رسانه های چین: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی « == ''شکل گیری رسانه­ها'' == مطبوعات و رسانه­های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه­ی1890 شکل گرفت. اغلب روزنامه­هایی که در آن زمان منتشر می­شدند، توسط خا...» ایجاد کرد)
 
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:


== ''شکل گیری رسانه­ها'' ==
رسانه­ های جدید در [[چین|سرزمین چین،]] مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور [[تشکیل دولتی مسیحی در چین با حمایت مسیونرهای خارجی|مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب]] در این منطقه از جهان و در دهه ­ی1890 شکل گرفت. [[پرونده:WechatIMG4136-1024x585.jpg|بندانگشتی|رسانه های اجتماعی در چین]]
مطبوعات و رسانه­های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه­ی1890 شکل گرفت. اغلب روزنامه­هایی که در آن زمان منتشر می­شدند، توسط خارجی­ها، به ویژه میسیونرها و تجار غربی راه اندازی و مدیریت می­شدند. لذا، یکی از قدیمی­ترین روزنامه­های این کشور روزنامه­ی شِن­بائو[1]است که از سال1872 تا1949 با بیش از25600شماره و به مدت 77 سال بدون وقفه منتشر گردید که در تاریخ روزنامه نگاری چین یک رکورد به­شمار می­رود.


(Chunming li, Wei Zhang,2006)
=== [[نقش رسانه ها در برنامه های سیاسی و فرهنگی چین|نقش رسانه ­ها در برنامه ­های سیاسی و فرهنگی چین]] ===
در [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|دوران حکومت کمونیست ­ها]] و حاکمیت اقتصاد متمرکز، [[مطبوعات در چین|کلیه­ ی مطبوعات چین]] تحت نظارت مستقیم حزب و دولت قرار داشت و واقعیات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی در آن­ها انعکاسی نداشت و آزادی ارایه نظر و عقیده محدود بود. با شروع سیاست اصلاحات و گشودن درب ­ها، وضعیت گذشته تا حد بسیار زیادی تغییر یافته و مطبوعات به سوی نظامی فعال­ تر و باز­تر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعه ­ی اقتصادی، حضور گسترده ­ی سرمایه گذاران خارجی، توسعه­ ی اجتماعی، بالا رفتن سطح دانش و آگاهی مردم، [[عضویت چین در سازمان تجارت جهانی]]، ورود گسترده ­ی سرمایه­ های خارجی تحت عناوین مختلف به [[چین]]، تحصیل قشر عظیمی از دانشجویان و مسئولان کشوری در خارج از [[چین]]، پیشرفت وتوسعه ­ی فن آوری ارتباطات و اطلاع رسانی، الحاق هنگ ­کنگ و ماکائو به سرزمین مادری، ضرورت بازنگری در سیاست­ های مدیریتی کشور، تجدید ساختار حزبی و ورود نسل جدید به تشکیلات حزبی که خود را خیلی مقید به حرکت در چارچوب خشک ایدئولوژی حزبی نمی دانستند و در نهایت ضرورت گسترش روابط بین‌الملل [[چین]] و علل و عوامل گوناگون دیگر، موجب گردیده که فضای رسانه ­های گروهی و [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] و [[رادیو در چین|رادیو]] [[تلویزیون در چین|تلویزیون]] در این کشور نسبت به گذشته تغییر پیدا کرده و از تنوع و آزادی بیشتری برخوردار شود و به­ صورت کنترل شده و برنامه‌ریزی شده و به­ تدریج در چارچوب کلی سیاست [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] [[چین]] از وضعیت مشهور«نه بزرگ» در زمینه ­ی مطبوعات، به شرایط مطلوب ­تر فعلی منتقل شود. سیاستگذاری واحد در زمینه ­ی [[مطبوعات در چین|مطبوعات]]، تخصصی شدن آن­ها، استفاده از فن­اوری پیشرفته­ ی مطبوعاتی و انتشاراتی، بالا رفتن کیفیت چاپ و صحفه آرایی، استفاده از تصاویر رنگی، و تا حدی استفاده از سوبسیدهای دولتی، پرهیز از مسایل جنجالی و درگیری ­های سیاسی و مطبوعاتی در زمینه­ ی مسایل داخلی و ده ­ها امتیاز دیگر از ویژگی های دنیای رسانه ­های جمعی امروز [[چین]] به شمار می ­روند.


سفر نخستین گروه از دانشجویان چینی برای تحصیل در غرب و آشنایی آن­ها با سیستم روزنامه نگاری مدرن در کشورهای اروپایی نیز موجب شد تا پس از بازگشت آنان به چین، تلاش برای راه اندازی روزنامه­های جدید افزایش یابد. جنبش چهارم ماه مه در سال1919نیز زمینه­ی ظهور روزنامه­های مستقل در این کشور را فراهم ساخت. ولی روند روزنامه نگاری مدرن و مستقل در دهه­های 1930 به بعد به واسطه­ی اعمال سانسورهای خفه کننده و شدید توسط دولت ملی در همان آغاز با مشکلات فراوانر روبه رو شده و این فضای محدود جایی برای شکوفایی خلاقیت­های مطبوعاتی باقی نگذاشت، اگرچه در همین شرایط نیز فرصت­های خوبی برای رشد روزنامه های آزاد و مستقل فراهم می­شد. (Ting Ni, 2005)
رسانه­ های [[چین]] از مهم ­ترین ابزارهای دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسی که پیوسته مورد انتقاد قرار می گیرد به حساب می آید. پرداختن به موضوعاتی از قبیل حفظ محیط زیست، ثبات سیاسی و اجتماعی، پیوستگی ملی، مبارزه علیه فساد، حقوق بشر، و کاهش فقر در دستور العمل همه رسانه­ ها  قرار دارد.
----[1] - Shen Bao.
[[پرونده:Chinese-social-media-landscape-2021-1.jpg|بندانگشتی|رسانه های اجتماعی چین]]
[[چین]] در اجرای سیاست درهای باز خود تکیه ­ی بسیاری بر رسانه­ ها نموده و کانال ­های ارتباطی خود را به سرعت توسعه بخشیده است. هر یک از سازمان­ ها و نهادها، هم­چون [https://english.cctv.com/ تلویزیون مرکزی چین (China Centeral Televion)]، خبرگزاری شین خوا (Xinhua) و روزنامه­ ی مردم (Poeople’s Daily) از تولید برنامه­ هایی که برای پیش برد نفوذ بین المللی چین تهیه کرده اند  تا مبلغ 19/2 میلیارد دلار دریافت کرده اند. برای نمونه، کانال 9 انگلیسی زبان سی­سی­تی­وی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از کره ­ی زمین را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانه­ ها، دیدگاه­ های [[چین]] در قبال مسایلی که در داخل [[چین]]، و در آسیا و جهان روی می ­دهد تبیین می نمایند. توجه داشته باشیم که از 1949 تا اواخر دهه ­ی 1970، شهرت [[چین]] در خارج از مرزهایش تنها به بلوک شرق و اردوی سوسیالیستی و چند کشور در حال توسعه­ ی آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین محدود می شد و ویژگی آن محتوای سیاسی و ایدئولوژیک آن بود.


== ''نقش رسانه­ها در برنامه­هاي سیاسی و فرهنگي چین'' ==
در این دوران، ابزار اصلی تبلیغاتی و رسانه ­ای،  دفاتر آژانس خبری شین­خوا در این کشورها و انتشاراتی از قبیل [[چین]] خلقی (People’s China)، و سازندگی [[چین]] (China Construction) و رادیو بین المللی [[چین]] بودند. فعالیت­ های خارجی ایستگاه ­های تلویزیونی [[چین]] تنها به تبادل گزارش­ های خبری با ایستگاه­ های تلویزیونی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کشورهای کمونیست]] محدود می ­شد. از زمان اصلاحات اقتصادی، به تدریج این فعالیت ­ها از حالت انفعالی و انزوا خارج و بسیار فعال شده ­اند. بر اثر توسعه­ ی اقتصادی و بالا رفتن حس اعتماد به­ نفس ناشی از آن، [[چین]] از سال 2005 اقدام به تأسیس [[شبکه های ماهواره ای در چین|شبکه ­های ماهواره ­ای]] چند کاناله و چند بعدی در خارج از کشور کرده، تا رشد و توسعه ­ی سریع خود را به نمایش گذاشته و توان خود برای ظاهر شدن در قالب یک ابر قدرت، البته صلح جو و غیر تهدید آمیز، نشان دهد.<ref>www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling</ref><ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد سوم، ص. 1292-1295</ref>
در دوران حكومت كمونيست­ها و حاكميت اقتصاد متمركز، كليه­ي مطبوعات چين تحت نظارت مستقيم حزب و دولت قرار داشت و واقعيات اجتماعي، سياسي، و اقتصادي در آن­ها انعكاسي نداشت و آزادي ارايه نظر و عقيده محدود بود. با شروع سياست اصلاحات و گشودن درب­ها، وضعيت گذشته تا حد بسيار زيادي تغيير يافته و مطبوعات به سوي نظامي فعال­تر و باز­تر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعه­ی اقتصادي، حضور گسترده­ی سرمايه گذاران خارجي، توسعه­ی اجتماعي، بالا رفتن سطح دانش و آگاهي مردم، عضویت چین در سازمان تجارت جهاني، ورود گسترده­ی سرمایه­های خارجي تحت عناوين مختلف به چين، تحصيل قشر عظيمي از دانشجويان و مسئولان كشوري در خارج ازچين، پيشرفت وتوسعه­ی فن آوري ارتباطات و اطلاع رساني، الحاق هنگ­كنگ و ماكائو به سرزمين مادري، ضرورت بازنگري در سياست­هاي مديريتي كشور، تجديد ساختار حزبي و ورود نسل جديد به تشكيلات حزبي كه خود را خيلي مقيد به حركت در چارچوب خشك ایدئولوژی حزبي نمي دانستند ودر نهايت ضرورت گسترش روابط بين‌الملل چين وعلل و عوامل گوناگون ديگر، موجب گرديده كه فضای رسانه­هاي گروهي و مطبوعات و راديو تلويزيون در این کشور نسبت به گذشته تغيير پيدا كرده و از تنوع و آزادي بيشتري برخوردار شود و به­صورت كنترل شده و برنامه‌ريزي شده و به­تدريج در چارچوب كلي سياست حزب كمونيست چين از وضعيت مشهور« نه بزرگ» در زمينه­ی مطبوعات، به شرايط مطلوب­تر فعلي منتقل شود. سياستگذاري واحد در زمينه­ی مطبوعات، تخصصي شدن آن­ها، استفاده از فن­آوري پيشرفته­ی مطبوعاتي و انتشاراتي، بالا رفتن كيفيت چاپ و صحفه آرايي، استفاده از تصاوير رنگي، و تا حدی استفاده از سوبسيدهاي دولتي، پرهيز از مسايل جنجالي و درگيري­هاي سیاسی و مطبوعاتي در زمينه­ی مسايل داخلي و ده­ها امتيازديگر از ويژگي­هاي دنياي رسانه­هاي جمعي امروز چين به شمار می­روند.


رسانه­هاي چين از مهم­ترين ابزارهاي دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسي كه پيوسته مورد انتقاد قرار مي­گيرد به حساب مي­آيد. پرداختن به موضوعاتي از قبيل حفظ محيط زيست، ثبات سياسي و اجتماعي، پيوستگي ملي، مبارزه عليه فساد، حقوق بشر، و كاهش فقر در دستور العمل همه رسانه­ها  قرار دارد.
=== ''' '''[[استقلال رسانه ای در چین]] ===
در رسانه­ های جمعی [[چین]]، چیزی به ­عنوان خبر، گزارش و تحلیل و تفسیرهای مستقل سیاسی از رویدادهای داخلی و بین‌المللی، خارج از آنچه که از سوی خبرگزاری رسمی و دولتی شین­خوا منتشر می شود، وجود ندارد. در واقع می ­توان گفت، تمامی رسانه ­های گروهی [[چین]]، مجاز به استفاده از منابع تحلیلی و خبری، غیر از خبرگزاری شین­خوا نیستند. هر خبر و تحلیلی که از سوی این بنگاه خبری منتشر شود قابل چاپ است، در غیر این­ صورت هیچ نشریه ­ای مجاز به چاپ هر گونه خبری نیست.  


چين در اجرای سياست درهاي باز خود تكيه­ی بسياري بر رسانه­ها نموده و كانال­هاي ارتباطي خود را به سرعت توسعه بخشيده است. هر يك از سازمان­ها و نهادها، هم­چون تلويزيون مركزي چين[1]، خبرگزاري شين خوا[2] و روزنامه­ی مردم[3] از توليد برنامه­هايي كه براي پيش برد نفوذ بين المللي چين تهيه كرده اند  تا مبلغ 19/2 ميليارد دلار دريافت كرده اند. برای نمونه، كانال 9 انگليسي زبان سی­سی­تی­وی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از كره­ی زمين را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانه­ها، ديدگاه­های چین در قبال مسايلي كه در داخل چين، و در آسيا و جهان روي مي­دهد تبيين مي نمايند. توجه داشته باشيم كه از 1949تا اواخر دهه­ی 1970، شهرت چين در خارج از مرزهايش تنها به بلوک شرق و اردوي سوسياليستي و چند كشور در حال توسعه­ی آسيايي و آفريقايي و آمريكاي لاتين محدود مي­شد و ويژگي آن محتواي سياسي و ايدئولوژيك آن بود. در اين دوران، ابزار اصلي تبلیغاتی و رسانه­ای،  دفاتر آژانس خبري شين­خوا در اين كشورها و انتشاراتي از قبيل چین خلقی[4]، و سازندگی چین[5] و راديو بين المللي چين بودند. فعاليت­هاي خارجي ايستگاه­هاي تلويزيوني چین تنها به تبادل گزارش­های خبري با ايستگاه­هاي تلويزيوني كشورهاي كمونيست  محدود مي­شد. از زمان اصلاحات اقتصادي، به تدريج اين فعاليت­ها از حالت انفعالي و انزوا خارج و بسیار فعال شده­اند. بر اثر توسعه­ی اقتصادي و بالا رفتن حس اعتماد به­نفس ناشي از آن،  چين از سال 2005 اقدام به تأسيس شبكه­هاي ماهواره­اي چند كاناله و چند بعدي در خارج از كشور کرده، تا رشد و توسعه­ی سریع خود را به نمايش گذاشته و توان خود براي ظاهر شدن در قالب يك ابر قدرت، البته صلح جو و غير تهديد آميز، نشان دهد.
اگر­چه [[اینترنت در چین|اینترنت]] و سایت ­های خبری مستقل و عمده ­ی مستقر در خارج از [[چین]]، این انحصار خبری و تحلیلی را نقض کرده اند، ولی به ­صورت رسمی، این سلطه هم­چنان در اختیار خبرگزاری شین­ خوا است. حتی روزنامه ­های مهم و معتبری هم­چون روزنامه ­ی مردم، چاینادیلی، عصر پکن، و جوانان و... که سخنگوی حزب بوده و مسئولان آن­ها را عمدتا مقامات حزبی و دولتی تشکیل می ­دهند نیز مجاز به چاپ و انتشار خبر، خارج از شبکه­ ی خبری شین­ خوا نیستند. همین رویه­ ی مستمر اتکاء به یک منبع خبری، تاکنون مانع از آن شده که جامعه­ ی مطبوعاتی مستقل از دولت شکل به ­گیرد.


(www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling)
خبرنگاران و تحلیل­گران مطبوعاتی جرأت و جسارت آن را ندارند تا پا را فراتر از خطوط قرمز تعیین شده از سوی شورای مطبوعاتی و رسانه ­ای [[چین]] بگذارند. اصلاً در [[نظام قضایی در چین|سیستم قضایی]] دولت [[چین]] هم مقررات خاص جامعی برای برخورد با جرایم مطبوعاتی تعریف نشده است و در موارد نادری که جرمی اتقاق افتاده، به ­صورت موردی وبر اساس تصمیم مقامات بالا برخورد شده و این­گونه تصمیم­ ها، انعکاس آن­چنانی هم در [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] و رسانه­ های جمعی نداشته است. لذا، یکی از چالش ­های پیش روی دولت برای تشکیل بنگاه­ های بزرگ رسانه ­ای واجازه­ ی فعالیت دادن به بخش خصوصی و مؤسسات رسانه ­ای خارجی، نداشتن قوانین و مقررات لازم در این زمینه است.  


== ''استقلال رسانه­ای در چین'' ==
با [[عضویت چین در سازمان تجارت جهانی|ورود چین به سازمان تجارت جهانی]] و ضرورت رعایت قوانین و مقررات بین‌المللی و تلاش بخش خصوصی و سرمایه گذاران وشرکت­ های خارجی برای ورود به بخش [[مطبوعات در چین|صنعت مطبوعات]] و رسانه ­های [[چین]]، موجب گردیده تا دولت­مردان که در حال حاضر کنترل کامل رسانه ­های این کشور را در اختیار دارند، برای رویارویی با چالش­ های پیش­روی و جلوگیری از خارج شدن رسانه­ ها از چارچوب نظارتی و کنترلی دولت و آماده سازی بخش رسانه­ ها برای روزی که احتمالاً بخشی از این صنعت توسط بخش خصوصی و سرمایه­ گذاران خارجی کنترل خواهد شد و بالا بردن  توان رقابتی رسانه­ های داخلی، برنامه ریزی های متعدد کوتاه مدت و بلند مدتی را انجام دهند تا بتوانند از خارج شدن این بخش حساس از کنترل کامل دولت مانع شوند.  
در رسانه­هاي جمعي چين، چيزي به­عنوان خبر، گزارش و تحليل و تفسيرهاي مستقل سياسي از رویدادهای داخلي و بين‌المللي، خارج از آنچه كه از سوي خبرگزاري رسمي و دولتي شين­خوا منتشر مي‌شود، وجود ندارد. در واقع مي­توان گفت، تمامی رسانه­هاي گروهي چين، مجاز به استفاده از منابع تحليلی و خبري، غير از خبرگزاری شين­خوا نيستند. هر خبر و تحليلي كه از سوي اين بنگاه خبري منتشر شود قابل چاپ است، در غير اين­صورت هيچ نشريه­اي مجاز به چاپ هر گونه خبري نيست.  


اگر­چه اينترنت و سايت­هاي خبري مستقل و عمده­ی مستقر در خارج از چین، اين انحصار خبري و تحليلي را نقض كرده اند، ولي به­صورت رسمي، اين سلطه هم­چنان در اختيار خبرگزاري شين­خوا است. حتي روزنامه­هاي مهم و معتبري هم­چون روزنامه­ی مردم، چايناديلي، عصر پكن، و جوانان و... كه سخنگوی حزب بوده و مسئولان آن­ها را عمدتا مقامات حزبي و دولتي تشکیل می­دهند نيز مجاز به چاپ و انتشار خبر، خارج از شبكه­ی خبري شين­خوا نيستند. همين رویه­ی مستمر اتكاء به يك منبع خبري، تاكنون مانع از آن شده كه جامعه­ی مطبوعاتي مستقل از دولت شكل به­گيرد. خبرنگاران و تحليل­گران مطبوعاتي جرأت و جسارت آن را ندارند تا پا را فراتر از خطوط قرمز تعيين شده از سوي شوراي مطبوعاتي و رسانه­اي چين بگذارند. اصلاً در سيستم قضايي دولت چين هم مقررات خاص جامعي براي برخورد با جرايم مطبوعاتي تعريف نشده است و در موارد نادري كه جرمي اتقاق افتاده، به­صورت موردي وبراساس تصميم مقامات بالا برخورد شده و اين­گونه تصميم­ها، انعكاس آن­چناني هم در مطبوعات و رسانه­هاي جمعی نداشته است. لذا، يكي از چالش­هاي پيش روي دولت براي تشكيل بنگاه­هاي بزرگ رسانه­اي واجازه­ی فعاليت دادن به بخش خصوصي و مؤسسات رسانه­اي خارجي، نداشتن قوانين و مقررات لازم در اين زمينه است. با ورود چين به سازمان تجارت جهاني و ضرورت رعايت قوانين و مقررات بين‌المللي و تلاش بخش خصوصي و سرمايه گذاران وشركت­هاي خارجي براي ورود به بخش صنعت مطبوعات و رسانه­هاي چين، موجب گرديده تا دولت­مردان كه در حال حاضر كنترل كامل رسانه­هاي این کشور را در اختيار دارند، براي رويارويي با چالش­هاي پيش­روي و جلوگيري از خارج شدن رسانه­ها از چارچوب نظارتي و كنترلي دولت و آماده سازي بخش رسانه­ها براي روزی که احتمالاً بخشي از اين صنعت توسط بخش خصوصي و سرمايه­گذاران خارجي كنترل خواهد شد و بالا بردن  توان رقابتی رسانه­های داخلی، برنامه ريزي­هاي متعدد كوتاه مدت و بلند مدتي را انجام دهند تا بتوانند از خارج شدن اين بخش حساس از كنترل كامل دولت مانع شوند.  
در حال­ حاضر، [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] رسالت خود را پیشبرد اهداف اصلاحات اقتصادی، ایجاد شبکه ­های اطلاع رسانی و آشنا ساختن مردم با سیستم جدید می ­دانند. علاوه بر مطبوعات رسمی، شمار [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] درون­ گروهی نیز در حال افزایش است ولی آمار دقیق و روشنی از روزنامه­ های درون حزبی وجود ندارد. مجموع [[مطبوعات در چین|روزنامه­ ها و نشریات رسمی]] و درون­ گروهی را بیش از 30000 مورد ذکر کرده اند<ref name=":0">طاهری امین، زهرا(1380). [[چین]]. تهران: وزارت امور خارجه، موسسه چاپ و انتشارات،</ref><ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد سوم، ص. 1295-1297</ref>.


در حال­حاضر، مطبوعات رسالت خود را پيشبرد اهداف اصلاحات اقتصادي، ايجاد شبكه­هاي اطلاع رساني و آشنا ساختن مردم با سيستم جديد مي­دانند. علاوه بر مطبوعات رسمي، شمار مطبوعات درون­گروهي نيز در حال افزایش است ولي آمار دقيق و روشني از روزنامه­هاي درون حزبی وجود ندارد. مجموع روزنامه­ها و نشريات رسمي و درون­گروهي را بيش از 30000 مورد ذكر كرده اند. (كتاب سبز چين، 1380 : 111)
=== [[رسانه ها و مطبوعات چین از نگاه آمار]] ===
در حال ­حاضر، براساس آمار منتشره، بیش از  2200 روزنامه، 9000 مجله، 273 ایستگاه رادیویی، 352 ایستگاه تلویزیونی در سطح ملی و استانی و محلی در این کشور به فعالیت رسانه­ ای و اطلاع رسانی اشتغال دارند. طبق آمار، تا پایان سال 2010، تعداد 822 ایستگاه راه و انتقال امواج کوتاه و متوسط رادیویی نیز در سرتاسر [[چین]] فعال بوده ­اند. در این سال 125.69 میلیون [[نهاد خانواده در چین|خانواده]] به [[تلویزیون در چین|تلویزیون]] دسترسی داشته و 1.22 میلیون [[نهاد خانواده در چین|خانواده]] در30 شهر، امکان دسترسی به تلویزیون دیجیتالی داشته­ اند که به ترتیب 94/5 درصد و 95/8 در صد از کل [[جمعیت چین]] را پوشش می ­دهند.<ref>www.China.org.cn</ref>


== ''رسانه­ها و مطبوعات چین از نگاه آمار'' ==
پر تیراژترین روزنامه «روزنامه­ ی مردم»، ارگان [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] [[چین]]، دارای تیراژ 5 میلیون نسخه است. پر تیراژترین روزنامه ­ی انگلیسی زبان «چاینا دیلی» است که تیراژ آن 120 هزار نسخه است. مجله­ ی دو هفته یکبار تحت عنوان «صحبت ­های وسط ماه» با تیراژ 5 میلیون نسخه، پر فروش­ترین مجله­ ی چینی است.
در حال­حاضر، براساس آمار منتشره، بيش از 2200 روزنامه، 9000 مجله، 273 ايستگاه راديويي، 352ايستگاه تلويزيوني در سطح ملی و استانی و محلی در اين كشور به فعالیت رسانه­ای و اطلاع رسانی اشتغال دارند. طبق آمار، تا پايان سال2010، تعداد 822 ايستگاه رله و انتقال امواج كوتاه و متوسط راديويي نیز در سرتاسر چین فعال بوده­اند. در اين سال125.69ميليون خانواده به تلويزيون دسترسي داشته و 1.22 ميليون خانواده در30شهر، امکان دسترسی به تلويزيون ديجيتالي داشته­اند كه به ترتيب 94/5 درصد و 95/8 در صد از کل جمعيت چین را پوشش مي­دهند. (www.China.org.cn)


پر تيراژترين روزنامه«روزنامه­ی مردم»، ارگان حزب كمونيست چين، دارای تیراژ 5 ميليون نسخه است. پر تيراژترين روزنامه­ی انگليسي زبان«چاينا ديلي» است كه تيراژ آن 120هزار نسخه است. مجله­ی دو هفته يكبار تحت عنوان«صحبت­هاي وسط ماه» با تيراژ 5 ميليون نسخه، پر فروش­ترين مجله­ی چيني است.
مهم­ترین روزنامه ­های [[چین]] عبارتند از:


مهم­ترين روزنامه­هاي چين عبارتند از: روزنامه­ی مردم و ضميمه­ی آن براي خارج از كشور، روزنامه­ی گوانگ مين، روزنامه­ی اخبار اقتصادي، روزنامه­ی ارتش آزاديبخش، اخبار جوانان چين، اخبار زنان چين، اخبار آموزشي، اخبار ورزشي چين، روزنامه­ی كارگران، روزنامه­ی دهقانان، و روزنامه­ی علوم و تكنولوژي(كتاب سبز چين ، 1380 : 112) براساس پژوهشی كه در سال­هاي2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثيررسانه­هاي  چين بر تغيير جريان اطلاعات جهاني، كمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتي هم كه در جنوب شرق آسيا در این زمینه انجام گرفت نشان می­دهد، قدرت نرم چين هنوز از حاكميت در اين منطقه به دور است. تصوير چين شايد بهتر از آمريكا باشد اما به خوبي ژاپن نيست. در حقيقت، در عصر انفجار اطلاعات كه بازار بر مبناي تقاضا حركت مي­كند، رسانه­هاي دولتي چين با چالش مواجه شده­اند.(www.eai.nus.edu.sg)  
* روزنامه­ ی مردم و ضمیمه­ ی آن برای خارج از کشور؛
* روزنامه­ ی گوانگ مین؛
* روزنامه ­ی اخبار اقتصادی؛
* روزنامه ­ی ارتش آزادی بخش؛
* اخبار جوانان [[چین]]؛
* اخبار زنان [[چین]]؛
* اخبار آموزشی؛
* اخبار ورزشی [[چین]]؛
* روزنامه­ ی کارگران؛
* روزنامه­ ی دهقانان؛
* و روزنامه ­ی علوم و تکنولوژی <ref name=":0" />.


البته باید متذکر شد­که با توسعه­ی فن­آوری و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی در چین، رسانه­ی جدیدی در این کشور به وجود آمده و به سرعت رشد کرده است که550میلیون مشترک اینترنتی و 900میلیون استفاده کننده از موبایل به عنوان ارتش این رسانه­ی جدید، چین را در رأس کشورهای جهان در این زمینه قرار داده است. سایت­های مختلف اجتماعی، وبلاگ­های فردی و جمعی، سایت­های متنوع خبری، رسانه­های صوتی و تصویری، روزنامه­های موبایلی، کتاب­های الکترونیکی، و گسترش انواع رسانه­های دیگر خبری، رقابت سختی را آغاز و عرصه را برای مطبوعات سنتی و سانسور و کنترل­های مرسوم دولتی تنگ کرده است.
براساس پژوهشی که در سال­ های 2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثیر رسانه­ های [[چین]] بر تغییر جریان اطلاعات جهانی، کمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتی هم که در جنوب شرق آسیا در این زمینه انجام گرفت نشان می ­دهد، قدرت نرم [[چین]] هنوز از حاکمیت در این منطقه به دور است. تصویر [[چین]] شاید بهتر از [[آمریکا]] باشد اما به خوبی [[ژاپن]] نیست. در حقیقت، در عصر انفجار اطلاعات که بازار بر مبنای تقاضا حرکت می کند، رسانه­ های دولتی [[چین]] با چالش مواجه شده­ اند.<ref>www.eai.nus.edu.sg</ref>


== ''رویکرد رقابتی رسانه­های چین'' ==
البته باید متذکر شد­که با توسعه ­ی فن­اوری و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی در [[چین]]، رسانه­ ی جدیدی در این کشور به وجود آمده و به سرعت رشد کرده است که 550 میلیون مشترک اینترنتی و 900 میلیون استفاده کننده از موبایل به عنوان ارتش این رسانه­ ی جدید، [[چین]] را در رأس کشورهای جهان در این زمینه قرار داده است. سایت ­های مختلف اجتماعی، وبلاگ­ های فردی و جمعی، سایت­ های متنوع خبری، [[رسانه های صوتی و تصویری(لوح فشرده) در چین|رسانه­ های صوتی و تصویری]]، روزنامه­ های موبایلی، کتاب­ های الکترونیکی، و گسترش انواع رسانه­ های دیگر خبری، رقابت سختی را آغاز و عرصه را برای [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] سنتی و سانسور و کنترل­ های مرسوم دولتی تنگ کرده است<ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد سوم، ص. 1297-1298</ref>.
از سالی كه چين به سازمان تجارت جهاني پيوسته است(2001)،  صنعت رسانه­ای چين به سوي تشكيل گروه های«بين رسانه­اي» و «رسانه­ی منطقه­اي» حركت كرده است تا بتواند با گروه­هاي قوي رسانه­اي خارج از كشور رقابت نمايد. گروه راديو، تلويزيون، و فيلم چين[6]، با سایر سازمان­هاي راديو، تلويزيون، فيلم و شركت­هاي متعدد راديويي، تلويزيوني، و اينترنتي پيوند خورده و به بزرگ­ترين و قوي­ترين گروه چند رسانه­اي در این کشور تبديل شده اند. اين گروه­ها با شرکت­هاي رسانه­اي خارج از كشور مبادله و هم­كاري دارند. از سال 2003، 30 ايستگاه تلويزيوني خارجي از جمله تلويزيون ماهواره­ای فونيكس، و تلويزيون بلومبرگ، در چين شعبه داير كرده­اند و كانال انگليسي زبان سي­سي­تي­وي، برنامه­های خود را از طريق شبكه­ی خبري فاكس در اختیار بينندگان آمريكايي خود قرار می­دهد. (www.China.org.cn)


شبكه­هاي ارتباطي هم­چون شين­خوا، سي­سي­تي­وي، و روزنامه­ی مردم، هنوز هم بخش مهمي از سهم بازار داخلی و خارجی رسانه­ای را به خود اختصاص مي­دهند. رسانه­هاي غير وابسته­ی داخلي( به جز هنگ­كنگ، و ماكائو)، ديگر با جديت از خطوط ترسيم شده توسط دولت تبعيت نمي­كنند. اما اداره­ی کل مطبوعات و نشريات وابسته به شورای دولتی و وزارت راديو، فيلم و تلويزيون، هم­چنان مقررات سختگیرانه و شديدی براي موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظيم و به رسانه­ها ابلاغ مي­كنند. از جمله موضوعات ممنوعه را مي­توان مشروعيت حزب كمونيست، سياست­هاي دولت در مورد تبت و سين­كيانگ، فساد و فحشای مقامات و دولت، و گروه غیر قانونی فالون­گونگ بر شمرد.البته پس از برگزاری هجدهمین کنگره­ی حزب کمونیست و برگزیده شدن نخبگان نسل پنجم برای رهبری کشور در اواخر سال 2012، به نظر می­رسد در پاره­ای از سیاست­های اِعمال شده در خصوص محدود کردن مطبوعات به ویژه در زمینه­ی فساد مقامات تجدید نظرهایی صورت گرفته است.  
=== [[رویکرد رقابتی رسانه های چین]] ===
از سالی که [[چین]] به سازمان تجارت جهانی پیوسته است(2001)،  صنعت رسانه­ ای [[چین]] به سوی تشکیل گروه های«بین رسانه ­ای» و «رسانه ­ی منطقه ­ای» حرکت کرده است تا بتواند با گروه های قوی رسانه­ ای خارج از کشور رقابت نماید. گروه رادیو، تلویزیون، و فیلم چین (China Radio, Film and TV. Group)، با سایر سازمان ­های رادیو، تلویزیون، فیلم و شرکت­ های متعدد رادیویی، تلویزیونی، و اینترنتی پیوند خورده و به بزرگ­ترین و قوی­ترین گروه چند رسانه ­ای در این کشور تبدیل شده اند. این گروه ­ها با شرکت­ های رسانه­ ای خارج از کشور مبادله و هم­کاری دارند. از سال 2003، 30 ایستگاه تلویزیونی خارجی از جمله تلویزیون ماهواره ­ای فونیکس، و تلویزیون بلومبرگ، در چین شعبه دایر کرده ­اند و کانال انگلیسی زبان [https://english.cctv.com/ سی­.سی.­تی­.وی]، برنامه­ های خود را از طریق شبکه ­ی خبری فاکس در اختیار بینندگان آمریکایی خود قرار می­دهد.<ref>برگرفته از https://www.china.org.cn/</ref>


علي­رغم نظارت شديد دولت، رسانه­هاي چين تجاري شده اند. نظارت دولت شامل حال ورزش، سرمايه گذاري و سرگرمي­هاي سود آور نمي­شود. در دهه­ی1980و در دوران دنگ شيائوپينگ، ا ندكي از نظارت شديد دولت بر رسانه­ها كاسته شد. هم­چنان­که اشاره شد، بعد از اعتراضات ميدان تيَن آن­مِن در سال1989، كنترل رسانه­ها شدت يافت ولي در دوران جيانگ زمين و در دهه­ی1990 مجددا كنترل­ها كمتر شد. اما با نفوذ فزاينده­ی اينترنت و امكان بالقوه­ی آن در تشويق ناراضيان، مقررات شديدي در دوران خو جين­تائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، چين در سال2010 از اين نظر در رتبه 168 از میان 178 كشور جهان قرار داشت.
شبکه­ های ارتباطی هم­چون شین­خوا، [https://english.cctv.com/ سی.­سی.­تی.­وی]، و روزنامه ­ی مردم، هنوز هم بخش مهمی از سهم بازار داخلی و خارجی رسانه ­ای را به خود اختصاص می ­دهند. رسانه­ های غیر وابسته­ ی داخلی( به جز هنگ ­کنگ، و ماکائو)، دیگر با جدیت از خطوط ترسیم شده توسط دولت تبعیت نمی ­کنند. اما اداره ­ی کل مطبوعات و نشریات وابسته به [[شورای دولتی چین|شورای دولتی]] و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون، هم­چنان مقررات سختگیرانه و شدیدی برای موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظیم و به رسانه­ ها ابلاغ می کنند. از جمله موضوعات ممنوعه را می توان مشروعیت [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]]، سیاست­ های دولت در مورد تبت و سین­ک یانگ، فساد و فحشای مقامات و دولت، و گروه غیر قانونی فالون­ گونگ بر شمرد.البته پس از برگزاری هجدهمین [[کنگره حزب کمونیست چین|کنگره ­ی حزب کمونیست]] و برگزیده شدن نخبگان نسل پنجم برای رهبری کشور در اواخر سال 2012، به نظر می ­رسد در پاره ­ای از سیاست­ های اِعمال شده در خصوص محدود کردن [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] به ویژه در زمینه ­ی فساد مقامات تجدید نظرهایی صورت گرفته است.  
----[1] - China Centeral Televion.


[2] - Xinhua.
علی­رغم نظارت شدید دولت، رسانه­ های [[چین]] تجاری شده اند. نظارت دولت شامل حال [[ورزش در چین|ورزش]]، سرمایه گذاری و سرگرمی­ های سود آور نمی شود. در دهه­ ی 1980 و در [[دنگ شیائوپینگ، معمار اصلاحات چین|دوران دنگ شیائوپینگ]]، اندکی از نظارت شدید دولت بر رسانه­ ها کاسته شد. هم­چنان­ که اشاره شد، بعد از اعتراضات میدان تیَن آن­مِن در سال 1989، کنترل رسانه ­ها شدت یافت ولی در دوران جیانگ زمین و در دهه­ ی 1990 مجددا کنترل­ ها کمتر شد. اما با نفوذ فزاینده­ ی [[اینترنت در چین|اینترنت]] و امکان بالقوه ­ی آن در تشویق ناراضیان، مقررات شدیدی در دوران خو جین ­تائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، [[چین]] در سال 2010 از این نظر در رتبه 168 از میان 178 کشور جهان قرار داشت.  


[3] - Poeople’s Daily.
=== [[روند رو به توسعه صنعت رسانه]] ===
بر اساس اظهارات مدیر کل مطبوعات و انتشارات [[چین]] که وابسته به [[شورای دولتی چین|شورای دولتی]] این کشور است، در برنامه ­ی پنجساله­‌ی یازدهم(2010 -2005)، کل سرمایه گذاری، تولید محصول، و فروش  در بخش صنعت [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] و نشریات دو برابر و در [[صنعت چاپ و نشر در چین|صنعت چاپ]] این رقم سه برابر شده است. [[چین]] در سال 2010 از نظر تعداد عناوین کتاب، تعداد نسخ چاپی، و همین­طور تیراژ [[مطبوعات در چین|روزنامه]]، در دنیا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الکترونیک مقام دوم و از نظر محصولات چاپی مقام سوم را داشته است.  


[4] - People’s China.
بر اساس آمار منتشر شده در سمینار«مطبوعات چینی های خارج از کشور» که در پنانگ مالزی برگزار شد، در حال ­حاضر بیش از 280 روزنامه، 230 مجله، 70 ایستگاه رادیویی و 10 شبکه­ ی تلویزیونی در خارج از کشور توسط چینی های ماوراء بحار به [[زبان چینی]] فعالیت می ­کنند.<ref>"خبرگزاری شین هوا" (2007).</ref>


[5] - China Construction.
طبق آمار منتشر شده از سوی مقامات رسمی [[مطبوعات در چین|مطبوعات]] [[پکن]]، زن­ ها بیش از مردان به تحصیل در رشته­ ی خبرنگاری روی می آورند. از مجموع 180 هزار نفر خبرنگار شاغل در [[مطبوعات در چین|صنعت مطبوعات این کشور]]، بیش از 70 هزار نفر از آن­ها را زنان تشکیل می دهند که حدود 40 درصد می ­شود. در حالی که در یک دهه­ ی پیش، زنان یک سوم خبرنگاران را تشکیل می دادند. در گذشته اغلب دانشجویان این رشته را مردان تشکیل می دادند، در حالی­که دختران بیشتر در رشته­ ی ادبیات تحصیل می ­کردند. در سال ­های اخیر، دختران به خبرنگاری روی آورده­ اند و به زودی نصف خبرنگاران را تشکیل خواهند داد. در حال­ حاضر 61 درصد خبرنگاران زیر40 سال هستند<ref>"چاینا دیلی" (2006).</ref><ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%DA%86%DB%8C%D9%86 چین]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد سوم، ص. 1306-1307</ref>.


[6] - China Radio, Film and TV. Group.
== نیز نگاه کنید به ==
[[رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین]]؛ [[رسانه ها و مطبوعات در چین]]؛ [[نقش رسانه ها در برنامه های سیاسی و فرهنگی چین]]؛ [[مطبوعات در چین]]


 
= کتابشناختی =
'''''روند رو به توسعه صنعت رسانه'''''
<references />
 
[[رده:رسانه]]
بر اساس اظهارات مدير كل مطبوعات و انتشارات چین که وابسته به شورای دولتی این کشور است، در برنامه­ی پنجساله­ی يازدهم(2010 -2005)، كل سرمايه گذاري، تولید محصول، و فروش در بخش صنعت مطبوعات و نشريات دو برابر و در صنعت چاپ اين رقم سه برابر شده است. چين در سال2010 از نظر تعداد عناوين كتاب، تعداد نسخ چاپي، و همين­طور تيراژ روزنامه، در دنيا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الكترونيك مقام دوم و از نظر محصولات چاپي مقام سوم را داشته است.
 
بر اساس آمار منتشر شده در سمينار«مطبوعات چيني­هاي خارج از كشور» كه در پنانگ مالزي برگزار شد، در حال­حاضر بيش از280 روزنامه، 230 مجله، 70 ايستگاه راديويي و 10 شبكه­ی تلويزيوني در خارج از كشور توسط چيني­هاي ماوراء بحار به زبان چيني فعاليت مي­كنند. (شين هوا ، 2007)
 
طبق آمار منتشر شده از سوي مقامات رسمي مطبوعات پكن، زن­ها بيش از مردان به تحصيل در رشته­ی خبرنگاري روي مي­آورند. از مجموع 180هزار نفر خبرنگار شاغل در صنعت مطبوعات این کشور، بيش از 70هزار نفر از آن­ها را زنان تشكيل مي­دهند كه حدود 40 درصد مي­شود. در حالي كه در يك دهه­ی پيش، زنان يك سوم خبرنگاران را تشکیل می­دادند. در گذشته اغلب دانشجويان اين رشته را مردان تشكيل مي­دادند، در حالي­كه دختران بيشتر در رشته­ی ادبيات تحصيل مي­كردند. در سال­هاي اخير، دختران به خبرنگاري روي آورده­اند و به زودي نصف خبرنگاران را تشكيل خواهند داد. در حال­حاضر 61 درصد خبرنگاران زير40 سال هستند. (چاينا ديلي ، 2006)

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۵

رسانه­ های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه ­ی1890 شکل گرفت.

رسانه های اجتماعی در چین

نقش رسانه ­ها در برنامه ­های سیاسی و فرهنگی چین

در دوران حکومت کمونیست ­ها و حاکمیت اقتصاد متمرکز، کلیه­ ی مطبوعات چین تحت نظارت مستقیم حزب و دولت قرار داشت و واقعیات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی در آن­ها انعکاسی نداشت و آزادی ارایه نظر و عقیده محدود بود. با شروع سیاست اصلاحات و گشودن درب ­ها، وضعیت گذشته تا حد بسیار زیادی تغییر یافته و مطبوعات به سوی نظامی فعال­ تر و باز­تر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعه ­ی اقتصادی، حضور گسترده ­ی سرمایه گذاران خارجی، توسعه­ ی اجتماعی، بالا رفتن سطح دانش و آگاهی مردم، عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، ورود گسترده ­ی سرمایه­ های خارجی تحت عناوین مختلف به چین، تحصیل قشر عظیمی از دانشجویان و مسئولان کشوری در خارج از چین، پیشرفت وتوسعه ­ی فن آوری ارتباطات و اطلاع رسانی، الحاق هنگ ­کنگ و ماکائو به سرزمین مادری، ضرورت بازنگری در سیاست­ های مدیریتی کشور، تجدید ساختار حزبی و ورود نسل جدید به تشکیلات حزبی که خود را خیلی مقید به حرکت در چارچوب خشک ایدئولوژی حزبی نمی دانستند و در نهایت ضرورت گسترش روابط بین‌الملل چین و علل و عوامل گوناگون دیگر، موجب گردیده که فضای رسانه ­های گروهی و مطبوعات و رادیو تلویزیون در این کشور نسبت به گذشته تغییر پیدا کرده و از تنوع و آزادی بیشتری برخوردار شود و به­ صورت کنترل شده و برنامه‌ریزی شده و به­ تدریج در چارچوب کلی سیاست حزب کمونیست چین از وضعیت مشهور«نه بزرگ» در زمینه ­ی مطبوعات، به شرایط مطلوب ­تر فعلی منتقل شود. سیاستگذاری واحد در زمینه ­ی مطبوعات، تخصصی شدن آن­ها، استفاده از فن­اوری پیشرفته­ ی مطبوعاتی و انتشاراتی، بالا رفتن کیفیت چاپ و صحفه آرایی، استفاده از تصاویر رنگی، و تا حدی استفاده از سوبسیدهای دولتی، پرهیز از مسایل جنجالی و درگیری ­های سیاسی و مطبوعاتی در زمینه­ ی مسایل داخلی و ده ­ها امتیاز دیگر از ویژگی های دنیای رسانه ­های جمعی امروز چین به شمار می ­روند.

رسانه­ های چین از مهم ­ترین ابزارهای دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسی که پیوسته مورد انتقاد قرار می گیرد به حساب می آید. پرداختن به موضوعاتی از قبیل حفظ محیط زیست، ثبات سیاسی و اجتماعی، پیوستگی ملی، مبارزه علیه فساد، حقوق بشر، و کاهش فقر در دستور العمل همه رسانه­ ها  قرار دارد.

رسانه های اجتماعی چین

چین در اجرای سیاست درهای باز خود تکیه ­ی بسیاری بر رسانه­ ها نموده و کانال ­های ارتباطی خود را به سرعت توسعه بخشیده است. هر یک از سازمان­ ها و نهادها، هم­چون تلویزیون مرکزی چین (China Centeral Televion)، خبرگزاری شین خوا (Xinhua) و روزنامه­ ی مردم (Poeople’s Daily) از تولید برنامه­ هایی که برای پیش برد نفوذ بین المللی چین تهیه کرده اند  تا مبلغ 19/2 میلیارد دلار دریافت کرده اند. برای نمونه، کانال 9 انگلیسی زبان سی­سی­تی­وی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از کره ­ی زمین را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانه­ ها، دیدگاه­ های چین در قبال مسایلی که در داخل چین، و در آسیا و جهان روی می ­دهد تبیین می نمایند. توجه داشته باشیم که از 1949 تا اواخر دهه ­ی 1970، شهرت چین در خارج از مرزهایش تنها به بلوک شرق و اردوی سوسیالیستی و چند کشور در حال توسعه­ ی آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین محدود می شد و ویژگی آن محتوای سیاسی و ایدئولوژیک آن بود.

در این دوران، ابزار اصلی تبلیغاتی و رسانه ­ای،  دفاتر آژانس خبری شین­خوا در این کشورها و انتشاراتی از قبیل چین خلقی (People’s China)، و سازندگی چین (China Construction) و رادیو بین المللی چین بودند. فعالیت­ های خارجی ایستگاه ­های تلویزیونی چین تنها به تبادل گزارش­ های خبری با ایستگاه­ های تلویزیونی کشورهای کمونیست محدود می ­شد. از زمان اصلاحات اقتصادی، به تدریج این فعالیت ­ها از حالت انفعالی و انزوا خارج و بسیار فعال شده ­اند. بر اثر توسعه­ ی اقتصادی و بالا رفتن حس اعتماد به­ نفس ناشی از آن، چین از سال 2005 اقدام به تأسیس شبکه ­های ماهواره ­ای چند کاناله و چند بعدی در خارج از کشور کرده، تا رشد و توسعه ­ی سریع خود را به نمایش گذاشته و توان خود برای ظاهر شدن در قالب یک ابر قدرت، البته صلح جو و غیر تهدید آمیز، نشان دهد.[۱][۲]

 استقلال رسانه ای در چین

در رسانه­ های جمعی چین، چیزی به ­عنوان خبر، گزارش و تحلیل و تفسیرهای مستقل سیاسی از رویدادهای داخلی و بین‌المللی، خارج از آنچه که از سوی خبرگزاری رسمی و دولتی شین­خوا منتشر می شود، وجود ندارد. در واقع می ­توان گفت، تمامی رسانه ­های گروهی چین، مجاز به استفاده از منابع تحلیلی و خبری، غیر از خبرگزاری شین­خوا نیستند. هر خبر و تحلیلی که از سوی این بنگاه خبری منتشر شود قابل چاپ است، در غیر این­ صورت هیچ نشریه ­ای مجاز به چاپ هر گونه خبری نیست.

اگر­چه اینترنت و سایت ­های خبری مستقل و عمده ­ی مستقر در خارج از چین، این انحصار خبری و تحلیلی را نقض کرده اند، ولی به ­صورت رسمی، این سلطه هم­چنان در اختیار خبرگزاری شین­ خوا است. حتی روزنامه ­های مهم و معتبری هم­چون روزنامه ­ی مردم، چاینادیلی، عصر پکن، و جوانان و... که سخنگوی حزب بوده و مسئولان آن­ها را عمدتا مقامات حزبی و دولتی تشکیل می ­دهند نیز مجاز به چاپ و انتشار خبر، خارج از شبکه­ ی خبری شین­ خوا نیستند. همین رویه­ ی مستمر اتکاء به یک منبع خبری، تاکنون مانع از آن شده که جامعه­ ی مطبوعاتی مستقل از دولت شکل به ­گیرد.

خبرنگاران و تحلیل­گران مطبوعاتی جرأت و جسارت آن را ندارند تا پا را فراتر از خطوط قرمز تعیین شده از سوی شورای مطبوعاتی و رسانه ­ای چین بگذارند. اصلاً در سیستم قضایی دولت چین هم مقررات خاص جامعی برای برخورد با جرایم مطبوعاتی تعریف نشده است و در موارد نادری که جرمی اتقاق افتاده، به ­صورت موردی وبر اساس تصمیم مقامات بالا برخورد شده و این­گونه تصمیم­ ها، انعکاس آن­چنانی هم در مطبوعات و رسانه­ های جمعی نداشته است. لذا، یکی از چالش ­های پیش روی دولت برای تشکیل بنگاه­ های بزرگ رسانه ­ای واجازه­ ی فعالیت دادن به بخش خصوصی و مؤسسات رسانه ­ای خارجی، نداشتن قوانین و مقررات لازم در این زمینه است.

با ورود چین به سازمان تجارت جهانی و ضرورت رعایت قوانین و مقررات بین‌المللی و تلاش بخش خصوصی و سرمایه گذاران وشرکت­ های خارجی برای ورود به بخش صنعت مطبوعات و رسانه ­های چین، موجب گردیده تا دولت­مردان که در حال حاضر کنترل کامل رسانه ­های این کشور را در اختیار دارند، برای رویارویی با چالش­ های پیش­روی و جلوگیری از خارج شدن رسانه­ ها از چارچوب نظارتی و کنترلی دولت و آماده سازی بخش رسانه­ ها برای روزی که احتمالاً بخشی از این صنعت توسط بخش خصوصی و سرمایه­ گذاران خارجی کنترل خواهد شد و بالا بردن  توان رقابتی رسانه­ های داخلی، برنامه ریزی های متعدد کوتاه مدت و بلند مدتی را انجام دهند تا بتوانند از خارج شدن این بخش حساس از کنترل کامل دولت مانع شوند.

در حال­ حاضر، مطبوعات رسالت خود را پیشبرد اهداف اصلاحات اقتصادی، ایجاد شبکه ­های اطلاع رسانی و آشنا ساختن مردم با سیستم جدید می ­دانند. علاوه بر مطبوعات رسمی، شمار مطبوعات درون­ گروهی نیز در حال افزایش است ولی آمار دقیق و روشنی از روزنامه­ های درون حزبی وجود ندارد. مجموع روزنامه­ ها و نشریات رسمی و درون­ گروهی را بیش از 30000 مورد ذکر کرده اند[۳][۴].

رسانه ها و مطبوعات چین از نگاه آمار

در حال ­حاضر، براساس آمار منتشره، بیش از 2200 روزنامه، 9000 مجله، 273 ایستگاه رادیویی، 352 ایستگاه تلویزیونی در سطح ملی و استانی و محلی در این کشور به فعالیت رسانه­ ای و اطلاع رسانی اشتغال دارند. طبق آمار، تا پایان سال 2010، تعداد 822 ایستگاه راه و انتقال امواج کوتاه و متوسط رادیویی نیز در سرتاسر چین فعال بوده ­اند. در این سال 125.69 میلیون خانواده به تلویزیون دسترسی داشته و 1.22 میلیون خانواده در30 شهر، امکان دسترسی به تلویزیون دیجیتالی داشته­ اند که به ترتیب 94/5 درصد و 95/8 در صد از کل جمعیت چین را پوشش می ­دهند.[۵]

پر تیراژترین روزنامه «روزنامه­ ی مردم»، ارگان حزب کمونیست چین، دارای تیراژ 5 میلیون نسخه است. پر تیراژترین روزنامه ­ی انگلیسی زبان «چاینا دیلی» است که تیراژ آن 120 هزار نسخه است. مجله­ ی دو هفته یکبار تحت عنوان «صحبت ­های وسط ماه» با تیراژ 5 میلیون نسخه، پر فروش­ترین مجله­ ی چینی است.

مهم­ترین روزنامه ­های چین عبارتند از:

  • روزنامه­ ی مردم و ضمیمه­ ی آن برای خارج از کشور؛
  • روزنامه­ ی گوانگ مین؛
  • روزنامه ­ی اخبار اقتصادی؛
  • روزنامه ­ی ارتش آزادی بخش؛
  • اخبار جوانان چین؛
  • اخبار زنان چین؛
  • اخبار آموزشی؛
  • اخبار ورزشی چین؛
  • روزنامه­ ی کارگران؛
  • روزنامه­ ی دهقانان؛
  • و روزنامه ­ی علوم و تکنولوژی [۳].

براساس پژوهشی که در سال­ های 2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثیر رسانه­ های چین بر تغییر جریان اطلاعات جهانی، کمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتی هم که در جنوب شرق آسیا در این زمینه انجام گرفت نشان می ­دهد، قدرت نرم چین هنوز از حاکمیت در این منطقه به دور است. تصویر چین شاید بهتر از آمریکا باشد اما به خوبی ژاپن نیست. در حقیقت، در عصر انفجار اطلاعات که بازار بر مبنای تقاضا حرکت می کند، رسانه­ های دولتی چین با چالش مواجه شده­ اند.[۶]

البته باید متذکر شد­که با توسعه ­ی فن­اوری و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی در چین، رسانه­ ی جدیدی در این کشور به وجود آمده و به سرعت رشد کرده است که 550 میلیون مشترک اینترنتی و 900 میلیون استفاده کننده از موبایل به عنوان ارتش این رسانه­ ی جدید، چین را در رأس کشورهای جهان در این زمینه قرار داده است. سایت ­های مختلف اجتماعی، وبلاگ­ های فردی و جمعی، سایت­ های متنوع خبری، رسانه­ های صوتی و تصویری، روزنامه­ های موبایلی، کتاب­ های الکترونیکی، و گسترش انواع رسانه­ های دیگر خبری، رقابت سختی را آغاز و عرصه را برای مطبوعات سنتی و سانسور و کنترل­ های مرسوم دولتی تنگ کرده است[۷].

رویکرد رقابتی رسانه های چین

از سالی که چین به سازمان تجارت جهانی پیوسته است(2001)،  صنعت رسانه­ ای چین به سوی تشکیل گروه های«بین رسانه ­ای» و «رسانه ­ی منطقه ­ای» حرکت کرده است تا بتواند با گروه های قوی رسانه­ ای خارج از کشور رقابت نماید. گروه رادیو، تلویزیون، و فیلم چین (China Radio, Film and TV. Group)، با سایر سازمان ­های رادیو، تلویزیون، فیلم و شرکت­ های متعدد رادیویی، تلویزیونی، و اینترنتی پیوند خورده و به بزرگ­ترین و قوی­ترین گروه چند رسانه ­ای در این کشور تبدیل شده اند. این گروه ­ها با شرکت­ های رسانه­ ای خارج از کشور مبادله و هم­کاری دارند. از سال 2003، 30 ایستگاه تلویزیونی خارجی از جمله تلویزیون ماهواره ­ای فونیکس، و تلویزیون بلومبرگ، در چین شعبه دایر کرده ­اند و کانال انگلیسی زبان سی­.سی.­تی­.وی، برنامه­ های خود را از طریق شبکه ­ی خبری فاکس در اختیار بینندگان آمریکایی خود قرار می­دهد.[۸]

شبکه­ های ارتباطی هم­چون شین­خوا، سی.­سی.­تی.­وی، و روزنامه ­ی مردم، هنوز هم بخش مهمی از سهم بازار داخلی و خارجی رسانه ­ای را به خود اختصاص می ­دهند. رسانه­ های غیر وابسته­ ی داخلی( به جز هنگ ­کنگ، و ماکائو)، دیگر با جدیت از خطوط ترسیم شده توسط دولت تبعیت نمی ­کنند. اما اداره ­ی کل مطبوعات و نشریات وابسته به شورای دولتی و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون، هم­چنان مقررات سختگیرانه و شدیدی برای موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظیم و به رسانه­ ها ابلاغ می کنند. از جمله موضوعات ممنوعه را می توان مشروعیت حزب کمونیست، سیاست­ های دولت در مورد تبت و سین­ک یانگ، فساد و فحشای مقامات و دولت، و گروه غیر قانونی فالون­ گونگ بر شمرد.البته پس از برگزاری هجدهمین کنگره ­ی حزب کمونیست و برگزیده شدن نخبگان نسل پنجم برای رهبری کشور در اواخر سال 2012، به نظر می ­رسد در پاره ­ای از سیاست­ های اِعمال شده در خصوص محدود کردن مطبوعات به ویژه در زمینه ­ی فساد مقامات تجدید نظرهایی صورت گرفته است.

علی­رغم نظارت شدید دولت، رسانه­ های چین تجاری شده اند. نظارت دولت شامل حال ورزش، سرمایه گذاری و سرگرمی­ های سود آور نمی شود. در دهه­ ی 1980 و در دوران دنگ شیائوپینگ، اندکی از نظارت شدید دولت بر رسانه­ ها کاسته شد. هم­چنان­ که اشاره شد، بعد از اعتراضات میدان تیَن آن­مِن در سال 1989، کنترل رسانه ­ها شدت یافت ولی در دوران جیانگ زمین و در دهه­ ی 1990 مجددا کنترل­ ها کمتر شد. اما با نفوذ فزاینده­ ی اینترنت و امکان بالقوه ­ی آن در تشویق ناراضیان، مقررات شدیدی در دوران خو جین ­تائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، چین در سال 2010 از این نظر در رتبه 168 از میان 178 کشور جهان قرار داشت.

روند رو به توسعه صنعت رسانه

بر اساس اظهارات مدیر کل مطبوعات و انتشارات چین که وابسته به شورای دولتی این کشور است، در برنامه ­ی پنجساله­‌ی یازدهم(2010 -2005)، کل سرمایه گذاری، تولید محصول، و فروش در بخش صنعت مطبوعات و نشریات دو برابر و در صنعت چاپ این رقم سه برابر شده است. چین در سال 2010 از نظر تعداد عناوین کتاب، تعداد نسخ چاپی، و همین­طور تیراژ روزنامه، در دنیا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الکترونیک مقام دوم و از نظر محصولات چاپی مقام سوم را داشته است.

بر اساس آمار منتشر شده در سمینار«مطبوعات چینی های خارج از کشور» که در پنانگ مالزی برگزار شد، در حال ­حاضر بیش از 280 روزنامه، 230 مجله، 70 ایستگاه رادیویی و 10 شبکه­ ی تلویزیونی در خارج از کشور توسط چینی های ماوراء بحار به زبان چینی فعالیت می ­کنند.[۹]

طبق آمار منتشر شده از سوی مقامات رسمی مطبوعات پکن، زن­ ها بیش از مردان به تحصیل در رشته­ ی خبرنگاری روی می آورند. از مجموع 180 هزار نفر خبرنگار شاغل در صنعت مطبوعات این کشور، بیش از 70 هزار نفر از آن­ها را زنان تشکیل می دهند که حدود 40 درصد می ­شود. در حالی که در یک دهه­ ی پیش، زنان یک سوم خبرنگاران را تشکیل می دادند. در گذشته اغلب دانشجویان این رشته را مردان تشکیل می دادند، در حالی­که دختران بیشتر در رشته­ ی ادبیات تحصیل می ­کردند. در سال ­های اخیر، دختران به خبرنگاری روی آورده­ اند و به زودی نصف خبرنگاران را تشکیل خواهند داد. در حال­ حاضر 61 درصد خبرنگاران زیر40 سال هستند[۱۰][۱۱].

نیز نگاه کنید به

رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین؛ رسانه ها و مطبوعات در چین؛ نقش رسانه ها در برنامه های سیاسی و فرهنگی چین؛ مطبوعات در چین

کتابشناختی

  1. ↑ www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling
  2. ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1292-1295
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ طاهری امین، زهرا(1380). چین. تهران: وزارت امور خارجه، موسسه چاپ و انتشارات،
  4. ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1295-1297
  5. ↑ www.China.org.cn
  6. ↑ www.eai.nus.edu.sg
  7. ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1297-1298
  8. ↑ برگرفته از https://www.china.org.cn/
  9. ↑ "خبرگزاری شین هوا" (2007).
  10. ↑ "چاینا دیلی" (2006).
  11. ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1306-1307
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=رسانه_های_چین&oldid=57812»