موافقت نامه‌های فرهنگی روسیه و ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۵

موافقت نامه فرهنگی بین ایران و روسیه قدمتی چهل و شش ساله دارد. در سال 1345 اولین موافقتنامه مربوط به مسائل فرهنگی میان روسیه و ایران به امضا رسید. در این موافقتنامه بر توسعه ارتباطات علمی، هنری، و ورزشی میان دو دولت تاکید شده بود.^[۱] در سال 1350 توافق نامه همکاری‌های علمی و فنی بین دو کشور منعقد شد که براساس آن برنامه پنج ساله مبادلات فرهنگی تهیه و تنظیم گردید. در رشته شرق‌شناسی تماس‌های مراکز تحقیقات فرهنگی ایران با مراکز مسکو، دوشنبه، لنینگراد و تفلیس و باکو گسترده بود. ازپروژه‌های مشترک آن زمان می‌توان به یادداشت‌های «ایران در قرون وسطی» اشاره کرد که در شوروی آماده و در ایران منتشر شد. در آن زمان شعر حافظ، خیام، عطار و باباکوهی شیرازی را ترجمه می‌کردند. گفته می‌شود که در آن زمان روند تماس‌های فرهنگی دو کشور یک‌طرفه بود و بیشتر به سمت تبلیغ دستاوردهای اتحاد شوروی سوق داده می‌شد. زیرا سیاست کلی دولت شوروی بر معرفی هرچه بیشتر دستاوردهای جامعه سوسیالیستی در سرتاسر جهان معطوف بود و هزینه قابل ملاحظه‌ای هم برای این امر اختصاص یافته بود. اما در همین زمان در کشور ما موسسات بسیاری مشغول معرفی هنر و ادبیات ایران بودند و آثار شاعران و نویسندگان ایرانی را به زبان روسی و بهترین آثار ادبیات روسی و شوروی را به زبان فارسی ترجمه می‌کردند و اقدام به برگزاری نمایشگاه‌ها برای معرفی هنر ایرانی می‌نمودند. طی دو دهه آخر قرن ۲۰ تحولات اساسی که در ساختار سیاسی و اجتماعی هر دو کشور صورت گرفت, باعث رکود روابط فرهنگی بین دو کشور گردید. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اعلام اصل «نه شرقی نه غربی» به عنوان خط مشی سیاسی خارجی ایران روابط فرهنگی دو کشور قطع شد. اتحاد شوروی دولت کمونیستی بود و به آن لقب «شیطان کوچک» داده شد. به درخواست دولت ایران مرکز فرهنگی اتحاد شوروی در تهران تعطیل شد.^[۲]

در سال‌های گذشته یک یادداشت تفاهم همکاری فرهنگی دیگر بین دو کشور در سال 1387 در مسکو منعقد شد.^[۳] بر اساس این موافقت‌نامه، جهت‌های اصلی همکاری فرهنگی دو کشور در سال‌های اخیر عبارتند از:

تماس‌های علمی؛
مبادله دانشجو. دولت روسیه سالانه ۲۰ الی ۳۰ بورس تحصیلی برای جوانان ایرانی واگذار می‌کند و تقریبا تعداد۰ ۱۰۰ دانشجو هم به هزینه خود در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی روسیه تحصیل می‌کنند؛
ترجمه کتاب‌های علمی, ادبی, فلسفی و گسترش زبان...؛
تماس‌ها در رشته اطلاع رسانی؛
گسترش تماس‌ها در زمینه گردشگری. در سال ۲۰۰۷ میلادی تقریبا ۶ هزار گردشگر ایرانی وارد کشور روسیه شدند. بین شرکت‌های جهان‌گردی دو کشور همکاری برقرار شده و شمار گردشگران بازدیدکننده از دو کشور همچنان روبه افزایش است.
مبادله فرهنگی در رشته تئاتر و سینما.
گسترش رفت و آمدهای ورزشی.
گفتگوی بین ادیان.^[۴]

همچنین، اهمیت گسترش زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری و تبادل گروه‌های موسیقی تئاتر و فولکلور در یادداشت تفاهم وزارت فرهنگ و ارتباطات جمعی روسیه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران در ۲۴ آوریل 2008، در مسکو به امضا رسید خاطرنشان شده است. بر اساس مفاد این موافقت‌نامه، کلیات مراودات و برنامه‌های فرهنگی ایران و روسیه در طول سال‌های 2008 تا 2010 میلادی تعیین و اجرایی خواهد شد. مهدی مصطفوی، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مشاور رئیس جمهور و میخاییل شویدکوی، رییس آژانس فرهنگ و سینمای روسیه هنگام امضای این موافقتنامه بر ضرورت گسترش همکاری‌های فرهنگی - هنری دو کشور تاکید کردند. رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران با اشاره به روابط خوب سیاسی ایران و روسیه و تاثیر این روابط بر حاکمیت صلح و آرامش در منطقه، خواستار تعمیق هرچه بیشتر مناسبات فرهنگی دو کشور شده و ایجاد نمایشگاه‌های فرهنگی، همکاری‌ها در زمینه هنرهای تجسمی، گروه‌های هنری و موسیقی و نیز همکاری‌های بین ادیان را از زمینه‌های مناسب برای فعالیت ای فرهنگی ایران و روسیه دانست. رییس آژانس فرهنگ و سینمای روسیه نیز خواستار حضور گروه‌های موسیقی و تئاتر و نیز سینماگران ایرانی در روسیه و حضور آن‌ها در جشنواره‌های فیلم و موسیقی در کشورش شد.

همچنین، توافقنامه گسترش روابط انسانی میان ایران و روسیه در انستیتو تمدن جهانی مسکو طی مراسمی با حضور ولادیمیر ژیرینوفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه، نایب رئیس مجلس دوما و موسس انستیتو تمدن جهانی و ولادیمیر بروخانف رئیس انستیتو تمدن جهانی، خانم ایرینا آبرامنکو رئیس سازمان «پرسیا» و جمعی از اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس دومای روسیه و همچنین سفیر و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو غلامرضا انصاری و مهدی ایمانی پور، امضا شده است. این توافقنامه را از سوی روسیه ولادیمیر ژیرینوفسکی و از سوی ایران آقای فرهاد سعیدی موسس سازمان توسعه روابط فرهنگی با ایران «پرسیا» امضاء کردند. توافقنامه یادشده، همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های انسانی، مبادله دانشجویان، ایجاد کرسی ایران‌شناسی در انستیو تمدن جهانی، چاپ کتاب، کمک به دانشجویان ایرانی برای تحصیل در روسیه، فعالیت‌های توریستی، مطالعات علمی و مطالعه پیرامون روابط اقتصادی میان دو کشور ایران و روسیه را در نظر دارد. نایب رئیس مجلس دومای روسیه اظهار داشت که هدف از این امر، تحکیم روابط با ایران می‌باشد تا شناختی درست و دقیق از این کشور وجود داشته باشد. وی شناخت درست را ضامن امنیت دانسته و بعنوان نمونه خاطر نشان ساخت که

«اگر کارشناسان ارزیابی درستی از اوضاع افغانستان ارائه می‌دانند، جنگ شوروی و افغانستان راه نمی‌افتاد».

ژیرینوفسکی امضای این توافقنامه را ورود به سطحی جدید از روابط میان دو کشور خوانده و یادآور شد که ایران یکی از همسایگان مهم فدراسیون روسیه است. غلامرضا انصاری سفیر جمهوری اسلامی ایران نیز طی سخنرانی خود با اشاره به موقعیت ویژه ایران و روسیه، یادآور شد ریشه بسیاری از مشکلات در منطقه تمایل برخی از کشورها برای تسلط بر جهان است. وی اظهار داشت که

«زندگی صلح آمیز تنها با احترام به یکدیگر ممکن است».

علاوه بر این، سفیر ایران بهترین راه ارتباطات فرهنگی بین دو کشور را ارتباط علمی نامیده و ابراز امیدواری کرد که شرایطی برای ورود دانشجویان ایران به روسیه و آشنایی با این کشور ایجاد شود. آقای انصاری با اشاره به توافقنامه منعقد شده، اظهار داشت که تبادل دانشجو بین دو کشور بمعنای اندیشیدن و ساختن آینده است. وی ابراز آمادگی نمود تا به تحکیم و توسعه این گونه ارتباطات و نیز مبادله توریستی یاری رساند. همچنین سفیر ایران خاطر نشان ساخت که در این راستا دو کشور اراده کرده‌اند که چنین روابطی را تقویت کنند^[۵].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ آقازاده، حسین (۱۳۸۳). فرهنگ نیلگون در سرزمین روس، انگارهای از روابط فرهنگی ایران و روسیه. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران با همکاری مؤسسه‌ایراس، ص۳۴.
↑ دونایوا (1389). ص73.
↑ کریمی ریابی (1388). ص188.
↑ دونایوا (1389). ص77.
↑ برگرفته از https://www.hamshahrionline.ir/

منبع اصلی

کرمی، جهانگیر (1392). جامعه و فرهنگ روسیه. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد دوم، ص681-699.

نویسنده مقاله

جهانگیر کرمی

[1] آقازاده، حسین (۱۳۸۳). فرهنگ نیلگون در سرزمین روس، انگارهای از روابط فرهنگی ایران و روسیه. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران با همکاری مؤسسه‌ایراس، ص۳۴.

[2] دونایوا (1389). ص73.

[3] کریمی ریابی (1388). ص188.

[4] دونایوا (1389). ص77.

[5] برگرفته از https://www.hamshahrionline.ir/

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 همچنین، توافقنامه گسترش روابط انسانی میان ایران و [[روسیه]] در انستیتو تمدن جهانی [[مسکو]] طی مراسمی با حضور ولادیمیر ژیرینوفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات [[روسیه]]، نایب رئیس مجلس دوما و موسس انستیتو تمدن جهانی و ولادیمیر بروخانف رئیس انستیتو تمدن جهانی، خانم ایرینا آبرامنکو رئیس سازمان «پرسیا» و جمعی از اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس دومای [[روسیه]] و همچنین سفیر و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو غلامرضا انصاری و مهدی ایمانی پور، امضا شده است. این توافقنامه را از سوی [[روسیه]] ولادیمیر ژیرینوفسکی و از سوی ایران آقای فرهاد سعیدی موسس سازمان توسعه روابط فرهنگی با ایران «پرسیا» امضاء کردند. توافقنامه یادشده، همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های انسانی، مبادله دانشجویان، ایجاد کرسی ایران‌شناسی در انستیو تمدن جهانی، چاپ کتاب، کمک به دانشجویان ایرانی برای تحصیل در [[روسیه]]، فعالیت‌های توریستی، مطالعات علمی و مطالعه پیرامون روابط اقتصادی میان دو کشور ایران و [[روسیه]] را در نظر دارد. نایب رئیس مجلس دومای [[روسیه]] اظهار داشت که هدف از این امر، تحکیم روابط با ایران می‌باشد تا شناختی درست و دقیق از این کشور وجود داشته باشد. وی شناخت درست را ضامن امنیت دانسته و بعنوان نمونه خاطر نشان ساخت که <blockquote>«اگر کارشناسان ارزیابی درستی از اوضاع [[افغانستان]] ارائه می‌دانند، جنگ شوروی و [[افغانستان]] راه نمی‌افتاد». </blockquote>ژیرینوفسکی امضای این توافقنامه را ورود به سطحی جدید از روابط میان دو کشور خوانده و یادآور شد که ایران یکی از همسایگان مهم فدراسیون [[روسیه]] است. غلامرضا انصاری سفیر جمهوری اسلامی ایران نیز طی سخنرانی خود با اشاره به موقعیت ویژه ایران و [[روسیه]]، یادآور شد ریشه بسیاری از مشکلات در منطقه تمایل برخی از کشورها برای تسلط بر جهان است. وی اظهار داشت که <blockquote>«زندگی صلح آمیز تنها با احترام به یکدیگر ممکن است». </blockquote>علاوه بر این، سفیر ایران بهترین راه ارتباطات فرهنگی بین دو کشور را ارتباط علمی نامیده و ابراز امیدواری کرد که شرایطی برای ورود دانشجویان ایران به [[روسیه]] و آشنایی با این کشور ایجاد شود. آقای انصاری با اشاره به توافقنامه منعقد شده، اظهار داشت که تبادل دانشجو بین دو کشور بمعنای اندیشیدن و ساختن آینده است. وی ابراز آمادگی نمود تا به تحکیم و توسعه این گونه ارتباطات و نیز مبادله توریستی یاری رساند. همچنین سفیر ایران خاطر نشان ساخت که در این راستا دو کشور اراده کرده‌اند که چنین روابطی را تقویت کنند<ref>برگرفته از https://www.hamshahrionline.ir/</ref>.
 == نیز نگاه کنید به ==
-[[موافقت نامه‌های فرهنگی سنگال و جمهوری اسلامی ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی ژاپن و ج.ا.ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی تونس و ایران]]؛ [[قرارداد همکاری های رسمی فرهنگی میان ایران و چین]] ؛ [[تفاهم نامه های امضا شده بین سازمان ها و مراکز علمی فرهنگی ایران و چین]]؛[[موافقت نامه‌های فرهنگی تایلند و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی فرانسه و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی مالی و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی سودان و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی ساحل عاج و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی زیمبابوه و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اوکراین و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اسپانیا و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اردن و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اتیوپی و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی قطر و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی گرجستان و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی و آموزشی بنگلادش و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی قزاقستان و ایران]]
+[[موافقت نامه‌های فرهنگی سنگال و جمهوری اسلامی ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی ژاپن و ج.ا.ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی تونس و ایران]]؛ [[قرارداد همکاری های رسمی فرهنگی میان ایران و چین]] ؛ [[تفاهم نامه های امضا شده بین سازمان ها و مراکز علمی فرهنگی ایران و چین]]؛[[موافقت نامه‌های فرهنگی تایلند و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی فرانسه و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی سودان و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی ساحل عاج و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی زیمبابوه و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اوکراین و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اسپانیا و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اردن و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی اتیوپی و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی قطر و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی گرجستان و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی و آموزشی بنگلادش و ایران]]؛ [[موافقت نامه‌های فرهنگی قزاقستان و ایران]]
 == کتابشناسی ==