رسانه ها و وسائل ارتباط جمعی سنگال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۰۳

سنگال دارای رسانه ها و وسائل ارتباط جمعی مجهزی است که بحث و بررسی آن به شرح ذیل است.

جایگاه و نقش رسانه ها

امروز یکی از شاخص های توسعه در هر کشوری دارا بودن توان رسانه و ارتباطات جمعی آن است که کشور سنگال از آن مستثنی نیست. بخش عمده‌ای از برنامه های فرهنگی این کشور از طریق رادیو و تلویزیون سراسری آن پخش می شود. تنوع رسانه ها در این کشور شرایط را برای رشد دموکراسی فراهم کرده است. چشم انداز رسانه‌ای این کشور روی گروه های بزرگ مطبوعاتی زیر متمرکز است:

Walf؛

Sud Communication؛

Avenir Communication؛

Future Médias؛

D-Média ^[۱].

رسانه های ارتباطی

مهمترین وسائل ارتباط جمعی در این کشور رادیو و تلویزیون سنگال(RTS: Radio Télévision sénégalaise) می باشد که یک سازمان عمومی بوده و جهت پخش برنامه های رادیو - تلویزیونی فعال است. این رسانه تقریباً تمام سرزمین سنگال را پوشش می دهد.

رادیو

اولین ایستگاه رادیویی سنگال در اوایل سال 1940( دوران استعمار) ایجاد گردید. فعالیت این رادیو بسیار ساده و محدود بود. سنگال پس از کنیا، سیرالئون و غنا توانست از این فناوری برخوردار شود و از این منظر مقام چهارم در آفریقای سیاه و مقام اول در آفریقای سیاه فرانکوفون را دارد.

رادیو سنگال در سال 1943 موفق شد یک فرستنده 15 کیلو وات را در منطقه هان(Hann) راه اندازی کند. در سال 1950 رادیو داکار توانست روزانه 8 ساعت برنامه رادیویی پخش کند. در سال 1951 رادیو سنگال موفق شد دو شبکه رادیویی به نام های داکار داخلی(DakarInter) و داکار آفریقا( DakarAfrique) را راه اندازی نماید. در سال 1953 رادیو سنگال 17 ساعت در روز برنامه هایی به زبان های ولوف، فُن، سوسو، ماندینکا، باوله و سونینکه پخش می کرد. در سال 1957 استعمار فرانسه به منظور ایجاد ارتباط بین مراکز عمده مستعمرات خود به ایجاد ایستگاه های رادیویی در شهر سن لوئی(سنگال)، ابیجان(ساحل عاج)، باماکو(مالی)، کوناکری(گینه)، کوتونو(بنین) و لومه(توگو) اقدام کرد. ایستگاه رادیویی سن لوئی(که در آن هنگام پایتخت سنگال بود)، از قدرت پخش هشت کیلو وات موج کوتاه و متوسط برخوردار بود.

در سال 1959 ادغام سنگال و مالی در فدراسیون مالی، ایجاد رادیو مالی(RadioMali) را به دنبال داشت. پس از 20 اوت 1960 تاریخ جدایی سنگال از مالی، این رادیو تبدیل به رادیو سنگال(RadioSénégal) با دو ایستگاه شبکه داخلی و شبکه بین المللی گردید.

در سال 1968 سنگال با موج تحول در بافت روستایی و درخواست های آنها برای دریافت برنامه های رادیویی مواجه گردید. در این هنگام دولت سنگال با همیاری یونسکو اقدام به ارائه طرح رادیو روستایی نمود. از 18 فوریه 1968، برنامه شبانه رادیویی به زبان ولوف شش روز در هفته برای جامعه روستایی سنگال تهیه و پخش گردید.

در 4 اکتبر 1973، این دفتر رادیو تلویزیون با رادیو گامبیا در مورد تولید برنامه مشترک مذاکراتی به عمل آورد و طبق آن اولین برنامه در خصوص تاریخ سنگال – گامبیا به زبان محلی ارائه شد. در این برنامه از گزارشگران، تاریخ‌دانان و ساکنان هر دو کشور برای مصاحبه استفاده می شد. همچنین این برنامه های رادیویی همراه با موسیقی و آواز محلی بود. این برنامه پیشرفت بسیار زیادی در رادیو داشت.

قانون شماره 02-92 در 6 ژانویه 1992 شرکت ملی رادیو- تلویزیون سنگال(RTS) را راه اندازی کرد. شبکه های ملی شامل کانال ملی، داکار اف ام(FM) و رادیو سنگال بین المللی است که به زبان های فرانسه، ولوف، پولار، ماندینگ و عربی پخش می شود. کانال اف. ام. (FM) سنگال روی فضای جهانی (world space) نیز پخش می شود. شبکه محلی شامل ار.تی.اس(RTS) است که برنامه هایی نیز به زبان فرانسه پخش می کند و شامل موارد زیر است:

"جوربِل" اف.ام.(Djourbel FM)(1998) 60% به ولوف و 25% به سِرِر؛

"فاتیک" اف.ام.(Fatick FM)(1999)؛

"کا اولاک" اف.ام.(Kaolack FM)(1968) به زبان های گوناگون؛

"کولدا" اف.ام.(Kolda FM)(2000) 50% به پولار و 24% به ماندینگ از ساعت 8 تا 1 صبح؛

"لوگا"(Louga FM) اف.ام.(1999)، از 8 تا 12 شب به ولوف و پولار؛

"ماتام" اف.ام.(Matam FM)(2004). پولار، ولوف در شهر سنت لوئی، موریتانی و مالمی؛

"سنت لوئی اف.ام. "(Saint –Louis FM) نام دیگر آن «صدای شمال» است؛

تامبا اف.ام.(Tamba FM)(1970- 1968)، 30% به مانزینگ 15% به ولوف؛

"توبا" اف.ام..(Touba FM)؛

"تیس اف.ام. "(Thiès FM)(1999) از 7 تا 1 صبح؛

"زی گِن شور اف.ام. "(Ziguinchor FM)(1961).

از ساعت 7 صبح تا 1 صبح گامبیا و گینه بیسائو را نیز پوشش می دهد. ار.تی.اس.(RTS: Radio Télévision sénégalaise)کانال رادیو تلویزیون همگانی ملی سنگال است^[۲].

شبکه های دیگر رادیویی در سنگال عبارتند از:

AFRICA No1, BBC FM, DIAMONO FM, ENERGIE FM, FAGAROU FM, FM TERANGA, OXYJEUNES, PENC MI, RADIO DUNYA, RADIO FASS FM, RTS ,NDEF LENG, RADIO NOSTALGIE DAKAR, RFI,RADIO FUTURS MEDIA, SEPT FM, SOKHNA FM, SUD FM, TEMOIN FM, WALFADGRI FM, LAMP FALL FM.

تلویزیون

تلویزیون سنگال در سال 1963 با کمک یونسکو در چارچوب یک پروژه راهبردی با هدف تولید برنامه های سمعی و بصری، آموزشی و تجهیزات برای آموزش بزرگسالان همچون سواد آموزی تأسیس گردید. پخش برنامه های تلویزیون سنگال از سال 1965 آغاز شد. برنامه های پخش شده عمدتاً در موضوعات بهداشتی و علم تغذیه بود. در سال 1972 به مناسبت آغاز رقابت های ورزشی المپیک در مونیخ آلمان، برنامه های عادی این تلویزیون متوقف شده و فعالیت آن به پخش مسابقات ورزشی متمرکز گردید. این رویداد جهانی ورزشی موجب افزایش در ظرفیت عملیاتی تلویزیون سنگال گردید. در واقع تشکیلاتی با عنوان دفتر رادیو تلویزیون سنگال(ORTS)، دولت را در ایجاد رادیو تلویزیون یاری نمود.

پس از مدتی دو ایستگاه ده کیلو وات در تی یس و یک ایستگاه ده کیلو وات دیگر در تامباکوندا و نهایتاً یک ایستگاه مشابه در سال 1986 در زیگنشور و در سال 1990 در لوگا استقرار یافت. به پشتوانه این پیشینه، رادیو تلویزیون سنگال موفق شد با اتخاذ تصمیمی تعیین کننده به لحاظ نظام اداری، با گذر از مؤسسه‌ای دولتی به شرکتی ملی تبدیل شود. توسعه شبکه پخش برنامه ها، بهبود در حساسیت شیوه های تولید، ایجاد خدمات در کادر جدید و احداث ساختمانی جدید برای رادیو از جمله اقداماتی بوده که در راستای موفقیت این رسانه سنگال به‌عمل آمده است. بخش تولید در رادیو تلویزیون سنگال که قبلاً اداره فنی نام داشت، هم اکنون اداره شبکه، فناوری جدید و توسعه نام دارد.

هم اکنون شش شبکه تلویزیونی سنگالی به نام های(RTS1)،(2STV)،(RDV)،WALF TV)،(SN2)،(Canal Info)) و همچنین شبکه های خصوصی خارجی مثل(Canal horizons)(Senegal)،(Excaf Telecom)،(TV5 Afrique)و کانال تلویزیونی منطقه غرب آفریقا (Ouest TV) در پخش برنامه های تلویزیونی فعالند. شبکه اول تلویزیونی دولت سنگال(RTS1) شبکه سراسری سنگال است که اطلاع رسانی و پخش برنامه در تمامی زمینه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و غیره را انجام می دهد.

شبکه های ماهواره ای

به طور کلی کانال های متنوع محلی، ملی و ماهواره ای- بین المللی در بخش های دولتی و خصوصی هر سال در سنگال افزایش یافته است. به عنوان مثال کانال ار.تی.اس.دو.اس(RTS 2S) یکی از معروفترین کانال های ماهواره‌ای سنگال از سال 2000 در منطقه غرب آفریقا و نیمی از اروپا برنامه پخش می کند. کانال تلویزیونی دو. اس.تی.وی(2s Tv) نیز به صورت کانال ماهواره‌ای از سال 2003 برای کل منطقه‌ی زیر صحرا و اروپا پخش می شود.

اینترنت

سنگال در میان کشورهای آفریقایی یکی از پیشتازان دسترسی به اینترنت است. احمد تاپ(Amadou Top)، شخصیت معرف سنگالی در حوزه انفورماتیک است که دولت سنگال را وارد شبکه‌ی اینترنت کرد و سپس اینترنت را در کشور گسترش داد. بنابراین در ابتدای سال های 1990 که هنوز دنیای شرق به وب جهان گستر (World Wide Web) دسترسی زیاد نداشت، سنگال پیشتاز بود. او شرکت خاص خود آی.تی.آی(ATI) را راه اندازی کرد.

امروز سنگال بالاترین پتانسیل میزان نفوذ در اینترنت در آفریقا را دارد. بعد از آفریقای جنوبی اینترنت سنگال توسعه یافته ترین اینترنت در آفریقا است. در مناطق شهری، کافی نت ها بسیار مجهز هستند و شکاف دیجیتالی هم قوی است. طبق آمار10٪ کشور به اینترنت متصل هستند در حالیکه میزان تجهیزات شامل 5.11٪ کامپیوتر برای 100 درخانواده است. اما موج مداوم تلفن همراه و گوشی های هوشمند مخصوصاً از نوع آندروید سنگال را در بر گرفته است. نزدیک 88٪ خانواده های سنگالی تلفن همراه دارند. در مناطق شهری، کافی نت ها در اغلب خیابان های داکار و هتل ها بسیار مجهز و قابل دسترسند.

اما در مناطق روستایی، قطع متناوب برق و مشکلات زیرساختی باعث شده است که اینترنت در دسترس نباشد پارامتر بعد مورد قیمت بالای دسترسی به اینترنت پر سرعت (ADSL) است که با قیمت فرانسه یکی است. دولت سنگال به طور رسمی به حق انحصار اپراتور قدیمی، "سوناتل"(Sonatel)، در سال 2004 پایان داد. در سال 2007 اپراتور سودانی هم به نام "سوداتل"(Sudatel) مجوز ارائه‌ی خدمات اینترنت پر سرعت (ADSL) تلفن همراه را گرفت. در آفریقای غربی نیز بخش خصوصی، توسعه اینترنت را در دست دارد. از طرف دیگر شرکت کالیفرنیایی گوگل(Google) خیلی فعال در داکار حضور دارد و بهترین اطلاعات را در اختیار آفریقای فرانسه زبان قرار می دهد. احمد تاپ و رصد خانه‌ی او هم با 20 سال سابقه همچنان به فعالیت های خود ادامه می دهد^[۳].

مجلات و نشریات تأثیرگذار فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی

در کنار روزنامه ها، سنگال دارای هفته نامه های متنوع و فعال می باشد مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد.

سوسک آزاد شده(Le Cafard libéré): یک نشریه‌ی ادواری انتقادی که مستقیماً از هفته نامه‌ی مرغابی اسیر(Le Canard Enchaîné) الهام می گیرد. این نشریه در سال 1987 در داکار توسط نشر مؤسسه عمومی(Société Générale) چاپ شد. پخش این هفته نامه ده هزار نسخه است. این هفته نامه با همتای فرانسوی خود بسیار مشابه است: به طور مثال روز چهارشنبه ماکت آنها یکی است(سوسک هایی که جانشین اردک ها می شوند)، موضوعات هم مشابه هستند. کاریکاتوریست معروف آن "آلفونس ماندی"(Alphonse Mendy) است^[۴]؛
احیا(La Révélation): از ماه مارس 2001 شروع به کار کرد. تعداد انتشارات آن به علت مشکلات مادی از 12000 تیراژ به 5000 تیراژ رسید؛
افق نو(Nouvel Horizon): اولین شماره‌ی این هفته نامه در تاریخ 26 ژانویه 1996 چاپ شد. این هفته نامه در ابتدا شامل 28 صفحه و شمارگان اولیه آن دو هزار نسخه بود که این رقم در اوت 1996 به 5000 نسخه در هفته رسید. پس از گذراندن مراحل مختلف از رشد کیفی و کمی در این نشریه، سرانجام در آوریل 2003 تعداد صفحات این هفته نامه به 44 صفحه افزایش یافت؛
"تیوف"(Thiof): در سال 1997 منتشر شد. این نشریه به عنوان اثر دوم مؤسسه‌ی افق نو (Nouvel Horizon) به شمار می رود. بیشتر موضوعات آن زنان، مد و اخبار فرهنگی- سنتی است؛
روزنامه‌ی اقتصاد(Journal de l’économie): تاریخ شروع انتشار این روزنامه 1994 است و هر هفته 3500 نسخه چاپ می کند. موضوع آن اقتصاد است.
صدا(La Voix): از 25 ژوئن 2004 با 4000 نسخه در هفته منتشر کرد؛
مسافرت(Safari): نشریه‌ای انتقادی است که با استفاده از کاریکاتور، عملکرد طبقه‌ی حاکمه و اقشار سیاسی جامعه سنگال را زیر سؤال می برد؛
پزشکی آفریقا(Afrique Médicale): از نام آن مشخص است که مجله‌ای در مورد مسائل پزشکی است؛
آفریقای نو(Afrique Nouvelle): به تحولات جدید سنگال بیشتر می پردازد؛
آمنه(Amina): این هفته نامه بیشتر به مسائل زنان اختصاص دارد؛
ساختن آفریقا(Construire l’Afrique): این مجله بیشتر به مسائل توسعه و صنعت در سنگال اختصاص دارد؛
نامه‌ی جنوب(Le Courrier du Sud): این هفته نامه در کازامانس جنوب سنگال منتشر و بیشتر به مسائل این منطقه می پردازد؛
صدای روزانه(Eco Hebdo): هفته نامه‌ای عمومی است که به مسائل خانواده بیشتر می پردازد؛
گروه سنگال(Équipe Sénégal): این هفته نامه بیشتر به فعالیت های اقتصادی – اجتماعی در سنگال اختصاص دارد. ده ها هفته نامه های دیگری در سنگال به چاپ می رسد که به صورت گذرا نمونه های از اسامی آنها عبارتند از:

"مومساریو"(Momsareew)؛

شمال غرب(Nord Ouest)؛

شب و روز(Nuit et Jour)؛

روزنامه‌ی رسمی جمهوری سنگال(Le journal officiel de la République du Sénégal).

روزنامه ها

جامعه سنگال یکی از جوامع غرب آفریقا می باشد که در آن آزادی مطبوعات در حد مطلوب رعایت می گردد. تعداد نسبتاً زیاد و متنوع روزنامه ها و مجلات در این کشور و دوام و استمرار نشر آنها ناشی از این مهم می باشد. روزنامه ها و مجلات زیادی در این کشور به طبع می رسد. در این قسمت به اسامی مهمترین آنها اشاره می شود:

خورشید(Le Soleil): این روزنامه توسط شارل دو بروتوی(Charles de Breteuil) در سال 1933 جانشین روزنامه‌ی پاریس- داکار شد. این روزنامه در ابتدا هفته نامه و نامش پاریس- داکار بود. سپس در سال 1936 در آفریقای سیاه تبدیل به روزنامه شد. هنگام استقلال سنگال در سال 1961، نامش به صبح داکار تغییر یافت و بالاخره در 20 می 1970 نام خورشید را به خود گرفت. پسر شارل دو بروتوی نیز، میشل دو بروتوی(Michel de Breteuil) در سال 1971 مجله‌ی زن آمینا(Amina) دومین مطبوعه سنگال بعد از استقلال را تحت عنوان "مجله‌ی زن آفریقایی" منتشر کرد^[۵]؛
روزانه جنوب(Sud Quotidien): این روزنامه، روزنامه‌ی اطلاعات است که هر روز چاپ می شود. یک روزنامه‌ی خصوصی است که بیشترین میزان فروش را دارد و متعلق به گروه "ارتباطات جنوب" است. مسائل سیاسی و اجتماعی از موضوعات مهم آن بوده و دارای منابع معتبر است. پخش روزانه‌ی آن بیست هزار جلد است^[۶]؛
صبحگاهی(Wal Fadjiri): این روزنامه در سال 1993 به مناسبت انتخابات قانونی تاسیس شد. در جدیت و استقلال خود بسیار مشهور است. بیشتر روی مسائل سیاسی و رویداد های اجتماعی سرمایه گزاری کرده است^[۷]؛
صبح(Le matin): اولین شماره‌ی آن در سال 1987 منتشر شد. تعداد این روزنامه به پانزده هزار در روز رسیده است و ادعای آزادی و عدم تعلق به جناح های سیاسی دارد. این روزنامه امروز نام خود را به "اخبار مستقیم"(Directe Info) تغییر داده است؛
"آژانس مطبوعاتی سنگالی"(Agence de Presse Sénégalaise) APS: بیشتر به مسائل روزنامه نگاری و روزنامه نگاران اختصاص دارد؛
پیام آور(Le messager): روزنامه‌ای خبری و تحلیلی مسائل سیاسی – اجتماعی است؛
ناظر(L’Observateur): اولین شماره این روزنامه در تاریخ 15 سپتامبر 2003 منتشر و شمارگان آن به 12500 نسخه بالغ می شود که بیشتر خبری – تحلیلی از حوادث روز است^[۸]؛
افق(L’Aurore): روزنامه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است؛
عصر آفریقا(le Temps de l’Afrique): این نشریه بیشتر به مسائل جوانان اختصاص دارد؛
بیست و چهار ساعت زمان(24 heures chrono): نیز نشریه‌ای خبری – تحلیلی از حوادث روز سنگال است؛
اَلآن(L’Actuel): در سال 2001 شروع به کار و روزانه 10000 نسخه چاپ می کند. روزنامه‌ای خبری - سیاسی است؛
"آز"(L’As): یکی دیگر از روزنامه های پر تیراژ در سنگال می باشد. که با دید تحلیلی اخبار را انعکاس می دهد؛
پست چی(Le Courrier): این روزنامه نیز به درج اخبار و تحلیل های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می پردازد؛
رویداد روز(l’Événement du jour): بیشتر به درج اخبار و حوادث اجتماعی- فرهنگی اقدام می کند؛
"فراسک کوتی دین"(Frasques Quotidien): این روزنامه نیز به درج اخبار و تحلیل های سیاسی اجتماعی می پردازد؛
اخبار هفت روز(Info 7): این روزنامه 12 اکتبر 1998 انتشار خود را آغاز کرد و تعداد شمارگان آن به 10 هزار نسخه در روز رسیده است؛
"پیک"(Pic): نیز با تیراژ محدود به درج اخبار و رویدادها می پردازد؛
نقطه(Le point): این روزنامه در سال های اخیر به صورت رنگی و با تیراژ رو به گسترش به یک روزنامه تراز اول و پر مخاطب تبدیل شده است؛
کنایه(La pointe): این روزنامه با روش نقد و طنز به درج اخبار و تحلیل ها اقدام می کند؛
مردمی(Le populaire): اولین شماره‌ی این روزنامه در سال 1999 چاپ و تیراژ این روزنامه هم اکنون 30000 نسخه در روز می باشد. بیشتر به اخبار و مسائل سیاسی می پردازد که 85% فروش دارد؛
روزنامه(Le journal): از ماه اوت 2004 افتتاح و روزی 3000 نسخه اطلاع رسانی می کند؛
"کُچ"(KOTCH): نیز از روز نامه‌ای خاصی از که بیشتر قشر فرهنگی مخاطب آن هستند؛
" اِسکوپ"(Scoop): این روزنامه از 6 مارس 2001 منتشر شد و وابسته به روزنامه‌ی "لو سولِی" روزنامه ا ی خبری – اجتماعی است؛
"تاکسی"(Taxi): در سال 2002 شروع به کار کرد، اخبار را به صورت کلی بیان می کند و 5000 نسخه در روز چاپ می کند؛
آتشفشان،(Le Volcan): این روزنامه نیز با دید نقد و انتقاد به درج اخبار و رویداد ها می پردازد؛
جنوب(Le Sud): این روزنامه خبری نیز در سال 1993 به مطبوعات سنگال پیوست و روزی 10000 نسخه چاپ می کند؛
اعلامیه(Tract): بیشتر با درج آگهی همراه با اخبار و تحلیل های آن در سنگال فعال است؛
شب داکار(Dakar Soir): این روزنامه عصر داکار است که جنیه مختلف خبری و تحلیلی از مسائل و ریدادها را در این کشور انعکاس می دهد.

ماهنامه ها

این کشور از ماهنامه های متنوع و غنی نیز برخوردار می باشد که از میان ماهنامه ها و نشریات ادواری در حال انتشار سنگال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جایگاه آفریقا(Afrique Tribune) که بیشتر به مطالعات منطقه آفریقا اختصاص دارد؛
دموکراسی(Démocratie) ماهنامه‌ای فعال در زمینه ترویج مبانی، اندیشه و فعالیت های دمکراتیک قلم می زند؛
گریسین(Gresen)یک ماه نامه فعال در زمینه تحولات سیاسی – اجتماعی است؛
روز(Le Jour) بیشتر به فعالیت های خانوادگی و زنان در جامعه سنگال می پردازد؛
تاکساو(Taxaw) ماه نامه‌ای اقتصادی – اجتماعی در سنگال است؛
چرخان(Tournant) ماهنامه‌ای است که در حوزه صنعت و تجارت قلم فرسایی می کند؛
واحد(Unité) ماه نامه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است؛
عملکرد اسلامی(Action Islamique) ارگان فعال همبستگی اسلامی در سنگال است؛
چهار راه جمهوری(Carrefour Républicain) یک ماه نامه عمومی است که به مباحث سیاسی – اجتماعی اختصاص دارد؛
مبارزه برای سوسیالیسم(Combat pour le socialisme) وابسته به ارگان مرکزی کمیته های حامی حزب (سوسیالیسم PS) در سنگال است؛
دان دوول(Daan Doole) وابسته به حزب استقلال و کار می باشد؛
فاگارو(Faggaru) ارگان لیگ دموکراتیک/جنبش برای حزب کار است؛
تکلیف(Le devoir) ماه نامه اطلاعات عمومی است؛
اصلاح گر(Le Rénovateur) ارگان حزب دموکراتیک سنگال می باشد؛
حامی(Le soutien) ارگان اطلاعات کمیته‌ی حامی "عبدو دیوف کوزاپاد"(COSAPAD Diouf(Abdou است؛
جهش(Le Sursaut) ارگان جنبش ملی جوانان سوسیالیست است و مواضع آنها را انعکاس می دهد؛
شاهد(Le Témoin) ماه نامه‌ای اقتصادی – اجتماعی است؛
وحدت برای سوسیالیسم(Unité pour le socialisme) ارگان مرکزی حزب سوسیالیست است؛
علاوه بر این(Tout au plus) مجله‌ی توسعه و تجارت است؛
واقعیت(Vérité) به مباحث سیاسی، آموزشی و اطلاعات عمومی اختصاص دارد؛
هارماتان(Harmattan) این نشریه هر دو هفته یک بار در شهر تی یس چاپ و در سراسر سنگال منتشر می شود، اغلب موضوعات آن سیاست داخلی و خارجی است و از ژوئیه 2004 شروع به کار کرد؛
خصائید(Khassaides) این نشریه متعلق به فرقه‌ی مریدیه است و بیشتر به مسائل مذهبی پرداخته است؛
پیام(Le Message) این نشریه هر دو هفته یک بار با شمارگان 10000 نسخه چاپ می شود. سال اولین انتشار آن 2002 است بیشتر به مبحث اجتماعی - اخلاقی اختصاص دارد؛
بیداری(Assahwa) نشریه‌ای اسلامی و فرهنگی است که هر دو هفته یک بار چاپ می شود؛
دیدگاه(Vision) ماه نامه‌ای انتقادی – اجتماعی است؛
روز(Le Jour) ماه نامه‌ای اجتماعی – اقتصادی است^[۹].

به این عناوین باید مجلات ورزشی، زنان، تفریحی و جوانان که بسیار مورد استقبال مردم هستند را هم اضافه کرد.

پاریس- مسابقه(Paris-Match) این مجله‌ی ورزشی شامل اخبار، گزارش ها و عکس های ورزشی است و بیشتر به مسابقات بین المللی خصوصا آنهایی که تیم های سنگال در آن شرکت نموده می‌پردازد؛
ورزشگاه ها(Stades) مربوط به اخبار ورزشی است و در ژانویه 2003 شروع به کار کرد. بالاترین تعداد شمارگان یعنی 25000 نسخه در بین دیگر روزنامه ها است؛
شیرها(Lions) این هفته نامه‌ی ورزشی بین ده تا پانزده هزار نسخه در هفته به چاپ می رسد. بیشتر به گزارش های ورزشی از قهرمانان ورزشی سنگال اختصاص دارد.

مجله‌ی ادبی

اِتیوپیک(Ethiopiques): این مجله هر شش ماه یک بار چاپ می شود. موضوعات این مجله ادبیات و فلسفه‌ی آفریقای سیاه است که در سال 1975 توسط سدار سنگور ایجاد شد.
فهرست سایت های برخی از روزنامه ها و مجلات آفریقایی:

Walf fadjiri - L'aurore

http://www.walf.sn/؛

Sud online

http://www.sudonline.sn/؛

Pour lire pas lu

http://www.homme-moderne.org/plpl/؛

Webdo

http://www.webdo.ch/؛

Transfert

http://www.transfert.net/؛

Mag On-Line(Le)

http://www.mag-online.net/؛

Caraïbes Webdo

http://www.caraibes-webdo.net/؛

Granma

http://www.granma.cu/frances/index.html؛

Todoweb

http://www.todoweb.net/.

خبرگزاری ها

رسانه ها از جمله خبرگزاری ها در سنگال با دیگر کشورهای آفریقایی به صورت همکار و بعضا مشترک کار می کنند. خبرگزاری های این کشور به صورت مستقل از دولت کار می کنند. از جمله مهمترین آنها آژانس خبرگزاری سنگال(Agence de Presse Sénégalaise :APS) می باشد. تشکیلات مستقلی که در سال 1959 تاسیس شد. مهمترین خبرگزاری این کشور است که دیگر خبرگزاری های جهان برای اخبار این کشور از آن نقل قول می کنند. پس از آن آژانس خبری آفریقا(APA: Agence de Presse Africaine) است که مقر آن در داکار و اخبار را به فرانسه و انگلیسی منتشر می کند. در این کشور خبرگزاری های خصوصی غیر مهمی نیز در دوره هایی نیز شکل گرفته و بنا به دلائل و مشکلات مالی - اداری تعطیل شده اند.

دفاتر خبرگزاری سنگالی و خارجی فعال در سنگال عبارتند از:

دفاتر خبرگزاری سنگالی:

اداره ارتباطات؛
شورای عالی سمعی بصری؛

آژانس خبرگزاری سنگال( APS).

دفاتر رادیوها و خبرگزاری های خارجی:

دفتر خبرگزاری فرانسه(AFP)؛

سرویس خبرگزاری الجزایر؛

خبرگزاری مغرب عربی؛

آژانس خبری آفریقایی(پانا پرس)؛

خبرگزاری مطبوعات بیگانه؛

رادیو بین المللی فرانسه(RFI)؛

دفتر خبرگزاری چین نو؛

آفریقا شماره یک؛

دفتر خبرگزاری اسپانیایی(ETE)؛

نیویورک تایمز؛

آسوشیتد پرس(AP)؛

اتحادیه رادیو تلویزیون آفریقا(URTNA)؛

دفتر اطلاعات رسانی پان افریکن(پانا پرس)؛

ماهنامه بین المللی آفریقا( Africa International). دفتر مرکزی این ماهنامه در پاریس است و حدود ده نمایندگی در نقاط مختلف آفریقا دارد و به انتشار اخبار مربوط به آفریقا می پردازد؛

خبرگزاری رویترز؛

رادیو کانادا(CBC)؛

خبرگزاری سوئیس تلگراف(ATS)؛

نشریات فرانسوی( L’Express) ,(La Croix) ,(la Tribun)؛

دفتر خبری آنگولا؛

شبکه پنج تلویزیون فرانسه(TV5)؛

آژانس خبری(syfia international)^[۱۰].

کتاب

کشور سنگال با توجه به نقش فرهنگی که از گذشته در حوزه فرانسه زبانی داشته یکی از کشور های فعال در نشر کتاب می باشد. ناشران این کشور سالیانه بعضاً صدها عنوان کتاب در حوزه های مختلف تخصصی به طبع می رسانند. بعضی از این ناشران با همکاری ناشران فرانسوی و بعضاً دیگر ناشران آفریقایی به چاپ کتاب اقدام می کنند. تجلی این فعالیت ها عمدتا در نمایشگاه بین المللی کتاب داکار که دو سال یکبار برگزار می شود قبل مشاهده می باشد.

پس از بررسی های به عمل آمده، آمار دقیقی از مرکز یا محلی که میزان انتشار کتاب سالیانه را در این کشور مشخص کند در دسترس نبود، ولی ناشران در سایت های مخصوص خود آمار کتاب های چاپ شده‌ی ویژه‌ی خود را ارائه داده اند که به ذکر چند نمونه از آن می پردازیم.

نشر "هارماتان"(Harmattan) که در سنگال بهترین خانه‌ی نشر شناخته شده و در سال 2013 جایزه‌ی بهترین خانه‌ی نشر را از آن خود کرده تاکنون 7507 کتاب، 190 مجله و 140 ویدئو را چاپ کرده است. در سپتامبر 2014 این خانه‌ی نشر 88 کتاب چاپ کرد؛

سایت "خواندن زنان نویسنده و ادبیات آفریقایی" تعداد کتاب در سال 2013 توسط زنان را 42 مورد و تعداد ترجمه کتاب را 7 مورد چاپ کرده است. در سال 2010 چاپ 65 عدد کتاب و 6 عدد ترجمه بوده است^[۱۱]؛

خانه‌ی نشر "نشرهای جدید آفریقایی سنگال"(NEAS: les Nouvelles Éditions africaines du(Sénégal که در سال 1989 تأسیس شد تاکنون 100 تیتر در کاتالوگ های خود و بیست نو آوری در سال داشته و تا کنون 72 عدد کتاب چاپ کرده است^[۱۲]. از این آمار در مجموع می توان مطرح کرد در این کشور سالیانه حدود 500 کتاب به چاپ می رسد.

در سال 1989 گروهی متشکل از ده نفر سنگالی تحت عنوان "گروه مبتکر برای ارتقاء کتاب ها به زبان ملی"(GIPLLN: Groupe d'initiative pour la promotion des livres en langue nationale) برای ارائه متون به زبان های ملی سنگالی و دسترسی آسان به آن در مراکز سواد آموزی تأسیس شد. اما به دلیل کمبود امکانات قادر نبودند آن‌را به تنهایی اداره کنند، بنابراین، این گروه به یک مؤسسه در آمریکا به نام کانون "آرد" (ARED) ملحق شد. کانون "آرد" (ARED) به معنی "ارتباطات تحقیقات و آموزش برای توسعه" است،(ARED: associées en recherche et éducation pour le développement). به طور متوسط این کانون در هر سال ده تیتر جدید و هشت چاپ مجدد ارائه می کند. طبق آمار بانک جهانی در سال 2001، این خانه نشر هر ساله بین 30.000 تا 50.000 حجم فروش با 168 تیتر دارد. این کانون 92% آثار خود را(کتب درسی، کتاب های دیگر، ترجمه و...) به زبان های ملی چاپ می کند. 95% فروش آن در سنگال و ما بقی به خارج از کشور صادر می شود. 75% در آمد آن نیز از طریق فروش کتاب تأمین می گردد.

آمار ارائه شده در خصوص محصولات "آرد" (ARED) در سال 2001 به شرح زیر است:

سری سواد آموزی: 11 تیتر؛

سری برنامه ریزی و رهبری: 10 تیتر؛

سری جامعه مدنی که هدف آن ارتقاء آموزش های لازم جهت رشد است: 14 تیتر؛

سری سلامت: 5 تیتر؛

سری اطلاعات علمی و فنی: 7 تیتر؛

سری مذهب: 6 تیتر.

این کانون تا کنون کتاب هایی به زبان فرانسه با 12 تیتر و به زبان های دیگر محلی با 18 تیتر ارائه کرده است^[۱۳].

مجموعه شعرهای لئوپولد سدار سنگور(1961) و "پیشینه‌ی تمدن های سیاه"(1967) اثر شیخ آنتا دیوپ و "نامه‌ای بسیار طولانی"(1979) اثر" مریما با" بیشترین میزان چاپ را در این کشور داشته است.

نشر هارماتان تا کنون 41991 کتاب؛ 23388 مقاله؛ 36190 کتاب الکترونی؛ 921 مجموعه؛ 1821 مجله و 1840 ویدئو چاپ کرده است.

نمونه های از کتاب های چاپ شده در پنج سال اخیر در سنگال توسط بعضی از نویسندگان را می توان به شرح ذیل معرفی نمود.

کتاب داستان "کانور فابین"(Kanor Fabienne) با عنوان " به خطر انداختن" است که در سال 2014 توسط انتشارات مارتینیک سنگال چاپ شده است.
کتاب شعر "آلما نِگرا"(Alma Negra) تحت عنوان " بوهای زیان آور" است که در سال 2013 نشر هارمتن سنگال آن‌ را به چاپ رسانده است.
کتاب داستانی "دیام بونانه" و همکاران(Bonane Diagne) تحت عنوان " ریسنده عشق" است که توسط نشر هارمتن در سال 2013 در سنگال چاپ شده است.
کتاب داستان بلند دیوم فاتو(Diome, Fatou) تحت عنوان "بزرگ شدن غیر ممکن" که توسط نشر فلاماریون چاپ شده است.
کتاب شعر از فامیو کامارا مام(Famew Camara, Mame) تحت عنوان " اگر دور اگر نزدیک" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2013 چاپ شده است.
کتاب داستان بلند کودیالو ربیا(Coddiallo, Rabia) تحت عنوان " عشق های وحشی، زیبای گناهکار" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2012 چاپ شده است.
کتاب داستان بلند "انجای کانجی ووره"(Ndiaye Kandji, Wore) تحت عنوان " ما مجرمیم" که توسط نشر فونیکس بین الملل در سنگال سال 2011 چاپ شده است.
کتاب شعر "فای فاتو یلی واردینی"(Faye, Fatou Yelly Wardini) تحت عنوان " زباله دان های امید" که توسط نشر پان افریکن سنگال در سال 2009 چاپ شده است.
کتاب شعر "ساو دیه آدما"(Sow Diey, Adama) تحت عنوان " اشعار زمان هایی که گذشت" که توسط نشر سینیانم سنگال در سال 2009 چاپ شده است. و... ^[۱۱].

مراکز نشر

مؤسسات انتشاراتی شامل دو بخش دولتی و خصوصی می شوند:

ناشران دولتی: ناشران دولتی مانند شرکت مطبوعات، انتشارات و چاپخانه‌ی ملی سنگال.

(Société Sénégalaise de Presse et de publications-Imprimerie nationale(SSPP)

ناشران خصوصی: ناشران خصوصی عمده در این کشور شامل موارد زیر می شود.

انتشارات آفریقا(Africa Editions)؛
آژانس توزیع نشریات(Agence du Distribution de Presse)؛
مرکز آفریقایی و پویانمایی و تبادلات فرهنگی(Centre Africain d’Animation et d’Échange Culturels)؛
انتشارات خودیا(Éditions Khoudia)؛
انتشارات آفریقای روشن(Éditions Clairafrique)؛
انتشارات مدارس جدید آفریقایی(Éditions des Ecoles Nouvelles Africaines)؛
انتشارات قضایی آفریقا(Éditions Juridiques Africaines)؛
انتشارات سه رودخانه(Éditions des Trois Fleuves)؛
انتشارات جهان سوم(ENDA- Tiers Monde Éditions)؛
چاپخانه‌ی بزرگ آفریقایی(Grande Imprimerie Africaine)؛
مؤسسه‌ی بنیادی آفریقای سیاه(Institute fondamental d’Afrique noire(IFAN) Cheikh Anta)؛
انتشارات نوین آفریقایی سنگال(Nouvelle éditions africaines du Sénégal(NEAS))؛
"پِر آنخ"(Per Ankh)؛
شرکت آفریقایی نشر(Société africaine d’édition)؛
ناشران کوچکی مانند: نشر "ماکیلین"(Maquilien)؛ نشر "خَدیمول مصطفی"(Khadimoul Moustapha)؛ "اکزامال"(Xamal)؛ "ساوان کومونیکاسیون"(Savane Communication)؛ کتاب جهان(Le livre Universel)؛ سیاه پست بین المللی(Le nègre internationale)؛ "پاپیروس"(Papyrus)؛ "کالاما"(Kalaama)؛ "سالا اِ ماسالا"(et Sala Massala)؛ آتش دشت(Feu de brousse)؛ نشر "فالیا"(Falia Editions) از دیگر ناشران در این کشور هستند.
"حضور آفریقایی"(Présence africaine) خانه نشر و مجله‌ی حضورآفریقایی در سال 1947 توسط "علیون دیوپ"(Alioune Diop) شروع به کار کرد. در سال 1949 یک کتابفروشی در محله‌ی "لاتَن"(Latin) در پاریس احداث نمود. امروز "کریستیان دیوپ"(Christiane Diop) مسئولیت این خانه‌ی نشر را به عهده دارد.(Léopold Sédar Senghor, 1996: 250) لازم به ذکر است که تعداد زیادی از آثار ادبی سنگال در خانه‌ی نشر " حضور آفریقایی "(Africaine Présence) چاپ می شود که واقع در پاریس است^[۱۴].
نشر جدید آفریقایی(NEAS:Les Nouvelles éditions ivoiriennes) این خانه‌ی نشر از سال 1972 تا 1988 فعال بوده است. لئوپولد سِدار سَنگور این خانه‌ی نشر را در سال 1972 تأسیس کرد. نشر جدید آفریقایی در سال 1988 منحل شد. انتشارات جدید ساحل عاج(NEAS:Les Nouvelles éditions ivoiriennes) مسئولیت بخشی از نشر جدید آفریقایی را به عهده گرفت. به موازات آن انتشارات جدید آفریقایی سنگال شروع به کار کرد. نشر جدید آفریقایی رمان ها و آثار ادبی کودکان، کتاب ها، رساله ها، دایره المعارف ها و غیره را چاپ می کرد^[۱۵].
کتابخانه‌ی دانشگاه داکار انتشارات خاص خود را دارد. این انتشارات به صورت ادواری اولین کاتالوگ خود را در سال 1962 چاپ کرد. موضوعات آن در زمینه‌ی اقتصادی، حقوقی و علوم انسانی است^[۱۶]. اغلب دانشکده های این دانشگاه مجلات خاص خود را دارا هستند.

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Carayol.( 2012)
↑ Tudesq, A. (2002). L’Afrique parle, l’Afrique écoute: les radios en Afrique subsaharienne. Dakar, Senegal: Karthala.
↑ Tilouine, J. (2010). Une histoire de l’Internet au Sénégal. Centre Culturel Régional. Retrieved May 23, 2010, from: Gindik@hotmail.fr
↑ Ngom, F. (2002). Les variables sociolinguistiques dans le journal satirique sénégalais, Le Cafard Libéré. The French Review, 75(5). Dakar, Senegal.
↑ Sidimi, A. (1984). «Dakar Matin» et «Le Soleil» face aux coups d’Etat militaires en Afrique occidentale depuis 1965. (Mémoire de DEA), Université Cheikh Anta Diop, Dakar, Senegal.
↑ Coumba-Diop, M. (2003). Le Sénégal à l’heure de l’information: Technologies et société. Karthala; United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD).
↑ Mattes, H. (1989). Die islamistische Bewegung des Senegal zwischen Autonomie und Aussenorientierung: Am Beispiel der islamistischen Presse “Études Islamiques” und “Wal Fadjri”. Hambourg: Ed. Wuqûf.
↑ Bouzerand, J. (1967). La presse écrite à Dakar, sa diffusion, son public. (Thèse de 3e cycle). Université de Dakar.
↑ دفتر مطالعات سیاسی بین المللی. (1387). سنگال. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
↑ Continent Afrique.( 2016).10
↑ ^۱۱٫۰ ^۱۱٫۱ Lire les Femmes Ecrivains et les littératures africaines.livres publiés en 2014, page consultée le 11/06/ 2013 retrieved from: http://aflit.arts.uwa.edu.au/femec2013
↑ Les Nouvelles Éditions Africaines. (2013). Page consultée le 23/06/2013 retrieved from: http://www.africultures.com
↑ Fonata, R. (2003). L’édition au Sénégal: Bilan et perspectives de développement. (Mémoire), DCB 12.
↑ Howlett, J. (1977). Index alphabétique des auteurs et index des matières de la revue “Présence Africaine”. Paris: Présence africaine.
↑ Salon International du Livre d'Abidjan, Edition en côte d'ivoire. (2008). page consultée le 4 /03/ 2012 retrieved from: http://www.rezoivoire.net/Litteratures/salon_inter.php
↑ Université de Dakar. (1965). État des périodiques conservés à la bibliothèque de l’Université: Droit et lettres. Sciences économiques et sciences humaines. Dakar: Université Cheikh Anta Diop.

منبع اصلی

بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401). جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار).

نویسندگان مقاله

محمدعلی بصیری و ریحانه فتحی پور

[1] Carayol.( 2012)

[2] Tudesq, A. (2002). L’Afrique parle, l’Afrique écoute: les radios en Afrique subsaharienne. Dakar, Senegal: Karthala.

[3] Tilouine, J. (2010). Une histoire de l’Internet au Sénégal. Centre Culturel Régional. Retrieved May 23, 2010, from: Gindik@hotmail.fr

[4] Ngom, F. (2002). Les variables sociolinguistiques dans le journal satirique sénégalais, Le Cafard Libéré. The French Review, 75(5). Dakar, Senegal.

[5] Sidimi, A. (1984). «Dakar Matin» et «Le Soleil» face aux coups d’Etat militaires en Afrique occidentale depuis 1965. (Mémoire de DEA), Université Cheikh Anta Diop, Dakar, Senegal.

[6] Coumba-Diop, M. (2003). Le Sénégal à l’heure de l’information: Technologies et société. Karthala; United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD).

[7] Mattes, H. (1989). Die islamistische Bewegung des Senegal zwischen Autonomie und Aussenorientierung: Am Beispiel der islamistischen Presse “Études Islamiques” und “Wal Fadjri”. Hambourg: Ed. Wuqûf.

[8] Bouzerand, J. (1967). La presse écrite à Dakar, sa diffusion, son public. (Thèse de 3e cycle). Université de Dakar.

[9] دفتر مطالعات سیاسی بین المللی. (1387). سنگال. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.

[10] Continent Afrique.( 2016).10

[:0-11] ۱۱٫۰ ^۱۱٫۱ Lire les Femmes Ecrivains et les littératures africaines.livres publiés en 2014, page consultée le 11/06/ 2013 retrieved from: http://aflit.arts.uwa.edu.au/femec2013

[12] Les Nouvelles Éditions Africaines. (2013). Page consultée le 23/06/2013 retrieved from: http://www.africultures.com

[13] Fonata, R. (2003). L’édition au Sénégal: Bilan et perspectives de développement. (Mémoire), DCB 12.

[14] Howlett, J. (1977). Index alphabétique des auteurs et index des matières de la revue “Présence Africaine”. Paris: Présence africaine.

[15] Salon International du Livre d'Abidjan, Edition en côte d'ivoire. (2008). page consultée le 4 /03/ 2012 retrieved from: http://www.rezoivoire.net/Litteratures/salon_inter.php

[16] Université de Dakar. (1965). État des périodiques conservés à la bibliothèque de l’Université: Droit et lettres. Sciences économiques et sciences humaines. Dakar: Université Cheikh Anta Diop.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]