل در مناطق مختلف سوریه شکل گرفته­‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

طیفی از انواع خطوط، مورد ‌‌‌‌‌استفاده بوده ‌‌‌‌‌است؛ مثل خط و الفبای اوگاریتی، مصری، آرامی (نبطی، تدمری و...)، فنیقی و در ادوار متأخرتر، سریانی (آشوری)، عبری، یونانی و رومی.

خط و الفبای سریانی، برگرفته از خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

در حال حاضر خط و الفبای سریانی (Syriac alphabet) در کلیسا‌‌‌‌های یعقوبی به عنوان خط زبان مقدس کتاب مقدس، اموزش داده و ‌‌‌‌‌استفاده ‌‌‌‌‌‌‌می‌شود که سه گونه متفاوت دارد:

  • مُدوّر یا «‌‌‌‌‌استرانگلو» (Esṭrangēlā)؛
  • شرقی یا «مدنحایا» ('Maḏnḥāyā')؛
  • «سِرطا» (Serṭā) (گونه غربی).

در تصاویر 1 تا 3 گونه های متفاوت خط و الفبای سریانی نشان داده شده است[۲]:

خط و الفبای سریانی، برگرفته از شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

نیز نگاه کنید به

خط ژاپنی؛ خط روسی؛ زبان و خط کوبایی؛ زبان و خط تونسی؛ خط افغانی ؛ خط چینی؛ خط سنگالی؛ زبان و خط فرانسوی؛ زبان و خط آرژانتینی؛ زبان و خط رسمی مالی؛ زبان و خط رسمی ساحل عاج؛ زبان و خط رسمی تایلند؛ زبان و خط رسمی اردن؛ زبان و خط رسمی سیرالئون؛ زبان و خط رسمی قطر

پاورقی

[1]. نَبَطیان قومی آرامیان، شاخه کنعانیان بودند که در شمال خلیج عقبه و شمال خاوری شبه‌جزیره سینا و شمال خاوری مصر زندگی ‌‌‌‌‌‌می‌کردند. نام پایتخت ایشان «رقمو» (Raqēmō) بود که در «جبل‌المذبح» در اردن کنونی قرار دارد. یونانیان آن را «پترا» (Petraea) ‌‌‌‌‌‌می‌گفتند. پترا یعنی سنگ و شهر به خاطر مقبره‌‌‌‌‌هایش که در صخره‌‌‌‌‌ها تراشیده شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، بدین نام تسمیه شده­‌‌‌‌‌است.

کتابشناسی

  1. ↑ Jacques Ryckmans, Inscribed Old South Arabian sticks and palm-leaf stalks: An introduction and a paleographical approach, p. 127
  2. ↑ شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=خط_در_سوریه&oldid=61269»