نژادها و اقوام اوکراین

از دانشنامه ملل

نژادها و اقوام کشور اوکراین عبارت است از ارامنه، آذربایجانی ها، بلغارها، تاتارها، یونانی ها، مجارها، لهستانی ها، رومانیایی ها، روس ها و ترک هاست که در ذیل شرح داده شده است:

ارامنه اوکراین

ارامنه به عنوان یک گروه با نژاد ارمنی در اوکراین زندگی می کنند که تعداد آن‌ها طبق سرشماری‌ها در سال 2001،به 99894 نفر می رسید. بهرحال اوکراین به عنوان یک کشور میزبان برای تعدادی از ارامنه کارگر محسوب می شود. جمعیت ارامنه در اوکراین بعد از فروپاشی شوروی در اوکراین تقربیا به دو برابر افزایش یافته است که این امر ناشی از بی ثباتی در قفقاز می باشد بطوریکه امروزه اوکراین میزبان یازدهمین جامعه ارمنی جهان به شمار می رود.( Official Armenian Census statistics,30 January 2010) امروزه استان دانتسک اوکراین بیشترین تعداد ارامنه را در خود جای داده است به طوری که تعداد 16000 هزار نفر برابر با 33 درصد جمعیت ارامنه را پذیرا است.جوامع ارمنی در اوکراین در استان‌های دنیپروپتروسک، خارکف، خرسون، کی یف، لوگانسک، میکولایف، زاپاروژه و ادسا جایی که سارکیس اوردیان، هنرمند اوکراینی– ارمنی بیشتر عمر خود را در انجا گذراند، یافت می شوند. ارامنه به حضور تاریخی خود در کریمه که امروزه یک جمهوری خودمختار محسوب می شود ادامه می دهند. 9000 هزار ارمنی که 43 درصد جمعیت این منطقه را تشکیل می دهند و عمدتاً در مراکز مهم شهری مانند سواستوپل که 3 درصد جمعیت این شهر را تشکیل می دهد استقرار دارند.‌ هاوهانس آیوازووسکی نقاش ارمنی که در جهان شهرت دارد تمام عمر خود را در شهر فئودوسیای کریمه گذراند. بسیاری از ارامنه روسی شده ساکن در اوکراین به ارمنی به عنوان زبان مادری گویش می کنند و 43 درصد از آن‌ها به روسی و تنها 6 درصد به زبان اوکراینی صحبت می کنند.[۱]

آذربایجانی‌های اوکراین

روابط اوکراین و آذربایجان به قرن‌ها پیش برمی گردد زمانی هر دوی این کشورها بخشی از امپراطوری روسیه و شوروی محسوب می گشتند و همین امر موجب نزدیکی این دو کشور گشته است. در حال حاضر 45000 نفر آذری در اوکراین زندگی می کنند. بسیاری از آن‌ها در استان دانتسک (8هزار نفر)، خارکف (5تا6 هزار نفر، دنیپروپتروسک (5تا6 هزار نفر) زندگی می کنند. تعداد آذری نژادها  به طور سریع در جامعه اوکراین بخصوص در بین سال‌های 1960 تا 1990 افزایش پیدا کرد و به بیش از 5 برابر رسید که دلیل اصلی آن بی ثباتی در قفقاز جنوبی بود. امروزه اوکراین هفتمین جامعه بزرگ آذری‌ها را در جهان در خود جای داده است. اکثریت آذری‌ها در اوکراین مسلمان و شیعه مذهب هستند و اوکراین هیچگاه مشکل خاصی با مذهب این گروه از آذری‌ها در این کشور نداشته است. در حال حاضر در 15 ناحیه اوکراین جامعه فرهنگی آذری‌ها فعال می باشد. انتشار مجله صدای آذربایجان از سال 1998 در کی یف شروع به چاپ کرد و اولین روزنامه آذربایجانی در اوکراین با نام ملت از سال 1991 در کریمه منتشر می شود.[۲]

بلغارهای اوکراین

تعداد بلغاری نژاد‌ها در اوکراین 140000 نفر تخمین زده می شود و طبق سرشماری دولت اوکراین در سال 2001 مجموع بلغارهای ساکن در اوکراین 204600 نفر می باشند.اکثریت بلغارها در بخش بولگراد(Bolhrad) و همچنین در بخش‌های بودجاک(Budjak) در استان اودسا در بخش جنوبی کشور مستقر هستند که در سال‌های اخیر بسیاری از این افراد به سمت پایتخت اوکراین حرکت کرده اند. استان‌هایی که در اوکراین بیشترین تعداد نژاد بلغاری را در خود جای داده اند عبارتنداز: اودسا(150700نفر)، زاپاریژه(27800نفر)، میکولایف(5600نفر)، دانتسک(4800نفر).

تاتارهای اوکراین

تاتارها از گروه نژاد ترک‌ها هستند که در کریمه اقامت دارند.این گروه به زبان تاتاری کریمه ای صحبت می کنند و نباید آن‌ها را با تاتارهای ولگا اشتباه گرفت. در حال حاضر تاتارها علاوه بر زندگی در اوکراین از پراکندگی جمعیتی زیادی درکشورهای ترکیه، رومانی، بلغارستان، ازبکستان‌‌‌‌‌،اروپای غربی، خاورمیانه و آمریکای شمالی، روسیه، بلاروس و لهستان برخوردارند. در حال حاضر بیش از 240000 نفر از گروه نژادی تاتار در کریمه زندگی می کنند و 150000 نفر نیز در آسیای مرکزی و بخصوص ازبکستان در تبعید باقی ماندند.

یونانی‌های اوکراین

حضور یونانی در سراسر مناطق دریای سیاه به دوره شروع امپراطوری روس کی یف برمی گردد. در بیشتر موارد تاریخ یونانی‌ها در روسیه و یونانی‌ها در اوکراین  از یک گذشته تاریخی واحدی برخوردار است. یونانی‌ها مستعمره‌های خود را در سواحل دریای سیاه و اوکراین امروزی در اوایل قرن ششم بنا نهادند. مستعمره‌های یونانی با ملت‌های باستانی گوناگون به داد و ستد می پرداختند. بعد از حمله مغول به مناطق استپی شمال دریای سیاه‌‌‌‌‌، یونانی‌ها تنها در شهرهای آن سوی کوه‌های کریمه و در شیب‌های جنوبی آن باقی ماندند. یونانی‌ها بعد از آن در بین تاتارهای کریمه زندگی می کردند و این روند تا غلبه امپراطوری روسیه کریمه توسط کاترین کبیر و طرح وی مبنی بر جدا کردن  یونانی‌ها از تاتارهای کریمه و جا دادن آن‌ها در سواحل شمالی دریای آزوف ادامه داشت. سرزمین جدید استقرار یونانی‌ها بین شهرهای ماریوپول(Mariupol) و دانتسک(Donetsk) قرار داشت و اساساً بخش جنوبی استان دانتسک اوکراین رادربرمی گرفت. ابتدا اوکراینی‌ها و آلمانی‌ها و سپس روس‌ها در بین یونانی‌ها مستقر شدند. اوکراینی‌ها عمدتاً درمناطق روستایی  و در بعضی موارد در مناطق شهری مستقر شدند و برعکس یونانی‌ها شهرها را دوباره بازسازی می کردند و حتی اسامی تاتاری برای آن‌ها انتخاب می کردند. در طول دوره حکومت شوراها یونانی‌های کریمه بعد از جنگ جهانی دوم تبعید شدند. تا سال 2001 آمارها نشان دهنده وجود 91500 یونانی که اکثر آن‌ها (77000نفر) هنوز در استان دانتسک زندگی می کنند بود. برخی آمارهای دیگر از وجود 160000 نفر یونانی در اوکراین حکایت می کند.[۳]

مجارهای اوکراین

بر اساس سرشماری دولت اوکراین در سال 2001‌‌‌‌‌، جمعیت مجارها در اوکراین 156600 نفر برآورد شده است. مجارها عمدتاً در استان زاکارپاتیا(Zakarpattia oblast)، استانی که مجارها با اختصاص 12/1 درصد از جمعیت آن بزرگترین اقلیت موجود در آن را تشکیل می دهند‌‌‌‌‌، متمرکز هستند. این منطقه در امتداد مرز اوکراین با مجارستان می باشد. فدراسیون دموکراتیک مجارها در اوکراین تنها سازمان مجاری هست که به صورت ملی رسمیت دارد. این سازمان در سال 1991 توسط فدراسیون فرهنگی در ترنسکارپاتیا تاسیس شدو از سال 1995  به حالت تعلیق درآمد. فدراسیون فرهنگی مجارها در ترانسکاپاتیا با حزب سیاسی مجار‌ها در اوکراین که در سال 2005 تاسیس شد همکاری دارد. در مارس سال 2005 وزیر دادگستری اوکراین تشکیل حزب دموکراتیک مجارها را به تصویب رساند. همچنین زولتین لینگیل(Zoltan lengyel)  بعد از انتخابات دسامبر سال 2008به عنوان شهردار موکاچیو انتخاب شد این حزب در سه شهرستان اوکراین به پیروزی رسید.

لهستانی‌های اوکراین

طبق سرشماری رسمی در سال 2001 تعداد اقلیت نژاد لهستانی در اوکراین 144130 نفر می باشد که 21094 (14/6%) درصد از آن‌ها به زبان لهستانی به عنوان زبان مادری صحبت می کنند.تاریخ اسکان لهستانی‌ها در اوکراین به سال 1030- 1031 میلادی برمی گردد. در اواخر قرون وسطی بعد از انقراض اجداد و آباء روریکید در سال 1323 پادشاهی لهستان در سال 1340 به سمت شرق پیشروی کرد. سکونت لهستانی‌ها در اوکراین  بعد از برقراری صلح بین لهستانی‌ها  و لیتوانیایی‌ها در سال 1366 توسط کاسیمیر سوم پادشاه لهستان و لییوبارتس در لیتوانی انجام گرفت و بعد از اتحاد لوبلین (1596) شاهزاده‌های گالیسیا و ولهینیا غربی در پادشاهی لهستان به همکاری پرداختند.

رومانیای‌های اوکراین

اولین حضور گروه نژاد رومانیایی در اوکراین به اوایل قرن چهاردهم باز می گردد. رومانیایی‌ها در اوکراین دارای سازمان اجتماعی همچنین ارزش‌های و آموزش‌هایی هستند که به عنوان یک واکنش اجتماعی به جو ضد رومانیایی و اذیت و آزار آن‌ها می‌باشد. این گروه با انتخاب دین ارتدوکس و زبان اوکراینی‌‌‌‌‌، زبان و دین خود را با اکثریت غالب جامعه منطبق کردند و برخلاف کاتولیک‌ها در غرب اوکراین و مسلمانان در کریمه خود را با جامعه اوکراین یکرنگ‌تر کردند. در طول جنگ جهانی دوم‌‌‌‌‌، نازی‌ها و همپیمانانشان سیاست نابودی رومانیایی‌ها در اوکراین را به شدت دنبال کردند. تا سال 1943 حکومت رومانی تعداد 25000 نفر از از چادرنشینان رومانی را به ترنسنیستریا در امتداد رودخانه بوگ انتقال داد و نیمی از این افراد به دلیل رفتار وحشیانه هلاک شدند. در اوکراین نیز تخمین زده می شود 12000نفر در بابی یار( Babiyar) در کی یف کشته شدند. سایر قتل عام در کریمه‌‌‌‌‌، پودیلیا(Podilia)، گالیسیا و ولهینیا(Volhynia) انجام گرفت.

روس‌های اوکراین

روس‌ها بزرگترین اقلیت موجود در اوکراین را تشکیل می دهند و جامعه روس‌ها در اوکراین بزرگترین پراکندگی جمعیتی روسی در جهان به حساب می آید.  در سرشماری سال 2001 دولت اوکراین تعداد افراد شناسایی شده با نژاد روس 8334100 نفر بود که 17/3 درصد کل جمعیت این کشور را شامل می شد. طبق سرشماری انجام گرفته در سال 2001 روس‌ها، با اختصاص71/7 درصد جمعیت  سواستوپل‌‌‌‌‌، 58 درصد جمعیت جمهوری خودمختار کریمه‌‌‌‌‌، 48/2 درصد جمعیت دانتسک، 50/8 درصد جمعیت ماکییوکا(Makiyivka) در استان دانتسک، 52/9درصد جمعیت استان دنیپروپتروسک، 63/3 درصد جمعیت کراسنودان، 58/7 درصد جمعیت اسوردلوسک(Sverdlovsk)، 61/1 درصد جمیعیت رایون‌های استان لوگانسک، 43/7 درصد جمعیت استان اودسا و 51/6 درصد جمعیت استان سانی(Sunny oblast) را‌‌‌‌‌،بزرگترین گروه نژادی اقلیت در این کشور به شمار می رود.

بطور کلی جمعیت روس اوکراین از سال 1989 بطور سیستماتیک رو به کاهش گذاشته است. دلایل بسیاری دراین امر دخیل بوده است که به عنوان نمونه می توان گفت روس‌ها بیشتر در مراکز شهری اوکراین استقرارداشتند بنابراین می توان صدمات اقتصادی وارد شده به آن قشردر دهه 1990  را یکی از دلایل کاهش جمعیت روس‌ها دانست. برخی از روس‌های مقیم اوکراین به روسیه و یا به کشورهای غربی مهاجرت کردند و برخی دیگر نیز که با هویت روسی شناسایی می شدند در سرشماری‌های اخیر هویت خود را اوکراینی اعلام کردند.

جدول شماره 1. نگاهی آماری به تغییرات گروه جمعیتی روس در اوکراین طی سال‌های1922 تا 2001.[۴]

درصد جمعیت روس‌ها در اوکراین(درصد) تعداد جمعیت روس‌ها تعداد جمعیت اوکراین سال سرشماری ردیف
9/2 2677166 29018187 1922 1
13/4 4175299 30946218 1939 2
16/9 7090813 41869046 1959 3
19/3 9126331 47126517 1970 4
21/1 10471602 49609333 1979 5
22/1 11355582 51452034 1989 6
17/2 8334100 48457000 2001 7

یکی دیگر از عوامل کاهش جمعیت روس‌ها در اوکراین از ویژگی‌های جمعیتی اوکراین شامل کاهش تولد و افزایش نرخ مرگ و میر نشات می گیرد. در بررسی‌های به عمل آمده درسرشماری‌ها مشخص شد 95 درصد روس‌ها در اوکراین‌‌‌‌‌، از زبان روسی به عنوان زبان مادری خود استفاده می کنند و تنها 3/9 درصد از زبان اوکراینی به عنوان زبان بومی استفاده می کنند. 59/6درصد روس‌ها در اوکراین متولد شده اند. روس‌ها در اوکراین 22/4 درصد جمعیت شهری این کشور را تشکل می دهند و 6/9 درصد جمعیت روستایی این کشور را شامل می شوند. 55/1 درصد روس‌ها را زنان و 44/9 درصد آن‌ها را مردان تشکیل می دهند. متوسط سن روس‌ها در این کشور 41/9 سال است و نابرابری جنسیتی روس‌ها در بخش‌های غربی و مرکزی اوکراین تشدید می شود. در این مناطق روس‌ها بیشتر در مراکز صنعتی و مراکز استان‌ها متمرکز هستند.

ترک‌های اوکراین

گروه نژادی ترک‌های ساکن در اوکراین عمدتاً شامل جامعه ترک‌های مسختیان(Meskhetian turks) می باشند که از ترکیه به این کشور مهاجرت کرده اند. طبق سرشماری سال 2001 تعداد 8884 نفر از ترک‌ها در این کشور زندگی می کنند اکثریت آن‌ها در خرسن(3736 نفر)،دانتسک و کرمه زندگی می کنند.[۵]

در حال به روز رسانی و ویرایش

نیز نگاه کنید به

اقوام و قبایل مالی؛ اقوام و قبایل سیرالئون؛ گروه های قومی اتیوپی؛ اقوام و قبایل زیمبابوه؛ گروه های قومی اسپانیا؛ گروه های قومی قزاقستان؛ ساختار قومی جمعیت بنگلادش؛ نژادها و اقوام سریلانکا؛ گروهای قومی و نژادی در تاجیکستان؛ اقلیت های قومی سوریه؛ نژادهای آرژانتین؛ اقوام و نژادهای اردن؛ نژاد در اسپانیا؛ نژادها در زیمبابوه؛ اقوام و نژادهای سودان؛ نژاد در کوبا؛ نژاد در ژاپن؛ نژاد افغانستان؛ نژاد در سنگال؛ نژادها و اقوام قزاقستان

کتابشناسی

  1. Hastings, A. (2000). A World History of Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 289.
  2.     GALLUP WorldView - data accessed on 17 January 2009
  3. برگرفته از http://greecenow.criticalpublics.compolis
  4. o       Unicef. (2004). The Situation of Children and Young People at the Regional Level in Ukraine Prepared by Ukraine Country Statistical Team Co-ordinator: Iryna Kalachova State Statistic Committee, Kiev
  5. موسسه ایراس(1392). جامعه و فرهنگ اوکراین. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).