نظام حزبی کانادا

این كشور دارای نظامی چندحزبی است و محدودیتی درباره فعالیت احزاب سیاسی و امکان رقابت در انتخابات ندارد. آن دسته از احزاب که مایلند در انتخابات شرکت کنند، باید کاندیداهای خود را 30 روز قبل از انتخابات حداقل در 50 حوزه انتخاباتی معرفی کنند. در این کشور احزاب به یک سبک سازماندهی نشده‌اند و شیوه عملکردشان به مرور زمان مطابق خواسته‌های اعضا تغییر یافته ‌است. هر حزب رهبری دارد که به عنوان سخنگوی حزب در داخل و خارج مجلس عوام ایفای نقش می‌کند. چنان كه قبلاً ذكر شد، حزبی دولت را تشکیل می‌دهد که بیشترین تعداد کرسی را در انتخابات عمومی به خود اختصاص داده‌ باشد و رهبر آن حزب توسط فرماندار کل به نخست‌وزیری منصوب می‌شود دومین حزب رسمی حزب مخالف خواهد بود.

احزاب مهم

احزاب کانادا به مرور زمان و با افزایش قدرت قوه مقننه و نیاز به ایجاد ثبات در دولت به وجود آمدند. این كشور نظام چندحزبی دارد و محدودیتی در مورد احزاب سیاسی و امکان رقابت در انتخابات فدرال برای آنان وجود ندارد. در پی انتخابات عمومی 21 نوامبر سال 1998م، سه حزب به مجلس عوام معرفی شدند: حزب محافظه کار پیشرو (Progressive Conservative) [i] ، لیبرال، و نیودموکراتیک (New Democratic Party). از نظر تاریخی، محافظه کاران، که از سال 1942م به عنوان حزب محافظه کار پیشرو شناخته شده‌اند، یک موضوع پدرانه و مالکیت اشتراکی را ابراز کرده‌اند. آنان نسبت به تغییرات اجتماعی سریع خصومت می‌ورزند و به انگلیسی‌ها وابستگی دارند. لیبرال‌ها بر فردگرایی تأکید می‌ورزند و تمایل دارند رد پای استعمار را حذف كنند. آنها نسبت به انگلیسی‌ها بی‌تفاوت هستند. لیبرال‌ها برای جمعیت فرانسوی زبان کانادا اهمیت قائل هستند. از دیگر احزاب مهم فعلی، بلاک کبکوایز (Bloc Quebecois) و حزب اصلاحات را می‌توان نام برد. در انتخابات سال 1993م، تنها لیبرال‌ها موقعیت سیاسی خود را حفظ کرده‌اند؛ در حالی که آرای حزب محافظه کار پیشرو و نیودموکراتیک کاهش یافت. با تضعیف احزاب محافظه کار پیشرو و نیودموکراتیک، حزب بلاک کبکوایز برای اولین بار به قدرت زیادی رسید. در انتخابات سال 1997م، قدرت حزب اصلاحات افزایش یافت و به عنوان مخالف رسمی در مجلس جایگزین حزب بلاک کبکوایز شد. در سال2003 م، حزب محافظه کار پیشرو با اتحاد کانادایی متحد شد و حزبِ سیاسیِ دیگری، به نام حزب پیشرو کانادایی، تشکیل دادند. در انتخابات 2006م، حزب محافظه‌کار بیشترین کرسی را در پارلمان از آن خود کرد و به همراه لیبرال‌ها یک دولت ائتلافی تشکیل دادند.

تحول بزرگ تاریخی در صحنه قدرت سیاسی

انتخابات فدرال برای گزینش نمایندگان چهل و یکمین دوره مجلس روز دوم ماه مه 2011 م برگزار شد و نتایجی به دست آمد که صحنه سیاسی کشور را از بنیاد دگرگون کرد. هارپر و محافظه‌کاران با کسب 167 کرسی به اکثریت دست یافتند. حزب ان.دی.پی (New Democratic Party) با 102 نماینده برای اولین‌بار در تاریخ به عنوان اپوزیسیون رسمی در پارلمان شد. این حزب تاکنون در مقاطع مختلف در استان‌های انتاریو، ساسکچوان، نوااسکوشیا، بریتیش‌کلمبیا، مانیتوبا و در منطقه شمالی یوکان قدرت حکومتی را در دست داشته است. حزب سوسیال‌ دموکراتِ نیودموکراتیک، تا پیش از پیروزی اخیر، در انتخابات 1988م به رهبری اد برادبنت (Ed Broadbent) با 43 کرسی در مجلس فدرال بهترین نتیجه را داشته است. لیبرال‌ها بدترین نتیجه را در تاریخ این حزب تجربه‌ کردند و برای اولین‌بار در تاریخ سیاسی کانادا با به ‌دست‌آوردن 34 کرسی حزب سوم‌ شدند. حزب لیبرال در مجلس چهل‌ام 77 نماینده داشت. بلوک کبکی به اعماق صحنه سیاسی سقوط کرد و با از دست دادن 43 کرسی از 47 کرسی، که در مجلس دوره پیش داشت، تنها با 4 نماینده از کبک به مجلس فدرال راه ‌یافت و به این ترتیب حزب فدرال کبک جایگاه یک فراکسیون رسمی را در پارلمان از دست داد. با این نتایج، انتخابات روز دوم ماه مه سال 2011م، به عنوان انتخاباتی بی‌سابقه در تاریخ سیاسی کانادا ثبت شد. یکی از نتایج خیره‌ کننده انتخاباتِ بهار اولین سال، از دهه دومِ هزاره سوم، افزایش چشم‌گیر مشارکت مردم در رأی‌گیری بود. در انتخابات دوره پیش، در اکتبر 2008م، تنها 58 درصد واجدان شرایط پای صندوق‌های رأی حاضر شدند. لذا، حدود ده میلیون نفر در انتخابات دوره پیش شرکت نکردند. از جمله 800 هزار نفر از طرفداران جدی حزب لیبرال به دلیل مخالفت با رهبری استفان دیون (Stéphane Dion) از رأی‌دادن در انتخابات 14 اکتبر 2008م خودداری کردند. این آمار پایین‌ترین میزان مشارکت مردم در انتخابات را در طول تاریخ این کشور، نشان می‌دهد. در انتخابات این دوره تنها در رأی‌گیری پیش از موعد دو میلیون و 56 هزار و یک نفر در چهار هزار محل رأی‌گیری در روزهای 22، 23 و 25 آوریل آرای خود را به صندوق‌های رأی انداختند. بنابه گزارش سازمان انتخابات کانادا، این تعداد 34 درصد از آرای اخذ شده‌ پیش از موعد در انتخابات 2008م بیشتر است. پدیده دیگر، افزایش دور از انتظار رأی‌دهندگان جوان، یعنی افراد 18 تا 24 سال، در انتخابات سال 2011 بود.

نیز نگاه کنید به

نظام حزبی روسیه؛ نظام حزبی تونس؛ نظام حزبی ژاپن؛ نظام حزبی کوبا؛ نظام حزبی لبنان؛ نظام حزبی مصر؛ نظام حزبی افغانستان؛ نظام حزبی سنگال؛ نظام حزبی سودان؛ نظام حزبی اردن؛ نظام حزبی آرژانتین؛ نظام حزبی فرانسه؛ نظام حزبی اسپانیا؛ نظام حزبی سیرالئون؛ نظام حزبی ساحل عاج؛ نظام حزبی زیمبابوه؛ نظام حزبی اوکراین؛ نظام حزبی اتیوپی؛ نظام حزبی کشور مالی؛ نظام همکاری چند حزبی و مشورت سیاسی در چین؛ نظام حزبی گرجستان؛ نظام حزبی تاجیکستان؛ نظام حزبی بنگلادش؛ نظام حزبی قزاقستان؛ نظام حزبی سیرالئون؛ نظام حزبی تایلند

پاورقی

[i]. یعنی از روز اول ژوئیه سال 1876م، که سال تولد کنفدراسیون کانادا بود تا تاریخ مذکور.