گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی آرژانتین

آرژانتین یکی از معدود سرزمینهایی است که اقوام مختلف مهاجر به این کشور، تشکیل دهنده جمعیت غالب کشور می باشند. بسیاری از اقوام مختلف در طیّ سالیان متمادی و قریب دو سده حضور در این کشور، به عضوی از جامعه تبدیل شده و اکنون جامعه اقلّیت محسوب نمی شوند.

بخشی از اقوام مهاجر علیرغم حضور متمادی در این کشور، همچنان هویّت خود را به عنوان یک اقلّیت حفظ کرده و با تشکیل سازمان ها و انجمن های صنفی، در تلاش بود هاند تا منافع خود را از طریق این انجمن ها دنبال نمایند. بنابراین کار ویژه این سازمانها بیش‌تر حفظ منافع قوم و گروه تشکیل دهنده آن بوده است. در این بخش به مهم‌ترین گروه های قومی مذهبی حاضر در آرژانتین اشاره می‌شود. در این بین به جز ماپوچه ها که از اقوام اصلی و بومی سرزمین آرژانتین محسوب میشوند، مابقی مهاجران خارجی می باشند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که در سال های اخیر اقلّیت های قومی دیگری در حال شکل گیری هستند که مهم‌ترین آن‌ها چینی ها، ژاپنی ها و... هستند یا این‌که برخی گروه های قومی در درون خود به شعب مختلفی تقسیم می شوند که در بحث زیر به آن‌ها اشاره نشده است و صرفاً مهم‌ترین گروه های قومی، نژادی، و مذهبی مورد اشاره واقع شده‌اند.

اقلّیت های نژادی

بومیان آرژانتین

بومی‌های آرژانتین

در بخش تاریخ آرژانتین اشارهای گذرا به بومیان اصلی این سرزمین و نابودسازی آن‌ها توسّط استعمارگران کاشف این منطقه صورت گرفت. در حال حاضر مهم‌ترین بومیان ساکن آرژانتین ماپوچه ها هستند. سایر اقوام بومیان مثل آگیرا، گوارانی و... به دلیل مهاجرت از این کشور به سرزمین های مهاجر، تعداد قابل توجّهی را در کشور تشکیل نمی دهند. بنابراین در این بخش تنها به ماپوچه ها اشاره می‌شود.

قتل و نابودی بومیان کشور به منظور استقبال از میهمانان اروپایی

پامپاس در آرژانتین به صورت سنّتی یک منطقهی بدون قانون لقب گرفته بود. محلّ پرورش گاوها و اسبهای وحشی که زبان‌زد بودند و گاوچران های بومی معروف به گائوچوی وحشی. بومیان در این منطقه برای سالها و سده‌های متمادی زندگی میکردند. بین سالهای 1878 الی 1879 سیاست جذب مهاجران اروپایی، به سیاست استراتژیک دولت های وقت تبدیل شد و به منظور ترغیب آنها، حاصلخیزترین مناطق کشور و بلکه جهان به عنوان هدیه مهاجران اروپایی تعیین گردید لذا باقیمانده بومیان ساکن در منطقه پامپاس یا کشته شده و یا به سمت بخش های جنوبی تر کشور و در واقع قطب جنوب رانده شدند. خولیو روکا که خود را فاتح بومیان می خواند این واقعه را یک گام اساسی در روند ایجاد ثبات در پامپاس خواند. همانند سایر نقاط جهان در این دوره با ورود راه آهن به کشور و اتّصال ایالت های مهمّی چون بوئنوس‌آیرس، روساریو و کوردوبا، توسعه شهری شدّت گرفت. کارگران کشاورز از این طریق می‌توانستند به مناطق مرکز کشور بروند و مشغول به کار شوند و محصولات کشاورزی با هزینه کم از نقطه ای به نقطه دیگر حمل شوند.

مهم‌ترین گروههای مهاجر اروپایی را ایتالیایی ها و اسپانیایی‌ها تشکیل میدادند و در بین دو گروه اخیر نیز نسبت ایتالیایی ها به طور محسوسی بیش‌تر بود که علاوه بر آن‌ها تعداد قابل توجّهی از ملل دیگر، همچون فرانسوی ها، آلمانی ها، لهستانی ها، ترک های عثمانی و یهودیان روس به آرژانتین سرازیر شدند. بین سالهای 1860 الی 1940 یش از 3 میلیون نفر از اروپا راهی آرژانتین شدند.

گفته شد که بومیان اصلی با عنوان گروه های «قانون‌گریز» و «اصلاح‌ناپذیر» یا کشته شدند و یا به مناطق بد آب و هوا کوچانیده شده و در نهایت ناپدید شدند. نکته مهمّ دیگر این است که بخش های وسیع مرکزی کشور، قطعه بندی شده و در اختیار مهاجران اروپایی که متمدّن شمرده می شدند قرار گرفت. از آن موقع این بخش از آرژانتین که جمعیت کمی را در خود جای داده بود، با ورود راه آهن و اهمیت یافتن کشاورزی به قطب اصلی کشور تبدیل شد که در دست اروپایی ها بود. در بخش های بعدی مشخّص خواهد شد که در واقع این مهاجران جدید سرنوشت کشور را در اختیار گرفتند تا جایی که در واقع امروزه مسئولین آرژانتین همه از نسلهای بعدی مهاجران اروپایی هستند.

ماپوچه ها

ماپوچه‌ها

ماپوچه ها قوم مبارز بومی آرژانتین بودند که در مقابل تهاجم اسپانیایی‌ها به سرزمین خود برای حدود سه قرن مبارزه کردند و توسّط این اشغالگران که در پی نابودی آن‌ها بودند، به تدریج از سرزمین های اصلی خود رانده شده و از این مقطع در پی حفظ حیات و بقای خود بودند. عبارت وینکا (Winka) به معنی غیر ماپوچه در فرهنگ ماپوچه ای همراه با بیاعتمادی و بیگانگی ادا می‌شود که در حقیت ناشی از تنفّر از اسپانیاییهای مهاجمی است که این قوم بزرگ را در سرزمین مادری خود به نابودی کشاندند. در حال حاضر این قوم بزرگ در استان نئوکن زندگی می‌کنند و بر اساس برخی از آمارها جمعیت آن‌ها به دویست هزار نفر نیز میرسد. تنها در همین استان است که زبان آن‌ها در برخی از مدارس خاص آموزش داده می‌شود. آنان در کلّ منطقه آمریکای لاتین تنها قومی بودند که در کلّ دوران استعمار اسپانیا با آن‌ها مبارزه می کردند. ماپوچه که در زبان محلی به معنی «مردم سرزمین» (ماپو به معنی سرزمین، زمین و چه به معنی مردم و ملّت) میباشد، وابستگی زیادی به سرزمین آبا و اجدادی خود دارند. سازمان ماپوچه ها قبیله ای است و به قبایل بسیار زیادی در بخشها و محدوده‌های تحت سلطه خود تقسیم میشده‌اند. دفاع از فرهنگ و به دست آوردن مجدّد سرزمین های اصلی خود واقع در منطقه پاتاگونیا مبارزه ای تاریخی است که این جمعیت و اقلّیت بزرگ بومی کشور تا حال حاضر نیز به آن ادامه داده است امّا به دلایل وجود قوانینی که در دولت های اوّلیه آرژانتین وضع شده است، تاکنون موفّقیتی نداشته اند. تخمین زده می‌شود که بیش از 90 درصد از اراضی بسیار حاصلخیز منطقه پاتاگونیا به مهاجران اروپایی هدیه شده و و اکنون مالکان خصوصی دارد.

ماپوچه ها در اصل از «دره آرائوکو» (Arauco Valley) شیلی به منطقه پاتاگونیا مهاجرت کردند و به همین دلیل توسّط مهاجمان اسپانیایی «آرائوکنها» (Los Araucanos) نامیده شدند.

در سال 2002، ماپوچه ها باز از سرزمین خود با خشونت رانده شدند. در این سال گروه بنتون ایتالیایی از طریق دادگاه توانست حکم اشغال 900 هزار هکتار از سرزمین های حاصلخیز منطقه را به دست بیاورد. این حکم با توجّه به اسنادی که گروه مزبور ارائه داد که در واقع دستور یک رئیس‌جمهور آرژانتین مبنی بر هدیه این مقدار اراضی به ایتالیایی ها بود، صادر گردیده بود. در واقع رؤسای جمهور پس از استقلال آرژانتین در جهت آرزوی خود مبنی بر مهاجرت اروپاییها به این سرزمین و تشکیل یک کشور اروپایی، بذل و بخشش های این چنینی زیادی کردهاند به گونهای که گفته می‌شود امروزه بخش اعظمی از کشور به تملّک اروپایی‌ها درآمده است. یهودیان و در سالهای اخیر چینی ها مالک بخش وسیع دیگری از خاک بزرگ آرژانتین شده‌اند.

زمانی که اسپانیایی‌ها به آرژانتین رسیدند، ماپوچه ها از راه کشاورزی امرار معاش می‌کردند. در واقع حرفه اصلی ماپوچه ها کشاورزی بود امّا پس از استعمار اسپانیا و به‌ ویژه اقدامات دولتهای پس از استقلال، ماپوچه ها از زمینهای اصلی و حاصلخیز خود رانده شدند. متناسب با وضعیت جغرافیایی فعلی که ماپوچه ها ساکن آن هستند، حرفه غالب آن‌ها تغییر کرد و امروزه شغل اصلی آن‌ها دامپروری و به‌ ویژه گاوداری است. در کنار آن یکی از مراکز اصلی تولید صنایع دستی آرژانتین به‌ویژه جواهرآلات، نقرهکاری، کارهای روی چوب و چرم کشور توسّط ماپوچه ها تولید می‌شود که مورد استقبال جهانگردان خارجی در سفر به آرژانتین نیز قرار گرفته است. لباس مردان ماپوچه شامل کت چرمی همراه با لنگهایی به کمر است.(Vincha) روسری نیز جزو پوشش همیشگی زنان ماپوچه است.

زندگی جمعی ماپوچه ها بر سنّت قبیله ای استوار است. در قبایل اصل اساسی خانواده است. یک قبیله که در زبان ماپوچه ای «لوف» (LOf) خوانده میشود، مجموعه ای متشکّل از اقوام و بستگان فامیلی و عشیرهای است که در منطقه خود در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و در همه امور به یکدیگر کمک می‌کنند. این قبایل هرکدام توسّط بزرگ قبیله که الزاماً بزرگ سنّی نبوده و بیش‌تر مجموعه ای از شرایط از جمله سن، شجاعت و حمایت از افراد قبیله و... باعث شده که وی به عنوان رئیس انتخاب شود، هدایت می شوند. رؤسای هر قبیله «لونکو» (Lonko) خوانده میشوند. سنّت های به جای مانده از قبیله حکم قانون اساسی قبیله را داشته و غیرقابل تخطّی هستند. این قوانین اصطلاحاً «آدماپو» (admapu) نام گرفته اند.

اقلّیت های مذهبی

یهودیان آرژانتین یا آرژانتین یهودیان

از جمله اقوامی که به صورتی بسیار خاص در جهت کسب منافع خود گام برداشته اند، یهودیان می‌باشند. موضوع نفوذ یهودیان در ساختار اقتصادی و سیاسی و فرهنگی کشور آرژانتین بر کسی پوشیده نیست. تعداد قابل توجّه یهودیان در آرژانتین، حضور گستردهی آن‌ها در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آرژانتین، نه تنها آن‌ها را به عنوان یک اقلّیت نژادی و مذهبی قوی به نمایش می گذارد، بلکه توان اعمال نفوذ در عرصه های تصمیمگیری و سیاستگذاری در کلّیه زمینه ها به نوعی سرنوشت این کشور را تحت تأثیر منافع گروهی آن‌ها قرار داده است.

برداشت موجود از یهودیان در آرژانتین آیینه تمام نمایی از نقش این عدّه در این کشور و یا حتّی در دیدگاهی فراتر در آمریکای جنوبی و مرکزی نمیباشد. قضاوت های موجود از این گروه معمولاً مبتنی بر این برداشت است که یهودیان را به عنوان گروهی اقلّیت نژادی و مذهبی معرفی مینماید که به عنوان وصله ای ناجور بر کشور آرژانتین با اتّکا به حمایت خارجی و قدرت اثرگذاری بر روندهای تصمیمگیری در ارکان سیاسی، منافع گروهی خود را حاصل می نمایند. در این دیدگاه یهودیان یک گروه اقلّیت بانفوذ با نقش یک گروه فشار سیاسی معرّفی می شوند. بر این اساس در زمینه مطالعه موضوعات مربوط به آرژانتین میتوان مقوله «یهودیان آرژانتین» را مدّ نظر قرارداد. لیکن شاید با تغییر زاویه دید و کمی دقّت در تحوّلات تاریخی بتوان موضوع یهودیان آرژانتینی را با مفهوم جدید دیگری تحت عنوان «آرژانتین یهودیان» مورد بررسی قرار داد.

با توجّه به ماهیت شکل گیری هویت ملّی در آرژانتین که به نظر عدّه ای هنوز به پایان نرسیده است و دارای قوام نیست، یهودیان با انسجام داخلی و با اتکا بر قومیت و آیین یهودی، شکلی سازمان یافته از یک هویت را در جامعه از هم گسیخته آرژانتین به نمایش میگ ذارند. در این جامعه هنجارها و رفتارهای فردی، اجتماعی و سیاسی بر محور منافع ملّی بر پایه هویت ملّی شکل نگرفته است و رفتارها و هنجارها بر پایه منافع فردی تعریف و تبیین میشوند و به عبارتی هویت ملّی و منافع ملّی شناخته نشده و تعریف نشده است. یهودیان با ارائه تعریف مشخّصی از قومیت، هویت، منافع گروهی و سازماندهی مبتنی بر منافع جمعی از سایر گروه های مهاجران به این کشور (آرژانتین) متمایز میشوند و به همین دلیل آن‌ها توانستهاند در حدود 2 قرن با توسعه سازمانها و نهادهای مذهبی، آموزشی و اقتصادی به نفوذ سیاسی دست یابند و به گواهی تاریخ در بسیاری از مقاطع تاریخی با قرار گرفتن در مناصب سیاسی به نفع منافع درون گروهی یهودیان فعالیت نمایند. از این دیدگاه نمیتوان یهودیان را اقلّیتی در آرژانتین به شمار آورد. بلکه با این برداشت یهودیان جمعیتی اقلّیت هستند که در اوج اقتدار و قدرت، سرزمین آرژانتین را متعلّق به خود میدانند. در این ارتباط میتوان به برخی از گمانه زنی های موجود صحّه گذارد مبنی بر اینکه صهیونیسم بین الملل قبل از اشغال فلسطین برای اسکان یهودیان و ایجاد کشور یهودی، آرژانتین را مدّ نظر داشته‌، لیکن سیر حوادث و سیاست های استعماری انگلستان موجب تجدید نظر در این ایده و تأسیس دولت نژادپرست صهیونیستی در سرزمین های اشغالی فلسطین گردیده است.

نیز نگاه کنید به

گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی مالی؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی اردن؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی سیرالئون؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی روسیه؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی کانادا؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی  تونس؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی کوبا؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی ژاپن؛ گروه‌ها و نهاد‌های موثر اجتماعی سنگال؛ گروه‌ها و نهاد‌های موثر اجتماعی مصر؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان