جغرافیای انسانی گرجستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
بر اساس برآوردهای سازمان ملل متحد جمعیت [[گرجستان]] در سال 2008 حدود 4.630.841 میلیون نفر برآورد شده است. جمعیت اصلی [[گرجستان]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دهند که 83/5 درصد از کل جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند. از دیگر اقوام ساکن در [[گرجستان]] می‌توان از ارمنی‌ها، آذری‌ها، روس‌ها، اوکراینی‌ها، اوست‌ها، آبخازی‌ها، کردها، یهودی‌ها، آشوری‌ها و بلاروس‌ها نام برد.
[[پرونده:Georgian-people5 sm.jpg|بندانگشتی|مردم [[گرجستان]] ، https://www.advantour.com/georgia/people.htm]]
جغرافیای انسانی [[گرجستان]]<nowiki/>تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات جمعیتی، مهاجرت‌های داخلی و خارجی، و سیاست‌های دولتی قرار دارد. بررسی دقیق ساختار هرم جمعیتی، ویژگی‌های قومی و زبانی، رشد جمعیت، الگوهای پراکندگی و شهرنشینی و روستانشینی می‌تواند تصویری کامل از وضعیت کنونی و چالش‌های آینده ارائه دهد.


طی سال‌های قبل از فروپاشی شوروی تغییرات عمده‌ای در ترکیب جمعیت [[گرجستان]] به وجود آمد. بیشترین تغییرات مربوط به جمعیت یهودی‌ها بود که در اثر کسب موافقت اتحاد شوروی سابق برای مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی فلسطین رخ داد. تعداد یهودی‌های [[گرجستان]] در پایان سال 1989 تقریباً به نصف کاهش یافت. اگرچه تعداد یهودی‌های گرجی در طی همین دوره حدود 80 درصد افزایش یافت که عمدتاً از ارمنستان و سایر نقاط شوروی به‌این منطقه کوچ کردند. کردهای [[گرجستان]] که از نژاد ایرانی و دارای هویت و فرهنگ خاص خود هستند، حدود 5/0 درصد از کل جمعیت جمهوری را به خود اختصاص می‌دهند. افزایش بیش از حد آن‌ها در [[گرجستان]] به سیاست‌های قومی‌ ارمنستان و گسیل آن‌ها به [[گرجستان]] صورت گرفته است.
===[[ساختار هرم جمعیتی گرجستان|ساختار هرم جمعیتی]] ===
ساختار هرم جمعیتی [[گرجستان]] نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در گروه‌های سنی و توزیع جنسیتی است که تحت‌تأثیر عواملی نظیر کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و پیرشدن جمعیت قرار گرفته است.  


=== جمعیت [[آبخازیا]] ===
'''''۱.تحلیل دقیق هرم سنی کشور:'''''
جمعیت [[آبخازیا]] را غالباً نژاد آبخازی، گرجی، ارمنی و روسی تشکیل میدهند. 1992 گرجی‌ها نیمی‌ از جمعیت این جمهوری را به خود اختصاص ـ پیش از جنگ 93 ـ داده بودند. این در حالی بود که آبخازها تنها کمتر از یک پنجم جمعیت [[آبخازیا]] را تشکیل می‌دادند. اما در سال 1993، به دنبال یک جنگ و پاک‌سازی نژادی گرجی‌ها در [[آبخازیا]]، اکثر گرجی‌ها و برخی از روس‌ها و ارامنه [[آبخازیا]] را ترک کردند. در نتیجه جمعیت [[آبخازیا]] از 500 هزار نفر در سال 1989 به حدود 200 هزار نفر در آمار سال 1994-95 کاهش یافت. به نقل از وزیر هم‌گرایی [[گرجستان]]، پس از جنگ آگوست 2008 جمعیت [[آبخازیا]] به 15000 نفر رسیده است.


=== [[اوستیای جنوبی]] ===
جمعیت [[گرجستان]] در سال ۲۰۲۴ تقریباً ۳.۷ میلیون نفر است که نشان‌دهنده کاهش نسبت به سرشماری ۲۰۱۴ است.<ref name=":0">Circle. (2014). ''მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის შედეგები - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური''. Geostat.ge.[https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/737/mosakhleobis-2014-tslis-saqoveltao-aghtseris-shedegeb]</ref> <ref name=":1">''საქართველოში მოსახლეობა დაითვალეს - ახალი სტატისტიკა''. (2024, April 27). Sputnik [https://sputnik-georgia.com/20240427/saqartvelosi-mosaxleoba-daitvales-axali-statistika-287575442.html Საქართველო]</ref>توزیع جمعیت به سمت افزایش نسبت سالمندان و کاهش جمعیت جوان حرکت می‌کند. بر اساس داده‌های اخیر، گروه‌های سنی بالای ۶۰ سال تقریباً ۲۵٪ از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که جمعیت زیر ۱۵ سال تنها ۱۶٪ است.<ref>''Georgia - 2024 - III.B. Overview of the state''. (n.d.).[https://mchb.tvisdata.hrsa.gov/Narratives/Overview/7a4223e8-38ff-4b97-a935-8d9250bdd33f#:~:text=Georgia's%20population%20reached%2010.7%20million,growing%20state%20in%20the%20country.]</ref><ref>''Georgia Population 2024 (Live)''. (2024). Worldpopulationreview.com. [https://worldpopulationreview.com/countries/georgia]</ref>
تا پیش از درگیری اوستیا و [[گرجستان]] حدود دو سوم جمعیت جمهوری [[اوستیای جنوبی]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دادند. برخی از برآوردها این ترکیب را در سال 2007 چنین اعلام کرده‌اند: نژاد اوستیایی 45 هزار نفر و گرجی 17.5 هزار نفر<ref>راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوری‌های بالتیک (1374). تهران: طرح، تهیه و نشر از گیتاشناسی، ص164.</ref><ref>بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 گرجستان]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص40-41.</ref>.
[[پرونده:1468235131 festival-tbilisoba-v-tbilisi glav5.jpg|بندانگشتی|جشن تفلیسوبا (თბილისობა) که هرساله در ماه اکتبر در تفلیس پایتخت [[گرجستان]] برگزار می شود.[https://georgia.to/tbilisoba/]]]
'''''۲. مقایسه با هرم‌های سنی گذشته:'''''


=== [[میزان رشد جمعیت گرجستان|رشد جمعیت]] ===
در سال 2014، گروه‌های سنی جوان‌تر سهم بیشتری داشتند،<ref>''2014 General Population Census in Georgia''. (2014). UNFPA-Georgia. [https://georgia.unfpa.org/en/publications/2014-general-population-census-georgia]</ref> اما با کاهش نرخ تولد و افزایش مهاجرت جوانان به خارج از کشور، ساختار سنی به سمت پیری تغییر کرده است. این تغییرات نشان‌دهنده بحران آینده نیروی کار و نیاز به سیاست‌های مهاجرتی جدید است.<ref name=":2">''Migration Strategy of Georgia 2021-2030 Unofficial translation of the encyclopedic version State Commission on Migration Issues 2024''. (n.d.). [https://migration.commission.ge/files/ms30_eng_web2.pdf]
طبق آمار سال 2007 نرخ رشد جمعیت جمهوری [[گرجستان]] 32.9 بوده است.


=== [[پراکندگی و تراکم جمعیتی گرجستان|سابقه تاریخی و تشکیل جمعیت]] ===
‌</ref>
سرزمین [[گرجستان]] از زمان‌های قدیم مسکونی بوده است، آثار باستانی مربوط به دوره‌های سنگ، مفرغ و آهن نشان دهنده ساختارهای زندگی قبیله‌ای و دوره گذرا به جامعه طبقاتی و طبقات اجتماعی است. تعداد جمعیت [[گرجستان]] در دوره‌های متفاوت دارای نوسان بوده است. برای نمونه در سده‌های 12 و 13 میلادی در دوره شکوفایی فئودالیسم، جمعیت [[گرجستان]] به حدود 5 میلیون نفر می‌رسید. در آغار ربع دوم قرن 13 میلادی به علت حمله خوارزمشاهیان و مهاجمان مغول، جمعیت کاهش یافت.


تجاوزات متعدد کشور را تضعیف و اتحاد دولت را در هم ریخت. [[گرجستان]] در سال‌های بعد، حتی دوره‌های بدتری را در اثنای تجاوزات متحد ترک‌ها تجربه کرد. لشکرکشی ارتش ایران برای سرکوب حاکمان متمرد، تغییراتی در ساختار جمعیت پدید آورد. در اثنای اواخر سده‌های میانه، جنگ‌های ممتد، تبعیدها و قتل عام‌ها، تعداد جمعیت را بطور چشمگیری کاهش داد. در پایان قرن 18 میلادی، جمعیت [[گرجستان]] فقط به 675 هزار نفر می‌رسید. در آغاز قرن 19 میلادی [[گرجستان]] به [[روسیه]] منضم شد. شهرک‌های ویران شده آباد و زندگی فرهنگی مردم از نو گسترش یافت. تغییرات مهم [[گرجستان]] پس از اصلاحات سرمایه‌داری سال‌های 1860 به وقوع پیوست، شهرک‌ها و روستاهای [[گرجستان]] وارد مناسبات سرمایه‌داری شدند. در اثنای این دوره جمعیت شهرک‌ها افزایش یافت و در شهرها طبقات اجتماعی جدید به ظهور رسید. در پایان قرن 19 میلادی جمعیت [[گرجستان]] به حدود 2 میلیون نفر رسید. در اثنای پیروزی انقلاب اکتبر اقتصاد کشور توسعه یافت و تعداد جمعیت رو به فزونی گذاشت.
'''''۳. پیش‌بینی‌های آینده:'''''


تعداد جمعیت [[گرجستان]] در اثر مهاجرت نیز افزایش یافت. همه ساله تعدادی از گرجی‌ها از سایر نقاط شوروی به [[گرجستان]] مهاجرت کرده و در شهرها و شهرک‌ها ساکن شدند. از طرف دیگر، تعدادی از جمعیت ثابت جمهوری، عمدتاً جوانان تحصیل کرده دانشگاهی به سایر نقاط شوروی مهاجرت کردند. 1920 افزایش طبیعی جمعیت زیاد بود. برای نمونه، در سال ـ در سال‌های 40 ـ 1940 نرخ زاد و ولد بر نرخ مرگ و میر فزونی یافت و به بیش از 18 در هزار رسید. در سال‌های سخت جنگ دوم، نرخ زاد و ولد به شدت کاهش یافت. در سال 1945 میزان 1950 نرخ رشد به 16 در - رشد طبیعی جمعیت دوباره افزایش یافت. درسال‌های 1963 هزار رسید که تقریباً برابر رشد متوسط شوروی بود. در سال‌های بعد نرخ زاد و ولد به '''12/''' طور چشمگیری کاهش یافت و در سا ل 1967 رشد طبیعی جمعیت [[گرجستان]] به 2 در هزار رسید.
انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، جمعیت سالمندان به ۳۰٪ افزایش و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۴٪ کاهش یابد.<ref name=":3">''[https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/ga Georgia] population forecast for 2025 and 2030 - Aterio''. (2024).  


از ویژگی‌های دیگر جمعیت [[گرجستان]] همبستگی موجود بین جمعیت شهری و روستایی است. اطلاعات نشان می‌دهد که بسیاری از تغییرات مهم اقتصادی و اجتماعی که در جمهوری در دوره شوروی به وجود آمد، نقش مهمی‌در تحول جمعیت داشته است. بیش از 80 درصد از جمعیت [[گرجستان]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دهد سکونت گرجی‌ها و دیگر نمایندگان اقوام غیر گرجی در نقاط مختلف [[گرجستان]]، در ارتباط با شرایط تاریخی بوده است. تعداد زیادی از جمعیت ساکن در نقاط روستایی [[گرجستان]] شرقی و جنوبی را ارامنه و آذری‌ها تشکیل می‌دهد که در اواخر دوره فئودالیسم به‌این نقاط کوچانده شده‌اند<ref>امیراحمدیان، بهرام (1377). جغرافیای [[گرجستان]]. تهران: [https://www.icro.ir موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین‌‌المللی الهدی]، ص107.</ref>.


گروه بزرگی از ارامنه در قرن نوزدهم از ترکیه به نواحی جنوبی [[گرجستان]] مهاجرت کرده و در تعداد زیادی از شهرک‌ها ساکن شدند. تعدادی از ساکنان روسی، عمدتاً نظامی‌ و در قسمت جنوبی [[گرجستان]] بعضی از فرقه‌هایی که توسط دولت‌مردان روسی مورد اذیت قرار گرفتند در این نقطه سکونت گزیده‌اند. در [[گرجستان]] غربی، ترکیب جمعیت، بسیار یکسان است. روستاها اغلب بطور انحصاری دارای جمعیت گرجی است.
‌</ref> این تغییرات نه‌تنها بر بازار کار تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نیاز به تغییرات عمده در سیاست‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی را نیز ایجاد می‌کند.<ref>''[https://sustainabledevelopment.un.org/memberstates/georgia Georgia] .:. Sustainable Development Knowledge Platform''. (n.d.). [[Sustainabledevelopment.un.org]].  


اکثریت اوست‌های جمهوری در ناحیه تسخین والی متمرکز شده‌اند. آبخازها در شمال غربی [[گرجستان]] در جمهوری خودمختار [[آبخازیا]] ساکن هستند. ملیت ساکنان جمهوری خودمختار [[آجاریا]] در جنوب غربی [[گرجستان]]، گرجی است که در دوره حکومت امپراتوری عثمانی مسلمان شده‌اند. آن‌ها دارای زبان گرجی و فرهنگ آجاری هستند. امروزه آن‌ها به جهت پاره‌ای از ویژگی‌های فرهنگی و لهجه مخصوص به خود تا اندازه‌ای از دیگر گرجی‌ها متمایزند.
‌</ref>


در دوره فئودالیسم تقسیمات [[گرجستان]] منتج به انزوای پاره‌ای از استان‌های تاریخی جغرافیایی شد. آمیزش نزدیک نسبی گرجی‌ها غالباً توسط حصارهای سیاسی و حتی جغرافیایی جلوگیری می‌شد. کوه نشینان که در دره‌های تنگ صعب‌العبور در بین کوهستان‌ها و صخره‌های قفقاز بزرگ سکونت داشتند، به ویژه در انزوا بودند. چنین حصارهایی سبب پیدایش گروه‌های اصیل قومی‌شده است. این گروه‌ها به طور عمده با ویژگی‌های لهجه‌ای و زبانی، همچنین زندگی روزمره، آداب و سنن خود، با دیگر گرجی‌ها متمایز شده‌اند. این فرایند در پیشرفت قبایل گرجی «مگرل‌ها» و «سوان‌ها» که بر طبق زبان ادبی گرجی، دارای لهجه محلی مربوط به خود هستند تأثیر بسیار داشته است<ref>امیراحمدیان، بهرام (1383). [[گرجستان]] در گذر تاریخ. تهران: [https://shirazeh.org/ نشر و پژوهش شیرازه]، ص164.</ref><ref>بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 گرجستان]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص41-43.</ref>.
'''''۴. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:'''''
 
کاهش جمعیت جوان و افزایش سالمندان باعث کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های دولت برای بازنشستگی و خدمات بهداشتی می‌شود.<ref name=":2" /> همچنین، این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش فشار بر دستگاه‌های اجتماعی شود.<ref name=":4">(2024). Countyhealthrankings.org.[https://www.countyhealthrankings.org/sites/default/files/media/document/2024_county_health_release_georgia_data_-_v1.xlsx]</ref>
 
===[[ویژگی‌های جمعیتی گرجستان|ویژگی‌های جمعیتی]] ===
[[پرونده:Georgian-people4 sm.jpg|بندانگشتی|کودکان با لباس سنتی اقوام گرجی ، https://www.advantour.com/georgia/people.htm]]
ویژگی‌های جمعیتی [[گرجستان]] تحت‌تأثیر ترکیب‌های قومی، زبانی، و الگوهای مهاجرتی قرار دارد که با تغییرات ساختار جمعیتی و افزایش مهاجرت‌ها، دستخوش تحول شده‌اند.<ref name=":5">''Georgia - People''. (n.d.). Encyclopedia Britannica. [https://www.britannica.com/place/Georgia/People]
 
‌</ref>
 
'''''۱. ترکیب قومی و زبانی:'''''
 
[[گرجستان]] از قومیت‌های مختلفی شامل گرجی‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها و روس‌ها تشکیل شده است. <ref name=":5" />در سال ۲۰۲۴، گرجی‌ها حدود ۸۶٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که اقلیت‌های قومی مانند آذری‌ها ۶٪ و ارمنی‌ها ۵٪ هستند<ref>''Georgia - The World Factbook''. (n.d.). [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/]</ref>. زبان رسمی گرجی است، اما برخی از مناطق اقلیت‌های قومی به زبان‌های خود صحبت می‌کنند.<ref>''ELIGIBLE AAPI VOTERS* AAPI SHARE OF ELECTORATE IN GEORGIA AAPI VOTER ELIGIBILITY GROWTH (2012-2024) AAPI POPULATION SIZE* FOREIGN BORN NONCITIZENS FOREIGN BORN CITIZENS NATIVE BORN CITIZENS COUNTIES WITH HIGHEST AAPI POPULATIONS LARGEST ASIAN AMERICAN ETHNIC GROUPS IN GEORGIA LARGEST NHPI ETHNIC GROUPS IN GEORGIA POPULATION GROWTH SINCE 2012 INCREASE IN FIRST TIME VOTERS SINCE [https://aapidata.com/wp-content/uploads/2024/03/Georgia.pdf 2024]''</ref>
[[پرونده:دانشجویان خارجی در گرجستان.jpg|بندانگشتی|<nowiki>[[پرونده:دانشجویان خارجی در گرجستان،بیش از 15% دانشجویان در </nowiki>گرجستان از کشورهای هند، اردن و اوکراین هستند ( حدود 25 هزار نفر از 2014 تا 2024)[https://www.bpn.ge/article/121045-ucxoeli-studentebis-raodenoba-225-it-gaizarda-romeli-kveqnidan-chamodian-sakartveloshi-sascavleblad/ .]]]
'''''۲. الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی):''''' مهاجرت‌های داخلی از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به‌ویژه تفلیس، روند قابل‌توجهی داشته است.<ref>''ICMPD Migration Outlook Eastern Europe and Central Asia 2024 Eight migration issues to look out for in 2024 Origins, key events and priorities for Europe''. (n.d.). Retrieved September 22, 2024, [https://www.icmpd.org/file/download/60848/file/ICMPD%2520Migration%2520Outlook%2520EECA%25202024.pdf from]</ref> همچنین، مهاجرت‌های بین‌المللی از [[گرجستان]] به کشورهای اروپایی و روسیه، به‌ویژه در میان جمعیت جوان، افزایش‌یافته است. <ref>''International Migration - National Statistics Office of Georgia''. (n.d.). [https://www.geostat.ge/en/modules/categories/743/international-migration]</ref>مهاجرت‌ها نقش مهمی در تغییر ترکیب جمعیت و کاهش نرخ رشد جمعیت داخلی داشته‌اند.
 
'''''۳.سطح تحصیلات و سواد:'''''
 
سطح سواد در [[گرجستان]] بالا است و تقریباً ۹۹٪ جمعیت بالغ از آموزش‌های پایه برخوردارند. <ref>''Georgia Milestones 2023-2024 Statewide Scores''. (n.d.). Www.gadoe.org.[https://www.gadoe.org/Curriculum-Instruction-and-Assessment/Assessment/Pages/Georgia-Milestones-2023-2024-Statewide-Scores.aspx]</ref>بااین‌حال، اختلافات منطقه‌ای در دسترسی به آموزش‌های عالی و دانشگاهی قابل‌توجه است. همچنین، جمعیت جوان با تحصیلات بالاتر تمایل به مهاجرت به خارج از کشور دارند که این امر باعث کاهش نیروی متخصص در کشور می‌شود.<ref>''Vol. 46 No. 1 (2024) | Georgia Journal of Literacy''. (n.d.). [https://galiteracyjournal.org/index.php/gjl/issue/view/24]</ref>
 
'''''۴.وضعیت بهداشت و امید به زندگی:'''''
 
در سال ۲۰۲۴، امید به زندگی برای مردان در [[گرجستان]] حدود ۷۱ سال و برای زنان ۷۸ سال است که نسبت به دهه گذشته افزایش اندکی داشته است.<ref>''Georgia Life Expectancy 1950-2024''. (n.d.[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/GEO/georgia/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.19%25%20increase%20from%202021.]</ref> دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی است، و این موضوع به یکی از چالش‌های اصلی دولت در سال‌های آینده تبدیل شده است.<ref name=":4" />
[[پرونده:ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی).jpg|بندانگشتی|ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی)[https://npg.ge/ka-GE/Home/Details/7434]]]
'''''۵. الگوهای ازدواج و طلاق:''''' نرخ ازدواج در [[گرجستان]] نسبت به دهه گذشته کاهش‌یافته است و نرخ طلاق‌ها افزایش داشته است. <ref>Circle. (2024). ''Marriages - National Statistics Office of Georgia''. Geostat.ge.
 
[https://www.geostat.ge/en/modules/categories/323/marriages ‌]</ref>در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۵.۱ در هر ۱۰۰۰ نفر و نرخ طلاق ۲.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر است.<ref>Circle. (n.d.). ''Divorces - National Statistics Office of Georgia''. Www.geostat.ge.[https://www.geostat.ge/en/modules/categories/324/divorces]</ref> این تغییرات می‌تواند به تغییرات اجتماعی و فرهنگی و همچنین مشکلات اقتصادی مرتبط باشد.
 
 
===[[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] ===
نرخ رشد جمعیت [[گرجستان]] در سال ۲۰۲۴ نسبت به دهه‌های گذشته کاهش‌یافته است و این کاهش ناشی از نرخ پایین زادوولد، مرگ‌ومیر، و مهاجرت‌های گسترده است.
 
'''''۱.نرخ رشد جمعیت فعلی:'''''
 
در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت [[گرجستان]] حدود ۰.۱٪ است که نسبت به دهه گذشته کاهش چشمگیری داشته است.<ref>''Georgia Population Growth and Demographic Trends Dataset: Annual Editions Collection // Editions 2000-2024 | Neilsberg''. (2024, July 30).[https://www.neilsberg.com/research/datasets/bc2dbf9f-55e4-11ee-9c55-3860777c1fe6/]</ref> <ref>Circle. (2014). ''2014 General Population Census Results - National Statistics Office of Georgia''. Geostat.ge.[https://www.geostat.ge/en/modules/categories/737/2014-general-population-census-results]</ref>کاهش نرخ تولد و مهاجرت جوانان به کشورهای دیگر از دلایل اصلی این روند کاهشی هستند.
 
'''''۲. عوامل مؤثر بر رشد جمعیت:'''''
 
عوامل اصلی مؤثر بر رشد جمعیت شامل کاهش نرخ زادوولد به ۱.۷ فرزند به‌ازای هر زن، افزایش نرخ مرگ‌ومیر در جمعیت مسن، و مهاجرت‌های گسترده به خارج از کشور است.<ref name=":0" />
[[پرونده:مرخصی پدران گرجستانی.jpg|بندانگشتی|مرخصی اجباری پدران گرجستانی برای تولد [https://matsne.gov.ge/ka/document/view/66208 نوزادان]]]
'''''۳.سیاست‌های جمعیتی دولت:'''''
 
دولت [[گرجستان]] با اجرای سیاست‌های حمایتی برای تشویق تولد و همچنین جذب مهاجران سعی در کاهش روند کاهش جمعیت دارد. ارائه تسهیلات برای خانواده‌های جوان و حمایت‌های مالی از تولد فرزندان از جمله این سیاست‌ها است.<ref>(2024). Www.gov.ge. https://www.gov.ge/index.php?lang_id=-&sec_id=596&info_id=89612</ref>
 
'''''۴.پیش‌بینی‌های آینده:'''''
 
پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، جمعیت [[گرجستان]] به ۳.۵ میلیون نفر کاهش یابد و نرخ رشد جمعیت همچنان منفی باقی بماند.<ref name=":3" /> این تغییرات می‌تواند چالش‌های عمده‌ای برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور ایجاد کند.
 
===[[پراکندگی جمعیت در گرجستان|پراکندگی جمعیت]] ===
پراکندگی جمعیت در [[گرجستان]] تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد و مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت به‌وضوح قابل‌مشاهده هستند.
 
۱'''''. الگوهای توزیع جمعیت:'''''
[[پرونده:تفلیس .jpg|بندانگشتی|تفلیس ( თბილისი) ،[https://www.architecturaldigest.in/story/a-travel-influencer-favourite-tbilisi-offers-an-architectural-cocktail-of-europe-and-asia-georgia-country-guide-travel-tips/ https://www.architecturaldigest.in/story/a-]]]
بیشتر جمعیت [[گرجستان]] در مناطق شهری، به‌ویژه در پایتخت، تفلیس متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۳۵٪ جمعیت کشور در تفلیس زندگی می‌کنند. <ref>''საქართველოს მოსახლეობის მესამედი თბილისში ცხოვრობს - [https://commersant.ge/news/society/saqartvelos-mosakhleobis-mesamedi-tbilisshi-tskhovrobs-mosakhleoba-regionebis-mikhedvit მოსახლეობა] რეგიონების მიხედვით''. (2024, April 13). </ref>مناطق کوهستانی و دورافتاده کشور کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند.<ref>''საქართველოს მოსახლეობის რაოდენობა 1 წელიწადში 1,1%–ით შემცირდა''. (2024, April 26). Gbc.ge.[https://gbc.ge/news/statistic/saqartvelos-mosakhleobis-raodenoba-1-tselitsadshi-11-it-shemtsirda]</ref>
[[پرونده:تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای گرجستان.jpg|بندانگشتی|تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای [https://bp.ge/news/%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90/irakli-qarseladze-ozurgetshi-urbanuli-ganakhlebis-proeqtebis-grdzeldeba]گرجستان]]
'''''۲.عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی:'''''وجود منابع طبیعی در مناطق خاص و موقعیت جغرافیایی شهرهای بزرگ نقش مهمی در جذب جمعیت داشته‌اند.<ref name=":6">''ირაკლი ქარსელაძე - ოზურგეთში ურბანული განახლების პროექტების გრძელდება''. (2024, September 6).[https://bp.ge/news/%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90/irakli-qarseladze-ozurgetshi-urbanuli-ganakhlebis-proeqtebis-grdzeldeba]</ref> همچنین، توسعه اقتصادی نابرابر بین مناطق باعث شده است که مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری کمتر توسعه‌یافته باشند.<ref name=":6" />
 
'''''۳.مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت:'''''
 
شهرهای تفلیس، کوتائیسی و باتومی از پرجمعیت‌ترین مناطق کشور هستند، درحالی‌که مناطق کوهستانی و دورافتاده مانند استان‌های سامتسخه-جاواختی و راچا - لچخومی کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند.<ref>''Within the framework of the General Population Census 2024 the listing of population and households continues''. (n.d.).[https://www.geostat.ge/en/single-news/2883/within-the-framework-of-the-general-population-census-2024-the-listing-of-population-and-households-continues]</ref>
 
'''''۴.چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت:'''''
 
توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی همچون کمبود منابع در مناطق پرجمعیت و عدم دسترسی به خدمات در مناطق کم‌جمعیت شده است. این موضوع نیازمند سیاست‌های توزیع عادلانه منابع و توسعه مناطق محروم است.<ref>''RFP-Delivery of two 62-hour Training Courses-Samtskhe-Javakheti/Samegrelo region''. (2024). Ungm.org.[https://www.ungm.org/Public/notice/244268]</ref>
 
 
 
===[[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
شهرنشینی سریع در [[گرجستان]] باعث تغییرات عمده در الگوهای جمعیتی و اقتصادی شده است، اما همچنان درصد قابل‌توجهی از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
 
'''''۱.نسبت جمعیت شهری به روستایی:'''''
[[پرونده:کشاورزی مدرن در گرجستان.jpg|بندانگشتی|کشاورزی مدرن در گرجستان( بسته های حمایتی دولت از کشاورزان )[https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/]]]
در سال ۲۰۲۴، حدود ۵۹٪ از جمعیت [[گرجستان]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده افزایش نسبت به دهه گذشته است.<ref>''Georgia - Urban Population - 2024 Data 2025 Forecast 1960-2023 Historical''. (2024). Tradingeconomics.com.[https://tradingeconomics.com/georgia/urban-population-wb-data.html]</ref> بااین‌حال، ۴۱٪ از جمعیت همچنان در مناطق روستایی ساکن هستند.<ref name=":7">Salukvadze, J. (2024). Urbanization Trends and development of cities in Georgia. In ''Quodlibet eBooks'' (pp. 19–31). [https://doi.org/10.2307/j.ctvdf0kf6.4]</ref>
 
'''''۲. الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها:'''''
 
شهرنشینی در [[گرجستان]] با رشد سریع کلان‌شهرهایی مانند تفلیس همراه بوده است. در سال ۲۰۲۴، تفلیس به‌عنوان پایتخت و مهم‌ترین مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور، میزبان بیش از ۱.۵ میلیون نفر از جمعیت [[گرجستان]] است.<ref name=":1" /> این رشد سریع کلان‌شهرها به دلیل مهاجرت‌های گسترده از مناطق روستایی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی بوده است.
 
'''''۳.مهاجرت داخلی و نقش آن در شهرنشینی:'''''
 
مهاجرت داخلی از مناطق کم‌جمعیت به شهرهای بزرگ یکی از عوامل کلیدی در افزایش شهرنشینی است. بیشتر جوانان و افراد در سنین کاری برای دستیابی به فرصت‌های شغلی بهتر و دسترسی به خدمات رفاهی و آموزشی به شهرها مهاجرت می‌کنند.<ref>ევროპის განათლების ფონდი. (2024). ''უნარები და მიგრაცია [https://www.etf.europa.eu/sites/default/files/2021-11/etf_skills_and_migration_country_fiche_georgia_2021_ka.pdf საქართველოში]: მოკლე ანგარიში''. </ref> این مهاجرت‌ها باعث افزایش فشار بر زیرساخت‌های شهری و بروز مشکلاتی مانند تراکم جمعیت و کمبود مسکن شده است.<ref>''საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში ნინო ჯიბუტი, [https://gip.ge/wp-content/uploads/2022/12/broshura-GEO.pdf გვანცა]''</ref><ref>ᲐრაბულიᲜ. (2023, December 17). “ოჯახებით მიდიან, უკან დაბრუნებას აღარ აპირებენ” - როგორ ცვლის მიგრაცია დემოგრაფიულ სურათს საქართველოში. ''Რადიო Თავისუფლება''.[https://www.radiotavisupleba.ge/a/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0-%E1%83%AA%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90-%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9A-%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%A1-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A8%E1%83%98/32508683.html]</ref>
 
'''''۴.وضعیت روستانشینی:'''''
 
باوجود افزایش شهرنشینی، بخش قابل‌توجهی از جمعیت همچنان در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۱٪ از جمعیت کشور در روستاها سکونت دارند. <ref name=":7" />این مناطق عمدتاً به فعالیت‌های کشاورزی و دامداری مشغول هستند، اما با مشکلاتی مانند دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی روبه‌رو هستند.<ref>''[https://gip.ge/ka/publication-post/sakartveloshi-axalgardebis-shida-migratsia-samoqalaqo-da-politikuri-aqtivizmis-chrilshi/ საქართველოში] ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში''. (2024, July 29). GIP.</ref>
[[پرونده:آلودگی هوا در تفلیس.jpg|بندانگشتی|ترافیک و گازهای گلخانه ای دو منبع آلودگی هوای [https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro تفلیس]]]
'''''۵.چالش‌ها و مشکلات مرتبط با شهرنشینی:'''''
 
شهرنشینی سریع در [[گرجستان]] مشکلات متعددی را به وجود آورده است، از جمله افزایش آلودگی هوا، تراکم ترافیک، افزایش نرخ بیکاری در شهرها و کاهش کیفیت زندگی. <ref>ProService. (n.d.). ''რა არის თბილისში ჰაერის დაბინძურების ორი ძირითადი წყარო''. businessinsider.ge. [https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro htt]</ref>علاوه بر این، نابرابری در توزیع منابع و خدمات بین مناطق شهری و روستایی نیز به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده کشور مطرح است.
 
'''''۶.. سیاست‌های دولتی برای توسعه شهری و روستایی:'''''
 
دولت [[گرجستان]] سیاست‌های متعددی برای توسعه متوازن شهری و روستایی اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل بهبود زیرساخت‌های شهری، توسعه حمل‌ونقل عمومی، و حمایت از کشاورزی و صنایع روستایی می‌شود.<ref>როდის შეძლებს საქართველო სოფლის მეურნეობის პროდუქტით თვითუზრუნველყოფას?! (2023, June 5). ''Კვირის Პალიტრა''. [https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/]</ref> بااین‌حال، برای جلوگیری از مشکلات آینده ناشی از شهرنشینی سریع، دولت نیاز به برنامه‌های جامع‌تری در زمینه توسعه پایدار شهری دارد.
 
'''''۷.پیش‌بینی‌های آینده:'''''
 
پیش‌بینی می‌شود که در دهه‌های آینده، روند شهرنشینی در [[گرجستان]] همچنان ادامه داشته باشد و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۶۵٪ از جمعیت کشور در مناطق شهری زندگی کنند.<ref name=":3" /> این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه توسعه شهری و کاهش فشار بر زیرساخت‌های موجود خواهد بود.


{{به روز رسانی}}


==نیز نگاه کنید به==
==نیز نگاه کنید به==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
[[جغرافیای انسانی اتیوپی]]، [[جغرافیای انسانی اردن]]، [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]، [[جغرافیای انسانی افغانستان]]، [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]، [[جغرافیای انسانی اوکراین]]، [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]، [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]، [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]، [[جغرافیای انسانی تایلند|جغرافیای انسانی تایلند،]] [[جغرافیای انسانی تونس]]، [[جغرافیای انسانی چین]]، [[جغرافیای انسانی روسیه]] ،[[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]، [[جغرافیای انسانی ژاپن]]، [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]، [[جغرافیای انسانی سریلانکا]]، [[جغرافیای انسانی سنگال]]، [[جغرافیای انسانی سودان]]، [[جغرافیای انسانی سوریه]]، [[جغرافیای انسانی سیرالئون|جغرافیای انسانی سیرالئون،]] [[جغرافیای انسانی فرانسه]]، [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]، [[جغرافیای انسانی قطر]]، [[جغرافیای انسانی کانادا]]، [[جغرافیای انسانی کوبا]]، [[جغرافیای انسانی لبنان]]، [[جغرافیای انسانی مالی]]، [[جغرافیای انسانی مصر]].
==کتابشناسی==
==کتابشناسی==
<references />
<references />نویسنده : نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۸

جغرافیای انسانی گرجستانتحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات جمعیتی، مهاجرت‌های داخلی و خارجی، و سیاست‌های دولتی قرار دارد. بررسی دقیق ساختار هرم جمعیتی، ویژگی‌های قومی و زبانی، رشد جمعیت، الگوهای پراکندگی و شهرنشینی و روستانشینی می‌تواند تصویری کامل از وضعیت کنونی و چالش‌های آینده ارائه دهد.

ساختار هرم جمعیتی

ساختار هرم جمعیتی گرجستان نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در گروه‌های سنی و توزیع جنسیتی است که تحت‌تأثیر عواملی نظیر کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و پیرشدن جمعیت قرار گرفته است.

۱.تحلیل دقیق هرم سنی کشور:

جمعیت گرجستان در سال ۲۰۲۴ تقریباً ۳.۷ میلیون نفر است که نشان‌دهنده کاهش نسبت به سرشماری ۲۰۱۴ است.[۱] [۲]توزیع جمعیت به سمت افزایش نسبت سالمندان و کاهش جمعیت جوان حرکت می‌کند. بر اساس داده‌های اخیر، گروه‌های سنی بالای ۶۰ سال تقریباً ۲۵٪ از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که جمعیت زیر ۱۵ سال تنها ۱۶٪ است.[۳][۴]

جشن تفلیسوبا (თბილისობა) که هرساله در ماه اکتبر در تفلیس پایتخت گرجستان برگزار می شود.[https://georgia.to/tbilisoba/

]

۲. مقایسه با هرم‌های سنی گذشته:

در سال 2014، گروه‌های سنی جوان‌تر سهم بیشتری داشتند،[۵] اما با کاهش نرخ تولد و افزایش مهاجرت جوانان به خارج از کشور، ساختار سنی به سمت پیری تغییر کرده است. این تغییرات نشان‌دهنده بحران آینده نیروی کار و نیاز به سیاست‌های مهاجرتی جدید است.[۶]

۳. پیش‌بینی‌های آینده:

انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، جمعیت سالمندان به ۳۰٪ افزایش و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۴٪ کاهش یابد.[۷] این تغییرات نه‌تنها بر بازار کار تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نیاز به تغییرات عمده در سیاست‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی را نیز ایجاد می‌کند.[۸]

۴. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:

کاهش جمعیت جوان و افزایش سالمندان باعث کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های دولت برای بازنشستگی و خدمات بهداشتی می‌شود.[۶] همچنین، این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش فشار بر دستگاه‌های اجتماعی شود.[۹]

ویژگی‌های جمعیتی

کودکان با لباس سنتی اقوام گرجی ، https://www.advantour.com/georgia/people.htm

ویژگی‌های جمعیتی گرجستان تحت‌تأثیر ترکیب‌های قومی، زبانی، و الگوهای مهاجرتی قرار دارد که با تغییرات ساختار جمعیتی و افزایش مهاجرت‌ها، دستخوش تحول شده‌اند.[۱۰]

۱. ترکیب قومی و زبانی:

گرجستان از قومیت‌های مختلفی شامل گرجی‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها و روس‌ها تشکیل شده است. [۱۰]در سال ۲۰۲۴، گرجی‌ها حدود ۸۶٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که اقلیت‌های قومی مانند آذری‌ها ۶٪ و ارمنی‌ها ۵٪ هستند[۱۱]. زبان رسمی گرجی است، اما برخی از مناطق اقلیت‌های قومی به زبان‌های خود صحبت می‌کنند.[۱۲]

[[پرونده:دانشجویان خارجی در گرجستان،بیش از 15% دانشجویان در گرجستان از کشورهای هند، اردن و اوکراین هستند ( حدود 25 هزار نفر از 2014 تا 2024).

۲. الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی): مهاجرت‌های داخلی از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به‌ویژه تفلیس، روند قابل‌توجهی داشته است.[۱۳] همچنین، مهاجرت‌های بین‌المللی از گرجستان به کشورهای اروپایی و روسیه، به‌ویژه در میان جمعیت جوان، افزایش‌یافته است. [۱۴]مهاجرت‌ها نقش مهمی در تغییر ترکیب جمعیت و کاهش نرخ رشد جمعیت داخلی داشته‌اند.

۳.سطح تحصیلات و سواد:

سطح سواد در گرجستان بالا است و تقریباً ۹۹٪ جمعیت بالغ از آموزش‌های پایه برخوردارند. [۱۵]بااین‌حال، اختلافات منطقه‌ای در دسترسی به آموزش‌های عالی و دانشگاهی قابل‌توجه است. همچنین، جمعیت جوان با تحصیلات بالاتر تمایل به مهاجرت به خارج از کشور دارند که این امر باعث کاهش نیروی متخصص در کشور می‌شود.[۱۶]

۴.وضعیت بهداشت و امید به زندگی:

در سال ۲۰۲۴، امید به زندگی برای مردان در گرجستان حدود ۷۱ سال و برای زنان ۷۸ سال است که نسبت به دهه گذشته افزایش اندکی داشته است.[۱۷] دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی است، و این موضوع به یکی از چالش‌های اصلی دولت در سال‌های آینده تبدیل شده است.[۹]

ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی)[۲۴]

۵. الگوهای ازدواج و طلاق: نرخ ازدواج در گرجستان نسبت به دهه گذشته کاهش‌یافته است و نرخ طلاق‌ها افزایش داشته است. [۱۸]در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۵.۱ در هر ۱۰۰۰ نفر و نرخ طلاق ۲.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر است.[۱۹] این تغییرات می‌تواند به تغییرات اجتماعی و فرهنگی و همچنین مشکلات اقتصادی مرتبط باشد.


رشد جمعیت

نرخ رشد جمعیت گرجستان در سال ۲۰۲۴ نسبت به دهه‌های گذشته کاهش‌یافته است و این کاهش ناشی از نرخ پایین زادوولد، مرگ‌ومیر، و مهاجرت‌های گسترده است.

۱.نرخ رشد جمعیت فعلی:

در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت گرجستان حدود ۰.۱٪ است که نسبت به دهه گذشته کاهش چشمگیری داشته است.[۲۰] [۲۱]کاهش نرخ تولد و مهاجرت جوانان به کشورهای دیگر از دلایل اصلی این روند کاهشی هستند.

۲. عوامل مؤثر بر رشد جمعیت:

عوامل اصلی مؤثر بر رشد جمعیت شامل کاهش نرخ زادوولد به ۱.۷ فرزند به‌ازای هر زن، افزایش نرخ مرگ‌ومیر در جمعیت مسن، و مهاجرت‌های گسترده به خارج از کشور است.[۱]

مرخصی اجباری پدران گرجستانی برای تولد نوزادان

۳.سیاست‌های جمعیتی دولت:

دولت گرجستان با اجرای سیاست‌های حمایتی برای تشویق تولد و همچنین جذب مهاجران سعی در کاهش روند کاهش جمعیت دارد. ارائه تسهیلات برای خانواده‌های جوان و حمایت‌های مالی از تولد فرزندان از جمله این سیاست‌ها است.[۲۲]

۴.پیش‌بینی‌های آینده:

پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، جمعیت گرجستان به ۳.۵ میلیون نفر کاهش یابد و نرخ رشد جمعیت همچنان منفی باقی بماند.[۷] این تغییرات می‌تواند چالش‌های عمده‌ای برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور ایجاد کند.

پراکندگی جمعیت

پراکندگی جمعیت در گرجستان تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد و مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت به‌وضوح قابل‌مشاهده هستند.

۱. الگوهای توزیع جمعیت:

تفلیس ( თბილისი) ،https://www.architecturaldigest.in/story/a-

بیشتر جمعیت گرجستان در مناطق شهری، به‌ویژه در پایتخت، تفلیس متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۳۵٪ جمعیت کشور در تفلیس زندگی می‌کنند. [۲۳]مناطق کوهستانی و دورافتاده کشور کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند.[۲۴]

تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای [۲۵]گرجستان

۲.عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی:وجود منابع طبیعی در مناطق خاص و موقعیت جغرافیایی شهرهای بزرگ نقش مهمی در جذب جمعیت داشته‌اند.[۲۵] همچنین، توسعه اقتصادی نابرابر بین مناطق باعث شده است که مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری کمتر توسعه‌یافته باشند.[۲۵]

۳.مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت:

شهرهای تفلیس، کوتائیسی و باتومی از پرجمعیت‌ترین مناطق کشور هستند، درحالی‌که مناطق کوهستانی و دورافتاده مانند استان‌های سامتسخه-جاواختی و راچا - لچخومی کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند.[۲۶]

۴.چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت:

توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی همچون کمبود منابع در مناطق پرجمعیت و عدم دسترسی به خدمات در مناطق کم‌جمعیت شده است. این موضوع نیازمند سیاست‌های توزیع عادلانه منابع و توسعه مناطق محروم است.[۲۷]


شهرنشینی و روستانشینی

شهرنشینی سریع در گرجستان باعث تغییرات عمده در الگوهای جمعیتی و اقتصادی شده است، اما همچنان درصد قابل‌توجهی از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.

۱.نسبت جمعیت شهری به روستایی:

کشاورزی مدرن در گرجستان( بسته های حمایتی دولت از کشاورزان )[۲۶]

در سال ۲۰۲۴، حدود ۵۹٪ از جمعیت گرجستان در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده افزایش نسبت به دهه گذشته است.[۲۸] بااین‌حال، ۴۱٪ از جمعیت همچنان در مناطق روستایی ساکن هستند.[۲۹]

۲. الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها:

شهرنشینی در گرجستان با رشد سریع کلان‌شهرهایی مانند تفلیس همراه بوده است. در سال ۲۰۲۴، تفلیس به‌عنوان پایتخت و مهم‌ترین مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور، میزبان بیش از ۱.۵ میلیون نفر از جمعیت گرجستان است.[۲] این رشد سریع کلان‌شهرها به دلیل مهاجرت‌های گسترده از مناطق روستایی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی بوده است.

۳.مهاجرت داخلی و نقش آن در شهرنشینی:

مهاجرت داخلی از مناطق کم‌جمعیت به شهرهای بزرگ یکی از عوامل کلیدی در افزایش شهرنشینی است. بیشتر جوانان و افراد در سنین کاری برای دستیابی به فرصت‌های شغلی بهتر و دسترسی به خدمات رفاهی و آموزشی به شهرها مهاجرت می‌کنند.[۳۰] این مهاجرت‌ها باعث افزایش فشار بر زیرساخت‌های شهری و بروز مشکلاتی مانند تراکم جمعیت و کمبود مسکن شده است.[۳۱][۳۲]

۴.وضعیت روستانشینی:

باوجود افزایش شهرنشینی، بخش قابل‌توجهی از جمعیت همچنان در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۱٪ از جمعیت کشور در روستاها سکونت دارند. [۲۹]این مناطق عمدتاً به فعالیت‌های کشاورزی و دامداری مشغول هستند، اما با مشکلاتی مانند دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی روبه‌رو هستند.[۳۳]

ترافیک و گازهای گلخانه ای دو منبع آلودگی هوای تفلیس

۵.چالش‌ها و مشکلات مرتبط با شهرنشینی:

شهرنشینی سریع در گرجستان مشکلات متعددی را به وجود آورده است، از جمله افزایش آلودگی هوا، تراکم ترافیک، افزایش نرخ بیکاری در شهرها و کاهش کیفیت زندگی. [۳۴]علاوه بر این، نابرابری در توزیع منابع و خدمات بین مناطق شهری و روستایی نیز به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده کشور مطرح است.

۶.. سیاست‌های دولتی برای توسعه شهری و روستایی:

دولت گرجستان سیاست‌های متعددی برای توسعه متوازن شهری و روستایی اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل بهبود زیرساخت‌های شهری، توسعه حمل‌ونقل عمومی، و حمایت از کشاورزی و صنایع روستایی می‌شود.[۳۵] بااین‌حال، برای جلوگیری از مشکلات آینده ناشی از شهرنشینی سریع، دولت نیاز به برنامه‌های جامع‌تری در زمینه توسعه پایدار شهری دارد.

۷.پیش‌بینی‌های آینده:

پیش‌بینی می‌شود که در دهه‌های آینده، روند شهرنشینی در گرجستان همچنان ادامه داشته باشد و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۶۵٪ از جمعیت کشور در مناطق شهری زندگی کنند.[۷] این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه توسعه شهری و کاهش فشار بر زیرساخت‌های موجود خواهد بود.


نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی اتیوپی، جغرافیای انسانی اردن، جغرافیای انسانی اسپانیا، جغرافیای انسانی افغانستان، جغرافیای انسانی امارات متحده عربی، جغرافیای انسانی اوکراین، جغرافیای انسانی آرژانتین، جغرافیای انسانی بنگلادش، جغرافیای انسانی تاجیکستان، جغرافیای انسانی تایلند، جغرافیای انسانی تونس، جغرافیای انسانی چین، جغرافیای انسانی روسیه ،جغرافیای انسانی زیمبابوه، جغرافیای انسانی ژاپن، جغرافیای انسانی ساحل عاج، جغرافیای انسانی سریلانکا، جغرافیای انسانی سنگال، جغرافیای انسانی سودان، جغرافیای انسانی سوریه، جغرافیای انسانی سیرالئون، جغرافیای انسانی فرانسه، جغرافیای انسانی قزاقستان، جغرافیای انسانی قطر، جغرافیای انسانی کانادا، جغرافیای انسانی کوبا، جغرافیای انسانی لبنان، جغرافیای انسانی مالی، جغرافیای انسانی مصر.

کتابشناسی

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Circle. (2014). მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის შედეგები - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. Geostat.ge.[۱]
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ საქართველოში მოსახლეობა დაითვალეს - ახალი სტატისტიკა. (2024, April 27). Sputnik Საქართველო
  3. Georgia - 2024 - III.B. Overview of the state. (n.d.).[۲]
  4. Georgia Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com. [۳]
  5. 2014 General Population Census in Georgia. (2014). UNFPA-Georgia. [۴]
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Migration Strategy of Georgia 2021-2030 Unofficial translation of the encyclopedic version State Commission on Migration Issues 2024. (n.d.). [۵]
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Georgia population forecast for 2025 and 2030 - Aterio. (2024). ‌ ‌
  8. Georgia .:. Sustainable Development Knowledge Platform. (n.d.). Sustainabledevelopment.un.org. ‌
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ (2024). Countyhealthrankings.org.[۶]
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Georgia - People. (n.d.). Encyclopedia Britannica. [۷]
  11. Georgia - The World Factbook. (n.d.). [۸]
  12. ELIGIBLE AAPI VOTERS* AAPI SHARE OF ELECTORATE IN GEORGIA AAPI VOTER ELIGIBILITY GROWTH (2012-2024) AAPI POPULATION SIZE* FOREIGN BORN NONCITIZENS FOREIGN BORN CITIZENS NATIVE BORN CITIZENS COUNTIES WITH HIGHEST AAPI POPULATIONS LARGEST ASIAN AMERICAN ETHNIC GROUPS IN GEORGIA LARGEST NHPI ETHNIC GROUPS IN GEORGIA POPULATION GROWTH SINCE 2012 INCREASE IN FIRST TIME VOTERS SINCE 2024
  13. ICMPD Migration Outlook Eastern Europe and Central Asia 2024 Eight migration issues to look out for in 2024 Origins, key events and priorities for Europe. (n.d.). Retrieved September 22, 2024, from
  14. International Migration - National Statistics Office of Georgia. (n.d.). [۹]
  15. Georgia Milestones 2023-2024 Statewide Scores. (n.d.). Www.gadoe.org.[۱۰]
  16. Vol. 46 No. 1 (2024) | Georgia Journal of Literacy. (n.d.). [۱۱]
  17. Georgia Life Expectancy 1950-2024. (n.d.[۱۲]
  18. Circle. (2024). Marriages - National Statistics Office of Georgia. Geostat.ge.
  19. Circle. (n.d.). Divorces - National Statistics Office of Georgia. Www.geostat.ge.[۱۳]
  20. Georgia Population Growth and Demographic Trends Dataset: Annual Editions Collection // Editions 2000-2024 | Neilsberg. (2024, July 30).[۱۴]
  21. Circle. (2014). 2014 General Population Census Results - National Statistics Office of Georgia. Geostat.ge.[۱۵]
  22. (2024). Www.gov.ge. https://www.gov.ge/index.php?lang_id=-&sec_id=596&info_id=89612
  23. საქართველოს მოსახლეობის მესამედი თბილისში ცხოვრობს - მოსახლეობა რეგიონების მიხედვით. (2024, April 13).
  24. საქართველოს მოსახლეობის რაოდენობა 1 წელიწადში 1,1%–ით შემცირდა. (2024, April 26). Gbc.ge.[۱۶]
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ირაკლი ქარსელაძე - ოზურგეთში ურბანული განახლების პროექტების გრძელდება. (2024, September 6).[۱۷]
  26. Within the framework of the General Population Census 2024 the listing of population and households continues. (n.d.).[۱۸]
  27. RFP-Delivery of two 62-hour Training Courses-Samtskhe-Javakheti/Samegrelo region. (2024). Ungm.org.[۱۹]
  28. Georgia - Urban Population - 2024 Data 2025 Forecast 1960-2023 Historical. (2024). Tradingeconomics.com.[۲۰]
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Salukvadze, J. (2024). Urbanization Trends and development of cities in Georgia. In Quodlibet eBooks (pp. 19–31). [۲۱]
  30. ევროპის განათლების ფონდი. (2024). უნარები და მიგრაცია საქართველოში: მოკლე ანგარიში.
  31. საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში ნინო ჯიბუტი, გვანცა
  32. ᲐრაბულიᲜ. (2023, December 17). “ოჯახებით მიდიან, უკან დაბრუნებას აღარ აპირებენ” - როგორ ცვლის მიგრაცია დემოგრაფიულ სურათს საქართველოში. Რადიო Თავისუფლება.[۲۲]
  33. საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში. (2024, July 29). GIP.
  34. ProService. (n.d.). რა არის თბილისში ჰაერის დაბინძურების ორი ძირითადი წყარო. businessinsider.ge. htt
  35. როდის შეძლებს საქართველო სოფლის მეურნეობის პროდუქტით თვითუზრუნველყოფას?! (2023, June 5). Კვირის Პალიტრა. [۲۳]

نویسنده : نرگس شکوری