معماری در ساحل عاج
در ساحل عاج طیف گسترده‌ای از بناهای تاریخی، منتسب به سنن بومی و مذهبی وجود دارد؛ به طور کلی، معماری و بناهای تاریخی این سرزمین در سه حوزه قابل ملاحظه و دسته‌بندی است:
- «معماری دوره استعمار»؛
- «معماری روستایی»؛
- «معماری اسلامی».
جلوه‌های معماری استعماری، به ویژه در پایتخت قدیمی این کشور، یعنی گراند بسام، به چشم می‌خورند که از آن میان می‌توان به قصر حاکم اشاره کرد که در واقع، اولین مقر حاکمان فرانسوی این سرزمین بوده است.[۱] از دیگر بناهایی که در این شهر قابل‌ذکرند، خانه‌های «وارله» (Varlet) و «گانامه» (Ganamet) هستند که در گذشته‌های دور، به بازرگانان معروفی تعلق داشته‌‌اند و در معماری آن‌ها، از مصالح بومی استفاده شده است. این سکونتگاه‌ها در زمره معماری روستایی جای می‌گیرند و به ویژه از جهت نوع مصالحی که در ساخت آن‌ها به کار رفته و نیز اشکال گوناگونی که از یک قوم به قوم دیگر پیدا می‌کنند، قابل توجه هستند.
در شهر ابیجان، به ویژه می‌توان به معماری خاص و زیبای «کلیسای سن-پل»، در کنار معماری چشم‌نواز «آرامگاه ماریال» (Sanctuaire Marial) اشاره کرد. این بنای اخیر که به مریم مقدس اهدا گردیده، از زیارتگاه‌های مهم کاتولیک‌ها به‌‌شمار می‌رود. ساختمان اصلی کلیسای جامع سن-پل، به‌‌دست یک معمار ایتالیایی به نام آلدو اسپریتو طراحی شده است؛ ولی اجرای آن با پیر فخوری، معمار مسیحی لبنانی-ساحل عاجی بوده است. این کلیسا، به طور کامل، بدون ستون و با استفاده از تکنولوژی کابل ساخته شده است. کابل‌های سقف بنا به سازه‌ای عظیم و صلیبی‌شکل متصل می‌شوند که به طور نمادین، به عیسی مسیح(ع) اشاره دارند که درحال به دوش کشیدن بار گناهان انسان‌هاست.
در یاموسوکرو باید معماری کلیسای «نوتردام دو لَپِه» (Notre Dame de la Paix) (بانوی مقدس صلح) را نام برد که در سال 1990، به دست پاپ ژان پل دوم تقدیس شد و فضای آن و محیط پیرامونش، به دولت واتیکان اهدا گردید. این کلیسا، ساختمان بسیار بزرگ و باشکوهی دارد و با احتساب محوطه اطرافش، می‌تواند تا حدود دویست‌هزار نفر را در خود جای دهد؛ از این‌رو هم به لحاظ وسعت و هم بلندی، از بزرگ‌ترین بناهای مذهبی جهان محسوب می‌شود. معمار این کلیسا هم پیر فخوری است. در تزئینات شیشه‌های رنگی داخل بنا، تصویر این معمار لبنانی و تصویر هوفوئه بوآنی، به طور زیرکانه‌ای در کنار تمثیل‌های حواریون و قدیسان مسیحی، قرار دارد. طرح گنبد این بنا، از کلیسای جامع سن پیر رم الهام گرفته شده است. از دیگر بناهای معروف و چشمگیر، می‌توان از «بنیاد فلیکس هوفوئه بوآنی» برای صلح یاد کرد که در شهر یاموسوکرو قرار دارد.
اما این‌ها بناهای مسیحی بودند و دین اسلام نیز با بناها و معماری خود حضوری چشمگیر در این سرزمین و به ویژه در شمال آن، یعنی در ناحیه مرغزارها دارد. بناهای اسلامی این ناحیه، متأثر از سبکی به‌نام «سبک سودانی» هستند که در سده چهاردهم میلادی وارد قلمرو امپراتوری مالی شده است.[۲] از مشهورترین مساجد، می‌توان به مسجد «کایورا» (Kaouara)، مسجد «تنگرلا» (Tengrela)، مسجد «کوتو» (Kouto) و مسجد «نامبیرا» (Nambira) اشاره کرد که در سده 17 میلادی بنا شده‌اند؛ افزون بر این‌ها، دو مسجد دیگر به نام مساجد «کونگ» (Kong) در منطقه‌ای به همین نام قرار دارند که یکی از آن‌ها کوچک و دیگری بزرگ‌تر، اما جدیدتر است.
این مساجد، هم از نظر تاریخی مهم‌اند و هم از نظر معماری و جزو میراث ملی محسوب می‌شوند. در ساختمان آن‌ها یک نمازخانه، یک فضای مرکزی و یک مناره تعبیه شده است که محراب در آن قرار می‌گیرد. نمازخانه اغلب مستطیل یا مربع شکل است. مردان در سمت شرق و زنان در انتها و در سمت غربی آن به نماز می‌ایستند. از ویژگی‌های این مساجد می‌توان به کاربرد مصالحی مناسب با شرایط اقلیمی منطقه، در ساختمان آن‌ها اشاره کرد.[۳]
از جمله معماران بنام ساحل عاجی، می‌توان پیر فَخوری (Pierre Fakhoury) را نام برد که یک مسیحی لبنانی-ساحل عاجی و معمار مورد علاقه هوفوئه بوآنی بود و همان‌گونه که گفته شد، معمار کلیساهای بزرگ ساحل عاج بوده است.[۴]
نیز نگاه کنید به
معماری در آرژانتین؛ معماری در کانادا؛ معماری در روسیه؛ معماری در تونس؛ معماری در ژاپن؛ معماری در کوبا؛ هنر معماری در چین؛ معماری در سنگال؛ معماری در مالی؛ معماری در تایلند؛ معماری در اوکراین؛ معماری در اسپانیا؛ معماری در اردن؛ معماری در اتیوپی؛ معماری در سیرالئون؛ معماری در قطر؛ معماری در تاجیکستان؛ معماری در سریلانکا
کتابشناسی
- ↑ Doutereuwe, F. (1985). L’archtecture coloniale en Cote d’Ivoire, French edition.
- ↑ Marthy, P. (1922). Etudes sur l’Islam en Cote d’Ivoire, Paris: Ernest Leroux.
- ↑ Fassassi, M. (1997). L’architecture en Afrique noire, Paris: l’Harmattan.
- ↑ حسینی، روح الله، خان آبادی، سعید(1400). جامعه و فرهنگ ساحل عاج. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی،ص.326-329.