تقسیمات اداری و سیاسی قزاقستان

تقسیمات اداری و سیاسي استان‌ها و شهرهاي مهم، پایتخت

قزاقستان که بعنوان بزرگترین کشور محصور در خشکی، در دو قاره آسیا و اروپا قرار گرفته است بر اساس شرایط اقلیمی وترکیب جمعیتی به شهرها و ایالت های مختلف تقسیم شده است و هر شهر نیز دارای تعدادی روستا می باشد. شهرها براساس تعداد جمعیت به چهار دسته تقسیم بندی شده اند، شهرهای با جمعیت ۶۰۰ - ۲۵۰ هزار نفر، شهرهای ۲۵۰ - ۱۰۰ نفر، شهرهای با جمعیت ۱۰۰ - ۵۰ هزار نفر و شهرهای تا ۵۰ هزار نفر. که تعداد ۳۹ شهر آن کمی بزرگتر از روستا و ۴۷ شهر دیگر از مجموع ۸۶ شهر از اهمیت خاصی برخوردار هستند که در بین شهرها، آستانا به عنوان پایتخت جدید قزاقستان و آلماتی بدلیل جمعیت زیاد و به عنوان پایتخت قبلی قزاقستان از شهرهای ویژه و منطقه بایکنور به عنوان پایگاه فضایی از اهمیت خاصی برخوردار هستند و در بین تقسیم بندی های شهری، استانی و منطقه ای هر کدام به تنهایی دارای حاکمیت مستقلی هستند.۱۰۶

۱۰۴ قزاقستان نگین آسیای مرکزی ۱۰۵ سیاست داخلی قزاقستان،

http://www.kazak.blogfa.com/tag

http://www.irkz.org/Default.aspx?PageID=52&RelatedID=hjPqhPdX hPaP

۱۰۶ شکیلات اداری و ساختاری دولتی قزاقستان ، نوشته جلات خان زاهد فیاض، http://www.fayaz12.blogfa.com/post-16.aspx 134

شهرها و مناطق مختلف قزاقستان از نظر اداري و حکومتي نیز به سه سطح شامل دولت ملي (مرکزي)، دولت ایالتی و دولت محلی تقسیم شده است که عمده ارگان های دولتی نیز در همین سه قالب تعریف شده است؛ یعنی ادارات و ارگان های مناطق سه گانه مذکور تا حدودي خود مختار و داراي استقلال نسبي اجرایي مي باشند ولي در سیاست ها و موضوعات کلان تابع بي چون و چراي دوت مرکزي هستند قزاقستان از نظر تقسیمات کشوری به ۱۴ استان و سه منطقه با حاکمیت مستقل تقسیم شده است که همه این استان ها و ایالت ها تابع حکومت مرکزی قزاقستان هستند.

استان ها و شهرهای ویژه قزاقستان:

۱. استان آکمولا (به مرکزیت شهر آکملا) ۲.استان الماتی (به مرکزیت شهر )

۳.استان قزاقستان جنوبی (به مرکزیت شهر ) ۴.استان ژامبیل (به مرکزیت شهر)

ه.استان قیزیل‌اوردا (به مرکزیت شهر ) ۶.استان آکتوبه (به مرکزیت شهر) ۷. استان مانگستائو (به مرکزیت شهر)

۸.استان قزاقستان غربی (به مرکزیت شهر ) ۹.استان قزاقستان شرقی (به مرکزیت شهر ) ۱۰، استان کاراگاندا (به مرکزیت شهر)

۱۱. استان قزاقستان شمالی (به مرکزیت شهر ) ۱۲. استان کوستانای (به مرکزیت شهر کوستاناي ) ۱۳، استان پاولودار (به مرکزیت شهر پاولادار ) ۱۴ استان آتیرائو (به مرکزیت شهر)

۱۵ شهر آستانا (به عنوان مرکزیت استان آکملا به عنوان شهر ویژه دارای حاکمیت مستقل است.) ۱۶ شهر آلماتی (این شهر علاوه بر اینکه خود مرکز استان آلماتي مي باشد دارای حاکمیت مستقل است.) ۱۷، منطقه بایکنور(به عنوان مقر پایگاه فضایی در محدوده استان ... قرار گرفته است نیز دارای حاکمیت مستقل می باشد.)

اهمیت شهرهای قزاقستان با توجه به تعداد جمعیت، موقعیت سیاسي، اقتصادي، جغرافیایي و مرکزیت استاني نسبت به یکدیگر متفاوت مي باشند که با همین معیارها تعدادی از شهرهای مهم معرفي مي شوند:

135

شهر آلماتي

Petropavl

NORTH

Kaksheta

Kostanay

Pavlodar

AVLODAR

AKMOLA

orat

IANA

ASTANA

are

Ozkemen

FAST KAZAKHSTAN

Karagandy

AKTOBE

KARAGANDY

o Atyrau

BAY KONUR

Taldykorgan

KwYLOR

TA

ALMAT

Aktau

Kyzylords

ZAMBYL

ALMATY

Taraz

5

Shymkent

orat

o Atyrau

Aktau

TA

are

AKTOBE

Kostanay IANA

BAY KONUR

KwYLOR

Petropavl

NORTH

Kyzylords

Kaksheta

AKMOLA

ASTANA

Pavlodar

AVLODAR

Karagandy

KARAGANDY

ZAMBYL Taraz

Shymkent

5

Ozkemen

FAST KAZAKHSTAN

Taldykorgan

ALMAT ALMATY

بنا بر آثار بجاي مانده از منابع مجارستانی نام اصلی شهر آلماتی «آلماآتا» مرکب از کلمه «آلما» و «آتا» به

معنی پدر سیب بوده است ولی در زبان قزاقی آلماتی از دو کلمه «آلما» و «آتا» به معنی شهر سیب می‌باشد. اما بر اساس نظر برخی از تاریخ شناسان و دانشمندان «آلوآتا» در زبان سکایی به معنی کوه عقاب است که در طول زمان به «آلماتی یا آلماتا» تغییر یافته است که هر چند معنی شهر سیب مناسب تر و مفهوم تر به نظر می رسد ولی از آنجا که عقاب در فرهنگ مردم قزاق نماد شکوه و عظمت و تیزبینی مشهور است و اکنون نیز عقاب به عنوان یکی از سمبل های مردم قزاقستان بشمار مي رود مي تواند دلیلي بر درستي این معنا نیز باشد.

بنا بر نقل برخی از منابع تاریخی اولین نشانه های زندگی در محدوده آلماتی به دوران عصر برنز و ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد که نشان از حضور کشاورزان و گله داران در آبادی های این منطقه را دارد و در ۷۰۰ سال پیش از میلاد سکاها در این سرزمین سکونت گزیدند و در قرن

هشتم تا دهم توسعه فرهنگی، رشد کشاورزی و صنایع دستی و همچنین ظهور تعدادی شهر و دهستان در این منطقه بوجود آمده است، در قرون ۱۰ تا ۱۴ میلادی آلماتی بعنوان یکی از مراکز تجاری، کشاورزی، صنایع دستی در جاده ابریشم مشهور بوده است. در قرون پانزدهم تا هجدهم میلادی تحولات قومی و سیاسی بزرگی 136

در این منطقه رخ داده است که دولت و ملت قزاق در نزدیکی همین منطقه و در این دوره شکل گرفت و در سال ۱۹۳۶ این شهر به عنوان مرکز جمهوری قزاقستان اتحاد جماهیرشوروی انتخاب شد و در همین دوره شهر جدید آلماتی بر اساس نظام بخش های مستطیل شکل بنا نهاده شد. و پس از انتقال پایتخت قزاقستان از آلماتی به آستانا در سال ۱۹۹۷ در ۱ جولای ۱۹۹۸ لایحه تعیین آلماتی به عنوان مرکز علمی و فرهنگی، تاریخی، صنعتی و مالی قزاقستان توسط رئیس جمهور قزاقستان تایید و ابلاغ شد.۱۰۷

آلماتی از سال ۱۹۹۱ تا سال ۱۹۹۷ پایتخت جمهوری قزاقستان بود که از آن پس به دلایل متعددی پایتخت قزاقستان از آلماتی به آستانا منتقل گردید.

آلماتی پر جمعیت ترین شهر قزاقستان که در امتداد رشته کوه های مرتفع تیان شان و نزدیکی مرز قرقیزستان و شهر بیشکك قرار گرفته است، با جمعیتی حدود ۲ میلیون نفر و ۳۲۴,۸ کیلومتر مربع مساحت مرکز تجاري و فرهنگی قزاقستان بشمار می‌رود. این شهر دارای پستی و بلندی های فراوان و در بین کوه های نسبتا مرتفع قرار گرفته است، هرچند زمستانی طولانی و سرد و بارندگی زیادی دارد ولی در مقایسه با آستانا پایتخت جدید قزاقستان از نظر آب و هوا از وضعیت بهتری برخوردار می باشد. آلماتی در زمستان با پوشش سفید برف و در تابستان با سرسبزی

درختان و جنگل های انبوه از زیبایی و شکوه خاصی برخوردار است: منطقه کوهستانی مدئو Medeu واقع در ۲۰ کیلو متری جنوب شهر در زمستان محل برگزاری مسابقات و ورزش های زمستانی است که در سال ۲۰۱۱ محل برگزاری مسابقات المپیک زمستانی بوده است و یکی از جاذبه‌های گردشگری آلماتي بشمار می رود. مدئو مرتفع ترین مجموعه ورزشی دنیا را در خود جای داده است: این مجموعه ورزشی

افسانه ای در چشم انداز گردنه در ارتفاع ۱۹۶۱متري بالای سطح دریا واقع

شده است. بهترین میزان تشعشع خورشیدی، پایین بودن فشار اتمسفر، فقدان باد، آب خالص کوهستانی که از آن یخ زمین اسکیتینگ تهیه می‌شود. مدئو بیش از

۱۲۰ رکورد جهانی را به خود اختصاص داده است: این مکان شاهد دوره‌های مسابقات و رقابت‌ها در رشته‌های فوتبال، والیبال و بسکتبال و... بوده است. مدئو شناگران، پهلوانان و مبارزان را دور هم جمع کرده است. هر کس که به قزاقستان سفر می‌کند باید حتما از مدئو بعنوان یکی از مراکز بی نظیر گردشگری از آن

۱۰۷ آشنایی با قزاقستان - شهر الماتي ، پایگاه اطلاع رسانی کازیران 137

http://kaziran.com/

دیدن کند. مدئو در تابستان به عنوان منطقه سرسبز و خوش آب و هوا پذیرای خانواده ها و مردم شهر می باشد.

رودخانه های آلماتینکا بزرگ و آلماتینکا کوچک و همچنین شاخه های فرعی آنها که از داخل شهر عبور می کنند و به حوزه دریاچه بالخاش وارد مي شوند بر زیبایی و برکات طبیعي این شهر می افزاید.

در شمال شهر نیز پارک زیبای کک تپه که در دامنه کوه قرار دارد منظره زیبا و بدیعی را خلق کرده است. این شهر علاوه بر ساختمان های قدیمی با معماری سنتی روسی دارای آثار تاریخی و باستانی متعددی از جمله کلیسای جامع زنکوو ،Zenkov تنها کلیسای چوبی جهان است که بدون استفاده از میخ ساخته شده در پارک پامفیلوا واقع می باشد.

وسایل نقلیه درون شهري آلماتی؛ تاکسی، اتوبوس، تراموا، ترالیبوس و مترو است که رفت و آمد و تردد مردم شهر را تسهیل کرده است، آلماتی داراي یك فرودگاه بین المللی در نزدیکی شهر و دو فرودگاه کوچك براي مسافران داخل کشور در حومه شهر دارد. دو خط راه آهن شامل خطوط راه آهن آلماتی ۱ که مسیر راه آهن سیبری به کشورهای آسیای میانه و آلماتی را به هم متصل می کند و خط آلماتی ۲ که برای جابجایی مسافران شهر آلماتی به شهرهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. آلماتی از نظر اقتصادی حدود %۲۰ از تولید ناخالص ملی قزاقستان را به خود اختصاص داده است) تجارت و تولیدات صنعتی و وجود نمایندگی بانکهاي بزرگ بین المللی و مراکز مهم فرهنگی و هنری در این شهر بر اهمیت این شهر افزوده است.۱۰۸

شهر آستانا ( AcTana)

شهر آستانا که پیدایش آن در سال ۱۸۳۲ با نام قدیمی آکمولینسک نقل شده است، از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۲ تسلینوگراد نام داشت و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال قزاقستان به آق ملا (یا آکملا) به معنی «مزار سفید» به خاطر مدفون بودن یکی از محترمان مذهبی در این مکان تغییر کرد تا اینکه پس از تصمیم آقای نظربایف رئیس جمهور قزاقستان به انتقال پایتخت قزاقستان از آلماتی، آکملا یا آق ملا به آستانا (آستانه) بر گرفته از کلمه فارسی به معنی درگاه، و بارگاه شاهان و در زبان قزاقی در قدیم به معنی آستانه خیمه پادشاه و بعدا معنای پایتخت بکار رفته است که با معنی آق ملا نیز بیگانه نیست بخاطر اشاره به مزار یعنی درگاه و خیمه همان مرد بزرگ مذهبی که در اینجا مدفون شده است.

در ششم ژوئن ۱۹۹۶میلادی» نورسلطان نظربایف «رئیس جمهوری قزاقستان فرمان انتقال پایتخت را از آلماتی به آستانه صادر کرد و در سال ۱۹۹۷ بنا بر دلایلی از جمله زلزله خیز بودن شهر آلماتی، جلوگیری از تمرکز جمعیت روس‌تبار در منطقه آکمولا، نزدیکی زیاد آلماتی به مرزهای بین‌المللی و تراکم زیاد جمعیت

۱۰۸ همان

138

در این شهر، آستانا به عنوان پایتخت جدید "قزاقستان " تصویب شد. و در ژوئن ۲۰۰۸ مجلس "قزاقستان" به احترام رئیس جمهور "قزاقستان" پیشنهاد تغییر نام این شهر به نورسلطان را ارائه داد که وی آن را نپذیرفت، لذا آکملا به آستانا تغییر یافت.

پس از اینکه مجلس قزاقستان تغییر نام آستانا و پایتختی این شهر را تصویب کرد برای طراحی و تهیه نقشه شهر آستانا و پایتخت قزاقستان به مزایده بین المللی گذاشته شد که از بین طرح های ارائه شده از سوی معماران بین المللی، طرح یک معمار مشهور ژاپنی بنام «کیشو کوراکاوا»؛ (Kisho Kurokawa) انتخاب شد ۱۰۹ و پس از آن با جذب سرمایه خارجی و مشارکت کشورهایی مانند چین، کره، ترکیه، آلمان، آمریکا ساخت شهر جدید آستانا آغاز گردید و ساختمان‌سازی در پایتخت جدید قزاقستان با سرعت ادامه یافت، صدها شرکت داخلی و خارجی، ده‌ها هزار کارگر قزاق، ترک، ازبک، روس، تاجیک، قرقیز و چینی در ساخت بیش از ۶۵۰ مجموعه مسکونی، اداری و تفریحی در این شهر مشغول بکار شدند۱۱۰ حضور شرکت های کشورهای مختلف و سرعت ساخت و ساز حتی در شب و در ۴۰ درجه سانتیگراد زیر صفر بقدری زیاد بود که زیرساخت های اولیه شهر آستانا در مدت بسیار کوتاهی آماده شد.

نقشه شهر بصورت یک مجموعه هماهنگ طراحی شده است و همه نیازهای شهری، اعم از نیازمندی های عبور و مرور، امور آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شده است، بر اساس تأکید نظربایف چون «آستانا پایتخت اورآسیا است در معماری این شهر دو سبک معماری شرقی و غربی با هم آمیخته شده است»۱۱۱ معماری شهر آستانا تحسین بین‌المللی را در برداشته است شهر به موزه‌ای از آثار معماران مشهور جهان مانند کوراکاوا و نورمن فوستر و.. بدل شده است و با تلفیق معماری مدرن و سنتی، شهر آستانا را به کلکسیونی از هنر، خلاقیت و زیبایی تبدیل کرده است، و هر یک از مراکز شهری متناسب با شرایط اقلیمی، سرمای زیاد و زمستان طولانی ساخته شده است تا زندگی در این وضعیت را آسان و تحمل پذیر کند.

حتی برای جلوگیری از بادهای تندی که معمولا در شهر آستانا می وزد و تحمل هوا را برای مردم ساکنین آن سخت می کند مخصوصا در زمستان که سرما را تشدید می کند در سال های اخیر کاشت بیش از ۵۰ هزار هکتار از محیط اطراف شهر درختکاری شده است.

تنوع، زیبایی و رفاهی مراکز تفریحی، گردشگری و دیدنی شهر بگونه ای طراحی و ساخته شده است که نه تنها موجب نشاط و آرامش و اسایش مردم شهر آستانا گردیده است، بلکه زمینه جذب گردشگران سایر شهرها

۱۰۹ سیری در "آستانه" پایتخت سرد جهان ، باشگاه خبرنگاران، ۱۱۰ آستانه نام مشترک دو شهر در ایران و قزاقستان ۱۱۱ نگاهی به تاریخچه قزاقستان

139

http://www.yjc.ir/fa/print/4508849

http://caspress.com

http://vapasin.com/world/details

و گردشگران خارجی را نیز فراهم کرده است که با توجه به تنوع و فراوانی مراکز تفریحی و دیدنی شهر آستانا به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.

«آستانا گرانترین شهر گردشگری در میان کشورهای جامعه همسود با میانگین حدود ۱۰۰ دلار برای اقامت یک شبانه‌روز در هتل محسوب می‌شود»۱۱۲.

آستانا بعد از آلماتی از شهرهای بزرگ قزاقستان بشمار می‌رود طبق آمار اول جولای سال ۲۰۱۰ آستانا ۷۰۵ هزار نفر جمعیت داشته است که ۶۵,۲ درصد آن قزاق، ۲۳,۸ درصد روس، ۲,۹ درصد اوکراینی، ۱,۷ درصد تاتار، ۱,۵ درصد آلمانی و ۴,۹ درصد از سایر نژادها و قومیت ها بوده اند. این شهر که در نیمه شمالی قزاقستان قراردارد شهری است بسیارسردو بادخیزکه دمای هوای آن درزمستان گاه به منفی۴۵ درجه می رسد.

شهر آکمولا بدلیل موقعیت خاص جغرافیایی در دوران حکومت اتحاد جماهیر شوروی به عنوان سه پایگاه مهم انتخاب شده بود، یکی در سال ۱۹۶۱ به عنوان دومین قطب تولید کننده بزرگ گندم و جو شوروی که توسط خورشف ارائه شده بود انتخاب شد که بدنبال آن عده زیادی از مهاجرین روس به این منطقه کوچ داده شدند که همین مهاجرت سرآغاز برخی منازعات قومی گردید، دوم اینکه این منطقه یکی از مراکز مهم تبعیدگاه برای مخالفین یا اسرای جنگی شده بود، مانند تبعید و اسکان آلمان ها در جریان جنگ جهانی دوم در این منطقه و یکی دیگر از پایگاه های مهم اتحاد جماهیر شوروی در این شهر اردوگاه کار اجباری و زندان زنان و خانواده های زندانیان سیاسی و مخلفین نظام کمونیستی بود که یکی از معروف ترین زندان ها و اردوگاه های کار اجباری این منطقه «آلژیر» که به روسی مخفف «زندان زنان آکمولینسک» نام داشته است، این زندان که در ۴۵ کیلو متری غرب آستانای کنون واقع شده و اکنون به موزه آلژیر تبدیل شده است یکی از مخوفترین و هولناکتری زندان های زنان در دوران اتحاد جماهیر شوروی بوده است که در بخش گردشگری و موزه ها به آن پرداخته می شود.

۱۱۲گردشگری در آستانا، دفاتر منطقه ای فارس - آسیای مرکزي و روسیه، شماره : ۱۳۹۴۰۳۰۲۰۰۰۶۳۱، 15:25 - 94/03/02

http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940302000631 140

نیز نگاه کنید به

تقسیمات اداری و سیاسی روسیه؛ تقسیمات اداری چین؛ تقسیمات اداری و سیاسی تونس؛ تقسیمات اداری و سیاسی ژاپن؛ تقسیمات اداری و سیاسی کانادا؛ تقسیمات اداری و سیاسی کوبا؛ تقسیمات اداری و سیاسی لبنان؛ تقسیمات اداری و سیاسی مصر؛ تقسیمات اداری و سیاسی افغانستان؛ تقسیمات اداری و سیاسی سنگال؛ تقسیمات اداری و سیاسی سودان؛ تقسیمات اداری و سیاسی آرژانتین؛ تقسیمات اداری و سیاسی فرانسه؛ تقسیمات اداری و سیاسی اسپانیا؛ تقسیمات اداری و سیاسی ساحل عاج؛ تقسیمات اداری و سیاسی زیمبابوه؛ تقسیمات اداری و سیاسی اردن؛ تقسیمات اداری و سیاسی قطر؛ تقسیمات اداری و سیاسی اتیوپی؛ تقسیمات اداری و سیاسی سیرالئون؛ تقسیمات اداری و سیاسی اوکراین؛ تقسیمات اداری و سیاسی کشور مالی؛ تقسیمات اداری و سیاسی گرجستان؛ تقسیمات اداری و سیاسی بنگلادش؛ تقسیمات اداری و سیاسی تاجیکستان؛ تقسیمات اداری و سیاسی امارات متحده عربی؛ تقسیمات اداری و سیاسی تایلند