نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین

ساختار و سیاست‌‌‌های آموزشی اوکراین

اوکراین از نظر دارا بودن تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی مقام چهارم را در اروپا دارا می باشد.تقریبا میتوان گفت میزان باسوادی در این کشور 100 درصد است. سال درس خواندن درمدرسه در این کشور اجباری می باشد و سن شروع مدرسه نیز دراین کشور 6 سالگی است. طبق اعلام ولادیمیر لیتوین، رییس ورخونا رادا(پارلمان اوکراین) میزان بودجه در نظر گرفته شده برای امر آموزش در این کشور در سال 2009 به 6 درصد تولید ناخالص ملی رسیده است. سیستم آموزشی اوکراین دوره آموزش را در این کشور به پنج سطح پیش دبستانی‌‌، ابتدایی،متوسطه عمومی‌‌،متوسطه تکمیلی و دوره دانشگاهی  تقسیم کرده است.طبق آمار وزارت علوم و آموزش اوکراین در اوت 2010‌‌، 56 درصد کودکان یک تا شش سال در آموزش‌های پیش دبستانی سال 2010 شرکت داشتند و از خدمات آموزشی پیش دبستانی استفاده کردند. مدارس در اوکراین 50 درصد بودجه خود را از بودجه شهر و 50 درصد بقیه را از بودجه ملی کشور تامین می کنند.کابینه وزیران اوکراین در اول ژانویه سال 2010 در پی آن بودتا با اجازه به تاسیس مدارس خصوصی که از نظر تامین مالی نیز مستقل از دولت باشند فضا را برای ایجاد مدارس خصوصی در سیستم آموزش اوکراین فراهم سازند آموزش دوره ابتدایی و راهنمایی در سیستم آموزش اوکراین به سه دوره ابتدایی‌‌، متوسطه عمومی و متوسطه تکمیلی تقسیم می شودکه ابتدایی‌‌‌ها از کلاس  1 تا 4‌‌، متوسطه ی عمومی از کلاس 5 تا 9 ومتوسطه ی تکمیلی از کلاس 10 تا 11 مشخص می شوند. علی رغم وجود این نام‌‌‌ها و رتبه بندی‌ها  تمام این دانش آموزان در یک ساختمان (مدرسه) درس می خوانند. دوره ابتدایی 4 سال‌‌، متوسطه عمومی 5 سال و درنهایت 2 سال دوره متوسطه تکمیلی برای دانش آموزان در نظر گرفته شده است.هدف از آموزش دانش آموزان درمدارس اوکراین‌‌، یادگیری علوم و هنر میباشد و اینکه چگونه از این علوم به طور عملی استفاده کنند و معلومات خود را کاربردی کنند.

برنامه آموزش در دوره مابین ابتدایی و متوسطه عمومی شامل تدریس زبان اوکراینی، ادبیات اوکراین، زبان خارجی، ادبیات جهان، تاریخ اوکراین، تاریخ جهان، جغرافیا، جبر، هندسه، زیست شناسی، شیمی، فیزیک، ورزش، موسیقی و هنر می باشد. در بعضی از مدارس دانش آموزان علاوه بر این علوم‌‌،کلاس‌های  حقوق مدنی را نیز می گذرانند.بخشی از اوقات دانش آموزان در مدرسه در طول روز صرف فعالیت‌هایی همچون بازی شطرنج، کاراته، نمایش، افسانه‌‌‌های قومی، سرودهای ملی و گروه‌های سرود و موسیقی گردد. بعد از مدرسه ممکن است دانش آموزان جلساتی برای یادگیری موسیقی، فوتبال،‌‌‌هاکی و تنیس داشته باشند. در سال 2001 سیستم آموزشی 12 ساله جایگزین سیستم 11 ساله شده ولی در سال 2010 همان سیستم 11 ساله دوباره به سیستم آموزشی اوکراین برگشت. کلاس‌های 9 تا 11 که دانش آموزان بین 15 تا 17 سال را در بر می گیرد از امتحانات زیادی برخوردار است.سیستم امتحانات جاری در اوکراین همچنان دستخوش تغییر و تحول است.دانش آموزان کلاس‌های 9 تا 11 با تست‌هایی تحت عنوان تست‌های مستقل  دولتی امتحان می شوند که دانش آموزان کلاس 11 در صورت موفقیت دراین آزمون بدون امتحان ورودی به دانشگاه راه می یابند.در سال 2008  برگزاری امتحانات ورودی دانشگاه‌‌‌ها ممنوع اعلام شد و شاخص قبولی در دانشگاه‌ها همان تست ای جی تی (تست‌های مستقل دولتی)بحساب می آمد. اما در سال 2010 سیستم امتحانات دوباره تغییر کرد.

آموزش عالی اوکراین

آموزش عالی در اوکراین به دو صورت خصوصی و یا دولتی می باشد. دانشجویانی که با هزینه‌‌‌های دولتی در دانشگاه مشغول به تحصیل هستند در صورتیکه متوسط نمرات آن‌ها در امتحانات پایان ترم و سایر امتحانات حداقل 4 باشد می توانند از کمک هزینه تحصیلی استفاده کنند.که البته این معیار در دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است. در صورتیکه همه نمرات دربالاترین حد یعنی 5 باشد دانشجو 25درصد کمک هزینه دریافت خواهدکرد. برای بسیاری از دانشجویان‌‌، سوبسیدهای دولت برای پوشش هزینه‌‌‌های زندگی آن‌ها کافی نیست. بسیاری از دانشگاه‌ها برای دانشجویان دربیرون شهر خانه‌هایی که سوبسید به آن‌ها تعلق گرفته است تحویل می دهد. دانشگاه‌های اوکراین دو مدرک تحصیلی به دانشجویان اعطاء می کنند یکی مدرک لیسانس که 4 سال طول می کشد و فوق لیسانس که 5 تا 6 سال زمان می برد. این مدارک برطبق بلونگا پروسس که اوکراین در آن عضویت دارد می باشد.

دانشگاه‌‌‌های اوکراین

برخی از دانشگاه‌های مهم اوکراین عبارتند از: دانشگاه ملی تراس شفچنکو، دانشگاه چرنویستی، دانشگاه ملی دنیپروپتروسک، دانشگاه ملی دانتسک، موسسه پلی تکنیک خارکیف، دانشگاه خارکیف، موسسه پلی تکنیک کی یف، دانشگاه پژشکی لاگانسک، پلی تکنیک لووف، دانشگاه لووف، دانشگاه ملی آکادمی کی یف- موهیلا، دانشگاه دولتی نیژین گوگول، دانشگاه اودسا و آکادمی آسترا .

اوکراین بعد از استقلال فرصت‌های بسیاری را جهت همکاری‌های بین المللی در زمینه آموزش بدست آورد.دولت اوکراین همکاری در زمینه آموزش عالی را تشویق و معاهدات و توافقنامه‌‌‌های دوطرفه و چند طرفه در زمینه آموزش عالی از از منافع دوطرفه برخوردار بود با آغوش باز پذیرا ست. وزارت آموزش  و علوم اوکراین با اعضای اتحادیه اروپا و کشورهای همسایه در زمینه آموزش عالی همکاری دارد. اخیراً وزارت آموزش و علوم اوکراین راهبردی را آغاز کرده است که بتواند حمایت و پشتیبانی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را  جهت عضویت خود در پیمان بولوگنا[Bologna Process] بدست آورد.

قوانین آموزش عالی اوکراین مصوب سال 2002 دانشجویان و اساتید را به تحرک و پویایی تشویق می کند و به آموزشگاه‌های و موسسات عالی جهت مبادله اساتید و دانشجویان با کشورهای دیگر استقلال می دهد. وزارت آموزش و علوم اوکراین همچنین از تحرک دانشجویان و مطالعات آن‌ها در موسسات آموزش عالی فراتر از سیستم رسمی حمایت می کند. با وجود اتخاذ چنین سیاست‌هایی تحرک دانشجویان، موسسات علمی و محققان افزایش یافته است و و با معرفی تکنولوژی آموزش از راه دور تفاوت موسسات آموزشی داخل اوکراین با موسسات بیرون از این کشور کاهش یافته است. این اقدامات و سایر پیشرفت‌های انجام گرفته در این زمینه موجب حرکت این کشور با سوی یکپارچگی بین المللی شده است.وزارت آموزش و علوم اوکراین در گذشته با 46 کشور توافقنامه آموزشی امضاء کرده بود که این تعداد امروزه به 82 قرارداد بین دولتی و 46 توافقنامه بین آموزشگاهی در 60کشور رسیده است که از میان این کشورها می توان به ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، بلغارستان، چین، استونی،گرجستان، قزاقستان، مولداوی، رومانی، روسیه، اسلواکی، ترکمنستان و ازبکستان که درزمینه موضوعات علمی با اوکراین همکاری نموده بودند اشاره کرد. در سال 2003 اوکراین چهار توافقنامه با دولت‌های لیبی،لوگزامبورگ، روسیه و شش توافقنامه آموزشی با با موسساتی از کشورهای آلبانی، جمهوری چک، فنلاند، گوام، ویتنام و تاجیکستان به امضاء رساند. در حال حاضر توافقنامه‌‌‌هایی دوطرفه با قرقیزستان، مغولستان، پرو، لهستان، ویتنام و توافقنامه‌های بین سازمانی با الجزایر، بحرین، بلغارستان، گینه، ایران، رومانی و سرالئون در حال انجام است. وزارت آموزش و علوم اوکراین در چارچوب برنامه تیمپاس[Tempus programme] [i] با اتحادیه اروپا و کشورهای عضو و موسسات آموزشی وابسته به آن‌ها همکاری می کند.از سال 1993 تا سال 2003‌‌، 37 موسسه آموزشی عالی تعداد 105 پروزه علمی را تکمیل کردند.از سال 2003 دانشگاه‌های اوکراین تعداد 14 پروژه دیگر را راه اندازی کردند. در طول 10 را در برنامه‌‌‌های ملی خود مانند آموزش در اوکراین قرن 21(1993)، کودکان اوکراین(1996)، دکترین ملی توسعه آموزش(2002) دنبال کردندسال اول همکاری اوکراین با برنامه تیمپاس موسسات آموزش عالی 500 درخواست برای رقابت پیشنهاد کردند. دولتمردان اوکراین توصیه‌‌‌های یونسکو در مورد آموزش‌‌، روح تفاهمات بین المللی‌‌،همکاری‌ها و صلح جهت گیری‌‌‌های اصلی در همکاری‌های آموزش عالی اوکراین شامل مواردی همچون مبادله دانشجو، اساتید و محققان برای اهداف مشترکی مانند کنفرانس‌‌‌های بین المللی،پژوهش،برنامه‌‌‌های آموزشی و فعالیت‌های انتشاراتی انجام می گیرد.در سال 2003، 10000نفر اوکراینی در خارج از اوکراین و 25000 نفر دانشجو از 110 کشور جهان در اوکراین تحصیل می کردند که این کشورها شامل 28 کشور اروپایی، 40 کشور آسیایی، 30 کشور آفریقایی و 12 کشور آمریکای لاتین بودند. برخی از فعال‌ترین موسسات بین المللی اوکراین در این زمینه عبارتند از: دانشگاه ملی شفچنکو موسسه روابط بین الملل وابسته به آن، دانشگاه فنی ملی اوکراین در کی یف(موسسه پلی تکنیک سابق کی یف)، دانشگاه اقتصادی ملی کی یف، دانشگاه ملی هوانوردی، دانشگاه فنی ملی لاواوسکا، دانشگاه ملی لاواو، دانشگاه ملی خارکیف، دانشگاه ملی چرنیوتسی، دانشگاه اقتصاد و تجارت کی یف،در حال حاضر متخصصانی از کشورهای فرانسه، ترکیه، اسلواکی، ایالات متحده، لهستان، چین و آلمان در موسسات آموزش اوکراین مشغول به کارمی باشند. در سال 2002 بیش از 6000 نفر اوکراینی به بیش از 66 کشور مختلف برای اهداف آموزشی معرفی شدند و در مقابل 59 موسسه آموزش عالی میزبان 3152 خارجی از 59 کشور بودند.در سال 2003، 1054 و درسال 2004‌‌، 1313 کارشناس خارجی به این کشور آمدند. هر سال تعداد کسانی که برای تحصیل به اوکراین می آیند یا از اوکراین به کشورهای دیگر می روند در حال کاهش است بطور مثال در سال 2003 اوکراین تنها 335 نفر برای ادامه تحصیل به اوکراین مراجعه کردند. اوکراین دارای 997 موسسه آموزش عالی می باشد که از این تعداد 130دانشگاه،63 اکادمی، 169 کالج، 301 مدرسه فنی و 197 مدرسه که بخشی بصورت دولتی و بخشی نیز با مالکیت خصوصی اداره می شوند.نرخ افزایش دانشجویان در اوکراین یکی از بالاترین نرخ‌‌‌ها در جهان به حساب می آید و در حال حاضر این کشور دارای 3/2 میلیون دانشجو می باشد که می توان گفت از هر 10هزار نفر در اوکراین 400 نفر دانشجو می باشند. اوکراین در حاال حاضر درزمینه آموزش عالی با بیش از 100 کشور همکاری می کند. وزارت آموزش و علوم اوکراین نه تنها با خود دولت‌ها  حتی با موسسات برخی کشور‌‌‌ها نیز توافقنامه آموزشی به امضاء رسانده است. تقریبا 315 موسسه آموزش عالی در اوکراین دانشجو ی خارجی دارند و حدود 90 درصد این دانشجویان در این دانشگاه‌‌‌ها به زبان اوکراینی و بقیه به زبان روسی تحصیل می کند.در حال حاضر بیش از 20000 دانشجو در اوکراین مشغول تحصیل هستند که بیش از 18000 نفر از آن‌ها هزینه آموزشی پرداخت می کنند.بیشترین تعداد دانشجوی خارجی در اوکراین در موسسات آموزش عالی خارکیف، ترنومپولی، اودسا، لاگانکس و سومی(4500) و کی یف(4100نفر) به زبان انگلیسی تحصیل می کنند. غالب این دانشجویان از کشورهای آسیایی و آفریقایی می باشند

دانشگاه دولتی سواستوپل

دانشگاه دولتی سواستوپل(Sevastopol State University) که در سال 1951 تأسیس شد، یک موسسه آموزش عالی دولتی غیرانتفاعی است که در شهر متوسط سواستوپل (محدوده جمعیت 250,000-499,999 نفر)، جمهوری خودمختار کریمه واقع شده است. دانشگاه دولتی سواستوپل (SSU) که به طور رسمی توسط وزارت علوم و آموزش عالی فدراسیون روسیه به رسمیت شناخته شده است، یک موسسه آموزش عالی اوکراینی مختلط است. دانشگاه ایالتی سواستوپل (SSU) دوره‌‌‌ها و برنامه‌‌‌هایی را ارائه می دهد که منجر به دریافت مدارک تحصیلی عالی رسمی مانند مدرک لیسانس در چندین زمینه تحصیلی می شود. برای جزئیات بیشتر، ماتریس سطوح مدرک و حوزه‌‌‌های تحصیلی uniRank را در زیر ببینید. SSU همچنین چندین تسهیلات و خدمات آکادمیک و غیر آکادمیک از جمله یک کتابخانه و همچنین خدمات اداری را به دانشجویان ارائه می دهد.

پاورقی

[i]برنامه تیمپاس‌‌، یکی از برنامه‌‌‌های اتحادیه اروپا می باشد که از طریق به اجرا گذاشتن پروژهای دانشگاهی در مدرنیزه کردن اموزش عالی شرکای خود در اتحادیه اروپا،اسیای مرکزی‌‌،بالکان غربی و منطقه مدیترانه با این کشورها همکاری می کند.

نیز نگاه کنید به

نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس؛نظام آموزش و پرورش در چین معاصر؛نظام آموزش و پرورش در چین باستان؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سوریه؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان