پژوهش های ایرانشناسی در چین

پژوهش در مورد ایران موضوع مهمی در پژوهش پیرامون منطقه‌ی خاورمیانه در چین است. طبق آمار «فهرست راهنمای آثار و رساله‌های پژوهشی پیرامون ایران شناسی در چین» که توسط آقای دکتر یائوجیدهارایه شده است، از سال1911 تا 2007، تعداد آثار پژوهشی در مورد ایران در چین 1599 مورد است که شامل مقاله، پایان نامه، اثر مستقل و آثار ترجمه شده می‌باشد.

از این میان آثار مستقل 217 جلد، آثار ترجمه شده 102جلد، و رساله و پایان نامه1280 مورد بوده و تعداد رساله‌ها و آثار ترجمه شده در مورد ایران بیش از10 درصد کل رساله­‌ها و آثار ترجمه شده و تحقیق شده در مورد خاورمیانه را تشکیل می‌دهند. هم­چنین در 38 سالِ پیش از تأسیس چین نوین در سال1949، نیز 57 اثر پژوهشی به صورت مقاله در مورد ایران صورت گرفته که 3/56 درصد از کل پژوهش­‌های صورت گرفته در مورد خاورمیانه را تشکیل می­ دهد؛ از طرف دیگر، پژوهش ایران شناسی در چین معاصر تقریبا پس از تأسیس چین نوین به صورت جدی شکل گرفته و پیشرفت کرده و آثار پژوهشی صورت گرفته از سال 1949 تا 2007 حدودا 96/44 درصد از میزان کل پژوهش‌های خاورمیانه را شامل می­شود. بعد از دهه‌ی هشتاد از قرن بیستم، پژوهش گران چینی در زمینه‌ی ایرانشناسی هم پروژه­‌های مورد درخواست دولت و وزارت­خانه‌ها را انجام داده‌اند و هم پژوهش­‌های علمی دانشگاهی مستقلی صورت گرفته که علاوه بر اصل انجام پژوهش‌های اساسی، هرچه بیشتر با واقعیت‌ها و نیازهای این کشور منطبق بوده است.

از نظر موضوع، پژوهش­‌های ایرانشناسی در چین در دوران معاصر، بیشتر در زمینه­‌های تاریخ، مذهب، مسئله‌ی هسته ای، منابع انرژی، پیشرفت­‌های اقتصادی، مسایل فرهنگی، اوضاع کشوری، روابط بین المللی، زبان و ادبیات فارسی و غیره صورت گرفته است و در سال‌های اخیر نیز به سرمایه گذاری، تجارت، جهانگردی در ایران و معرفی قوانین و مقررات آن کشور می‌پردازد. البته در سال­‌های گذشته و پس از حمله ­ی آمریکا به عراق و افغانستان و شدت یافتن نیاز چین به انرژی خاورمیانه، و جنگ 33 روزه‌ی اسراییل علیه حزب الله در لبنان و هم­چنین به قدرت رسیدن احزاب شیعی در عراق، و تلاش شیعیان بحرین برای دستیابی به حقوق قانونی خود، مراکز علمی و پژوهشی وابسته به دولت چین و مؤسسات پژوهشی وابسته به دانشگاه­‌های این کشور، به توصیه‌ی دولت، به شدت به انجام تحقیق و پژوهش در مورد اسلام، تشیع، ایران و خاورمیانه روی آورده‌اند. بر­اساس آمار سایت علمی وزارت آموزش چین، از سال2000 تا 2010 جمعا بالغ بر 4000 مورد پایان نامه در مقطع فوق لیسانس و دکتری در مورد ایران، اسلام، تشیع، و خاورمیانه توسط دانشجویان دانشگاه­‌های مختلف چین تدوین شده که بیانگر توجه ویژه‌ی مراکز علمی و دانشگاهی چین به این موضوعات است. براساس آمار غیر رسمی، از ابتدای قرن بیستم تا اوایل دهه‌ی1990، در چین مجموعا، 692 عنوان کتاب به­ صورت ترجمه(320 عنوان) و تألیف( 372 عنوان) پیرامون ایران منتشر شده است که شامل موضوعاتی هم­چون ادبیات کهن، ادبیات معاصر، ادبیات عامیانه و فولکلور، هنر، تاریخ، ادیان ایرانی، اسلام، فلسفه، و سایر موضوعات متفرقه می­ گردد. البته، در اواخر دهه‌ی1990، به ویژه در دهه‌ی نخست قرن 21، تعداد عناوین و موضوعات کتب منتشر شده در مورد ایران در چین، به شدت افزایش یافته و مسایل سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، بین المللی، توریستی و جهانگردی، مسایل نفت و انرژی نیز بر موضوعات پیشین افزوده شده است.

هم­چنین، طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ایران نیز طبق آمارِ کتابخانه­‌ی ملی جمهوری اسلامی ایران، مجموعا 593 عنوان کتاب در خصوص چین تألیف و ترجمه شده است که از این تعداد 265 عنوان در موضوعات فرهنگی و اجتماعی، 138 عنوان در زمینه‌های اعتقادی و ادیان چین، 73 عنوان در موضوعات سیاست داخلی و بین المللی این کشور، 34 عنوان به موضوعات اقتصادی، و 28 عنوان به مسایل ورزشی اختصاص یافته است. موضوعات این کتاب­‌ها شامل گفتارهای کنفوسیوس و اندیشه­‌های آیین تائو، مدیتیشن، در بخش ادیان و مذاهب چین؛ اصلاحات سیاسی در چین، سیاست خارجی چین، روابط ایران و چین، روابط چین با سایر کشورها، سیاست و حکومت داخلی چین، جایگاه چین در نظام بین الملل، در بخش سیاست چین؛ تمدن چین، تاریخ، ادبیات و داستان، اسطوره­‌ها و افسانه­‌ها، خاطرات سفر به چین، فرهنگ و مردم چین، قوانین و مقررات چین، جهانی سازی در چین، مسلمانان چین، علوم و آموزش، طب سنتی در چین، گردشگری و میراث فرهنگی چین، زبان و آداب و رسوم چینی، مربوط به بخش فرهنگی و اجتماعی است؛ و موضوعات ورزشی شامل وو شو و سایر هنرهای رزمی چین می­گردد. البته این تعداد تمامی کتاب­‌های منتشره در ایران پیرامون چین را شامل نمی‌شود، بلکه کتاب‌هایی هستند که در فهرست کتابخانه‌ی ملی ایران قرار دارند. به این تعداد بایستی پایان نامه‌های دانشگاه­‌ها و مقالات علمی و پژوهشی منتشره در مجلات و روزنامه‌ها را نیز اضافه کرد.

نیز نگاه کنید به

ایرانشناسی و ایرانشناسان در چین؛ سمینارهای ایرانشناسی در چین؛ ایرانشناسان معاصر چین؛ کرسی ها، مراکز آموزشی و استادان زبان فارسی در چين

منبع اصلی

_{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.}

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی