صنایع دستی و هنرهای مردمی و فولكلور
در طول تاریخ سرزمین چین، هنرهای عامیانه و هنرمندان فولکلور چینی هم به اندازه‌ی هنرها و هنرمندان کلاسیک و درباری این کشور فاخر، جذاب، متنوع، ماهرانه، و در میان مردم محبوب بوده و هستند. در واقع می‌توان گفت، زیر بنای هنرهای فاخر و کلاسیک چینی، همین هنرهای عامیانه و هنرمندان بی‌نام و نشان آن بوده‌اند. هنرهای مردمی این سرزمین نیز دارای سبک و ویژگی‌های خاص خود بوده و شامل مجسمه‌سازی سفالین؛ پیکره‌تراشی سنگی؛ گلدوزی و سوزن‌دوزی؛ سفال‌گری و چینی‌سازی؛ پارچه‌بافی و فرش‌بافی؛ کنده‌کاری و تراش روی فلز، چوب، سنگ، عاج فیل و شاخ حیوانات؛ بادبادک و باد‌بزن سازی؛ باتیک روی پارچه؛ برش با کاغذ؛ ساخت ماسک‌های متنوع صورت از مواد مختلف؛ قصه‌گویی و داستان‌سرایی؛ سرودن اشعار و خواندن انواع ساز و آوازهای محلی؛ ساخت عروسک‌های گوناگون؛ ملودی‌ها و ترانه‌ها و حرکات موزون محلی؛ مینا‌کاری و نقاشی‌های ظریف و مینیاتوری؛ ساخت فانوس و اژدها از چوب و کاغذ و پارچه؛ اجرای انواع اپراهای محلی؛ دوخت و بافت انواع لباس‌های محلی سنتی؛ ساخت انواع وسایل تزیینی منزل و زنانه (گل و گیره)؛ اجرای نمایش‌های خیمه شب بازی و سایه بازی؛ انواع صنایع و هنرهای دستی؛ و صدها نوع هنر دیگر که برخی به صورت ملی و سراسری و برخی دیگر منطقه‌ای و استانی و بعضی نیز تنها در سطح یک روستا و یا محدوده‌ی یک قبیله رواج دارد، می‌گردد. تنوع قومیت‌ها و نژادها، مناطق و شرایط متنوع و متفاوت آب و هوایی و جغرافیایی، و ادیان و مذاهب نیز بر این تنوع و رنگارنگی افزوده و این عرصه از هنر را به گنجین‌های غنی، ارزشمند، و بی‌انتها مبدل ساخته است. در اینجا به عنوان نمونه و به صورت مختصر به برخی از این هنرها اشاره می‌شود.
خیمه شب بازی و سایه بازی
هنر خیمه‌شب‌بازی در استان «شنسی»، در واقع از سنت داستان‌سرایی مردمی و اپرای‌های محلی این استان سرچشمه گرفته است. در این استان عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی بر اساس استاندارد خاصی ساخته می‌شوند. در خیمه‌شب‌بازی، عروسک‌ها در پشت یک خیمه‌ی سفید به نمایش در می‌آیند و از بازی با سایه‌ها نیز در این نمایش استفاده می‌شود. عروسک‌ها و اشیای روی صحنه معمولا از فرآورده‌های چرمی دست سازی هستند که صنعتگران بومی با کارد روی آنها تصاویری را حکاکی و نقاشی کرده‌اند. «پی» در زبان چینی به معنای چرم است، به همین خاطر، به خیمه‌شب‌بازی در زبان چینی «پیاینگ» گفته می‌شود.
برای تزیین لباس عروسک‌ها و لوازم روی صحنه، از نقاشی‌های سنتی استفاده میکنند. خیمه‌شب‌بازی و اپراهای محلی دو هنری هستند که تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند. آهنگ پر طنین خیمه شب بازی نیز دارای ویژگی‌های محلی و مردمی است و بسیاری اپراهای جدید محلی نیز از آهنگ خیمه‌شب‌بازی برگرفته شده‌اند.
هنر خیمه‌شب‌بازی در پیشرفت هنر و فرهنگ چین و کشورهای همجوار، نقش شایسته‌ای داشته است. شخصیت‌های نامدار فرهنگی جهان مانند «گوته» و «چاپلین» هنر خیمه‌شب‌بازی چین را عالی ارزیابی کرده‌اند. عروسک‌های چرمی ظریف نه تنها در نمایش خیمه‌شب‌بازی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلکه می‌توان از آنها به عنوان کالای تزئینی نیز بهره گرفت. این عروسک‌ها به خاطر سادگی و ظرافتی که دارند، در بسیاری از نمایشگاه‌ها و کلکسیون‌ها به نمایش درآمده و هنرمندان و مجموعه دارن زیادی به جمع‌آوری آنها می‌پردازند.
اسباب بازی های سفالی و گلین
استان «خِهنَن» در مرکز چین، مرکز تولید اسباب‌بازی سفالی به نام «نینیگوی» است که رنگ آن سیاه بوده و می‌توان از آن به عنوان یک وسیله‌ی صوتی استفاده کرد. این اسباب‌بازی به اشکال متنوعی درست می‌شود که از میان آنها میمون به شکل‌های مختلف، از جمله به صورت انسان، میمون با دو دست روی زانو، میمونی که هلو در دست دارد، میمون در حال بازی روی پا، میمون در حال شخم زدن زمین، میمون در بغل میمون و غیره.
در ناحیه‌ی «خوای یانگ» در همین استان، ساخت نوعی اسباب بازی سفالی که شکل حیوان دو سر را دارد، نیز فراوان است. این اسباب‌بازی با دست ساخته شده و روند ساخت آن شامل آماده کردن گِل، تهیه‌ی طرح اصلی، شکل‌دهی، رنگرزی، و نقاشی روی آن می‌گردد. ساخت این اسباببازیها با آداب و رسوم محلی نیز ارتباط دارد. اسباب‌بازی‌های سفالی با نام‌های محلی «نیگوگو»، «جیجی گوگو» و «گوگو جیر» (جوجه)، در جشن‌های سنتی مانند عید بهاره و فانوس، در بازارهای مکاره علاقمندان زیادی داشته و زنان روستایی که بعد از ازدواج هنوز بچه دار نشده و خواستار فرزندان بیشتر هستند، این اسباببازیها را می‌خرند. ساخت این نوع اسباببازیها در سایر مناطق نیز با کمی تفاوت و براساس ذایقه‌های فرهنگی محل و به اشکال و رنگ‌های متنوع و مختلف رایج است.
عروسک های چوبی
در دوران باستان، عروسک چوبی «خیمه‌شب‌بازی چوبی» نام داشت و عروسک چوبی با دست کنترل و حرکت می‌کرد. داخل این عروسک خالی است و چشم و زبان آن به گونه‌ای ساخته شده است که می‌تواند حرکت کند. به زیر عروسک قطعه‌ای چوب یا بامبو وصل می‌شود که نمایش دهنده با یک دست آن چوب را کنترل می‌کند. این نوع عروسک در سه اندازه تهیه می‌شود که در هر منطقه ویژگی خاص خود را دارد. طرح پشت سرِ عروسک با چوب حکاکی و روی آن رنگ زده می‌شود. چشم آن متحرک است و شکل آن به پرسناژهای اپرا شبیه است. به جز قسمت دهان، مژه‌ها و بینی، کار بقیه‌ی قسمت‌ها بسیار ساده است.
خیمه‌شب‌بازی چوبی در بسیاری از مناطق چین رایج است و در هر منطقه ویژگی و نام‌های گوناگونی دارد. در شمال غرب چین «بازی با چوبدست»، در استان سی چوان «بازی سرچوب» و در استان گوانگدونگ «بازی روی کف دست» نامیده می‌شود. شکل سر، صورت، آرایش و چگونگی کنده‌کاری روی آنها در هر ناحیه با اپراهای محلی ارتباط داشته و ویژگی‌های همان محل را نشان می‌دهد.
اسباب بازی های گلدوزی شده
اسباب‌بازی‌های گلدوزی شده‌ی استان شنسی در شمال غرب چین، هنری فراگیر و مردمی و دارای پیشینه‌ای دیرینه است. تنوع آن بسیار زیاد و غنی است. مانند عروسک چاق، پرنده‌ی قورباغه، سر خوک، حشره، گل و میوه، شکل شیر، ببر و سایر حیوانات. هم چنین، زنان روستایی روی پرده‌ها، کیسه‌های حاوی گل‌های معطر و اسباب بازی‌های پارچه‌ای را گلدوزی میکنند که این طرح‌های گلدوزی شده، بیانگر احساس و آرزوهای آنان برای رسیدن به سعادت و خوشبختی است. برای این کار از سوزن‌ها و نخ‌های گوناگون استفاده می‌شود و دارای سبک‌هایی ظریف، دقیق، آزاد، و قوی هستند.
آثار هنری شاه میمون
آثار هنرهای زیبایی مردمی چین با موضوعات شاه‌میمون بسیار زنده، متنوع و فراوان است. نمونه‌ی آن ساخت وسیله‌ی بازی میمونی به نام «سون وو کون» است که نیزه‌ای زرین در دست دارد و شاه‌خوکی به نام «جو باجیه» را بر روی شانه‌ی خود حمل می‌کند. این پرسناژها در داستان مشهور قدیمی چین به نام «سفر به غرب» توصیف شده است. در این نوع اسباب‌بازی‌های محلی بیشتر بر ویژگی شخصیت میمون و شباهت آن به انسان مانند زنده دلی و شوخ طبیعی و در شخصیت خوک بیشتر بر ساده لوحی و نادانی آن تأکید می‌شود. در ساخت این کاراکترها بیشتر از رنگ‌های قرمز و سبز استفاده می‌شود. دست و پای آنها از طریق نخی که از لوله‌ای بامبویی رد شده، حرکت می‌کند و در نتیجه پرسناژها زنده و شوخ به نظر می‌رسند.
کدوی قلیایی خولو جیرجیرک
خولن «نوعی کدوی قلیایی» به شکل شلغم است که از خشک شده‌ی آن وسیله‌ای به نام «خولو جیرجیرک» می‌سازند. روی پوست کدوی خشک شده، و براساس شکل ظاهری آن با خطی نازک، تصاویری از مضمون داستان‌های اپرایی، اساطیری، پرندگان، حیوانات، و گل و ماهی را به صورت خیلی ماهرانه و ظریف طراحی و کنده‌کاری میکنند. پس از حکاکی، ابتدا روی آن رنگ تیره مالیده و سریعا با پارچه پاک میکنند. در جای کنده‌کاری‌ها رنگ سیاه نقش بسته و نقاط دیگر به رنگ اصلی کدو باقی می‌ماند.
آدمک چوبی که مشغول خرمن کوبی است
هنرمندان فولکلور چین، با استفاده از شیوه‌های اصطکاک دو چیز با هم، ضربه زدن، چرخاندن، کشیدن، دمیدن، و ... انواع مختلفی از اسباببازیها را که می‌تواند حرکت کرده و به صدا در آید، درست میکنند. ساخت چوبدستی صدادار، «فرشته‌ی طبل زن»، ببر چرمی، آدمک‌های خرمن کوب، نگهبان اژدها، از جمله‌ی این اسباببازیها هستند. برای نمونه، آدمک چوبی ازسه قسمت تشکیل می‌شود، کلاه خیزرانی، سر و بدن، و دست و پا. دست و پا و بدن آن با سیم به هم وصل شده و در کمر آن نخی وجود دارد که به دست و پا وصل شده و به لوله‌ای از بامبو در پائین مرتبط است. اگر با یک دست لوله بامبویی را گرفته و با دست دیگر نخ را به حرکت در آوریم، آدمک چوبی مرتب حرکت کرده و ضربه می‌زند. نوع دیگری از آدمک چوبی که در استان شاندونگ درست می‌شود، آدمک چرخان نام دارد. بدن این آدمک به شکل ستون بوده و دست و پا ندارد. سر آن می‌چرخد و در داخل خالی آن شن می‌ریزند تا هنگام چرخیدن صدا کند. قد آدمک‌های چوبی متفاوت، شکل آنها بسیار جالب و خنده‌دار، و روی بدن آنها را با رنگ‌های شاد و روشن نقاشی میکنند.
بادبادک سازی و بادبادک بازی
بادبادک، به عنوان یکی از اسباب‌بازی‌های خاص تفریحی و سرگرمی مردم چین، با خصوصیاتی تماشایی، و اشکالی متنوع و زیبا، با فرهنگ و آداب و رسوم، ورزش، علوم و فنون و هنر مردمان این سرزمین ارتباط نزدیکی داشته و با مضامینی غنی، خلاقیت‌های هنری، و ابداعات جالب، خلق و خوی چینی‌ها را منعکس می‌کند.
برای چینی‌ها، بادبادک‌بازی به معنای «پایان بدبختی‌ها» هم هست. می‌گویند، بادبادک افکار و اندیشه‌های ملال‌آور و یاد بدبختی و بیچارگی و فقر را حداقل برای مدتی هم که شده از ذهن افراد پاک می‌کند. بادبادک‌سازی و بادباک‌بازی در مناطق مختلف چین، به ویژه در برخی از مناطق استان‌های شاندونگ، جیانگسو و شهرهای پکن و تیانجین رواج داشته و علاقه‌مندان بسیاری دارد. نقاشی‌ها، ظرایف، رنگ آمیزی‌های زیبا و طرز تهیه‌ی بادبادک‌های «ویفان» در شاندونگ، و بادبادک‌های زوجی پرستویی شکل پکن با قدمتی 300 ساله، همراه با مهارت و خلاقیت بادبادک بازان حرفه‌ای و کارکشته (به ویژه افراد سالخورده و مسن)، صحنه‌های بسیار دیدنی را در دل آسمان آبی ایجاد میکنند که لحظات شاد و زیبایی را برای بیننده تداعی می‌کند.
هنر اپرای جن گیری در چین
اپرای جنگیری در چین، تاریخ دیرینه‌ای داشته و با مراسم یادبود ایزد جنگیر در جامعه‌ی اولیه‌ی چین و عصر سلسله‌ی شانگ (1600 تا 1026 پیش از میلاد) و مراسم قربانی کردن برای بیرون راندن شیاطین و امراض ارتباط نزدیکی دارد. اپرا و رقص جنگیری، در پیشرفت و توسعه‌ی اپراهای محلی چین تأثیر زیادی گذاشته است. در اپرای جنگیری تمام هنرپیشه‌ها با استفاده از ماسک‌های چوبی، نقش شیطان و فرشته را اجرا کرده و به رقص و آواز می‌پردازند.
در استان گویجو، واقع در جنوب غرب چین، هنوز هم بسیاری از بقایای فرهنگی اپرای جنگیری مشاهده شده و در معرض نمایش گذارده می‌شود. تنها در شهرستان «دِجیانگ» بیش از 60 نوع اپرای جنگیری وجود دارد که بیش از صد نفر هنرمند روی صحنه آن را اجرا میکنند. موضوع این اپرا، اغلب مذهبی بوده و شکل نخستین خود را حفظ کرده است.
هنرهای مردمی در چین
نقاشی های تزیینی سال نو در چین
نقاشی‌های سال نو، یکی از هنرهای محبوب، مردمی و سنتی چین است و تاریخ آن به عصر سلسله‌ی «سونگ»(960-1279) بر می‌گردد. تصاویر و نمادهای خوشبختی و خجستگی، همچون ماهی طلائی، پسر و دختر کوچک، و ژنرال‌های معروف تاریخ چین، که در درب منازل آویخته می‌شوند، موضوعات اصلی این گونه از نقاشی‌های مردمی را تشکیل می‌دهند.
در عید بهاره‌ی چین، هر خانواده‌ای برای رسیدن به سعادت و خوشبختی در سال نو، یک یا چند مورد از این نقاشی‌ها را روی دیوار و درب منازل خود می‌چسباند. طرح این نقاشی‌ها همه ساله عوض شده و نقاشی سال خوانده می‌شود. این نوع از نقاشی در دوران سلسله‌های «مینگ» و «چینگ» به اوج هنری خود رسید و در آن زمان در چین، سه مرکز تهیه‌ی نقاشی سال، از جمله «یان لیوچینگ» در «تیَنجین»؛ «یانجیافو» در شَندونگ؛ و «تائو خوا وو» در«سوجو» شگل گرفت. دولت چین برای حفظ آثار هنری نقاشی‌های سال، اقدام به تأسیس موزه‌ی نقاشی‌های سال در «یان لیوچینگ» نموده و در این موزه، آثار منتخب نقاشی سال «یان لیوچینگ» را نگهداری و در معرض نمایش گذاشته است.
هنر کاغذ بری چینی
کاغذبری چینی، نوعی نقاشی است که با برش کاغذ ایجاد می‌شود. کاغذبری یکی از هنرهای مردمی چین با ویژگی ملی است. این هنر، همزمان با ساخت کاغذ در چین به وجود آمده و بیش از 2000 سال پیشینه دارد. هنر کاغذبری، به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه‌ی آن، به یکی از هنرهاي زینتي سنتی و مردمی چین تبدیل شده و بسیار رایج است. در حال حاضر، در بسیاری از مناطق چین، چه مناطق محل سکونت نژاد اکثریت خَن، و چه در مناطق اقلیت نشین، افراد بسياری، با هنر کاغذبري آشنا و سبک‌های مختلف منطقه‌ای به وجود آمده است. مردم با برش دادن به کاغذهای رنگی، طرح‌ها و نقش‌های مختلفی را ایجاد و محیط اطراف و یا لباس خود را زینت داده و زندگی را پر جاذبه‌تر میکنند.
موضوعات هنر کاغذبری، شامل جشن‌ها و عیدها، جشن محصولات فراوان، داستان‌های تاریخی، اپراهای مردمی، مناظر طبیعی و گل و گیاه، کودکان و حیوانات است و معمولا بیانگر خواسته‌ها و آرزوهای زیبای زندگی مردم را به نمایش گذاشته و با استقبال و پسند آنها روبه‌رو می‌شود. در گذشته از این هنر اغلب برای مراسم قربانی برای نیاکان و رب‌النوع استفاده می‌شد، اما بعدها، مردم به تدریج از این هنر برای تزیین دیوار، درب و پنجره، ستون خانه، آینه، روی کفش، بالش، دستمال، پیش‌بند، چراغ و فانوس، جلد کتاب و صفحات مصور آن و یا به عنوان هدیه به دوستان استفاده میکنند. ابزار لازم برای این هنر، کاغذ، قیچی، و قلم نقاشی بزرگ و کوچک است. قیچی برای بریدن چارچوب و نقش ساده مورد استفاده قرار می‌گیرد . قلم حکاکی بزرگ برای حکاکی بخش ضخيم و خط و قلم کوچک برای حکاکی نقش کوچک و باریک استفاده می‌شود.
هنر کاغذبری چینی، در جهان شهرت به سزایی کسب کرده و همه ساله علاقمندان زیادی از آمریکا، رومانی، کانادا، استرالیا و سنگاپور، و سایر کشورها برای یادگیری سبک هنر بریدن کاغذ به چین می‌آیند.
شال تزیینی روی شانه یون جیان
«یونجیان»، نوعی شال تزیینی روی شانه است که پس از دوران سلسله‌ی «سویی» (618-581 م.) شکل گرفته و دور گردن و روی شانه قرار می‌گیرد. در عصر سلسله‌ی «چینگ» (1644- 1911) در میان قشرهای مختلف جامعه استفاده از «یونجیان» توسعه یافته و به خصوص برای تزیین عروس مورد استفاده قرار گرفت. سپس در ایام عید نیز از آن استفاده می‌شد. «یونجیان» معمولا از دو لایه و 8 قطعه تشکیل شده و روی آن به ظرافت و زیبایی تمام طرح‌های متنوعی گلدوزی می‌شود.
کیسه ی کوچک و معطر پول
دوخت کیسه‌ی کوچک و معطر پول، نوعی هنر دستی مردمی چین است که از آن نه تنها برای گذاشتن پول و سایر اشیای ریز گران‌قیمت استفاده می‌شود، بلکه خود نیز یک شیء هنری تزیینی به شمار می‌آید. شکل این کیسه گرد، بیضی، چهار گوش، و یا به شکل میوه‌هایی مانند هلو، انار، کدوی قلیایی، گلدان و غیره است. این کیسه معمولا به در کمر آویخته شده و در داخل آن مواد معطری می‌گذارند که ضمن ایجاد بوی خوش، پشه‌ها و حشرات را نیز دور می‌کند. طرح روی این کیسه‌ها شامل انواع گل‌ها، پرندگان، حیوانات، گیاهان، حشرات، و مناظر کوه‌ها و رودخانه‌ها، حیوانات دوازده گانه‌ی نماد سالهای قمری چین، افسانه‌ها، تصاویر انسان و یا حروف خجسته و مبارک و اشعار با رنگ‌هایی شاد و پرسوناژهای جذاب و زنده تشکیل می‌دهد.
هنر گلدوزی در چین
در روستاهای منطقه‌ی «لین فَن» از استان شانسی، مردم با گلدوزی‌های زیبا، لباس‌ها، کفش و کلاه‌های خود را تزیین میکنند. از این هنر برای تزیین روی یقه، آستین، بالا و پایین دامن، نوار کمر، کلاه بچه‌ها، رویِ کفش‌ها و کمربند استفاده می‌شود. برای تزیین کردن اسباب و لوازم زندگی هم چون رو تختی، رو لحافی، بالش، کیف پول و سفره نیز از گلدوزی استفاده می‌شود. موضوع اکثر نقشه‌ها و طرح‌های این گلدوزی‌ها، از نمادهای خجسته و سعادت آور، از جمله سیمرغ، گل اشرفی، درخت کاج، درنا، کلاغ زاغ، و شکوفه‌های آلو و برخی داستان‌های اپرای سنتی و افسانه‌ها سرچشمه می‌گیرند.
لباس و زیور آلات قوم بای
در استان «یوننَن» در جنوب غرب چین، بیش از 26 اقلیت قومی زندگی میکنند که همه‌ی آنها در ساخت صنایع و هنرهای دستی مهارت دارند. آنها با استفاده از رنگرزی، بافندگی، گلدوزی، دوزندگی، نقاشی و چاپ دستی، هزاران نقش و طرح زیبا را به وجود می‌آورند. صنعت بافندگی و گلدوزی در این منطقه، از تاریخی حدودا سه هزار ساله برخوردار است و هنوز هم همچنان در حال شکوفایی است.
در طرح و نقش گلدوزی‌های قوم «بای (Bai)» در منطقه‌ی «دالی (Dali)»، بیشتر از تصویر گل‌ها استفاده می‌شود. برای نمونه، روی روسری، کمربند، روبان، شال، نوار دور کلاه یا کفش، تصویر گل گلدوزیمی‌شود. هر طرح و نقشی از این گلدوزی‌ها، مفاهیم خاصی دارند. دوشیزگان نژاد «بای» تزیین سربند خود را به رنگ سفید، موبند را قرمز میکنند که نشانه‌ی دختر بودن و شوهر نکردن دوشیزه است. لباس‌های بیرونی آنها به رنگ ارغوانی روشن و دکمه‌ها نقره‌ای بوده و لباس زیر آبی رنگ و دامن‌ها دارای گلدوزی روی کمر است.
بودا در هنرهای سنتی عامیانه چین
در آیین بودا، 4 ملازم معروف و سلحشور بودا وجود دارد که در شهامت و عظمت نمونه‌اند. در آیین دائو، دین بومی چین نیز 4 ژنرال هست که از این دین دفاع میکنند. نام این 4 ژنرال «ما، جائو، گوان، و وِن» است. ژنرال ما سفید پوست، ژنرال جائو سیاه پوست، ژنرال گوان سرخ روی، و ژنرال وِن صورتی به رنگ آبی دارد. وظایف آنها برطرف کردن بلاها و فقر و فلاکت است. در آیین دائو نیز وظیفه‌ی این 4 ژنرال درو کردن اهریمنان و جلوگیری آنها از ورود به زمین است. در اغلب هنرهای مردمی پیروان بودا و تائو، تصاویر و مجسمه‌های این ژنرال‌ها در معابد، نقاشی‌ها، کارت پستال‌ها، و دیگر رشته‌های هنری، به صورت‌های گوناگون و به اشکال مختلف ترسیم شده و قابل مشاهده هستند.
جایگاه خدایان در هنرهای عامیانه و مردمی
از گذشته‌های خیلی دور، ستایش و پرستش خدایان صنفی در میان مردم چین رایج بوده است. آنان چه در زندگی روزمره و چه در اعیاد و تعطیلات رسمی، به پرستش خدای نیاکان در مساکن، کارخانه‌ها، و مغازه‌ها پرداخته و برخی نیز برای رفع بیماری و بلایا، خدای دارو را می‌پرستیدند. خدایان داروی چینی را «شنسو میائو»، «بیان چو»، «خوا توا»، «لو دونگ بین»، «لی شی جِن» و پزشکان مشهور باستانی دیگر تشکیل می‌دهند.
همچنین، در چین قدیم برای حفاظت از امنیت اهالی و شهرها، در اطراف آنها خندق می‌ساختند. البته این خندق‌ها می‌بایست تحت حفاظت خدای محافظ قرار گیرند. از این طریق بود که خدای حافظ شهر به وجود آمد. بر اساس مدارک تاریخی، خدای حافظ شهر از خدای معبد آب که از کانال آب شهر حفاظت می‌کرد، به وجود آمده است. نام قدیمی ترین معبد خدای حافظ شهر که در کتاب تاریخی یاد داشت شده در سال 239 پیش از میلاد آورده شده است، «وو خو» بوده است.
«جو یوان جانگ» نخستین امپراتور سلسله‌ی «مینگ» (1368-1644) خدای حافظ شهر را مجددا مطرح و مردم را به اعتقاد به این خدا تشویق کرد. در معبد خدای حافظ شهر، مجسمه‌های دیو و شیطان در کنار قاضی و نگهبان در دو طرف خدای حافظ شهر می ایستند. در هر معبد غالبا دو مجسمه‌ی حافظ شهر وجود دارد که یکی از آنها در معبد باقی مانده و دیگری در فصل‌های بهار، پائیز و زمستان به صورت سیار برای بازرسی به مناطق مختلف کشور سفر می کند. این بازرسی با شکوه و حرارت همراه بوده و همزمان با آن فعالیت‌های مختلف مردمی نیز صورت می‌گیرد. مجسمه و نقاشی و تصویر این خدایان، در تمامی هنرهای سنتی و مردمی چین حضوری پر رنگ داشته و هنرمندان برای بهتر جلوه دادن این خدایان در هنر خود، خلاقیت و نوآوری‌های زیادی از خود نشان می‌دهند.
ساخت مجسمه های کاغذی در چین
مجسمه‌های کاغذی چین از مراسم و تشریفات تشییع جنازه سرچشمه گرفته و یک نوع هنر مردمی است که در آن هنرهای کاغذبری، مجسمه سازی سفالی و نقاشی رنگی، به خوبی باهم درآمیخته است. مردم معمولا در برگزاری مراسم قربانی از این مجسمه‌ی کاغذی استفاده میکنند.
مجسمه‌ی کاغذی چهار نوع است:
1- مجسمه‌ی فرشتگان که در مقابل مقبره‌ها سوزانده می‌شوند.
2- آدمک‌هایی به شکل پسر و دختر، و آدمک‌های اپرایی.
3- ماکت‌های ساختمانی، دروازه و عمارت، نمادهای وسایل حمل و نقل.
4- ظروف، مانند ظروف غذایی و ظروف برای گذاشتن اشیای قربانی.
آثار هنری مجسمه‌های کاغذی از نظر ظاهر جذاب و بلحاظ فنآوری آن پیشرفته هستند.
مجسمه های سفالین برای تزیین پشت بام ها در چین
از دوران باستان، مردم چین در خانه سازی به آرایش و تزیین پشت بام اهمیت می‌دادند. بعد از دوران سلسله‌ی هان (206 پیش از میلاد تا220 میلادی) بالای بام‌ها را با اشکال مختلفی مانند ماهی، اژدها، دیگر حیوانات افسانه‌ای آبزی که سمبل خاموشی آتش بودند، تزیین می‌کردند.
افزون بر این، از مجسمه‌ی چوبی، سفالی یا چینی بسیاری از حیواناتی که نماد خوشبختی، محافظت، استحکام و طول عمر بود نیز در روی بام‌ها، به ویژه در برآمدگی‌ها و پیشروی‌های گوشه‌های پشت بام‌ها استفاده می‌کردند. این امر زمینه را برای توسعه و گسترش هنر مردمی ساخت مجسمه‌های سفالین خاص تزیین پشت بام‌ها فراهم ساخت که هنوز هم در ساختمان‌های باشکوه قدیمی، معابد، کاخ‌ها، و بناهای یادبود قابل مشاهده هستند.[۱]
نیز نگاه کنید به
تئاتر و هنر های نمایشی روسیه؛ تئاتر و هنرهای نمایشی افغانستان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی تونس؛ تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان؛ تئاتر و هنرهای نمایشی مصر؛ تئاتر و هنرهای نمایشی ژاپن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کانادا؛ تئاتر و هنرهای نمایشی کوبا؛ صنایع دستی در تونس؛ صنایع دستی در روسیه؛ صنایع دستی در ژاپن؛ صنایع دستی در کوبا؛ چین؛ فرهنگ عمومی در چین