تئاتر و هنرهای نمایشی فرانسه: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''تئاتر و هنرهاي نمايشي'''
تئاتر در فرانسه از آغاز هنری بورژوا بود و به طبقات بالای جامعه تعلق داشت. به همين دليل، زبان تئاتر از ابتدا متفاوت از زبان طبقات پايين جامعه بود. بنابراين، نخستين دل مشغولی دولت‌های مردمی در فرانسه گسترش تئاتر به شهرستان‌ها ، ساده كردن زبان آن و دسترسی بيشتر مردم به تئاتر بود. زيربنای تمركززدايی در تئاتر ، سال 1895 در شهر بوسانژ(Bussang) با تاسيس نخستين تئاتر مردمی توسط "پوتشر"(Frédéric Pottecher) نهاده شد. نام اين شهر در تاريخ هنرهای نمايشی فرانسه جاويدان شد و به نماد خروج هنر تئاتر ازپايتخت شهرت يافت. گام ديگر را "فيرمن ژميه"(Firmin Gémier) در سال 1911 برداشت. وی با راه‌اندازی تئاتر ملی سيار، گروه‌های نمايشی را از كاخ‌های پاريس بيرون كشيد و روانه شهرستان‌ها كرد. اين ابتكار ، راه را برای اجرای نمايش در شهرهای مختلف باز كرد و گروه‌های مختلف نمايشی برای اجرای برنامه به نقاط مختلف كشور گسيل شدند. از طرف ديگر، انتشار كتاب تئاتر مردم اثر رومن رولان در سال 1903 اين انديشه را ايجاد كرد كه كارگردانان بايد طرحی نو درافكنند و نمايش‌ها را تا آنجا كه ممكن است كم هزينه و اجراشدنی كنند. به تدريج اجرای نمايش با دكورهای بسيار ساده رسم شد و همين امر اين امكان را فراهم آورد تا سالن‌های بيشتری پذيرای نمايش باشند و به دليل كمتر شدن هزينه‌ها، اقشار بيشتری از مردم امكان تماشای آنها را يافتند.


تئاتر در [[فرانسه]] از آغاز هنري بورژوا بود و به طبقات بالاي جامعه تعلق داشت. به همين دليل، زبان تئاتر از ابتدا متفاوت از زبان طبقات پايين جامعه بود. بنابراين، نخستين دل مشغولي دولت هاي مردمي در فرانسه گسترش تئاتر به شهرستان ها ، ساده كردن زبان آن و دسترسي بيشتر مردم به تئاتر بود. زيربناي تمركززدايي در تئاتر ، سال 1895 در شهر بوسانژ[40] با تاسيس نخستين تئاتر مردمي توسط "پوتشر"[41] نهاده شد. نام اين شهر در تاريخ هنرهاي نمايشي فرانسه جاويدان شد و به نماد خروج هنر تئاتر ازپايتخت شهرت يافت. گام ديگر را "فيرمن ژميه"[42] در سال 1911 برداشت. وي با راه اندازي تئاتر ملي سيار، گروه هاي نمايشي را از كاخ هاي پاريس بيرون كشيد و روانه شهرستان ها كرد. اين ابتكار ، راه را براي اجراي نمايش در شهر هاي مختلف باز كرد و گروه هاي مختلف نمايشي براي اجراي برنامه به نقاط مختلف كشور گسيل شدند. از طرف ديگر، انتشار كتاب تئاتر مردم اثر رومن رولان در سال 1903 اين انديشه را ايجاد كرد كه كارگردانان بايد طرحي نو درافكنند و نمايش ها را تا آنجا كه ممكن است كم هزينه و اجراشدني كنند. به تدريج اجراي نمايش با دكورهاي بسيار ساده رسم شد و همين امر اين امكان را فراهم آورد تا سالن هاي بيشتري پذيراي نمايش باشند و به دليل كمتر شدن هزينه ها، اقشار بيشتري از مردم امكان تماشاي آنها را يافتند.
در روزگار دولت ويشی در سال‌های جنگ جهانی دوم ، با حمايت دولت انجمنی به نام " انجمن فرانسه جوان" تشكيل شد و هنرمندان اين انجمن به شهرها و روستاهای مختلف سفر كردند تا با اجرای نمايش در آنجا تئاتر را از اشرافيت نجات دهند. سرانجام دولت با تصويب قانونی در سال 1945 جنبش مردمی كردن تئاتر را صورتی قانونی بخشيد و رسما به اين عرصه وارد شد. پس از آزادی فرانسه درسال 1946 ، مردمی كردن تئاتر رسما در دستور كار دولت قرار گرفت و "ژان لوران"(Jeanne Laurent) مامور مردمی كردن تئاتر در اين ديار شد. لوران در طول شش سال ماموريتش موفق شد ساختار هنر نمايشی  در فرانسه را وارد مرحله تازه‌ای كند . اين دوران را برخی نقطه عطفی در تاريخ تئاتر فرانسه می‌دانند.


در روزگار دولت ويشي در سال هاي جنگ جهاني دوم ، با حمايت دولت انجمني به نام " انجمن فرانسه جوان" تشكيل شد و هنرمندان اين انجمن به شهر ها و روستاهاي مختلف سفر كردند تا با اجراي نمايش در آنجا تئاتر را از اشرافيت نجات دهند. سرانجام دولت با تصويب قانوني در سال 1945 جنبش مردمي كردن تئاتر را صورتي قانوني بخشيد و رسما به اين عرصه وارد شد. پس از آزاد ي فرانسه درسال 1946 ، مردمي كردن تئاتر رسما در دستور كار دولت قرار گرفت و "ژان لوران"[43] مامور مردمي كردن تئاتر در اين ديار شد. لوران در طول شش سال ماموريتش موفق شد ساختار هنر نمايشي  در فرانسه را وارد مرحله تازه اي كند . اين دوران را برخي نقطه عطفي در تاريخ تئاتر فرانسه مي دانند.
در راستای تمركززدايی است كه دو مركز ملی دراماتيک در شهرهای آلزاس و كولمار در 1946 تاسيس شد. يک سال بعد كمدی سنت اتين و در 1949 مركز ملی دراماتيک شهر رن وسه سال بعد ، مركز ملی دراماتيک اكس آن پروانس ساخته شد. "ژان ويلار"(Jean-Vilar) تئاتر مردمی شهرستان رن و فستيوال مشهور آوينيون را برپا كرد. وی در 1951 در مقام رئيس تئاتر ملی مردمی  منصوب شد و توانست در فاصله سال‌های 1946 تا 1952 پنج مركز دراماتيک ملی در نقاط مختلف راه‌اندازی كند. با تشكيل وزارتخانه‌ای به نام فرهنگ و روی كار آمدن آندره مالرو ، سياست‌گذاری فرهنگی در عرصه هنرهای نمايشی وارد مرحله تازه‌ای شد.تاسيس خانه‌های فرهنگ جديد ، محل مناسبی برای رشته‌های مختلف از جمله هنر نمايشی بود. در كنار خانه‌های فرهنگ، تئاترهای ملی و كمدی‌های بزرگ براين امر اتفاق نظر داشتند. مالرو نيز به كمک مراكز بزرگ نمايشی در شهرستان‌ها آمد و بر خلاف گذشته پرداخت يارانه به مراكز نمايشی شهرستان‌های مختلف را رسم كرد. در جريان نا آرامی‌های ماه می 1968 ، تئاتر اودئون در پاريس ششم به تسخير دانشجويان ناراضی درآمد. روسای تئاترهای بزرگ مركز نمايشی سيته ، گردهم آمدند و با صدور بيانيه‌ای ضمن حمايت از دانشجويان، سياست‌های مالرو را در گشايش خانه‌های فرهنگ محكوم كردند. با رفتن مالرو، برخی از خانه‌های فرهنگ او به خانه جوانان ، خانه تئاتر و مانند آن تغيير نام دادند. در دوران "ژاک دو هامل"(Jacques Duhamel) صندوق حمايت از نمايش‌های خصوصی ، كه آندره مالرو راه‌اندازی كرده بود، فعاليت‌هايش را از سر گرفت. دو هامل از گروه‌های مختلف ، به ويژه گروه‌های تازه كار و نه چندان مشهور حمايت كرد و به ياری مراكز كوچک و نه چندان پيشرفته و مجهز نمايشی شتافت.


در راستاي تمركززدايي است كه دو مركز ملي دراماتيك در شهر هاي آلزاس و كولمار در 1946 تاسيس شد. يك سال بعد كمدي سنت اتين و در 1949 مركز ملي دراماتيك شهر رن وسه سال بعد ، مركز ملي دراماتيك اكس آن پروانس ساخته شد. "ژان ويلار"[44] تئاتر مردمي شهرستان رن و فستيوال مشهور آوينيون را برپا كرد. وي در 1951 در مقام رئيس تئاتر ملي مردمي  منصوب شد و توانست در فاصله سال هاي 1946 تا 1952 پنج مركز دراماتيك ملي در نقاط مختلف راه اندازي كند. با تشكيل وزارتخانه اي به نام فرهنگ و روي كار آمدن [[آندره مالرو]] ، سياست گذاري فرهنگي در عرصه هنرهاي نمايشي وارد مرحله تازه اي شد.تاسيس خانه هاي فرهنگ جديد ، محل مناسبي براي رشته هاي مختلف از جمله هنر نمايشي بود. در كنار خانه هاي فرهنگ، تئاتر هاي ملي و كمدي هاي بزرگ براين امر اتفاق نظر داشتند. مالرو نيز به كمك مراكز بزرگ نمايشي در شهرستان ها آمد و بر خلاف گذشته پرداخت يارانه به مراكز نمايشي شهرستان هاي مختلف را رسم كرد. در جريان نا آرامي هاي ماه مي 1968 ، تئاتر اودئون در پاريس ششم به تسخير دانشجويان ناراضي درآمد. روساي تئاترهاي بزرگ مركز نمايشي سيته ، گردهم آمدند و با صدور بيانيه اي ضمن حمايت از دانشجويان، سياست هاي مالرو را در گشايش خانه هاي فرهنگ محكوم كردند. با رفتن مالرو، برخي از خانه هاي فرهنگ او به خانه جوانان ، خانه تئاتر و مانند آن تغيير نام دادند. در دوران "ژاك دو هامل"[45] صندوق حمايت از نمايش هاي خصوصي ، كه آندره مالرو راه اندازي كرده بود، فعاليت هايش را از سر گرفت. دو هامل از گروه هاي مختلف ، به ويژه گروه هاي تازه كار و نه چندان مشهور حمايت كرد و به ياري مراكز كوچك و نه چندان پيشرفته و مجهز نمايشي شتافت.
با روی كار آمدن سوسياليست‌ها و و به وزارت رسيدن "ژاک لانگ" ، هنر نمايشی رونق گرفت. ژاک لانگ رساله دكتری خود را درباره دولت و هنر نمايشی نوشته بود و در سال 1963 جشنواره تئاتر شهر نانسی را راه‌اندازی كرد. تمركز‌زدايی توسط لانگ در عرصه هنرهای نمايشی ابتدا با ساخت و تاسيس مراكز مختلف دراماتيک و تئاتر‌های ملی در مناطق و شهرهای مختلف آغاز شد . اين فرآيند به خوبی نتيجه داد و مناطق مختلف فرانسه صاحب مراكز ملی هنرهای نمايشی شدند. از جمله ويژگی‌های اين فرايند در فرانسه دولتی بودن آن است و تمام اقدامات به ابتكار دولت مركزی و با هزينه‌های وزارت فرهنگ انجام شد. مديريت اين مراكز را هم وزارت فرهنگ بر عهده داشت و هزينه‌های نگهداری و آموزش از پاريس ارسال می‌شد و مناطق چندان تمايلی برای عهده‌دار شدن مديريت اين مراكز نشان نمی‌دادند. چون نمايش، هنری ملی بود و بيم آن می‌رفت كه بدون مديريت مركز از اهميت آن كاسته شود. اما از 1983 و تصويب قانون معروف به دوفر(defferre) و تاسيس اداره كل امور فرهنگی مناطق( دراک) ، مديريت امور فرهنگی به گونه ديگری رقم خورد. اين ادارات در حقيقت نماينده وزارت فرهنگ در سطح مناطق محسوب می‌شدند و از اختيارات گسترده‌ای در امور فرهنگی و هنری برخوردار بودند.اداره امور مراكز هنرهای نمايشی به اين دفاتر واگذار شد.


با روي كار آمدن سوسياليست ها و و به وزارت رسيدن "ژاك لانگ" ، هنر نمايشي رونق گرفت. ژاك لانگ رساله دكتري خود را درباره دولت و هنر نمايشي نوشته بود و در سال 1963 جشنواره تئاتر شهر نانسي را راه اندازي كرد. تمركز زدايي توسط لانگ در عرصه هنرهاي نمايشي ابتدا با ساخت و تاسيس مراكز مختلف دراماتيك و تئاتر هاي ملي در مناطق و شهرهاي مختلف آغاز شد . اين فرآيند به خوبي نتيجه داد و مناطق مختلف فرانسه صاحب مراكز ملي هنرهاي نمايشي شدند. از جمله ويژگي هاي اين فرايند در فرانسه دولتي بودن آن است و تمام اقدامات به ابتكار دولت مركزي و با هزينه هاي وزارت فرهنگ انجام شد. مديريت اين مراكز را هم وزارت فرهنگ بر عهده داشت و هزينه هاي نگهداري و آموزش از پاريس ارسال مي شد و مناطق چندان تمايلي براي عهده دار شدن مديريت اين مراكز نشان نمي دادند. چون نمايش، هنري ملي بود و بيم آن مي رفت كه بدون مديريت مركز از اهميت آن كاسته شود. اما از 1983 و تصويب قانون معروف به دوفر[46] و تاسيس اداره كل امور فرهنگي مناطق( دراك) ، مديريت امور فرهنگي به گونه ديگري رقم خورد. اين ادارات در حقيقت نماينده وزارت فرهنگ در سطح مناطق محسوب مي شدند و از اختيارات گسترده اي در امور فرهنگي و هنري برخوردار بودند.اداره امور مراكز هنرهاي نمايشي به اين دفاتر واگذار شد.
تئاتر در نيم قرن اخير ، فراز و فرودهای گوناگونی را پشت سر گذاشت . امروزه 5 تئاتر ملی، 44 مركز دراماتيک ملی، 1500 گروه نمايشی كه 600 گروه از آنها از سوی دولت حمايت مالی می‌شوند، 70 سالن ملی و حدود 1500 انجمن در عرصه هنرهای نمايشی فعال هستند و رونق تئاتر در فرانسه را رقم می‌زنند. در اين مراكز در مجموع 90 هزار نفر به كار اشتغال دارند كه سالانه پذيرای حدود 25 ميليون تماشاگر هستند. در همه اين مراكز كه درسراسر فرانسه پراكنده‌اند، نمايش به عنوان بخشی از زندگی اين مردم فعالانه و پويا در جريان است و همه آنها به گونه‌ای از سوی دولت حمايت می‌شوند. در فرانسه هم زمان ۲۵۰ تا ۲۸۰ نمايش اجرا می‌شود. اين نمايش‌ها توسط گروه‌های كوچک، متوسط و بزرگ به صحنه می‌آيند، و جالب اينجاست كه چندين فصلنامه تخصصی تئاتر برای كارشناسان و اهل تئاتر وجود دارد و نشريات نيز در صفحات تئاتر خود  به معرفی و نقد نمايش‌هايی كه در سالن‌های بزرگ‌تر و گروه‌های حرفه‌ای‌تر اجرا می‌شوند، می‌پردازند.
====[[تئاترهای ملی فرانسه]]====
فرانسه دارای 5 تئاتر ملی است<ref>کروین ، میشل ، ترجمه قویمی ، مهوش ، تئاتر نو در فرانسه ، [https://nashreghatreh.com/ نشر قطره] ، ص.166.</ref> كه از دير باز هزينه‌هايش را دولت پذيرفته است. تئاترهای ملی، كاخ‌هايی مجلل و باشكوه هستند كه اداره آن را شورایی زير نظر وزارت فرهنگ عهده‌دار است. به تدريج بر اختيارات اين شورا افزوده شد بدان اميد كه سهم اين مراكز در مديريت امورشان افزوده گردد. هر يک از اين تئاترهای پنچگانه ، تاريخی مخصوص به خود دارد.


تئاتر در نيم قرن اخير ، فراز و فرودهاي گوناگوني را پشت سر گذاشت . امروزه 5 تئاتر ملي، 44 مركز دراماتيك ملي ، 1500 گروه نمايشي كه 600 گروه ازآنها از سوي دولت حمايت مالي مي شوند، 70 سالن ملي و حدود 1500 انجمن در عرصه هنرهاي نمايشي فعال هستند و رونق تئاتر در فرانسه را رقم مي زنند. در اين مراكز در مجموع 90 هزار نفر به كار اشتغال دارند كه سالانه پذيراي حدود 25 ميليون تماشاگر هستند. در همه اين مراكز كه درسراسر فرانسه پراكنده اند، نمايش به عنوان بخشي از زندگي اين مردم فعالانه و پويا در جريان است و همه آنها به گونه اي از سوي دولت حمايت مي شوند. در فرانسه هم زمان ۲۵۰ تا ۲۸۰ نمايش اجرا مي شود. اين نمايش ها توسط گروه هاي كوچك، متوسط و بزرگ به صحنه مي آيند، و جالب اينجاست كه چندين فصلنامه تخصصي تئاتر براي كارشناسان و اهل تئاتر وجود دارد و نشريات نيز در صفحات تئاتر خود  به معرفي و نقد نمايش هايي كه در سالن هاي بزرگ تر و گروه هاي حرفه اي تر اجرا مي شوند، مي پردازند.
كمدی فرانسوی كه در سال 1960 ساخته شد قديمی‌ترين تئاتر ملی فرانسه است. رئيس اين كمدی را وزارت فرهنگ به مدت 5 سال و قابل تمديد تا 3 سال منصوب می‌كند. همه هزينه‌های اين مركز را دولت می‌پردازد .حدود 40 موسسه فرهنگی با اين تئاتر همكاری پيوسته دارند. كمدی فرانسوی بيشترين سهم را در برخورداری از حمايت‌های دولتی دارد. اودئون، تئاتر ملی ديگری است كه در پاريس ششم ، محله‌ای قديم و فرهنگی، قرار دارد. اين مركز در سال 1780 ساخته شد و چندين بار تغيير نام داد. ولی از آغاز تاسيس تا سال 1990 بيشتر وابسته به كمدی فرانسوی بود. در حقيقت، اودئون سالن نمايشی وابسته به كمدی فرانسوی به شمار می‌رفت. رابطه اين دو مركز با هم فراز و فرودهای فراوانی داشت و در نهايت از 1995 اودئون به عنوان مركز تئاترهای اروپايی شناخته و به محلی برای برگزاری نمايش‌های كلاسيک و معاصر اروپايی تبديل شد.


'''1-2-10- تئاتر هاي ملي فرانسه'''
ديگر تئاتر ملی فرانسه ، تئاتر ملی مردمی است كه در 1920 تاسيس شد. ابتدا اين تئاتر بودجه‌ای از دولت دريافت نمی‌كرد ولی از 1951 مورد حمايت دولت قرار گرفت. تئاتر كولين نيز به عنوان تئاتر ملی شناخته می‌شود . اين تئاتر كه در 1988 تاسيس شد، محلی برای اجرای نمايش‌های معاصر و قرن بيستمی است. ُاز 2002 رقص نيز به ماموريت‌های اين مركز افزوده شد. سرانجام تئاتر ملی استراسبورگ آخرين تئاتری است كه از 1968 به عنوان تئاتر ملی به رسميت شناخته شده است. تئاتر ملی استراسبورگ تنها تئاتر ملی است كه در خارج از پاريس جای دارد و نماد تمركززدايی فرهنگی در عرصه هنرهای نمايشی است. اين تئاترها را دولت حمايت می‌كند و تمام هزينه‌هايشان را وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه می‌پردازد.
====[[مراكز دراماتیک و نمایش زنده در فرانسه|مراكز دراماتيک و نمايش زنده]]====
از 44 مركز ،30 مركز به عنوان مراكز ملی دراماتيک ، 10 مركز به عنوان مراكز منطقه‌ای و 4 مركز به جوانان و كودكان اختصاص يافته است. ساخت و راه‌اندازی آنها از سال‌های بعد از جنگ دوم جهانی آغاز شد و روسای مراكز دراماتيک ملی و مراكز دراماتيک جوانان و كودكان را وزارت فرهنگ منصوب می‌كند، اما انتصاب روسای مراكز دراماتيک مناطق با نظر مسئولان مناطق صورت می‌گيرد. در مجموع، دو سوم بودجه آنها را دولت تامين می‌كند.بر اساس قرار داد تمركززدايی كه بين دولت و مراكز بسته شد، اين مراكز برای ترويج نمايش‌های معاصر ماموريت يافته‌اند. هزينه مراكز دراماتيک  را قدرت‌های ملی و محلی برعهده دارند و قدرت‌های محلی تيز در اين امر سهيم‌اند. بيشترين سهم را پس از دولت مركزی ، شهرها بر عهده دارند و اين امر نشان‌دهنده اهتمام شهرداری‌ها به امور فرهنگی است. علاوه بر مراكز دراماتيک ملی كه دولت حمايت می‌كند، مراكز دراماتيک مستقل بسياری درسطوح مختلف به فعاليت در اين عرصه اشتغال دارند كه درصد چشمگيری از آنها از حمايت‌های دولتی بهره‌مندند.


فرانسه داراي 5 تئاتر ملي است[47] كه از دير باز هزينه هايش را دولت پذيرفته است. تئاتر هاي ملي، كاخ هايي مجلل و با شكوه هستند كه اداره آن را شورايي زير نظر وزارت فرهنگ عهده دار است. به تدريج بر اختيارات اين شورا افزوده شد بدان اميد كه سهم اين مراكز درمديريت امورشان افزوده گردد. هر يك از اين تئاتر هاي پنچگانه ، تاريخي مخصوص به خود دارد.
خانه‌های فرهنگ به عنوان سالن‌های چند منظوره از موقعيتی ويژه برخوردارند و از سوی دولت حمايت می‌شوند.حدود 70 سالن خانه‌های فرهنگ در سراسر فرانسه وجود دارد. اداره اين مراكز را انجمن‌های شناخته شده و فعال فرهنگی برعهده دارند و روسای‌شان را شورای اداری اين انجمن‌ها برمی‌گزينند. برای پرداخت هزينه‌های اين مراكز، وزارت فرهنگ و ارتباطات سهمی دارد، اما بار اصلی هزينه‌ها را قدرت‌های محلی بردوش می‌كشند. اين مراكز از طرفی فرصتی است مناسب برای فعاليت گروه‌های جوان و تازه‌كار و از طرف ديگر وعده گاهی است كم هزينه و در دسترس اقشار پايين جامعه تا به تماشای نمايش بنشينند.
====[[جشنواره های نمایشی فرانسه|جشنواره‌های نمايشی]]====
فرانسه را می‌توان كشور جشنواره‌ها ناميد. شهرهای گوناگون برای برگزاری جشنواره‌های متفاوت با هم رقابت می‌كنند. جشنواره‌های نمايشی كه روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود غالبا باسابقه‌اند و در زمره نخستين جشنواره‌های محلی محسوب می‌شوند . تا سال 1940 بيش از 200 جشنواره نمايشی در نقاط مختلف فرانسه شكل گرفت و در سال‌های پس از جنگ بر تعدادشان روز به روز افزوده شد. كمتر شهری بزرگ و معروفی است كه جشنواره‌ای را به نام شهرش ثبت نكرده باشد. بيشتر اين جشنواره‌ها تابستانی هستند و بسياری از مراكز بزرگ و كاخ‌های باشكوه در فصل تابستان به بهانه اين جشنواره‌ها درهايشان را به روی مردم می‌گشايند. شهر مون پليه در جنوب فرانسه با جشنواره بهار هنرمندان ، شهر شارلويل مزير با جشنواره عروسكی و آوينيون با تئاتر هر ساله‌اش مشهور هستند. فستيوال تئاتر آوينيون كه از سال 1947 تاسيس شد به سرعت شهرت جهانی يافت و شهر كوچک و تاريخی آوينيون در كوچه پس كوچه‌های قديمی‌اش و به ويژه در محوطه كاخ‌های پاپ هر سال شاهد هنرنمايی هنرمندان كشورهای مختلف است. شهر قديمی ورسای نيز مانند بسياری از شهرها ، تابستان هر سال درهای بخش‌های مختلفی از كاخ ورسای را برای استقبال از هنر نمايشی به روی مردم می‌گشايد. در برگزاری اين جشنواره‌ها انجمن‌های خصوصی بسيار فعال هستند و بسياری از جشنواره‌ها تمام امورشان با حمايت مالی و پشتيبانی‌های شهرداری‌ها و توسط انجمن‌های هنری و فرهنگی انجام می‌شود. جشنواره تئاتر پاييزی در شهر پاريس كه در 1975 آغاز به كار كرد و همچنان يكی از جشنواره‌های پر طرفدار به شمار می‌آيد. از ديگر جشنواره‌های معروف نمايشی، جشنواره بوردو و شب‌های فوروير شهر ليون است. شهرهای مهم ديگر فرانسه نيز هر يک جشنواره‌ای در عرصه‌های هنرهای نمايشی دارند و می‌كوشند با اين برنامه‌ها برای شهرشان هويتی دست و پا كنند. <ref>ایوبی ، حجت اله ، سیاست‌گذاری فرهنگی در فرانسه ؛ دولت و هنر ، [https://esale.samt.ac.ir/ انتشارات سمت] ،1388،ص.144.</ref>
====[[نظام آموزشی تئاتر در فرانسه|ساختار آموزشی تئاتر در فرانسه]]====
نظام آموزشی تئاتر را در فرانسه می‌‏توان به دو دوران آموزش‌‏های مقدماتی و عالی تقسیم‌بندی کرد:


كمدي فرانسوي كه در سال 1960 ساخته شد قديمي ترين تئاتر ملي فرانسه است. رئيس اين كمدي را وزارت فرهنگ به مدت 5 سال و قابل تمديد تا 3 سال منصوب مي كند. همه هزينه هاي اين مركز را دولت مي پردازد .حدود 40 موسسه فرهنگي با اين تئاتر همكاري پيوسته دارند. كمدي فرانسوي بيشترين سهم را در برخورداري از حمايت هاي دولتي دارد. اودئون، تئاتر ملي ديگري است كه در پاريس ششم ، محله اي قديم و فرهنگي، قرار دارد. اين مركز در سال 1780 ساخته شد و چندين بار تغيير نام داد. ولي از آغاز تاسيس تا سال 1990 بيشتر وابسته به كمدي فرانسوي بود. در حقيقت، اودئون سالن نمايشي وابسته به كمدي فرانسوي به شمار مي رفت. رابطه اين دو مركز با هم فراز و فرودهاي فراواني داشت و در نهايت از 1995 اودئون به عنوان مركز تئاتر هاي اروپايي شناخته و به محلي براي برگزاري نمايش هاي كلاسيك و معاصر اروپايي تبديل شد.
الف) آموزش‌‏های مقدماتی: آموزش تئاتر در فرانسه به طور عام و فراگیر از فرهنگ‏سازی برای دیدن و درک نمایش از دوره پيش دبستانی آغاز می‏‌شود. در همین دوران است که مربیان کودکان را به تماشای فیلم یا دیدن نمایش می‏‌برند. آثاری آموزشی که می‌‏کوشند خلاقیت و روحیه پرسشگری کودکان را تقویت کنند. از این پس، رفتن به تئاتر و دیدن نمایش جزء تفکیک ناپذیر فعالیت‏‌های فوق برنامه دانش آموزان فرانسوی باقی می‏‌ماند. اگرچه در طول تحصیل دانش‌‏آموزان در دروس مختلف خود به کرات با موادی آموزشی از حوزه ادبیات نمایشی آشنا می‏‌شوند اما آموزش تئاتر به عنوان یک ماده درسی صرفا در یک شاخه خاص دیپلم ادبی دنبال می‌‏شود. در برخی از دبیرستان‌‏های فرانسه و در شاخه دیپلم ادبی گرایشی مخصوص تئاتر و بیان دراماتیک وجود دارد که طی آن مهارت‏‌های بیانی و بدنی دانش‌‏آموزان افزایش می‏‌یابد. از آنجا که ظرفیت تحصیل در این گرایش محدود است معمولا انتخاب داوطلبان به صورت گزینشی و از بین کسانی است که از ذوق ادبی و روحیه ارتباطات برخوردار باشند. برخی از دبیرستان‏‌های فنی و حرفه‌‏ای نیز وجود دارند که مهارت‏‌های مرتبط با رشته‌‏های فنی هنر نمایش را آموزش می‌‏دهند.


ديگر تئاتر ملي فرانسه ، تئاتر ملي مردمي است كه در 1920 تاسيس شد. ابتدا اين تئاتر بودجه اي از دولت دريافت نمي كرد ولي از 1951 مورد حمايت دولت قرار گرفت. تئاتر كولين نيز به عنوان تئاتر ملي شناخته مي شود . اين تئاتر كه در 1988 تاسيس شد، محلي براي اجراي نمايش هاي معاصر و قرن بيستمي است. ُاز 2002 رقص نيز به ماموريت هاي اين مركز افزوده شد. سرانجام تئاتر ملي استراسبورگ آخرين تئاتري است كه از 1968 به عنوان تئاتر ملي به رسميت شناخته شده است. تئاتر ملي استراسبورگ تنها تئاتر ملي است كه در خارج از پاريس جاي دارد و نماد تمركز زدايي فرهنگي در عرصه هنر هاي نمايشي است. اين تئاتر ها را دولت حمايت مي كند و تمام هزينه هايشان را وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه مي پردازد.
ب) آموزش‌‏های عالی: پس از پایان دوران دبیرستان و اخذ دیپلم، دانش‏‌آموزانی که مایل به ادامه تحصیل در رشته تئاتر هستند می‌‏توانند بسته به علاقه خود نسبت به شاخه‏‌های مختلف هنر نمایش تحصیلات خود را در دانشگاه‏‌ها یا مدارس عالی تئاتر دنبال کنند. بسته به اینکه فرد علاقه‏‌مند به کار روی صحنه یا پشت آن باشد، انتخاب‏‌های متعددی پیش رویش قرار دارد: کسانی که به کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی و یا کارشناسی تئاتر علاقه‏‌مند هستند، راهی دانشگاه‌‏ها می‌‏شوند. کسانی نیز که دوست دارند بازیگر یا کارگردان شوند باید خود را برای گذشتن از سد کنکور مدارس ملی تئاتر آماده کنند. فارغ‏‌التحصیلان این مدارس از نظر حرفه‏‌ای وضعیتی قابل قبول کسب می‏‌کنند و تقریبا آینده حرفه‌‏ای روشنی پیش رو خواهند داشت. بخش عمده فارغ التحصیلان مراکز دانشگاهی کسانی هستند که در آینده به عنوان کارشناس تئاتر در مراکز فرهنگی و هنری عهده‌‏دار ساماندهی فعالیت‏‌های تئاتری خواهند شد. بخش بسیار معدودتری از فارغ‏‌التحصیلان نخبه‌‏تر نیز به فعالیت‏‌هایی مثل پژوهش تئاتری، نمایشنامه‏‌نویسی یا نقد روی می‌‏آورند.
====[[مدارس تئاتر فرانسه|مدارس تئاتر]]====
مدارس بزرگ ملی، مدارس عمومی، کنسرواتوارهای استانی و نیز کلاس‌‏های خصوصی ریز و درشتی وجود دارند که در طیف و سطح متنوعی در حوزه هنرهای نمایشی آموزش‌‏های عملی ارائه می‌‏کنند:
=====مدارس بزرگ ملی=====
اين مدارس عالی‌‏ترین و جدی‏‌ترین آموزش‏‌های عملی را در زمینه هنرهای نمایشی ارائه می‌‏دهند. تحصیل در این مدارس به مدت سه سال و به صورت تمام وقت است و طی آن هنرجویان دانشجو محسوب می‌‏شوند. ورود به این مدارس دارای شرط سنی است و پذیرش در آنها براساس قبولی در کنکوری بسیار گزینشی صورت می‌‏گیرد که نیازمند آمادگی جدی است. آموزش‌‏های این مدارس حول تربیت مهارت‏‌های بیانی و بدنی، و نیز آشنایی با تاریخ تئاتر و تاریخ هنر متمرکز است. اساتید مدرسه نیز از بین کارگردانان و بازیگران صاحب نام کشور انتخاب می‏‌شوند. شهرهای پاریس، استراسبورگ و لیون محل سه مدرسه بزرگ ملی هستند.
=====مدارس عمومی=====
غیر از مدارس بزرگ، موسسات عمومی رایگان دیگری نیز وجود دارد که آموزش حرفه‏‌ای ارائه می‌‏دهند. در این مدارس نیز پذیرش داوطلبان به روشی مشابه روش مدارس ملی صورت می‏‌گیرد. آموزش‏‌های ارائه شده در این مدارس مورد تائید وزارت فرهنگ و افراد حرفه‌‏ای‏ است. با این حال، پذیرفته‌‏شدگان از وضعیت دانشجو برخوردار نخواهند بود. این مدارس می‌‏توانند به عنوان سکوی آمادگی برای موفقیت در کنکورهای مدارس بزرگ هم به حساب آیند.
=====کنسرواتوارهای استانی=====
کنسرواتوارهای استانی و شهرداری‏‌ها کلاس‏‌های مقدماتی مربوط به هنرهای نمایشی را به جوانان بین 15 تا 25 سال ارائه می‌‏دهند. آموزش‌‏ها در این مراکز در یک یا دو سیکل دو یا سه ساله ارائه می‏‌شوند. اهمیت و اعتبار این مراکز بر اساس میزان توانایی‌شان به عنوان دروازه ورود دانشجویان به مدارس عالی ارزیابی می‏‌شود. کنکور ورودی این مراکز بسیار دقیق و موشکافانه است و داوطلبان ورود به این کنسرواتوارها بایستی بین 18 تا 25 سال سن داشته باشند. فقط دو کنسرواتوار استانی وجود دارند که یک آموزش حرفه‌‏ای تمام وقت ارائه می‌‏دهند. کنسرواتوار [[شهر بوردو]] و کنسرواتوار شهر مونپولیه . دوره آموزشی در کنسرواتوار بردو سه سال و در کنسرواتوار مونپولیه دو سال است.
=====مدارس خصوصی=====
علاوه بر مدارس ياد شده، صدها مدرسه و موسسه خصوصی تئاتر با درجه‏‌های کیفی مختلف وجود دارد که البته اکثر آنها در پاریس و حومه آن قرار دارند. ورود به آنها ساده است اما به همان اندازه نیز ممکن است باعث سرخوردگی هنرجو شوند. اگرچه برخی از مواد آموزشی این مراکز مورد تائید وزارت فرهنگ هست اما این مسئله باعث تضمین کیفیت آنها نمی‏‌شود. شهریه این مدارس بین 200 تا 500 یورو در ماه طبق درس است و هنرجویان این موسسات نمی‌‏توانند به عنوان دانشجو محسوب شوند. برای تشخیص یک کلاس خوب باید حتما قبل از ثبت نام یک بررسی اولیه انجام داد. مثلا نظر شاگران قبلی و در صورت امکان افراد حرفه‌‏ای را جویا شد.
=====[[آموزش های فنی تئاتر در فرانسه|آموزش‏های فنی]]=====
طی سال‏‌های اخیر آموزش مشاغل فنی تئاتر هم توسعه یافته است. مدارس عمومی و خصوصی متعددی وجود دارند که در این زمینه آموزش‌‏های متنوعی ارائه می‏‌کنند و اغلب گواهینامه‌‏های معتبری به فارغ‌‏التحصیلان می‏‌دهند که مورد قبول بخش‌‏های حرفه‌‏ای است. به دلیل کثرت تعداد داوطلبان ورود به این مراکز رقابتی است و بر اساس گزینشی فشرده صورت می‌‏گیرد.  دوره‏‌های ترتبیت تکنیسین فنی هنرهای نمایشی دوره‏‌هایی دوساله‌‏اند که ورود به آنها از طریق شرکت در آزمون ورودی و قبولی در مصاحبه امکان‏‌پذیر است. در حال حاضر، این دوره‌‏ها در دو گرایش تکنیک‏‌های لباس‌‏آرایی و صحنه‌‏آرایی ارائه و در پایان به فارغ‌‏التحصیلان گواهینامه تکنیسین فنی تئاتردر گرایش مربوطه ارائه می‏‌شود. دوره مهارت‏‌های هنری نيز پس از گذراندن یک دوره دوساله در گرایش‌‏های لباس، نور پردازی و صداپردازی در موسسات و مدارس فنی و حرفه‏‌ای متعددی ارائه می‌‏شود. برای آرایشگرهایی که دوست دارند در حوزه هنرهای نمایشی فعالیت کنند نیز یک دوره یک ساله ساخت و فرم دادن کلاه‏‌گیس‏‌های نمایشی وجود دارد. دو مرکز؛ تئاتر کاپیتول(Capitole) در [[شهر تولوز]] و یک دبیرستان خصوصی در شهر روآن(Rouen) در حال حاضر این تخصص را آموزش می‌‏دهند. آموزش‌‏های مربوط به تخصص چهره‏‌آرایی در حال حاضر فقط در تئاتر کاپیتول در شهر تولوز و تعدادی موسسات آموزشی خصوصی ارائه می‌‏شود.
=====[[هنرهای سیرک در فرانسه|هنرهای سیرک]]=====
سیرک نیز به عنوان شاخه‌‏ای از هنرهای نمایشی امروز مراکز آموزشی مخصوص به خود را دارد. از حدود یک دهه قبل، وزارت فرهنگ دوره‏‌های آموزش حرفه‏‌ای هنرهای سیرک را راه‌‏اندازی کرده است. راهبردهای آموزشی این دوره‌‏ها توسط مرکز ملی هنرهای سیرک ارائه می‏‌شود.
=====تحصیلات تکمیلی=====
وجود دوره‌‏های تحصیلات تکمیلی امکان به روز سازی دانش، ارتقاء سطح آگاهی آکادمیک و کسب گواهینامه را برای افرادی فراهم می‌‏کند که پیشتر در بخش‏‌های عملی کار کرده‌‏اند یا در سنین میانی عمر به دنبال یک موقعیت کاری بهتر هستند. این دوره‌ها معمولا متناسب با سن و موقعیت افراد ذینفع (سطح آگاهی و نوع گواهی مورد نظر، هدف فرد، شاغل یا بیکار بودن او و غیره) طراحی و ارائه می‌شوند. مرکز آموزش حرفه‏‌ای فنون نمایش، یکی از این مراکز است که آموزش‌‏های متنوعی در زمینه تکنیک‏‌های پلاتر، دکور، صدا و اتاق فرمان ارائه می‌‏دهد. «گرتا هنرهای کاربردی»( Le GRETA des arts appliqués)نیز موسسه‌‏ای است که در حوزه اداری و حوزه تولید نمایش آموزش‏‌هایی ارائه می‌‏دهد و بالاخره باید از مرکز «اژسیف»(AGECIF) نام برد که تحت حمایت وزارت فرهنگ تعداد زیادی آموزش‏‌های حرفه‏‌ای در زمینه فرهنگ و نمایش ارائه می‌‏دهد<ref>برگرفته از سایت http://www.theater.ir/fa/articles.php?id=12804 مقدمه‌ای بر آسيب‌شناسس نظام آموزشی تئاتر در ايران با نگاهی به [[نظام آموزشی تئاتر در فرانسه]] و معرفی اركان اصلی</ref><ref>نعيمي گورابي، محمد حسين(1392). جامعه و فرهنگ [[فرانسه]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.


'''مراكز دراماتيك و نمايش زنده'''
== نیز نگاه کنید به ==
[[تئاتر و هنرهای نمایشی زیمبابوه]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی روسیه]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی تونس]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی مصر]]؛ [[هنر تئاتر مدرن چین]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی سنگال]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی آرژانتین]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی مالی]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی ساحل عاج]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی تایلند]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی اوکراین]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی اسپانیا]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی اردن]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی اتیوپی]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی سیرالئون]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی قطر]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی سریلانکا]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی گرجستان]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی قزاقستان]]؛ [[تئاتر و هنرهای نمایشی بنگلادش]]


از 44 مركز ،30 مركز به عنوان مراكز ملي دراماتيك ، 10 مركز به عنوان مراكز منطقه اي و 4 مركز به جوانان و كودكان اختصاص يافته است. ساخت و راه اندازي آنها از سال هاي بعد از جنگ دوم جهاني آغاز شد و روساي مراكز دراماتيك ملي و مراكز دراماتيك جوانان و كودكان را وزارت فرهنگ منصوب مي كند، اما انتصاب روساي مراكز دراماتيك مناطق با نظر مسئولان مناطق صورت مي گيرد. در مجموع، دو سوم بودجه آنها را دولت تامين مي كند.بر اساس قرار داد تمركز زدايي كه بين دولت و مراكز بسته شد، اين مراكز براي ترويج نمايش هاي معاصر ماموريت يافته اند. هزينه مراكز دراماتيك  را قدرت هاي ملي و محلي برعهده دارند و قدرت هاي محلي تيز در اين امر سهيم اند. بيشترين سهم را پس از دولت مركزي ، شهر ها بر عهده دارند و اين امر نشان دهنده اهتمام شهرداري ها به امور فرهنگي است. علاوه بر مراكز دراماتيك ملي كه دولت حمايت مي كند، مراكز دراماتيك مستقل بسياري درسطوح مختلف به فعاليت در اين عرصه اشتغال دارند كه درصد چشمگيري ازآنها از حمايت هاي دولتي بهره مندند.
== کتابشناسی ==
 
[[رده:هنرهای نمایشی]]
خانه هاي فرهنگ به عنوان سالن هاي چند منظوره از موقعيتي ويژه برخوردارند و از سوي دولت حمايت مي شوند.حدود 70 سالن خانه هاي فرهنگ در سراسر فرانسه وجود دارد. اداره اين مراكز را انجمن هاي شناخته شده و فعال فرهنگي برعهده دارند و روساي شان را شوراي اداري اين انجمن ها بر مي گزينند. براي پرداخت هزينه هاي اين مراكز، وزارت فرهنگ و ارتباطات سهمي دارد، اما بار اصلي هزينه ها را قدرت هاي محلي بردوش مي كشند. اين مراكز از طرفي فرصتي است مناسب براي فعاليت گروه هاي جوان و تازه كار و از طرف ديگر وعده گاهي است كم هزينه و در دسترس اقشار پايين جامعه تا به تماشاي نمايش بنشينند.
 
'''2-2-10- جشنواره ها ي نمايشي'''
 
فرانسه را مي توان كشور جشنواره ها ناميد. شهرهاي گوناگون براي برگزاري جشنواره هاي متفاوت با هم رقابت مي كنند. جشنواره هاي نمايشي كه روز به روز بر تعدادشان افزوده مي شود غالبا باسابقه اند و در زمره نخستين جشنواره هاي محلي محسوب مي شوند . تا سال 1940 بيش از 200 جشنواره نمايشي در نقاط مختلف فرانسه شكل گرفت و در سال هاي پس از جنگ بر تعدادشان روز به روز افزوده شد. كمتر شهري بزرگ و معروفي است كه جشنواره اي را به نام شهرش ثبت نكرده باشد. بيشتر اين جشنواره ها تابستاني هستند و بسياري از مراكز بزرگ و كاخ هاي با شكوه در فصل تابستان به بهانه اين جشنواره ها درهايشان را به روي مردم مي گشايند. شهر مون پليه در جنوب فرانسه با جشنواره بهار هنرمندان ، شهر شارلويل مزير با جشنواره عروسكي و آوينيون با تئاتر هر ساله اش مشهور هستند. فستيوال تئاتر آوينيون كه از سال 1947 تاسيس شد به سرعت شهرت جهاني يافت و شهر كوچك و تاريخي آوينيون در كوچه پس كوچه هاي قديمي اش و به ويژه در محوطه كاخ هاي پاپ هر سال شاهد هنر نمايي هنرمندان كشورهاي مختلف است. شهر قديمي ورساي نيز مانند بسياري از شهرها ، تابستان هر سال درهاي بخش هاي مختلفي از كاخ ورساي را براي استقبال از هنر نمايشي به روي مردم مي گشايد. در برگزاري اين جشنواره ها انجمن هاي خصوصي بسيار فعال هستند و بسياري از جشنواره ها تمام امورشان با حمايت مالي و پشتيباني  هاي شهرداري ها و توسط انجمن هاي هنري و فرهنگي انجام مي شود. جشنواره تئاتر پاييزي در شهر پاريس كه در 1975 آغاز به كار كرد و همچنان يكي از جشنواره هاي پر طرفدار به شمار مي آيد. از ديگر جشنواره هاي معروف نمايشي، جشنواره بوردو و شب هاي فوروير شهر ليون است. شهر هاي مهم ديگر فرانسه نيز هريك جشنواره اي در عرصه  هاي هنر هاي نمايشي دارند و مي كوشند با اين برنامه ها براي شهرشان هويتي دست و پا كنند. [48]
 
'''3-2-10- ساختار آموزشی تئاتر در فرانسه'''
 
نظام آموزشی تئاتر را در فرانسه می‏توان به دو دوران آموزش‏های مقدماتی و عالی تقسیم بندی کرد:
 
الف) آموزش‏های مقدماتی: آموزش تئاتر در فرانسه به طور عام و فراگیر از فرهنگ‏سازی برای دیدن و درک نمایش از دوره پيش دبستاني آغاز می‏شود. در همین دوران است که مربیان کودکان را به تماشای فیلم یا دیدن نمایش می‏برند. آثاری آموزشی که می‏کوشند خلاقیت و روحیه پرسشگری کودکان را تقویت کنند. از این پس، رفتن به تئاتر و دیدن نمایش جزء تفکیک ناپذیر فعالیت‏های فوق برنامه دانش آموزان فرانسوی باقی می‏ماند. اگرچه در طول تحصیل دانش‏آموزان در دروس مختلف خود به کرات با موادی آموزشی از حوزه ادبیات نمایشی آشنا می‏شوند اما آموزش تئاتر به عنوان یک ماده درسی صرفا در یک شاخه خاص دیپلم ادبی دنبال می‏شود. در برخی از دبیرستان‏های فرانسه و در شاخه دیپلم ادبی گرایشی مخصوص تئاتر و بیان دراماتیک وجود دارد که طی آن مهارت‏های بیانی و بدنی دانش‏آموزان افزایش می‏یابد. از آنجا که ظرفیت تحصیل در این گرایش محدود است معمولا انتخاب داوطلبان به صورت گزینشی و از بین کسانی است که از ذوق ادبی و روحیه ارتباطات برخوردار باشند. برخی از دبیرستان‏های فنی و حرفه‏ای نیز وجود دارند که مهارت‏های مرتبط با رشته‏های فنی هنر نمایش را آموزش می‏دهند.
 
ب) آموزش‏های عالی : پس از پایان دوران دبیرستان و اخذ دیپلم، دانش‏آموزانی که مایل به ادامه تحصیل در رشته تئاتر هستند می‏توانند بسته به علاقه خود نسبت به شاخه‏های مختلف هنر نمایش تحصیلات خود را در دانشگاه‏ها یا مدارس عالی تئاتر دنبال کنند. بسته به اینکه فرد علاقه‏مند به کار روی صحنه یا پشت آن باشد، انتخاب‏های متعددی پیش رویش قرار دارد: کسانی که به کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی و یا کارشناسی تئاتر علاقه‏مند هستند، راهی دانشگاه‏ها می‏شوند. کسانی نیز که دوست دارند بازیگر یا کارگردان شوند باید خود را برای گذشتن از سد کنکور مدارس ملی تئاتر آماده کنند. فارغ‏التحصیلان این مدارس از نظر حرفه‏ای وضعیتی قابل قبول کسب می‏کنند و تقریبا آینده حرفه‏ای روشنی پیش رو خواهند داشت. بخش عمده فارغ التحصیلان مراکز دانشگاهی کسانی هستند که در آینده به عنوان کارشناس تئاتر در مراکز فرهنگی و هنری عهده‏دار ساماندهی فعالیت‏های تئاتری خواهند شد. بخش بسیار معدودتری از فارغ‏التحصیلان نخبه‏تر نیز به فعالیت‏هایی مثل پژوهش تئاتری، نمایشنامه‏نویسی یا نقد روی می‏آورند.
 
'''2) مدارس تئاتر'''
 
مدارس بزرگ ملی، مدارس عمومی، کنسرواتوارهای استانی و نیز کلاس‏های خصوصی ریز و درشتی وجود دارند که در طیف و سطح متنوعی در حوزه هنرهای نمایشی آموزش‏های عملی ارائه می‏کنند:
 
'''1-2) مدارس بزرگ ملی''' : اين مدارس عالی‏ترین و جدی‏ترین آموزش‏های عملی را در زمینه هنرهای نمایشی ارائه می‏دهند. تحصیل در این مدارس به مدت سه سال و به صورت تمام وقت است و طی آن هنرجویان دانشجو محسوب می‏شوند. ورود به این مدارس دارای شرط سنی است و پذیرش در آنها براساس قبولی در کنکوری بسیار گزینشی صورت می‏گیرد که نیازمند آمادگی جدی است. آموزش‏های این مدارس حول تربیت مهارت‏های بیانی و بدنی، و نیز آشنایی با تاریخ تئاتر و تاریخ هنر متمرکز است. اساتید مدرسه نیز از بین کارگردانان و بازیگران صاحب نام کشور انتخاب می‏شوند. شهرهای پاریس، استراسبورگ و لیون محل سه مدرسه بزرگ ملی هستند.
 
'''2-2) مدارس عمومی :''' غیر از مدارس بزرگ، موسسات عمومی رایگان دیگری نیز وجود دارد که آموزش حرفه‏ای ارائه می‏دهند. در این مدارس نیز پذیرش داوطلبان به روشی مشابه روش مدارس ملی صورت می‏گیرد. آموزش‏های ارائه شده در این مدارس مورد تائید وزارت فرهنگ و افراد حرفه‏ای‏ است. با این حال، پذیرفته‏شدگان از وضعیت دانشجو برخوردار نخواهند بود. این مدارس می‏توانند به عنوان سکوی آمادگی برای موفقیت در کنکورهای مدارس بزرگ هم به حساب آیند.
 
3-2) کنسرواتوارهای استانی:کنسرواتوارهای استانی و شهرداری‏ها کلاس‏های مقدماتی مربوط به هنرهای نمایشی را به جوانان بین 15 تا 25 سال ارائه می‏دهند. آموزش‏ها در این مراکز در یک یا دو سیکل دو یا سه ساله ارائه می‏شوند. اهمیت و اعتبار این مراکز بر اساس میزان توانایی شان به عنوان دروازه ورود دانشجویان به مدارس عالی ارزیابی می‏شود. کنکور ورودی این مراکز بسیار دقیق و موشکافانه است و داوطلبان ورود به این کنسرواتوارها بایستی بین 18 تا 25 سال سن داشته باشند. فقط دو کنسرواتوار استانی وجود دارند که یک آموزش حرفه‏ای تمام وقت ارائه می‏دهند. کنسرواتوار [[شهر بوردو]] و کنسرواتوار شهر مونپولیه . دوره آموزشی در کنسرواتوار بردو سه سال و در کنسرواتوار مونپولیه دو سال است.
 
'''4-2) مدارس خصوصی :''' علاوه بر مدارس ياد شده، صدها مدرسه و موسسه خصوصی تئاتر با درجه‏های کیفی مختلف وجود دارد که البته اکثر آنها در [[پاریس]] و حومه آن قرار دارند. ورود به آنها ساده است اما به همان اندازه نیز ممکن است باعث سرخوردگی هنرجو شوند. اگرچه برخی از مواد آموزشی این مراکز مورد تائید وزارت فرهنگ هست اما این مسئله باعث تضمین کیفیت آنها نمی‏شود. شهریه این مدارس بین 200 تا 500 یورو در ماه طبق درس است و هنرجویان این موسسات نمی‏توانند به عنوان دانشجو محسوب شوند. برای تشخیص یک کلاس خوب باید حتما قبل از ثبت نام یک بررسی اولیه انجام داد. مثلا نظر شاگران قبلی و در صورت امکان افراد حرفه‏ای را جویا شد.
 
'''3) آموزش‏های فنی'''
 
طی سال‏های اخیر آموزش مشاغل فنی تئاتر هم توسعه یافته است. مدارس عمومی و خصوصی متعددی وجود دارند که در این زمینه آموزش‏های متنوعی ارائه می‏کنند و اغلب گواهینامه‏های معتبری به فارغ‏التحصیلان می‏دهند که مورد قبول بخش‏های حرفه‏ای است. به دلیل کثرت تعداد داوطلبان ورود به این مراکز رقابتی است و بر اساس گزینشی فشرده صورت می‏گیرد.  دوره‏های ترتبیت تکنیسین فنی هنرهای نمایشی دوره‏هایی دوساله‏اند که ورود به آنها از طریق شرکت در آزمون ورودی و قبولی در مصاحبه امکان‏پذیر است. در حال حاضر، این دوره‏ها در دو گرایش تکنیک‏های لباس‏آرایی و صحنه‏آرایی ارائه و در پایان به فارغ‏التحصیلان گواهینامه تکنیسین فنی تئاتردر گرایش مربوطه ارائه می‏شود. دوره مهارت‏های هنری نيز پس از گذراندن یک دوره دوساله در گرایش‏های لباس، نور پردازی و صداپردازی در موسسات و مدارس فنی و حرفه‏ای متعددی ارائه می‏شود. برای آرایشگرهایی که دوست دارند در حوزه هنرهای نمایشی فعالیت کنند نیز یک دوره یک ساله ساخت و فرم دادن کلاه‏گیس‏های نمایشی وجود دارد. دو مرکز؛ تئاتر کاپیتول[49] در [[شهر تولوز]] و یک دبیرستان خصوصی در شهر روآن[50]  در حال حاضر این تخصص را آموزش می‏دهند. آموزش‏های مربوط به تخصص چهره‏آرایی در حال حاضر فقط در تئاتر کاپیتول در شهر تولوز و تعدادی موسسات آموزشی خصوصی ارائه می‏شود.
 
'''4) هنرهای سیرک'''
 
سیرک نیز به عنوان شاخه‏ای از هنرهای نمایشی امروز مراکز آموزشی مخصوص به خود را دارد. از حدود یک دهه قبل، وزارت فرهنگ دوره‏های آموزش حرفه‏ای هنرهای سیرک را راه‏اندازی کرده است. راهبردهای آموزشی این دوره‏ها توسط مرکز ملی هنرهای سیرک ارائه می‏شود.
 
'''5) تحصیلات تکمیلی'''
 
وجود دوره‏های تحصیلات تکمیلی امکان به روز سازی دانش، ارتقاء سطح آگاهی آکادمیک و کسب گواهینامه را برای افرادی فراهم می‏کند که پیشتر در بخش‏های عملی کار کرده‏اند یا در سنین میانی عمر به دنبال یک موقعیت کاری بهتر هستند. این دوره ها معمولا متناسب با سن و موقعیت افراد ذینفع (سطح آگاهی و نوع گواهی مورد نظر، هدف فرد، شاغل یا بیکار بودن او و غیره) طراحی و ارائه می شوند. مرکز آموزش حرفه‏ای فنون نمایش، یکی از این مراکز است که آموزش‏های متنوعی در زمینه تکنیک‏های پلاتر، دکور، صدا و اتاق فرمان ارائه می‏دهد. «گرتا هنرهای کاربردی» [51]نیز موسسه‏ای است که در حوزه اداری و حوزه تولید نمایش آموزش‏هایی ارائه می‏دهد. و بالاخره باید از مرکز «اژسیف»[52] نام برد که تحت حمایت وزارت فرهنگ تعداد زیادی آموزش‏های حرفه‏ای در زمینه فرهنگ و نمایش ارائه می‏دهد.[53]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۷

تئاتر در فرانسه از آغاز هنری بورژوا بود و به طبقات بالای جامعه تعلق داشت. به همين دليل، زبان تئاتر از ابتدا متفاوت از زبان طبقات پايين جامعه بود. بنابراين، نخستين دل مشغولی دولت‌های مردمی در فرانسه گسترش تئاتر به شهرستان‌ها ، ساده كردن زبان آن و دسترسی بيشتر مردم به تئاتر بود. زيربنای تمركززدايی در تئاتر ، سال 1895 در شهر بوسانژ(Bussang) با تاسيس نخستين تئاتر مردمی توسط "پوتشر"(Frédéric Pottecher) نهاده شد. نام اين شهر در تاريخ هنرهای نمايشی فرانسه جاويدان شد و به نماد خروج هنر تئاتر ازپايتخت شهرت يافت. گام ديگر را "فيرمن ژميه"(Firmin Gémier) در سال 1911 برداشت. وی با راه‌اندازی تئاتر ملی سيار، گروه‌های نمايشی را از كاخ‌های پاريس بيرون كشيد و روانه شهرستان‌ها كرد. اين ابتكار ، راه را برای اجرای نمايش در شهرهای مختلف باز كرد و گروه‌های مختلف نمايشی برای اجرای برنامه به نقاط مختلف كشور گسيل شدند. از طرف ديگر، انتشار كتاب تئاتر مردم اثر رومن رولان در سال 1903 اين انديشه را ايجاد كرد كه كارگردانان بايد طرحی نو درافكنند و نمايش‌ها را تا آنجا كه ممكن است كم هزينه و اجراشدنی كنند. به تدريج اجرای نمايش با دكورهای بسيار ساده رسم شد و همين امر اين امكان را فراهم آورد تا سالن‌های بيشتری پذيرای نمايش باشند و به دليل كمتر شدن هزينه‌ها، اقشار بيشتری از مردم امكان تماشای آنها را يافتند.

در روزگار دولت ويشی در سال‌های جنگ جهانی دوم ، با حمايت دولت انجمنی به نام " انجمن فرانسه جوان" تشكيل شد و هنرمندان اين انجمن به شهرها و روستاهای مختلف سفر كردند تا با اجرای نمايش در آنجا تئاتر را از اشرافيت نجات دهند. سرانجام دولت با تصويب قانونی در سال 1945 جنبش مردمی كردن تئاتر را صورتی قانونی بخشيد و رسما به اين عرصه وارد شد. پس از آزادی فرانسه درسال 1946 ، مردمی كردن تئاتر رسما در دستور كار دولت قرار گرفت و "ژان لوران"(Jeanne Laurent) مامور مردمی كردن تئاتر در اين ديار شد. لوران در طول شش سال ماموريتش موفق شد ساختار هنر نمايشی  در فرانسه را وارد مرحله تازه‌ای كند . اين دوران را برخی نقطه عطفی در تاريخ تئاتر فرانسه می‌دانند.

در راستای تمركززدايی است كه دو مركز ملی دراماتيک در شهرهای آلزاس و كولمار در 1946 تاسيس شد. يک سال بعد كمدی سنت اتين و در 1949 مركز ملی دراماتيک شهر رن وسه سال بعد ، مركز ملی دراماتيک اكس آن پروانس ساخته شد. "ژان ويلار"(Jean-Vilar) تئاتر مردمی شهرستان رن و فستيوال مشهور آوينيون را برپا كرد. وی در 1951 در مقام رئيس تئاتر ملی مردمی  منصوب شد و توانست در فاصله سال‌های 1946 تا 1952 پنج مركز دراماتيک ملی در نقاط مختلف راه‌اندازی كند. با تشكيل وزارتخانه‌ای به نام فرهنگ و روی كار آمدن آندره مالرو ، سياست‌گذاری فرهنگی در عرصه هنرهای نمايشی وارد مرحله تازه‌ای شد.تاسيس خانه‌های فرهنگ جديد ، محل مناسبی برای رشته‌های مختلف از جمله هنر نمايشی بود. در كنار خانه‌های فرهنگ، تئاترهای ملی و كمدی‌های بزرگ براين امر اتفاق نظر داشتند. مالرو نيز به كمک مراكز بزرگ نمايشی در شهرستان‌ها آمد و بر خلاف گذشته پرداخت يارانه به مراكز نمايشی شهرستان‌های مختلف را رسم كرد. در جريان نا آرامی‌های ماه می 1968 ، تئاتر اودئون در پاريس ششم به تسخير دانشجويان ناراضی درآمد. روسای تئاترهای بزرگ مركز نمايشی سيته ، گردهم آمدند و با صدور بيانيه‌ای ضمن حمايت از دانشجويان، سياست‌های مالرو را در گشايش خانه‌های فرهنگ محكوم كردند. با رفتن مالرو، برخی از خانه‌های فرهنگ او به خانه جوانان ، خانه تئاتر و مانند آن تغيير نام دادند. در دوران "ژاک دو هامل"(Jacques Duhamel) صندوق حمايت از نمايش‌های خصوصی ، كه آندره مالرو راه‌اندازی كرده بود، فعاليت‌هايش را از سر گرفت. دو هامل از گروه‌های مختلف ، به ويژه گروه‌های تازه كار و نه چندان مشهور حمايت كرد و به ياری مراكز كوچک و نه چندان پيشرفته و مجهز نمايشی شتافت.

با روی كار آمدن سوسياليست‌ها و و به وزارت رسيدن "ژاک لانگ" ، هنر نمايشی رونق گرفت. ژاک لانگ رساله دكتری خود را درباره دولت و هنر نمايشی نوشته بود و در سال 1963 جشنواره تئاتر شهر نانسی را راه‌اندازی كرد. تمركز‌زدايی توسط لانگ در عرصه هنرهای نمايشی ابتدا با ساخت و تاسيس مراكز مختلف دراماتيک و تئاتر‌های ملی در مناطق و شهرهای مختلف آغاز شد . اين فرآيند به خوبی نتيجه داد و مناطق مختلف فرانسه صاحب مراكز ملی هنرهای نمايشی شدند. از جمله ويژگی‌های اين فرايند در فرانسه دولتی بودن آن است و تمام اقدامات به ابتكار دولت مركزی و با هزينه‌های وزارت فرهنگ انجام شد. مديريت اين مراكز را هم وزارت فرهنگ بر عهده داشت و هزينه‌های نگهداری و آموزش از پاريس ارسال می‌شد و مناطق چندان تمايلی برای عهده‌دار شدن مديريت اين مراكز نشان نمی‌دادند. چون نمايش، هنری ملی بود و بيم آن می‌رفت كه بدون مديريت مركز از اهميت آن كاسته شود. اما از 1983 و تصويب قانون معروف به دوفر(defferre) و تاسيس اداره كل امور فرهنگی مناطق( دراک) ، مديريت امور فرهنگی به گونه ديگری رقم خورد. اين ادارات در حقيقت نماينده وزارت فرهنگ در سطح مناطق محسوب می‌شدند و از اختيارات گسترده‌ای در امور فرهنگی و هنری برخوردار بودند.اداره امور مراكز هنرهای نمايشی به اين دفاتر واگذار شد.

تئاتر در نيم قرن اخير ، فراز و فرودهای گوناگونی را پشت سر گذاشت . امروزه 5 تئاتر ملی، 44 مركز دراماتيک ملی، 1500 گروه نمايشی كه 600 گروه از آنها از سوی دولت حمايت مالی می‌شوند، 70 سالن ملی و حدود 1500 انجمن در عرصه هنرهای نمايشی فعال هستند و رونق تئاتر در فرانسه را رقم می‌زنند. در اين مراكز در مجموع 90 هزار نفر به كار اشتغال دارند كه سالانه پذيرای حدود 25 ميليون تماشاگر هستند. در همه اين مراكز كه درسراسر فرانسه پراكنده‌اند، نمايش به عنوان بخشی از زندگی اين مردم فعالانه و پويا در جريان است و همه آنها به گونه‌ای از سوی دولت حمايت می‌شوند. در فرانسه هم زمان ۲۵۰ تا ۲۸۰ نمايش اجرا می‌شود. اين نمايش‌ها توسط گروه‌های كوچک، متوسط و بزرگ به صحنه می‌آيند، و جالب اينجاست كه چندين فصلنامه تخصصی تئاتر برای كارشناسان و اهل تئاتر وجود دارد و نشريات نيز در صفحات تئاتر خود  به معرفی و نقد نمايش‌هايی كه در سالن‌های بزرگ‌تر و گروه‌های حرفه‌ای‌تر اجرا می‌شوند، می‌پردازند.

تئاترهای ملی فرانسه

فرانسه دارای 5 تئاتر ملی است[۱] كه از دير باز هزينه‌هايش را دولت پذيرفته است. تئاترهای ملی، كاخ‌هايی مجلل و باشكوه هستند كه اداره آن را شورایی زير نظر وزارت فرهنگ عهده‌دار است. به تدريج بر اختيارات اين شورا افزوده شد بدان اميد كه سهم اين مراكز در مديريت امورشان افزوده گردد. هر يک از اين تئاترهای پنچگانه ، تاريخی مخصوص به خود دارد.

كمدی فرانسوی كه در سال 1960 ساخته شد قديمی‌ترين تئاتر ملی فرانسه است. رئيس اين كمدی را وزارت فرهنگ به مدت 5 سال و قابل تمديد تا 3 سال منصوب می‌كند. همه هزينه‌های اين مركز را دولت می‌پردازد .حدود 40 موسسه فرهنگی با اين تئاتر همكاری پيوسته دارند. كمدی فرانسوی بيشترين سهم را در برخورداری از حمايت‌های دولتی دارد. اودئون، تئاتر ملی ديگری است كه در پاريس ششم ، محله‌ای قديم و فرهنگی، قرار دارد. اين مركز در سال 1780 ساخته شد و چندين بار تغيير نام داد. ولی از آغاز تاسيس تا سال 1990 بيشتر وابسته به كمدی فرانسوی بود. در حقيقت، اودئون سالن نمايشی وابسته به كمدی فرانسوی به شمار می‌رفت. رابطه اين دو مركز با هم فراز و فرودهای فراوانی داشت و در نهايت از 1995 اودئون به عنوان مركز تئاترهای اروپايی شناخته و به محلی برای برگزاری نمايش‌های كلاسيک و معاصر اروپايی تبديل شد.

ديگر تئاتر ملی فرانسه ، تئاتر ملی مردمی است كه در 1920 تاسيس شد. ابتدا اين تئاتر بودجه‌ای از دولت دريافت نمی‌كرد ولی از 1951 مورد حمايت دولت قرار گرفت. تئاتر كولين نيز به عنوان تئاتر ملی شناخته می‌شود . اين تئاتر كه در 1988 تاسيس شد، محلی برای اجرای نمايش‌های معاصر و قرن بيستمی است. ُاز 2002 رقص نيز به ماموريت‌های اين مركز افزوده شد. سرانجام تئاتر ملی استراسبورگ آخرين تئاتری است كه از 1968 به عنوان تئاتر ملی به رسميت شناخته شده است. تئاتر ملی استراسبورگ تنها تئاتر ملی است كه در خارج از پاريس جای دارد و نماد تمركززدايی فرهنگی در عرصه هنرهای نمايشی است. اين تئاترها را دولت حمايت می‌كند و تمام هزينه‌هايشان را وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه می‌پردازد.

مراكز دراماتيک و نمايش زنده

از 44 مركز ،30 مركز به عنوان مراكز ملی دراماتيک ، 10 مركز به عنوان مراكز منطقه‌ای و 4 مركز به جوانان و كودكان اختصاص يافته است. ساخت و راه‌اندازی آنها از سال‌های بعد از جنگ دوم جهانی آغاز شد و روسای مراكز دراماتيک ملی و مراكز دراماتيک جوانان و كودكان را وزارت فرهنگ منصوب می‌كند، اما انتصاب روسای مراكز دراماتيک مناطق با نظر مسئولان مناطق صورت می‌گيرد. در مجموع، دو سوم بودجه آنها را دولت تامين می‌كند.بر اساس قرار داد تمركززدايی كه بين دولت و مراكز بسته شد، اين مراكز برای ترويج نمايش‌های معاصر ماموريت يافته‌اند. هزينه مراكز دراماتيک  را قدرت‌های ملی و محلی برعهده دارند و قدرت‌های محلی تيز در اين امر سهيم‌اند. بيشترين سهم را پس از دولت مركزی ، شهرها بر عهده دارند و اين امر نشان‌دهنده اهتمام شهرداری‌ها به امور فرهنگی است. علاوه بر مراكز دراماتيک ملی كه دولت حمايت می‌كند، مراكز دراماتيک مستقل بسياری درسطوح مختلف به فعاليت در اين عرصه اشتغال دارند كه درصد چشمگيری از آنها از حمايت‌های دولتی بهره‌مندند.

خانه‌های فرهنگ به عنوان سالن‌های چند منظوره از موقعيتی ويژه برخوردارند و از سوی دولت حمايت می‌شوند.حدود 70 سالن خانه‌های فرهنگ در سراسر فرانسه وجود دارد. اداره اين مراكز را انجمن‌های شناخته شده و فعال فرهنگی برعهده دارند و روسای‌شان را شورای اداری اين انجمن‌ها برمی‌گزينند. برای پرداخت هزينه‌های اين مراكز، وزارت فرهنگ و ارتباطات سهمی دارد، اما بار اصلی هزينه‌ها را قدرت‌های محلی بردوش می‌كشند. اين مراكز از طرفی فرصتی است مناسب برای فعاليت گروه‌های جوان و تازه‌كار و از طرف ديگر وعده گاهی است كم هزينه و در دسترس اقشار پايين جامعه تا به تماشای نمايش بنشينند.

جشنواره‌های نمايشی

فرانسه را می‌توان كشور جشنواره‌ها ناميد. شهرهای گوناگون برای برگزاری جشنواره‌های متفاوت با هم رقابت می‌كنند. جشنواره‌های نمايشی كه روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود غالبا باسابقه‌اند و در زمره نخستين جشنواره‌های محلی محسوب می‌شوند . تا سال 1940 بيش از 200 جشنواره نمايشی در نقاط مختلف فرانسه شكل گرفت و در سال‌های پس از جنگ بر تعدادشان روز به روز افزوده شد. كمتر شهری بزرگ و معروفی است كه جشنواره‌ای را به نام شهرش ثبت نكرده باشد. بيشتر اين جشنواره‌ها تابستانی هستند و بسياری از مراكز بزرگ و كاخ‌های باشكوه در فصل تابستان به بهانه اين جشنواره‌ها درهايشان را به روی مردم می‌گشايند. شهر مون پليه در جنوب فرانسه با جشنواره بهار هنرمندان ، شهر شارلويل مزير با جشنواره عروسكی و آوينيون با تئاتر هر ساله‌اش مشهور هستند. فستيوال تئاتر آوينيون كه از سال 1947 تاسيس شد به سرعت شهرت جهانی يافت و شهر كوچک و تاريخی آوينيون در كوچه پس كوچه‌های قديمی‌اش و به ويژه در محوطه كاخ‌های پاپ هر سال شاهد هنرنمايی هنرمندان كشورهای مختلف است. شهر قديمی ورسای نيز مانند بسياری از شهرها ، تابستان هر سال درهای بخش‌های مختلفی از كاخ ورسای را برای استقبال از هنر نمايشی به روی مردم می‌گشايد. در برگزاری اين جشنواره‌ها انجمن‌های خصوصی بسيار فعال هستند و بسياری از جشنواره‌ها تمام امورشان با حمايت مالی و پشتيبانی‌های شهرداری‌ها و توسط انجمن‌های هنری و فرهنگی انجام می‌شود. جشنواره تئاتر پاييزی در شهر پاريس كه در 1975 آغاز به كار كرد و همچنان يكی از جشنواره‌های پر طرفدار به شمار می‌آيد. از ديگر جشنواره‌های معروف نمايشی، جشنواره بوردو و شب‌های فوروير شهر ليون است. شهرهای مهم ديگر فرانسه نيز هر يک جشنواره‌ای در عرصه‌های هنرهای نمايشی دارند و می‌كوشند با اين برنامه‌ها برای شهرشان هويتی دست و پا كنند. [۲]

ساختار آموزشی تئاتر در فرانسه

نظام آموزشی تئاتر را در فرانسه می‌‏توان به دو دوران آموزش‌‏های مقدماتی و عالی تقسیم‌بندی کرد:

الف) آموزش‌‏های مقدماتی: آموزش تئاتر در فرانسه به طور عام و فراگیر از فرهنگ‏سازی برای دیدن و درک نمایش از دوره پيش دبستانی آغاز می‏‌شود. در همین دوران است که مربیان کودکان را به تماشای فیلم یا دیدن نمایش می‏‌برند. آثاری آموزشی که می‌‏کوشند خلاقیت و روحیه پرسشگری کودکان را تقویت کنند. از این پس، رفتن به تئاتر و دیدن نمایش جزء تفکیک ناپذیر فعالیت‏‌های فوق برنامه دانش آموزان فرانسوی باقی می‏‌ماند. اگرچه در طول تحصیل دانش‌‏آموزان در دروس مختلف خود به کرات با موادی آموزشی از حوزه ادبیات نمایشی آشنا می‏‌شوند اما آموزش تئاتر به عنوان یک ماده درسی صرفا در یک شاخه خاص دیپلم ادبی دنبال می‌‏شود. در برخی از دبیرستان‌‏های فرانسه و در شاخه دیپلم ادبی گرایشی مخصوص تئاتر و بیان دراماتیک وجود دارد که طی آن مهارت‏‌های بیانی و بدنی دانش‌‏آموزان افزایش می‏‌یابد. از آنجا که ظرفیت تحصیل در این گرایش محدود است معمولا انتخاب داوطلبان به صورت گزینشی و از بین کسانی است که از ذوق ادبی و روحیه ارتباطات برخوردار باشند. برخی از دبیرستان‏‌های فنی و حرفه‌‏ای نیز وجود دارند که مهارت‏‌های مرتبط با رشته‌‏های فنی هنر نمایش را آموزش می‌‏دهند.

ب) آموزش‌‏های عالی: پس از پایان دوران دبیرستان و اخذ دیپلم، دانش‏‌آموزانی که مایل به ادامه تحصیل در رشته تئاتر هستند می‌‏توانند بسته به علاقه خود نسبت به شاخه‏‌های مختلف هنر نمایش تحصیلات خود را در دانشگاه‏‌ها یا مدارس عالی تئاتر دنبال کنند. بسته به اینکه فرد علاقه‏‌مند به کار روی صحنه یا پشت آن باشد، انتخاب‏‌های متعددی پیش رویش قرار دارد: کسانی که به کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی و یا کارشناسی تئاتر علاقه‏‌مند هستند، راهی دانشگاه‌‏ها می‌‏شوند. کسانی نیز که دوست دارند بازیگر یا کارگردان شوند باید خود را برای گذشتن از سد کنکور مدارس ملی تئاتر آماده کنند. فارغ‏‌التحصیلان این مدارس از نظر حرفه‏‌ای وضعیتی قابل قبول کسب می‏‌کنند و تقریبا آینده حرفه‌‏ای روشنی پیش رو خواهند داشت. بخش عمده فارغ التحصیلان مراکز دانشگاهی کسانی هستند که در آینده به عنوان کارشناس تئاتر در مراکز فرهنگی و هنری عهده‌‏دار ساماندهی فعالیت‏‌های تئاتری خواهند شد. بخش بسیار معدودتری از فارغ‏‌التحصیلان نخبه‌‏تر نیز به فعالیت‏‌هایی مثل پژوهش تئاتری، نمایشنامه‏‌نویسی یا نقد روی می‌‏آورند.

مدارس تئاتر

مدارس بزرگ ملی، مدارس عمومی، کنسرواتوارهای استانی و نیز کلاس‌‏های خصوصی ریز و درشتی وجود دارند که در طیف و سطح متنوعی در حوزه هنرهای نمایشی آموزش‌‏های عملی ارائه می‌‏کنند:

مدارس بزرگ ملی

اين مدارس عالی‌‏ترین و جدی‏‌ترین آموزش‏‌های عملی را در زمینه هنرهای نمایشی ارائه می‌‏دهند. تحصیل در این مدارس به مدت سه سال و به صورت تمام وقت است و طی آن هنرجویان دانشجو محسوب می‌‏شوند. ورود به این مدارس دارای شرط سنی است و پذیرش در آنها براساس قبولی در کنکوری بسیار گزینشی صورت می‌‏گیرد که نیازمند آمادگی جدی است. آموزش‌‏های این مدارس حول تربیت مهارت‏‌های بیانی و بدنی، و نیز آشنایی با تاریخ تئاتر و تاریخ هنر متمرکز است. اساتید مدرسه نیز از بین کارگردانان و بازیگران صاحب نام کشور انتخاب می‏‌شوند. شهرهای پاریس، استراسبورگ و لیون محل سه مدرسه بزرگ ملی هستند.

مدارس عمومی

غیر از مدارس بزرگ، موسسات عمومی رایگان دیگری نیز وجود دارد که آموزش حرفه‏‌ای ارائه می‌‏دهند. در این مدارس نیز پذیرش داوطلبان به روشی مشابه روش مدارس ملی صورت می‏‌گیرد. آموزش‏‌های ارائه شده در این مدارس مورد تائید وزارت فرهنگ و افراد حرفه‌‏ای‏ است. با این حال، پذیرفته‌‏شدگان از وضعیت دانشجو برخوردار نخواهند بود. این مدارس می‌‏توانند به عنوان سکوی آمادگی برای موفقیت در کنکورهای مدارس بزرگ هم به حساب آیند.

کنسرواتوارهای استانی

کنسرواتوارهای استانی و شهرداری‏‌ها کلاس‏‌های مقدماتی مربوط به هنرهای نمایشی را به جوانان بین 15 تا 25 سال ارائه می‌‏دهند. آموزش‌‏ها در این مراکز در یک یا دو سیکل دو یا سه ساله ارائه می‏‌شوند. اهمیت و اعتبار این مراکز بر اساس میزان توانایی‌شان به عنوان دروازه ورود دانشجویان به مدارس عالی ارزیابی می‏‌شود. کنکور ورودی این مراکز بسیار دقیق و موشکافانه است و داوطلبان ورود به این کنسرواتوارها بایستی بین 18 تا 25 سال سن داشته باشند. فقط دو کنسرواتوار استانی وجود دارند که یک آموزش حرفه‌‏ای تمام وقت ارائه می‌‏دهند. کنسرواتوار شهر بوردو و کنسرواتوار شهر مونپولیه . دوره آموزشی در کنسرواتوار بردو سه سال و در کنسرواتوار مونپولیه دو سال است.

مدارس خصوصی

علاوه بر مدارس ياد شده، صدها مدرسه و موسسه خصوصی تئاتر با درجه‏‌های کیفی مختلف وجود دارد که البته اکثر آنها در پاریس و حومه آن قرار دارند. ورود به آنها ساده است اما به همان اندازه نیز ممکن است باعث سرخوردگی هنرجو شوند. اگرچه برخی از مواد آموزشی این مراکز مورد تائید وزارت فرهنگ هست اما این مسئله باعث تضمین کیفیت آنها نمی‏‌شود. شهریه این مدارس بین 200 تا 500 یورو در ماه طبق درس است و هنرجویان این موسسات نمی‌‏توانند به عنوان دانشجو محسوب شوند. برای تشخیص یک کلاس خوب باید حتما قبل از ثبت نام یک بررسی اولیه انجام داد. مثلا نظر شاگران قبلی و در صورت امکان افراد حرفه‌‏ای را جویا شد.

آموزش‏های فنی

طی سال‏‌های اخیر آموزش مشاغل فنی تئاتر هم توسعه یافته است. مدارس عمومی و خصوصی متعددی وجود دارند که در این زمینه آموزش‌‏های متنوعی ارائه می‏‌کنند و اغلب گواهینامه‌‏های معتبری به فارغ‌‏التحصیلان می‏‌دهند که مورد قبول بخش‌‏های حرفه‌‏ای است. به دلیل کثرت تعداد داوطلبان ورود به این مراکز رقابتی است و بر اساس گزینشی فشرده صورت می‌‏گیرد.  دوره‏‌های ترتبیت تکنیسین فنی هنرهای نمایشی دوره‏‌هایی دوساله‌‏اند که ورود به آنها از طریق شرکت در آزمون ورودی و قبولی در مصاحبه امکان‏‌پذیر است. در حال حاضر، این دوره‌‏ها در دو گرایش تکنیک‏‌های لباس‌‏آرایی و صحنه‌‏آرایی ارائه و در پایان به فارغ‌‏التحصیلان گواهینامه تکنیسین فنی تئاتردر گرایش مربوطه ارائه می‏‌شود. دوره مهارت‏‌های هنری نيز پس از گذراندن یک دوره دوساله در گرایش‌‏های لباس، نور پردازی و صداپردازی در موسسات و مدارس فنی و حرفه‏‌ای متعددی ارائه می‌‏شود. برای آرایشگرهایی که دوست دارند در حوزه هنرهای نمایشی فعالیت کنند نیز یک دوره یک ساله ساخت و فرم دادن کلاه‏‌گیس‏‌های نمایشی وجود دارد. دو مرکز؛ تئاتر کاپیتول(Capitole) در شهر تولوز و یک دبیرستان خصوصی در شهر روآن(Rouen) در حال حاضر این تخصص را آموزش می‌‏دهند. آموزش‌‏های مربوط به تخصص چهره‏‌آرایی در حال حاضر فقط در تئاتر کاپیتول در شهر تولوز و تعدادی موسسات آموزشی خصوصی ارائه می‌‏شود.

هنرهای سیرک

سیرک نیز به عنوان شاخه‌‏ای از هنرهای نمایشی امروز مراکز آموزشی مخصوص به خود را دارد. از حدود یک دهه قبل، وزارت فرهنگ دوره‏‌های آموزش حرفه‏‌ای هنرهای سیرک را راه‌‏اندازی کرده است. راهبردهای آموزشی این دوره‌‏ها توسط مرکز ملی هنرهای سیرک ارائه می‏‌شود.

تحصیلات تکمیلی

وجود دوره‌‏های تحصیلات تکمیلی امکان به روز سازی دانش، ارتقاء سطح آگاهی آکادمیک و کسب گواهینامه را برای افرادی فراهم می‌‏کند که پیشتر در بخش‏‌های عملی کار کرده‌‏اند یا در سنین میانی عمر به دنبال یک موقعیت کاری بهتر هستند. این دوره‌ها معمولا متناسب با سن و موقعیت افراد ذینفع (سطح آگاهی و نوع گواهی مورد نظر، هدف فرد، شاغل یا بیکار بودن او و غیره) طراحی و ارائه می‌شوند. مرکز آموزش حرفه‏‌ای فنون نمایش، یکی از این مراکز است که آموزش‌‏های متنوعی در زمینه تکنیک‏‌های پلاتر، دکور، صدا و اتاق فرمان ارائه می‌‏دهد. «گرتا هنرهای کاربردی»( Le GRETA des arts appliqués)نیز موسسه‌‏ای است که در حوزه اداری و حوزه تولید نمایش آموزش‏‌هایی ارائه می‌‏دهد و بالاخره باید از مرکز «اژسیف»(AGECIF) نام برد که تحت حمایت وزارت فرهنگ تعداد زیادی آموزش‏‌های حرفه‏‌ای در زمینه فرهنگ و نمایش ارائه می‌‏دهد[۳][۴].

نیز نگاه کنید به

تئاتر و هنرهای نمایشی زیمبابوه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی روسیه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تونس؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مصر؛ هنر تئاتر مدرن چین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سنگال؛ تئاتر و هنرهای نمایشی آرژانتین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مالی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ساحل عاج؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تایلند؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اوکراین؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اسپانیا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اردن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اتیوپی؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سیرالئون؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قطر؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی سریلانکا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی گرجستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی قزاقستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی بنگلادش

کتابشناسی

  1. ↑ کروین ، میشل ، ترجمه قویمی ، مهوش ، تئاتر نو در فرانسه ، نشر قطره ، ص.166.
  2. ↑ ایوبی ، حجت اله ، سیاست‌گذاری فرهنگی در فرانسه ؛ دولت و هنر ، انتشارات سمت ،1388،ص.144.
  3. ↑ برگرفته از سایت http://www.theater.ir/fa/articles.php?id=12804 مقدمه‌ای بر آسيب‌شناسس نظام آموزشی تئاتر در ايران با نگاهی به نظام آموزشی تئاتر در فرانسه و معرفی اركان اصلی
  4. ↑ نعيمي گورابي، محمد حسين(1392). جامعه و فرهنگ فرانسه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=تئاتر_و_هنرهای_نمایشی_فرانسه&oldid=60746»