گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی قزاقستان

یکی از ویژگی های ساختار مردم سالاری، توسعه یافتگی جامعه مدنی است که جهت تامین منافع شهروندان، حمایت از حقوق و ازادی آنان تلاش می‌کند. در طول سالهای استقلال، طی یک سری اصلاحات بزرگ، قزاقستان شاهد ظهور بنیاد های جدید مدنی و توسعه سیاسی از قبیل تأسیس احزاب سیاسی و استقلال مطبوعات بوده است.پرتحرک ترین آنها بخش غیردولتی است سازمان های غیردولتی در تمام جوامع گستره ی زندگی فعالیت دارند.

از فعالیتهای سازمانهای غیردولتی میتوان محافظت از محیط زیست، مسائل اجتماعی، تعلیم و تربیت، فرهنگ وبهداشت، روابط خانواده، حقوق بشر و غیره را نام برد. تعداد این سازمانهای غیردولتی در قزاقستان به ۷۰۰۰ می‌رسد. باید توجه داشت که در مراحل آغاز توسعه، ادامه فعالیت بخش غیردولتی به سختی و متکی به کمک های خارجی بود. در آن زمان در قزاقستان سیستم جامعی در مورد رابطه و همکاری بین دولت و سازمانهای غیردولتی نبود. به علاوه اوضاع اقتصادی کشور نیز عامل بازدارنده مهمی در کمک های دولتی به این بخش بود.

در حال حاضر وضعیت تغییر زیادی کرده است، زیرا توسط کمکهای دولت بخش غیردولتی به عنوان عضوی فعال در کمک های سیاسی محسوب می شود.در طول سالهای اخیر تعداد سازمانهای غیردولتی به صورت چشمگیری افزایش یافته است .خصوصیات بارزی که کمک به توسعه بخش سوم می کنند عبارتست از: فعالیت چشم گیر آن و شراکت در زندگی عامه مردم و نیز اینکه این سازمانها میتوانند برای توسعه کلی جامعه تاثیر فراوانی داشته باشند.

پیدایش اتحادیه مدنی قزاقستان در سال ۲۰۰۵ نقش بزرگی در تحکیم سازمانهای غیردولتی در این کشور ایفا کرد. در ایام گذشته عدم وجود استراتژی تحکیم روابط بین سازمانهای غیردولتی سبب شده بود، این سازمانها توسعه نیابند. آنها متحد نبودند و فعالیت های آنها در جهت حل مشکلات جامعه سوق داده نمی شد. به علاوه در بین آنها اوضاع پیچیده و همچنین رقابت ناسالمی حکم فرما بود. به طورکلی اینها باعث شده بود که سازمانهای غیردولتی صدمه ببینند.

از اتحادیه مدنی قزاقستان درخواست شد تا در جهت تحکیم روابط بین موسسات جامعه مدنی با دولت اقدام نماید.در اثر فعالیت آن ها نقش سازمانهای غیردولتی درجامعه به طور چشم گیری رونق گرفت. حضور اتحادیه مدنی قزاقستان و صدور قوانین مربوطه، باعث تقویت بخش غیردولتی شد.

در ماه مارس ۲۰۰۶ اتحادیه مدنی اتاق جمعیت کارشناسان را در مجلس پارلمان قزاقستان تأسیس کرد. این اتاق برعملکرد پارلمان نظارت کرده و باعث افزایش سطح تخصصی قانونگذاری شده است.

یکی از نقوش برجسته بخش غیردولتی در کشور، انتخاب رئیس اتحادیه مدنی و رئیس اتحادیه نوآوران زنان قزاقستان در پارلمان است: حضور فعالان سیاسی جامعه مدنی در ساختارهای قدرت باعث ایجاد گفتگو با رعایت حق و حقوق یکسان مسئولین و گروههای جوامع مدنی می شود.

قدم دیگری که باعث ارتقاء بخش غیردولتی در قزاقستان شد اصلاحات قانون اساسی بود، که در نتیجه ی آن ممنوعیت کمک های دولتی به سازمانهای غیردولتی برداشته شد.این عمل باعث می شد که سازمانهای غیردولتی در انجام اصلاحات و همکاری با دولت فعالتر شوند. این کمک ها شتاب سازمانهای غیردولتی را درجهت توسعه خود افزایش داده و آنها را در حل مسائل مهم جامعه شریک کرده است. یکی از ابزارهایی که باعث افزایش اهمیت نقش سازمانهای غیردولتی در جامعه شده است شرکت آنها در فرآیند انتخابات است. نظارت سازمانهای غیردولتی بر انتخابات میتواند هم برسطح درک سیاسی اجتماعی خود سازمانها و هم برسطح آمادگی کشور درجهت دموکراتیک شدن اثر بگذارد. در خلال برگزاری انتخابات پارلمان قزاقستان در سال ۲۰۰۷، سازمانهای مردمی فعالیت های انتخاباتی قابل توجهی را جهت ترغیب رأی دهندگان در انتخابات و نیز نظارت بر جریان انتخابات عهده دار بودند.برای مثال تعداد ۸۰۰۰ فعال کمیته های ملی مردم قزاقستان به همراه ناظرین سازمانهای انتخاباتی دیگر مانند OSCE و CIS و نیز سایرسازمانهای بین المللی بر انتخابات نظارت داشتند.

یکی از دلایلی که اهمیت رشد بخش مدنی را در جامعه قزاقستان نشان می دهد، نشست های مدنی سالانه است که طی آن مشکلات موجود مورد بررسی قرار گرفته و راه حل های مناسبی با رعایت حق و حقوق مساوی در پیش گرفته شود. نقش بخش های غیردولتی در جهت دموکراتیک کردن کشور در گردهمایی مدنی سالهای ۲۰۰۳ و نیز ۲۰۰۵ مشروع و مجاز شناخته شد. در این نشست ها روشی برای قاعده مند کردن همکاری بین انجمن های مدنی و نمایندگی های دولتی وبخش تجاری به وجود آمد.سرانجام سومین نشست مدنی در اکتبر ۲۰۰۷ همکاری دولت و NGO بررسی و مکانیسم آن پیشنهاد شد. شرکت کنندگان این گردهمایی بر وجود گفتگوی مساوی بین سازمانهای غیردولتی و ارگانهای دولت در تمام سطوح تاکید کردند.

در سومین نشست مدنی نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان گفت: «امروزه سازمانهای غیردولتی می توانند پیشنهادهای علمی خود را به دولت ارائه کرده، در حل مسائل جامعه دولت را یاری دهند. رقابت در کشور باید براساس خلاقیت مدنی که هدف آن توسعه اقتصاد، تداوم در انتقال دموکراسی و ارتقاء سطح زندگی مردم؛ استوار باشد».باید توجه داشته باشیم که نظریه پرداز ارتقاء توسعه سازمانهای غیردولتی و تشکیل انجمن های مدنی در قزاقستان نورسلطان نظربایف بود که در سخنرانی سالانه خود برای آنهااهمیت خاصی قائل شد. در طول این نشست؛ سازمانهای غیردولتی بر حزب «نوراتان» که نقش عمده‌ای در سیاست را ایفاد می کند مهر تائید زدند. یکی از اهداف حزب، سعی در حفظ تامین منافع سازمانهای غیردولتی، برنامه های اجتماعی و قوانینی که منجر به توسعه آنها می شود؛ بود. دولت و مردم قزاقستان پس از استقلال متناسب با نیازهای جامعه متکثر و متنوع خود به ایجاد نهادها و گروه های اجتماعی پرداخت، که برخی از عمده ترین نهادها و گروه های اجتماعی سازمان یافته این کشور پس از استقلال عبارتند از:

مجمع خلق قزاقستان

با توجه به وجود قومیت ها و ملیت های مختلف در قزاقستان از آنجا که از یک‌سو تنوع فرهنگی را بدنبال دارد و از سوی دیگر تنوع و گاه اختلافات فرهنگی به ایجاد تضاد و درگیری در جامعه منجر خواهد شد، دولت قزاقستان به منظور ایجاد وحدت ملی و پرهیز از پراکندگی و تشتت در ساختارهای مختلف سیاسی و اجتماعی جامعه در اولین گام اقدام به تشکیل مجمع خلق قزاقستان نمود، تا بر اساس این طرح هر یک از اقوام و ملیت هایی که تابعیت کشور قزاقستان را پذیرفته اند در عین حال که بتوانند آداب و رسوم و فرهنگ دیرینه خود را حفظ کنند به عنوان یک واحد اجتماعی متحد تحت لوای حکومت و دولت به عنوان شهروند قزاقستان از حقوق شهروندی برخوردار گردند. بدنبال پیشهاد رئیس جمهور قزاقستان مورخ اول مارس ۱۹۹۵ که بعدها رسمیت گرفت قراقستان مکانیسم منحصر به فردی را ابداع نمود که طی آن اقلیت های قومیتی بتوانند درنشست های " مجامع مردمی قزاقستان" گفتگو نمایند.

این شورا در یازدهم اسفند ماه سال ۱۳۷۳ بدستور ریاست جمهور قزاقستان تاسیس شد و اداره آن به عهده عالی ترین مقام کشور یعنی شخص راست جمهور می باشد. مجامع مردمی قزاقستان موسسه‌ای برای ایجاد روابط بین اقوام و وفاق عمومی است.

مجمع مردم قزاقستان به عنوان یک سازمان مشورتی تحت نظارت رئیس جمهور به منظور حمایت از برابری و آزادی شهروندان، صرف نظر از ملیت، زبان یا وابستگی مذهبی آنها، تشکیل شد در بیست و هشتم مهر ماه سال ۱۳۸۷ قانون جمهوری قزاقستان در باره مجامع مردمی قزاقستان تصویب شد. از سال ۲۰۰۷ تا کنون، ۹ تن از نمایندگان مجلس عوام به عنوان نماینده به مجمع مردم قزاقستان فرستاده شده اند.

در چارچوب مجمع خلق قزاقستان هریک از اقوام و ملیت ها موظف شدند که از بین خود فردی را به عنوان نماینده خود برای عضویت در مجمع خلق قزاقستان انتخاب کنند تا با عضویت در مجمع منطقه‌ای خلق قزاقستان که متشکل از نمایندگان اقوام مختلف آن منطقه است نسبت به برنامه ریزی و هماهنگی برای اجرای برنامه های فرهنگی و دریافت کمک های دولتی در راستای اجرای این برنامه ها و رابط بین آن قوم و دولت عمل نمایند و از بین هیأت های منطقه‌ای مجمع خلق قزقستان نیز نمایندگانی برای عضویت در هیأت مرکزی کشوری انتخاب می شوند که به نوبه خود علاوه بر ارتباط نزدیک و مستقیم با مجامع منطقه‌ای بمنظور انتقال خواسته ها، نیازها و پیشنهادات مردمی اقوام با مسئولین اصلی مجمع خلق قزاقستان که با همکاری دولت و توسط مجمع مرکزی خلقی قزاقستان انتخاب شده است بصورت مستقیم در ارتباط نزدیک و مستقیم باشد تا به عنوان حلقه واسط بین دولت و هریک از اقوام عمل نماید.

مجامع خلقی محلی که متشکل از نمایندگان تمام اقوام قزاقستان است در طول سال در فاصله های زمانی ماهانه، فصلی و یا سالانه نشست های محلی و درون گروهی تشکیل می‌دهند و ضمن برنامه ریزی و اجرای برنامه و جشنواره ها و مسابقات مختلف فرهنگی و هنری به مذاکره و تبادل نظر پیرامون مسائل قومی خود می پردازند و نظرات و دیدگاه های خود را به سلسله مراتب بالاتر خود منعکس می کنند. از سوی دیگر در هر سال حداقل یک بار نشست منطقه‌ای مجامع خلق های قزاقستان تشکیل می شود که اعضاء منطقه‌ای اقوام در این نشست ها شرکت می کنند و در سطح بالاتر مجمع عمومی خلق قزاقستان با شرکت تمام نمایندگان اقوام در تمام مناطق و مسئولین کشوری در هر سال یک بار با مشارکت مسئولین و دستگاه های علمی، فرهنگی و اجتماعی قزاقستان و میهمانان ویژه و نمایندگان سیاسی کشورهای مختلف در آستانا پایتخت بصورت وسیع و گسترده تشکیل می شود.

علاوه بر تشکیل مجمع عمومی خلق قزاقستان در هر سال به مناسبت های مختلف مانند جشنن های آغاز سال نو میلادی، نوروز، سالگرد استقلال قزاقستان، روز رئیس جمهور و مناسبت های ملی دیگر برنامه ها، جشنواره ها و مسابقات مختلف فرهنگی توسط اقوام برگزار می‌شود که در این صورت مجامع خلق قزاقستان در طول سال همواره در حوزه های فرهنگی و هنری فعال هستند و بصورت فعال در برنامه های فرهنگی و هنری ملی شرکت می کنند. که در نتیجه این طرح علاوه بر اینکه بین اقوام و دولت همگرایی و تعامل نزدیک و سازنده‌ای ایجاد می کند بین اقوام و ملیت های مختلف قزاقستان نیز رابطه‌ای صمیمی و تبادل فرهنگی را بوجود می آورد که از این طریق هم نوعی وحدت و یکپارچگی بین اقوام مختلف و جامعه متکثر قزاقستان بوجود می آید و هم اینکه دولت در ایجاد وحدت ملی و تعامل سازنده جمعی دست می یابد.

مجمع خلق قزاقستان که در زمستان سال ۱۹۹۴به دستور نظربایف تأسیس شد و اداره آن برعهده رئیس جمهور قزاقستان می‌باشد سهم بزرگی در ایجاد روابط بین اقوام و وفاق عمومی داشته است.

در یک ارزیابی اجمالی و بر اساس تجربیات چند سال گذشته و اقدامات انجام شده در این خصوص ، مجمع خلق قزاقستان که در سال ۲۰۱۵ بیستمین سال تشکیل خود را جشن گرفته است یکی از نهادهای اجتماعی بسیار موفق قزاقستان بشمار می‌رود که توانسته است به نحو شایسته در ایجاد وحدت ملی و رضایتمندی اقوام مختلف عمل نماید. مجامع مردمی قزاقستان دارای۸۲۲ انجمن فرهنگی- قومی می باشد که دولت در سال ۲۰۱۰ به آنها جمعا ۱۰۰ میلیون تنگه کمک مالی کرده است.

مهم‌ترین وظایف مجمع خلق قزاقستان:*تأمین تعامل مؤثر بین بدنه دولت و نهادهای جامعه مدنی در زمینه روابط بین اقوام، فراهم کردن شرایط مناسب برای تحکیم بیشتر وفاق بین اقوام و تحمل‌پذیری در سطح جامعه؛

• تحکیم اتحاد مردمی، پشتیبانی و توسعه اجماع اجتماعی مطابق با ارزش‌های اساسی جامعه قزاقستان؛
• یاری کردن بدنه دولت برای مقابله با افراطگرایی در جامعه؛
• فراهم ساختن زمینه یکپارچه کردن تلاش انجمن‌های فرهنگی- قومی و عمومی برای دستیابی به اهداف مجمع؛
• شکل دادن فرهنگ سیاسی و قانون‌گرایی در شهروندان براساس هنجارهای دمکراتیک؛ - احیا، جمع‌آوری و توسعه سنت‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌های ملی مردم قزاقستان.

زیرساخت‌های مجمع خلق قزاقستان

انجمن‌های فرهنگی- قومی

مجمع خلق قزاقستان که دارای ۸۲۲ انجمن فرهنگی- قومی می‌باشد.

خانه های دوستی

خانه های دوستی در مناطق مختلف قزاقستان فعال هستند از جمله مرکز صلح و آئین وفاق در آستانه، خانه دوستی و مرکز تحقیقاتی (در رابطه با مشکلات ارتباط بین قومی) در آلماتی.

موسسات هنری و فرهنگی

از فعالیت های این موسسات می توان به تأترهای ملی شامل چهارده تئاتر روسی،کره ای، آلمانی (تنها تئاتر درکشورهای CIS)، ازبک و اویغور اشاره کرد که همگی از طریق بودجه ملی اداره می شوند. طی ۲ سال اخیر حجم حمایت های مالی دولت از تاترهای ملی ۳۰ درصد افزایش یافت و حدودا به سقف ۵۰۰ میلیون تنگه رسید. همچنین موزه های فرهنگ اقوام و گالری های نمایشگاهی نیز در این موسسات فعال هستند.

فعالیت این مجمع در حالی است که در قزاقستان قومیت‌های مختلفی زندگی می‌کنند و دولت آستانه تلاش دارد تا با برگزاری این جلسات و انجام اقدامات کارشناسی، وحدت بین اقوام مختلف و بهبود رشد اقتصادی و سطح رفاه مردم این کشور را ارتقاء بخشد.

دبیرخانه کنگره رهبران ادیان سنتی جهان

مجمع خلق قزاقستان وظیفه و مسئولیت ایجاد اتحاد و یکپارچگی قومی ساکنین قزاقستان را دنبال می کند و کنگره رهبران ادیان سنتی جهان نیز از جنبه دینی و مذهبی در راستای وحدت ملی، صلح و پیوند ادیان مختلف با یکدیگر گام بر می دارد. که این دو سیاست در کنار یکدیگر نتایج مثبت و موفقی در دستیابی به ثبات و زندگی مسالمت آمیز و وحدت ملی به بار آورده است و دولت توانسته است پتانسیل قومیت ها، ملیتها و اعتقادات مذهبی مختلف را از یک تهدید به یک فرصت تبدیل نماید و به نحوی قدرت و موفقیت خود را در انسجام اقوام در سطح بین المللی به نمایش بگذارد با توجه به افزایش نقش مذهب در جامعه، به منظور همگرایی و همزیستی بین ادیان و همچنین تقویت بنیان های دینی از طرف رئیس جمهور قزاقستان ابتکار برگزاری انجمن ادیان جهانی و سنتی در پایتخت کشور آستانه ارائه شد. بر اساس این اندیشه رئیس جمهور، کنگره گفتگوی رهبران ادیان سنتی جهان از سال 2003 در شهر آستانا بنیان نهاده شد، گفت و گوی بین رهبران ادیان سنتی جهان که به منظور ایجاد اعتماد و درک متقابل بین ادیان مختلف پی ریزی شده بود موجب باز شدن چشم انداز گسترده‌ای برای همکاری بین المللی در این زمینه گردید و ارتباط گسترده‌ای بین رهبران ادیان ایجاد کرد که این ارتباطات در جلوگیری از پدیده های منفی موجود در زمان حاضر مانند خشونت، افراط گرایی و تروریسم کمک شایانی نمود. در طول ۱۵ سال گذشته تاکنون پنج کنگره اصلی به شرح زیر برگزار شده است:

اولین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در ۲۳-۲۴ سپتامبر ۲۰۰۳ در شهر آستانا برگزار شد. که این کنگره توسط معتبرترین نمایندگان اسلام، مسیحیت، یهودیت، آیین شینتو، هندوئیسم و بودیسم برگزار شد. در نشست این گنگره، شرکت کنندگان اعلامیه و بیانیه‌ای را تصویب و صادر کردند که بر مبنای آن رهبران روحانی به تلاش های مشترک برای ترویج صلح و پیشرفت برای بشریت و حفظ ثبات در جوامع به عنوان مبنایی برای یک جهان هماهنگ متعهد شدند و مقرر گردید که این انجمن مذهبی به صورت منظم - حداقل هر سه سال یک بار تشکیل شود.

دومین کنگره در تاریخ ۱۲-۱۳ سپتامبر ۲۰۰۶ در آستانه برگزار شد. کنگره در ساختمان جدید "کاخ صلح و پیمان" (پیرامید) که در اصل با هدف برگزار کنگره ادیان ساخته شد برگزار گردید. در دومین کنگرم رهبران ادیان سنتی جهان با موضوع "دین، جامعه و امنیت بین المللی" در دو محور مهم "آزادی در انتخاب مذهب و احترام به پیروان ادیان دیگر و نقش رهبران مذهبی در تقویت امنیت بین المللی" برگزار شد. در نشست دوم کنگره ۲۹ هیئت از ۲۰ کشور و از رهبران دینی مختلف مانند اسلام، مسیحیت، بودیسم، یهودیت، تائویسم و آیین شینتو، سازمان های مذهبی بین المللی حضور داشتند.

سومین کنگره رهبران ادیان سنتی جهان، که توسط ۷۷ هیئت از ۳۵ کشور جهان اروپا، آسیا، خاورمیانه و آمریکا در ۱-۲ جولای سال ۲۰۰۹ در آستانه برگزار شد. موضوع اصلی کنگره افزایش نقش رهبران مذهبی درحل مسائل مختلف درجهت نگهداری ازجهان متحمل براساس احترام وهمکاری متقابل بود.

در پایان کنگره سوم از طرف شرکت کنندگان بیانیه مشترکی صادر شد که بر اساس آن مقرر گردید رهبران مذهبی و سازمان های دینی مردم را به طور مداوم برای برقراری گفت و گوی ادیان، و ترویج بهبود تفاهم و احترام متقابل دعوت کنند.

چهارمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در ۳۰-۳۱ می سال ۲۰۱۲ در آستانه برگزار شد.موضوع اصلی کنگره IV "صلح و هماهنگی به عنوان انتخاب مردم" بود. در این نشست ۸۵ نماینده از ۴۰ کشور حضور داشتند. در این کنگره چهار کمسیون به قرار زیر تشکیل شد

پنجمین کنگره رهبران ادیان سنتی جهان در ۲۰ و ۲۱ خرداد ۹۴ (۱۰ ژوئن ۲۰۱۵ م) با موضوع «گفت‌وگوهای سران ادیان و سیاستمداران در راه صلح و پیشرفت»، در کاخ صلح شهر «آستانا» برگزار شد. هدف برگزاری این کنگره استقرار صلح و تفاهم و ایجاد زمینه شناخت دین حقیقی در جهان، از طریق دین اسلام و قدرت بالقوه و نامحدود آن، مشارکت فعال نمایندگان معتبر ادیان به منظورهماهنگی بین تمدن‌ها و 59 تحصیل ارزش‌های روحانی ومعنوی وخارج ساختن دین ازدست سیاستمداران به عنوان ابزارخشونت اعلام شد.

از ابتدای برگزاری کنگره رهبران ادیان سنتی جهان، آیه ا... تسخیری، رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و تعدادی از شخصیت های علمی و مذهبی به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در این کنگره شرکت کرده اند.

علاوه بر برگزاری کنگره رهبران ادیان سنتی جهان هر سه سال یکبار، کنگره معنوی نیز هر دوسال یکبار با شرکت رهبران مذهبی و شخصیت های علمی و فرهنگی و نمایندگان کشور های مختلف و نماینده سازمان ملل متحد برگزار می شود، که به منظور برگزاری مناسب این نشست ها هر ساله اعضاء دبیرخانه کنگره ادیان که متشکل از نمایندگانی از

جمهوری اسلامی ایران، چین، روسیه، هند، عربستان سعودی، آذربایجان و تعدادی از کشورهای دیگر در آستانا بر گزار می شود. که رئیس مرکز گفتگوی ادیان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به نمایندگی از سوی جمهوری اسلامی ایران در جلسات دبیرخانه کنگره رهبران ادیان سنتی جهان و کنگره معنوی شرکت می کند.۴۶

کمیته امور دینی

کمیته امور دینی قزاقستان که تا سال ۲۰۱۴ با عنوان آژانس امور دینی فعالیت می کرد توسط دولت به عنوان یک نهاد نیمه دولتی به منظور برنامه ریزی، نظارت و حمایت از مساجد و مراکز دینی و مذهبی و روحانیون و مروجین امور دینی و توسعه اسلام معتدل تحت اشراف و نظارت وزارت فرهنگ، ورزش و جوانان قزاقستان تشکیل شده است.

گزارش سفارت جمهوری قزاقستان در مورد کنگره رهبران ادیان سنتی جهان 60آژانس امور دینی قزاقستان با هدف توسعه اسلام معتدل در قزاقستان تشکیل شده است: با توجه به تغییراتی که در سال ۲۰۱۴ میلادی در چارت تشکیلاتی آن حاصل شد، آژانس امور دینی قزاقستان به کمیته امور دینی قزاقستان تغییر یافت که رئیس این کمیته به عنوان معاون وزیر فرهنگ، ورزش و جوانان فعالیت خواهد کرد. بنا به گفته رئیس کمیته امور دینی "هر تبعه قزاقستان حق آزادی و انتخاب دارد. قزاقستان خط مشی خود را انتخاب نموده است. انتخاب ما مبنتی بر اصل "یک ملت و یک دین" است. این اصل باعث وحدت و یکپارچگی ملت ما می باشد. در این راستا، طرح توسعه اسلام معتدل در قزاقستان طراحی خواهد شد".

به گفته وی"سوابق و تجربیات نشان داده است که بسیاری از کشورهای لاییک چنانچه اکثریت مردم آن کشورها پیرو یک دین باشند، یک دین را ترجیح می دهند. این وضعیت در برخی از کشورهای مشترک المنافع و کشورهای لاییک اروپایی مشاهده می شود. در آن کشورها دین سنتی در جامعه کثیرالملیتی حاکم است و با میراث معنوی هماهنگی دارد".

رئیس آژانس امور دینی قزاقستان اسلام را به عنوان بزرگترین دینی که دارای تاریخ چند صد ساله است معرفی کرده و اعلام نموده است که امروز ۷۰ درصد مردم قزاقستان پیرو اسلام و مذهب حنفی و ۲۵ درصد پیرو مذهب پروتستان روسی می باشند. در عین حال، نقش موثر دیگر ادیان و مذاهب مانند کاتولیک، پروتستان و یهودیت بر جامعه این کشور انکارناپذیر است: این ادیان و مذاهب پس از به استقلال رسیدن قزاقستان فرصت یافته اند تا با آزادی بیشتر به انجام فعالیت خود در این کشور بپردازند. هدف آژانس امور ادیان انجام فعالیت توجیهی در خصوص سیاست دولت در زمینه تضمین حقوق اعتقاد و دین، ارائه پیشنهادات مبنی بر بهبود قوانین تشکل های مذهبی و پیشگیری از افراط گرایی مذهبی خواهد بود".

بنا بر اعلام رئیس آژانس امور دینی (کمیته امور دینی) جامعه قزاق همچنان لاییک خواهد بود، زیرا این اصل پایه و اساس ثبات و رفاه قزاقستان می باشد. وی در پایان گفت:"ما باید با تشریک مساعی از نظام لاییک کشور حمایت کنیم. باید متحد شویم تا از گسترش مسائل افراطی مانند عدم معنویت، تندروی دیدگاه های مذهبی پیش گیری نماییم. ما همچنین بر آن هستیم که دین جزء لاینفک جامعه لاییک ما باشد. ولی دولت پیوسته به توسعه ادیان توجه خواهد داشت".

بنا بر این دولت قزاقستان برای حفظ هویت اسلامی جامعه قزاقستان از طریق آژانس امور دینی برنامه های گسترده‌ای اجرا می‌کند، در شهرهای مختلف به ساخت مساجد بزرگ و زیبا و مدرن با معماری سنتی اقدام نموده است بطوری که در روز جمعه ۶ جولای۲۰۱۲ مسجد حضرت سلطان با حضور رئیس جمهور قزاقستان، سفرا و نمایندگان کشور های خارجی و اقشار مختلف مردم شهر آستانا با برگزاری مراسم و اقامه 61 نماز جمعه بصورت رسمی افتتاح شد، این مسجد با مساحت صحن عمومی ۱۳ هکتار که ۱۸ هزار متر آن سرپوشیده است بزرگترین مسجد در قزاقستان و در آسیای میانه بشمار می‌رود به لیست مساجد منحصر بفرد جهان و سرمایه معنوی با ارزش اضافه گردید.

آژانس امور دینی قزاقستان در اواخر سال ۲۰۱۱ قانونی تصویب کرد که بر اساس آن هیچ گروه دینی و مذهبی بدون اخذ مجوز حق برگزاری برنامه های دینی را نخواهد داشت به گونه‌ای که علیرغم پیش بینی تسهیلات لازم در قانون مذکور برای ارائه مجوز به متقاضیان ادیان، مذاهب و قومیت های مختلف، محدودیت هایی در انجام برنامه ها و فعالیت های ادیان و مذاهب خصوصا مذاهب غیرحنفی ایجاد کرده است.

هر چند آژانس امور دینی برای توسعه و گسترش ادیان فعالیت می کند و برنامه هایی را طراحی کرده است ولی با توجه به قوانین و نظارت های بیش از حد، در مرحله اجرا برای ادیان و مذاهب در برگزاری برنامه ها و مراسم و فعالیت های مذهبی محدودیت هایی ایجاد شده است.

پارلمان قزاقستان با تصویب قانون جدیدی در مورد اتحادیه‌های دینی این کشور، فعالیت نهادها و افراد مذهبی این کشور را تحت کنترل و نظارت بیشتری قرار داده است. طبق این مصوبه که تنها پس از تایید "نورسلطان نظربایف" رئیس‌جمهور و انتشار در رسانه‌های رسمی، مورد اجرا قرار می‌گیرد، نظارت بر نهادهای دینی تشدید و فعالیت کانون، سازمان و نهادهای غیررسمی ممنوع خواهد شد.

نصیب‌جان امان‌بایف" یک کارشناس مسائل سیاسی قزاق در توضیح این قانون گفته است: طبق این سند در آینده فعالیت تمامی نهادهای مذهبی تحت نظارت مقامات محلی قرار خواهد گرفت. وی افزود: طبق یکی از بندهای این قانون آموزش دینی نوجوانان تحت نظارت مراکز رسمی دولتی قرار خواهد داشت و خواندن نماز در محل کار و ادارات دولتی ممنوع خواهد شد.

تاکنون در این کشور آسیای مرکزی، فعالیت سازمان‌های مذهبی بر اساس قانونی که در حدود ۲۰ سال پیش یا درست بعد از یک سال اعلام استقلال این کشور تصویب شده بود، مدیریت و تنظیم می‌شد. در همین حال، قناعت جومان " رئیس سازمان غیردولتی موسوم به وحدت مردمی بر این نظر است که جلوگیری از فعالیت سازمان‌های افراطی کار نهادهای امنیتی و انتظامی بوده اما این قانون زمینه‌ای برای محدود سازی فعالیت‌های مذهبی و فشار بالا بر مسلمانان خواهد شد.

رئیس جمهوری قزاقستان در پیام سالانه خود به پارلمان از نهادهای رسمی خواست تدابیر لازم را برای تحت نظارت قرار دادن فعالیت‌های مذهبی تهیه و تدوین کنند.

قزاقستان تنها کشور آسیای مرکزی است که از کشورهای باثبات و با امنیت ثابت در آسیای مرکزی شناخته می‌شود اما وقوع حوادث انفجاری و حملات خونینی که در سال ۲۰۱۳ شهرهای بزرگ و شهرهای دور از مرکز در تابستان گذشته اتفاق افتاد، اسطوره امنیتی این کشور را بر هم زد و همزمان نگرانی‌های دولت را از افزایش و گسترش فعالیت‌های نیمه رسمی سازمان‌های افراطی بیشتر کرد.۴۷

با توجه به رواج افراط‌گرایی در قزاقستان در سال ۲۰۱۱ قانونی جدیدی در ۶ فصل و در ۲۵ ماده تحت عنوان قانون جمهوری قزاقستان «در باره فعالیت دینی و اتحادیه‌های دینی» در مورد اتحادیه‌های دینی این کشور تصویب شد و در تاریخ ۱۷ اکتبر سال ۲۰۱۱ توسط نورسلطان نظربایف رییس جمهور قزاقستان ابلاغ گردید. که بر اساس آن فعالیت نهادها و افراد مذهبی این کشور را تحت کنترل و نظارت بیشتری قرار می‌دهد، در این قانون آمده است: «جمهوری قزاقستان خود را به عنوان کشور دمکراتیک و سکولار معرفی می‌کند و حق هر فرد را برای آزادی عقیده تایید می کند، حقوق برابر هر فرد را صرف نظر از اعتقاد دینی وی تضمین می کند، نقش تاریخی مکتب حنفی اسلام و مسیحیت ارتدکسی در توسعه فرهنگی و زندگی معنوی مردم را می پذیرد، نسبت به سایر ادیان سازگار با میراث معنوی مردم قزاقستان احترام قائل است، اهمیت توافق بین مذاهب، تساهل و تسامح دینی و احترام نسبت به اعتقادات دینی شهروندان را می‌پذیرد.»۴۸ در فصل ۱ ماده ۳ این قانون ذکر شده است که «دولت از دین و اتحادیه‌های دینی جدا است.»، در همین فصل نیز سیستم آموزش و تربیت در جمهوری قزاقستان، به استثنای سازمان‌های معنوی (دینی) آموزشی، از دین و اتحادیه‌های دینی جدا است و دارای جنبه سکولار معرفی شده است.

ماده ۷ و ۸ از فصل ۳ قانون جمهوری قزاقستان «در باره فعالیت دینی و اتحادیه‌های دینی» و «فعالیت تبلغی » و آداب و چگونگی اجرای مراسم دینی به شرح زیر پرداخته است:

ماده ۷ فعالیت های دینی در جمهوری قزاقستان:

۱. اتحادیه‌های دینی حق داشتن اماکن عبادت را دارند.

۲. عبادت‌ها، مراسم مذهبی و (یا) اجلاس به صورت آزاد در اماکن مذهبی و در قلمروی اختصاص یافته برای آنها در اماکن عبادت، در موسسات و اتحادیه‌های دینی، در قبرستان‌ها و در کوره‌های جسد سوزی، منازل، سالن های پذیرائی عمومی در صورت ضرورت به شرط رعایت حقوق و منافع افراد ساکن در نزدیک این اماکن، صورت می‌گیرد. در غیراین صورت مراسم مذهبی به ترتیب تعیین شده در قوانین جمهوری قزاقستان انجام می پذیرد.

۴۸ قانون جمهوری قزاقستان «در باره فعالیت دینی و اتحادیه‌های دینی» 63

:۷http://www.ommatnews.ir/archives/8673 ۳. انجام (برگزاری) عبادت‌ها، مراسم مذهبی، مراسم و (یا) اجلاس و همچنین تحقق فعالیت تبلیغی در قلمرو و در اماکن ذیل ممنوع است:

۱) ارگان‌های دولتی، سازمان‌ها، به استثنای موارد پیش‌بینی شده در بند ۲ و ۴ این ماده؛

۲) نیروهای مسلح، دیگر نیروها و تشکیلات نظامی، ارگان‌های قضایی و انتظامی، دیگر ادارات وابسته به تامین امنیت عمومی، حمایت از جان و سلامتی اشخاص حقیقی؛

۳)سازمان‌های آموزشی، به استثنای سازمان‌های معنوی (دینی) آموزشی.

۴ برای افرادی که در موسسات ویژه تامین کننده انزوای موقت از جامعه نگهداری می شوند؛ در موسساتی مستقر هستند که مجازات را اجرا می‌کنند؛ بیمار سازمان‌های بهداشتی ارایه کننده خدمات بهزیستی می باشند؛ تحت خدمات اجتماعی خانه های سالمندان و معلولین بنا به درخواست آنها و یا خویشاوندان آنها در صورت ضرورت بر طبق رسوم، از روحانیان اتحادیه‌های دینی ثبت شده به ترتیب تعیین شده در قانون جمهوری قزاقستان دعوت به عمل می آید. با این وجود انجام مراسم مذهبی، مراسم و (یا) اجلاس نباید برای فعالیت سازمان‌های مذکور ممانعت ایجاد کند و حقوق و منافع قانونی دیگر افراد را نقض کنند.

ماده ۸. فعالیت تبلغی

۱ شهروندان جمهوری قزاقستان، خارجیان و افراد بدون تابعیت فعالیت تبلغی را پس از انجام مراحل ثبت نام انجام می‌دهند.

۲. ثبت نام افراد مشغول به فعالیت‌های تبلغی، توسط زیربخش‌های منطقه‌ای ارگان ذیصلاح به مدت حداکثر سی روز پس از ارایه مدارک انجام می‌پذیرد. مهلت ثبت نام در زمان انجام بررسی دین شناسی جهت دریافت نتیجه در زمینه مطالب ارایه شده توسط مبلغ محاسبه نمی گردد.

۳. مبلغین در خاک جمهوری قزاقستان موظف هستند به صورت سالانه مراحل ثبت نام در زیربخش‌های منطقه‌ای ارگان ذیصلاح را بگذرانند.

۴ برای ثبت نام، مبلغین به زیربخش‌های منطقه‌ای ارگان ذیصلاح مدارک و اسناد ذیل را ارایه می‌دهند؛ ۱) تصویر گذرنامه و یا شناسنامه؛

۲) درخواست با ذکر منطقه و مدت فعالیت تبلغی؛

۳) سند صادر شده توسط اتحادیه دینی برای حق انجام فعالیت تبلغی از طرف اتحادیه دینی؛

۴) تصویر گواهی در باره ثبت نام دولتی در جمهوری قزاقستان و آیین نامه اتحادیه دینی که مبلغ نماینده آن می باشد؛

۵) متون دینی و دیگر مطالب اطلاع‌رسانی حاوی اطلاعات دینی، اشیاء دینی مورد استفاده برای فعالیت تبلغی. خارجیان و افراد بدون تابعیت در جمهوری قزاقستان برای ثبت نام به عنوان مبلغ در زیربخش‌های منطقه‌ای ارگان ذیصلاح علاوه بر مدارك فوق ، اسناد ذیل را ارایه می‌دهند: 64۱) سند قانونی یا تائید شده، که نشان دهنده ثبت رسمی اتحادیه دینی مب باشد؛ ۲) دعوتنامه از اتحادیه دینی به ثبت رسیده در جمهوری قزاقستان.

اسناد صادر شده توسط کشورهای خارجی، به همراه ترجمه رسمی مورد تایید مقامات قزاقستان به زبان‌های قزاقی و روسی و به همراه امضای مترجم رسمی تایید شده در جمهوری قزاقستان ارایه می‌گردد. ۵. برای شهروندان جمهوری قزاقستان، خارجیان و افراد بدون تابعیت که اسناد را جهت گذراندن مراتب ثبت نام به عنوان مبلغ ارایه کرده‌اند، در ثبت نام بر پایه نظر منفی نتایج بررسی‌های دینی به عمل آمده و همچنین در صورتی که فعالیت تبلغی وی دارای خطر برای نظام قانون اساسی، نظام عمومی، حقوق و آزادی‌های فردی، سلامتی و اخلاقیات جامعه می باشد، رد می گردد.

۶ استفاده از مطالب حاوی اطلاعات مذهبی و اشیاء دینی مورد استفاده توسط مبلغین پس از دریافت استنتاج مثبت بررسی دین شناسی مجاز می باشد.

۷ انجام فعالیت تبلغی بدون ثبت نام ممنوع است. ۴۹

اداره مفتیان قزاقستان

اولین سازمان متمرکز اسلامی در قرن ۱۸ اواخر سال ۱۷۸۸ و اوایل سال ۱۷۸۹ به منظور انتخاب روحانیون و امامان مساجد در شهر اوفای روسیه به وجود آمد.۵۰ پس از تشکیل سازمان اسلامی در شهر اوفا طی سال های بعد اداره روحانیت شوروی به چهار منطقه تقسیم شد؛ «اداره روحانیت بخش اروپایی شوروی»، «اداره روحانیت جمهوری های قفقاز جنوبی»، «اداره روحانیت مسلمانان قفقاز شمالی» و «اداره روحانیت آسیای میانه و قزاقستان»، که اداره روحانیت آسیای میانه و قزاقستان تا سال ۱۹۹۰ و قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی درتاشکند ازبکستان قرار داشت؛ لذا با توجه به اینکه این اداره تأثیر چندانی بر مسلمانان قزاقستان نداشت ایده تأسیس اداره دینی مستقل در قزاقستان بوجود آمد و با پیشنهاد نور سلطان نظر بایف رئیس وقت جمهوری سیوسیالیستی قزاقستان شوروی و موافقت مسکو تشکیل اداره دینی مستقل در قزاقستان تصویب شد که به دنبال آن در ۱۲ ژانویه ۱۹۹۰ در جریان برگزاری همایش مسلمانان قزاقستان تأسیس اداره دینی مستقل قزاقستان اعلام شد.

با آغاز بکار اداره دینی قزاقستان دانشگاه اسلامی برای تربیت روحانیون و ائمه جماعات مساجد تأسیس شد، نشریه‌ای به نام «ایمان» به انتشار مسائل اسلامی پرداخت و برای امور دینی و اسلامی مسلمانان برنامه ریزی و اقداماتی را انجام داد ولی بدلیل نداشتن متخصصین و عالمان کارآمد کم کم فعالیت های این اداره رو

۹؛ اصل قانون و دستر العمل فعالیت های امور دینی در پایان کتاب در بخش ضمائم ذکر خواهد شد.

پیدایش نخستین سازمان متمرکز اسلامی در روسیه 50 hawzahnews.com/TextVersionDetail/302796

بنیاد مطالعات اسلامی روسیه

به افول گذاشت و از کارایی لازم باز ایستاد در نتیجه دولت قزاقستان برای جلوگیری از ناکارآمدی این اداره پس از استقلال قزاقستان و پس از برگزاری همایش مسلمانان قزاقستان با انتخاب مدیریت جدید این اداره تحولی جدید در ساختار و فعالیت های آن بوجود آمد و بتدریج اصلاحات قابل توجهی در آن ایجاد شد.۵۲ در ۲۴ ژوئن سال ۲۰۰۰ عبد ستار دربیسلی به عنوان عالی‌ترین مقام رسمی اداره امور مسلمان این جمهوری منصوب شد که تا سال ۲۰۱۳ این مسئولیت را عهده دار بود و در مصاحبه‌ای به خبرنگاران اعلام کرد: «چند هفته پیش نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور این کشور من را به حضور پذیرفت که در آن دیدار من به وی گفتم: اکنون پس از ۱۳ سال فعالیت در اداره امور مسلمانان قصد بازگشت به محیط علمی و پژوهشی را دارم.» که این پیشنهاد از سوی رئیس‌جمهور قزاقستان پذیرفته شد.. پس از استعفای ایشان آقای یرژان مایامرف به عنوان مفتی اعظم مسلمانان قزاقستان انتخاب شد.

عبد ستار دربیسلی

یرژان مایامرف

در دوران مسئولیت عبد ستار دربیسلی و با حمایت دولت در قزاقستان مساجد زیادی ساخته شد و برای ائمه مساجد برنامه های آموزشی و توجیهی ترتیب داده شده است و روحانیون اهل سنت حنفی برای تحصیل به کشورهای عربستان، مصر و ترکیه اعزام شد، و روابط تنگاتگی را با کشورهای عربی در خصوص فعالیت های دینی در قزاقستان روابط گسترده‌ای با این کشورها ایجاد کرد.

دربیسلی در دوران مسئولیت خود چندین بار برای شرکت در برنامه های هفته وحدت و کنفرانس تقریب مذاهب شرکت کرد.

انتخاب یرژان مامروف به عنوان مفتی اعظم مسلمانان قزاقستان همزمان شد با تصویب قانون جمهوری قزاقستان «در باره فعالیت دینی و اتحادیه‌های دینی». مایامروف نیز پس از این مسئولیت با الازهر مصر، و اداره مفتیان روسیه و برخی از کشورهای عربی ارتباط وسیعی ایجاد کرد و طی ملاقات با شائوکی ابراهیم

اسلام در قزاقستان 52 http://jake66.blogfa.com/post-28. aspx 66نماینده دانشگاه الازهر مصر، توافق کردند که «شهروندان قزاق برای تحصیل در دانشگاه الازهر مصر، بایستی مجوز رسمی اداره مفتیات این کشور را دریافت کنند. طبق این توافق‌نامه دانشگاه الازهر دانشجویان قزاق را فقط با مجوز رسمی اداره مفتیات خواهد پذیرفت.» پس از آن با توجه به قانونی که در قزاقستان تصویب شده مقرر گردیده که هر یک از شهروندان قزاق که بخواهند در دانشگاه الازهر تحصیل کنند باید از اداره امور دینی قزاقستان مجوز بگیرند.

پروتکل همکاری میان دارالافتای مصر و اداره دینی مسلمانان قزاقستان، میان این دو مرکز دینی امضا شد. دکتر "شوقی علام" مفتی جمهوری مصر و شیخ "یرجان مایمیروف" مفتی اعظم قزاقستان، در روز چهارشنبه ۲۸ اسفندماه پروتکل همکاری میان دارالافتای مصر و اداره دینی مسلمانان قزاقستان را با هدف همکاری مستمر و تبادل اطلاعات میان این دو مرکز فتوایی جهان امضا کردند. این پروتکل همکاری شامل اجرای تحقیقات لازم برای درک دقیق وضعیت معیشتی و پیگیری پدیده‌های اجتماعی و افکار مختلف شایع در جوامع مصر و قزاقستان خواهد بود.

بر اساس این پروتکل، دارالافتای مصر ملزم خواهد بود که مربیانی برای آموزش علوم دینی به قزاقستان اعزام کرده و از علما و محققین وابسته به اداره دینی مسلمانان قزاقستان برای آموزش علوم افتاء استقبال نماید. بدین منظور دوره‌های آموزشی متنوعی به صورت حضوری و مجازی برای آموزش مفتیان ترتیب داده خواهد شد.

تبادل مجلات علمی و پژوهش‌های اسلامی که شامل بحث‌ها و تحقیقاتی در مورد فتاوای فقهی و دیگر موضوعات دینی است، همکاری در زمینه تحقیقات مربوط به حفظ و احیای میراث اسلامی و نشر و توزیع این تحقیقات به صورت کتاب یا سایت اینترنتی و همچنین تنظیم نشست‌های دوره‌ای میان علما و محققان اسلامی، از دیگر بندهای این پروتکل است.

مفتی مسلمانان قزاقستان معتقد است: با تاکید بر ریشه‌دار بودن سنت‌های دینی در تاریخ این کشور، همه مسلمانان را باید به وحدت و رفتار اسلامی دعوت کرد.

به نقل از پایگاه خبری islam. sng» »رئیس اداره امور مسلمانان قزاقستان «یرجان میامیراف» در میزگردی تحت عنوان «آموزش اخلاق» با حضور جمعی از مدیران مدارس سنت های دینی را ریشه دار در تاریخ مردم این کشور برشمرد .این عالم قزاقستان در سخنان خود سابقه تحقیقات در زمینه دین و سنت را طولانی اعلام کرد و هدف انجام این پژوهش ها را تقویت سنت‌های ملی در زمینه مذهب اسلام برشمرد .وی در این میزگرد ضمن بیان اقدامات اداره روحانیون قزاقستان در زمینه تقویت جنبه مذهبی در این کشور در سال 67«تعامل متقایل دین و سنت» در قزاقستان، هدف از این برنامه ها را تجلیل از سنت های ملی در زمینه اسلام عنوان کرد .مفتی قزاقستان در سخنان خود گفته است امروزه ما در حالی یک قزاق را مسلمان واقعی می‌دانیم که این سنت‌ها را قبول داشته و به آنها عمل کند .وی با تأکید بر ریشه‌دار بودن این سنت‌های دینی در تاریخ این کشور، همه مسلمانان را به وحدت و رفتار اسلامی دعوت کرد۵۳.

یگی دیگر از اقداماتی که در دوران مسئولیت آقای مایامروف انجام شد تصویب « فقه حنفی و عقیده ماتریدی به عنوان دین دولتی در قزاقستان » در سال ۲۰۱۴ در انجمن امامان جماعت قزاقستان بود که بر اساس این قانون در اولین انجمن امامان جماعت مساجد قزاقستان فقه حنفی و عقیده ماتریدی به عنوان عرصه رسمی دینی (دین دولتی) این کشور تأیید شد.

از اقدامات اخیر اداره مفتیان قزاقستان در همبستگی با دولت آستانه طرحی را ارایه کرد که براساس آن تمام قمارخانه های این شهر تعطیل و به جای آنها مسجد ساخته خواهد شد که این موضوع مورد تأکید رئیس جمهور قزاقستان نیز قرار گرفته است: حال تا چه حد این امر اجرایی و امکان عملی داشته باشد در آینده وضعیت آن روشن می شود.

راه اندازی نخستین وب سایت اسلامی برای ترویج اسلام و مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در این کشور از جمله اقدامات دیگری که در سال ۲۰۱۳ توسط اداره مفتیان قزاقستان انجام شده است

«یرژان مایماروف» رئیس اداره روحانیت مسلمانان قزاقستان در این خصوص اعلام کرده است که : اندیشمندان و علمای دینی قزاقستان همچنین قصد دارند تا از طریق ایستگاه رادیویی نیز به ترویج اسلام و مقابله با افراطگرایی و تروریسم مذهبی بپردازند.

به گفته وی، برنامه‌های اداره روحانیت مسلمانان قزاقستان برای بکارگیری و تقویت این پایگاه اطلاع‌رسانی تا سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت.

این مقام دینی قزاق گفته است: این سند مطابق با قانون اساسی و قانون مربوط به »فعالیت‌های مذهبی و انجمن‌های مذهبی» در قزاقستان بوده و طرح توسعه استراتژیک این پروژه در کشور تا سال ۲۰۵۰ در منشور اداره روحانیت مسلمانان قزاقستان پیش‌بینی شده است.

http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930105000135 ۳ 68 یکی دیگر از اقداماتی که در سال های اخیر با حمایت اداره دینی قزاقستان انجام شده است ممنوعیت نماز در ادارات دولتی قزاقستان است.

سیاست مبارزه با افراطگرایی از طریق اداره امور مسلمانان قزاقستان از حوادث عراق و شام از جمله سیاست های دینی قزاقستان است که در یک بیانیه توسط اداره مفتیان اعلام گردید. هر چند که متأسفانه اداره دینی مسلمانان و دولت قزاقستان در سیاست های اعلامی خود مبارزه با افراطگرایی دینی را در دستور کار قرار داده اند ولی متأسفنه نه اداره دینی و نه دولت استراتژی مشخص و منظمی برای مبارزه با افراطگرایی ندارند.

نیز نگاه کنید به

گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی مالی؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی اردن؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی سیرالئون؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی روسیه؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی کانادا؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی  تونس؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی کوبا؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی ژاپن؛ گروه‌ها و نهاد‌های موثر اجتماعی سنگال؛ گروه‌ها و نهاد‌های موثر اجتماعی مصر؛ نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان