نظام حزبی اتیوپی

کشور اتیوپی در دوره حاکمیت امپراطور هایلا سلاسی فاقد هرگونه حزب یا سازمان سیاسی بود. فعالیت احزاب در این کشور از اوایل دهه 1980 به صورت غیرقانونی و مخفیانه - یا در پوشش اتحادیه‌های کارگری - آغاز شد با این حال از زمان تاسیس دولت ملس زناوی احزاب سیاسی در این کشور به تدریج اجازه فعالیت قانونی یافتند. البته فعالیت احزاب در این کشور طی دو دهه گذشته با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده و برخی از احزاب تندروی مخالف دولت تعطیل شده‌اند با این حال احزاب‌ میانه رو منتقد همچنان در این کشور فعالیت داشته و در مجالس کشور نیز کرسی‌هایی را به خود اختصاص داده‌اند.

حزب حاکم فعلی اتیوپی جبهه دموکراتیک انقلابی مردم اتیوپی (EPRDF) است. جبهه دموکراتیک انقلابی مردم اتیوپی در حال حاضر حاکمیت بر اتیوپی را در دست دارد و تمامی برنامه‌ها و سیاست‌های دولت توسط این حزب تعیین‌ می‌گردد. این جبهه در سال 1988 توسط جبهه آزادی بخش خلق تیگره (TPLF) و جنبش دموکراتیک خلق اتیوپی (EPDM) تاسیس گردید و با همکاری جبهه آزادی بخش خلق اتیوپی توانست رژیم‌هایله ماریام را در سال 1991سرنگون سازد. جبهه دموکراتیک انقلابی مردم اتیوپی هر دو سال یک بار کنگره عمومی در سطح کشور برگزار‌ می‌کند و تمام رهبران منطقه‌ای حزب در این کنگره شرکت‌ می‌کنند. سایر احزاب سیاسی اتیوپی که سیاست‌های اکثر آنها مخالف دولت و حزب حاکم کنونی است عبارتند از:

• جبهه آزادی بخش ارومو (OLF): این جبهه از سال 1976 مبارزه خود را علیه رژیم هایله ماریام آغاز نمود و دارای گرایشات اسلامی است. جبهه آزادی بخش ارومو مخالف دولت فعلی به شمار می‌رود و تا چند سال پیش مورد حمایت دولت سودان بود.

• جبهه متحد دموکراتیک انقلابی عفار (ARDUF): این حزب در زمره احزاب مخالف دولت محسوب شده و خواستار خودمختاری منطقه عفار است.

• جنبش آزادی بخش سیدامو (SLM): این جنبش دارای گرایشات غیراسلامی بوده و مخالف دولت مرکزی اتیوپی است .

• سازمان دموکراتیک خلق سیدامو (SPDO): این سازمان در سال 1993 توسط دولت مرکزی و به منظور موازی سازی در مقابل جنبش آزادی بخش سیدامو تأسیس گردیده‌است.

• سازمان مرکزی تمام مردم امهارا (AAPO): اکثر اعضاء این حزب را مسیحیان تشکیل داده و از احزاب مهم مخالف دولت مرکزی به شمار‌ می‌رود.

• جبهه احزاب سیاسی مخالف اتیوپی (EOPPF): این جبهه در واقع ائتلافی از احزاب مخالف دولت فعلی اتیوپی است. هشت حزب از بزرگ ترین این احزاب از جمله " کنگره خلق ارومو [i] "، " حزب آرنا تیگرای [ii]" و "حزب اتحاد برای دموکراسی و عدالت [iii]" در انتخابات سال 2005، برای شکست دادن حزب حاکم، ائتلافی را تشکیل دادند که به نام مدرک (MEDREK) شناخته‌ می‌شود. این ائتلاف بعد از حزب حاکم، بیشترین تعداد کاندیداها را به خود اختصاص داد. مهم ترین حزب این ائتلاف، کنگره خلق ارومو است که در منطقه ارومو از نفوذ بسیار زیادی برخوردار‌ می‌باشد و در حدود یک سوم نمایندگان پارلمان از این منطقه انتخاب‌ می‌شوند.

• کنگره ملی اتیوپی (ENC): این گروه دربرگیرنده جمعی از اساتید اتیوپیایی است که در آمریکا در تبعید به سر‌ می‌برند.

• جنبش آلترناتیو سیاسی اتیوپی (AEPM): این حزب از مبارزه غیر خشونت آمیز حمایت نموده و خواهان مشارکت در حکومت اتیوپی است.

• جبهه آزادی بخش ملی اوگادن (ONLF): این جبهه از احزاب مخالف دولت به شمار رفته و خواهان آزادی منطقه اوگادن است.

• سازمان دموکراتیک خلق ارومو (OPDO): این جبهه دارای گرایشات غیراسلامی بوده و توسط دولت مرکزی به منظور تجانس با سایر گروه‌های مخالف دولت در منطقه ارومو تأسیس گردیده‌است.

• جبهه آزادی بخش خلق تیگره (TPLF): این جبهه دارای گرایش غیراسلامی‌ می‌ باشد. با توجه به اینکه در حال حاضر اکثر مقامات حکومتی از منطقه تیگره‌ می‌باشند. این جبهه دارای همکاری نزدیکی با حزب حاکم‌ می‌ باشد.

• شورای مقاومت برای صلح و دموکراسی در اتیوپی (CAFPDE)؛
• حزب دموکراتیک ملی اتیوپی (ENDP)؛
• حزب صلح و دموکراسی اتیوپی (EPDP)؛
• انجمن مشترک سیاسی (TJPF)؛

• حزب اتحاد برای دموکراسی و عدالت (Unity for Democracy and Justice)؛

• نیروهای متحد دمکراتیک اتیوپی (United Ethiopian Democratic Forces)؛

• جنبش دموکراتیک فدرالیست ارومو (Oromo Federalist Democratic Movement)؛
• کنگره خلق ارومو (Oromo People's Congress)؛

• حزب مدهین-حرب دمکراتیک متحد اتیوپی (United Ethiopian Democratic Party-Medhin Party).

نیز نگاه کنید به

نظام حزبی روسیه؛ نظام حزبی تونس؛ نظام حزبی ژاپن؛ نظام حزبی کانادا؛ نظام حزبی کوبا؛ نظام حزبی لبنان؛ نظام حزبی مصر؛ نظام حزبی افغانستان؛ نظام حزبی سنگال؛ نظام حزبی سودان؛ نظام حزبی اردن؛ نظام حزبی آرژانتین؛ نظام حزبی فرانسه؛ نظام حزبی اسپانیا؛ نظام حزبی سیرالئون؛ نظام حزبی ساحل عاج؛ نظام حزبی زیمبابوه؛ نظام حزبی اوکراین؛ نظام حزبی اتیوپی؛ نظام حزبی کشور مالی؛ نظام همکاری چند حزبی و مشورت سیاسی در چین.

پاورقی

[i] - رهبر این حزب،‌ می‌ریرا گودینا از شخصیت‌های صاحب نام اتیوپی است .‌ می‌ریرا از اعضای جنبش دانشجویی کشور بود که به سرنگونی دولت‌هایله ماریام کمک کرد. وی در دوران مبارزه به زندان افتاد و پس از آزادی به مصر رفت و در رشته علوم سیاسی ادامه تحصیل داد. گودینا در سال 1996 به کشورش بازگشت و حزب (OPC) را با هدف کسب خودمختاری منطقه ارومو و تلاش برای تبدیل زبان «اورومونا» به یکی از زبان‌های رسمی کشور در کنار زبان امهاری تشکیل داد.

[ii] - هرچند که جبهه آزادی بخش تیگرای جزو ائتلاف حزب حاکم (EPRDF) به شمار‌ می‌ رفت، اما در سال 2001 با ایجاد اختلاف در‌ می‌ان اعضای حزب حاکم، انشعابی در این حزب روی داد و برخی از سران حزب از کار برکنار شدند. چندی بعد این اشخاص، حزب جدید آرنا تیگرای را تشکیل دادند و به مخالفت با تکروی‌های حزب حاکم پرداختند. خانم آریگاش آدانه که از اعضای کمیته مرکزی جبهه رهایی بخش تیگرای بود، رهبری حزب آرنا تیگرای را برعهده گرفت.

[iii] - یکی از رهبران سیاسی که پس از انتخابات سال 2005 دستگیر شد. خانم «بیرتوکان‌ می‌دسکا» بود که 18 ماه بعد آزاد شد و حزب اتحاد برای دموکراسی و عدالت را تشکیل داد و به عنوان رئیس آن انتخاب شد. وی در‌ می‌ان جوانان اتیوپی محبوبیت زیادی کسب کرد و دولت چندی بعد به بهانه‌این که آزادی وی مشروط به عذرخواهی از ایجاد حوادث سال 2005 بوده و وی از این کار سرباز زده، مجددا وی را بازداشت و زندانی نمود!