تئاتر در دانشگاه يرموک اردن

از دانشنامه ملل

فعالیت تئاتر در دانشگاه یرموک از سال‌های نخست با ارائه‌ی تئاترهایی شروع شد که غالبا گروه زبان انگلیسی به زبان اصلی و گروه امور دانشجویی ارائه کردند، هم چنین شامل نمایش‌های تجربی آکادمیکی بود که توسط گروه هنرهای زیبا و تعدادی نمایش که با تلاش بعضی از دانشجویان علاقه مند ارائه گردید. گروه زبان انگلیسی دانشگاه در کوشش برای نمایش تئاتر پیشتاز بود و دلیل این برتری حضور تعدادی از اساتید پرشور و شوق در تئاتر بود؛ برجسته‌ترین آن‌ها ایان کرذرز بود که در گروه زبان انگلیسی و سپس در گروه هنرهای زیبا فعالیت می کرد. این استاد نُه نمایش از تئاترهای جهانی را ارائه کرد؛ خانه‌ی برناردا آلبا نوشته‌ی لورکا 1979م، کاترین کائولین نوشته‌ی ییتس در سال 1979م، جنگنده‌ی فانتزی تالیف شون اوکسی در سال 1980م، باغ آلبالو نوشته‌ی چخوف در سال 1980، دشمن مردم نوشته‌ی هنریک ابسن در سال 1981م، هملت اثر شکسپیر در سال 1982م، آنتیگونه تالیف سوفوکلیس در سال 1982م و در آخر تئاتر چشم به راه گودو نوشته‌ی ساموئل بکت در سال 1982م.

این نمایش‌ها از آن جهت اهمیت دارد که نمایشنامه‌های جهانی مشهوری بودند که به زبان انگلیسی به نمایش در می‌آمدند و برای استفاده دانشجویان شرکت کننده در نمایش و کسانی که تحصیلات تکمیلی‌شان را ضمن این تئاترها کامل کردند، مفید بود؛ مانند لینا التل و زین غنما، اما در بهبود وضعیت تئاتر ملی در اردن سهم چندانی نداشتند جز تاثیر عملی آن در بهره مندی شرکت‌کنندگان و برخی تماشاگران که مسلط به زبان انگلیسی بودند. گروه امور دانشجویی تئاترهای بسیاری ارائه کرد که در مطالعه‌ی تاریخ عربی بسیار مفید بود و اجرای آن‌ها با نگاهی جدید انجام می‌گرفت؛ این نمایش‌ها را کارگردان اردنی به نام دلقمونی، عضو موسسان انجمن نمایشنامه نویسان اردن، کارگردانی کرد و بر آن‌ها نظارت داشت؛ از مهمترین این نمایش‌ها: النوادر 1980م، البخلاء 1982 و اشعب 1986م می‌باشد.

علاوه ‌بر این آثار که به تاریخ توجه داشت، دلقمونی تعدادی از کارهای محلی و عربی و جهانی را به گروه امور دانشجویی ارائه کرد؛ از جمله: الطریق الی بیت المقدس نوشته‌ی دکتور ابراهیم السعافین 1980م، یوم الیرموک اثر حسن ناجی در سال 1980، داستان باغ وحش تالیف ادوارد آلبی سال 1982م، استاد خلیفه بیک برگرفته از نمایشنامه‌ای از نویسنده‌ی ایتالیایی به نام باینولی در سال 1984م، اتاق از آثار‌هارولد پینتر سال 1984م، حصحص الحبوب اثر حکیم در سال 1984م، المفتاح اثر نویسنده‌ی عراقی یوسف العانی 1986م، به اضافه‌ی تعدادی از تئاترهای کودک که تمامی نوشته‌ی حسن ناجی بود؛ مانند افتح یا سمسم 1981م، السندباد و الساحر در سال 1981، العصفور التائب 1984م و الامانــه در سال 1985م.

دلقمونی این نمایش‌ها را در راستای تلاش برای هماهنگی با حرکت عربی در جستجوی تئاتر اصیل عربی و به منظور غنی‌سازی فعالیت دانشگاهی و ارائه کارهای جدید، با حفظ هویت نمایش عربی ارائه کرد. او همچنین به نمایش کودک و اجرای نمایش‌ها در دانشگاه و مدرسه‌ی نمونه‌ی وابسته به آن، با آگاهی از ضرورت تمرین آموزش جوانان اهتمام ورزید.

شاید بارزترین چیزی که دانشگاه یرموک را در پشتیبانی فعالیت تئاتر اردن سهیم می‌دارد، آموزش آکادمیک هنرهای نمایشی و ادبیات درام به کادرهای شایسته، گسترش کار تئاتر در سطح ملی و جهان عرب، گسترش توانایی‌ها با آموزشی معقول و آگاهی کامل و مناسب در همه‌ی جنبه‌های تئاتر، از طریق بخش تئاتر گروه هنرهای زیبا در دانشگاه است. هم چنین این گروه در اجرای تعدادی از نمایش‌ها سهیم است که اساتید گروه بر آن نظارت داشتند؛ برخی از این اجراءها از عنایت قابل توجه دانشگاه یرموک و مردم اردن در خارج از دانشگاه بهره برد؛ از برجسته‌ترین نمایش‌های این گروه: ئتاتر هملت 1982م، بازداشت شدگان از آثار کنت براون و کارگردانی فرید العبودی در سال 1983م، شاطیء الزیتون به نویسندگی و کارگردانی عبد الرحمن عرنوس 1985م، قبل الطبع از آثار علی سالم و کارگردانی زین غنما در سال 1986م، پل آرتا تالیف ثیوتوکسا و کارگردانی غسان حداد 1987م و رحمــه زوجــه لا مثل لها به نویسندگی و کارگردانی عبد الرحمن عرنوس 1987م بود.

این تئاترها، به دلیل ارزش هنری، روش‌های اجرایی، اسلوب‌های بازیگری و گوناگونی سبک‌ها شهره شدند، گرچه خالی از فلسفه‌ای یکنواخت یا نگاهی همسو با تلاش‌های مختلف در همه‌ی جوانب تئاتر بودند و تلاشی کافی در جهت هماهنگی آن با حرکت کلی عربی در نوآوری‌های تئاتر از نظر صورت و مضمون در آن‌ها دیده نمیشد؛ به جز تئاتر رحمــه که پیشتر کارگردانی عرب، به نام عبد الرحمن عرنوس آن را در مصر ارائه کرده بود[۱].

نیز نگاه کنید به

هنر اردن؛ تاریخ هنر اردن؛ تئاتر و هنرهای نمایشی اردن؛ خانواده تئاتر اردن

کتابشناسی

  1. لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)