آموزش عالی مصر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
سابقه آموزش عالی به دوره حکومت محمدعلی پاشا در نیمه اول قرن نوزدهم بازمی‌گردد. در این دوره برخی مراکز آموزش عالی حتی پیش از مدارس ابتدایی و دبیرستان تأسیس شد. اولین دانشگاه به مفهوم جدید آن اما در سال 1908 به همت عده‌ای از فرهیختگان و خیران جامعه تأسیس شد. این دانشگاه سپس در سال 1925 با نام دانشگاه فؤاد اول به یک مرکز آموزش عالی دولتی تبدیل و پس از انقلاب سال 1952 با نام دانشگاه [[قاهره]] فعالیت‌های خود را با شرایط جدید ادامه داد. در این دوره که رویکردهای سوسیالیستی و عدالت اجتماعی بر سیاست‌های آموزشی حاکم شد، زمینه ادامه تحصیلات در مقطع دانشگاهی بیش از پیش فراهم آمد و در سال | سابقه آموزش عالی به دوره حکومت محمدعلی پاشا در نیمه اول قرن نوزدهم بازمی‌گردد. در این دوره برخی مراکز آموزش عالی حتی پیش از مدارس ابتدایی و دبیرستان تأسیس شد. اولین دانشگاه به مفهوم جدید آن اما در سال 1908 به همت عده‌ای از فرهیختگان و خیران جامعه تأسیس شد. این دانشگاه سپس در سال 1925 با نام دانشگاه فؤاد اول به یک مرکز آموزش عالی دولتی تبدیل و پس از انقلاب سال 1952 با نام دانشگاه [[قاهره]] فعالیت‌های خود را با شرایط جدید ادامه داد. در این دوره که رویکردهای سوسیالیستی و عدالت اجتماعی بر سیاست‌های آموزشی حاکم شد، زمینه ادامه تحصیلات در مقطع دانشگاهی بیش از پیش فراهم آمد و در سال 1961، رایگان شدن تحصیلات دانشگاهی آغازمرحله جدیدی در روند آموزش عالی بود. زان پس گروه‌های اجتماعی بیشتری از جمله، طبقات محروم و پایین جامعه امکان یافتند تا با ادامه تحصیلات در مراکز آموزش عالی به مراتب و تخصص‌های بالای علمی و فرصت‌های شغلی مناسبی دست یابند. | ||
از دهه نود قرن گذشته با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خصوصی در سال 1992 و به دنبال آن افزایش مراکز آموزش عالی خصوصی تحولی در این روند پدید آمد. در سال 2002 هم با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خارجی این مراکز آموزش عالی یکی پس از دیگری فعالیت‌های آموزشی خود را آغاز کردند. | از دهه نود قرن گذشته با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خصوصی در سال 1992 و به دنبال آن افزایش مراکز آموزش عالی خصوصی تحولی در این روند پدید آمد. در سال 2002 هم با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خارجی این مراکز آموزش عالی یکی پس از دیگری فعالیت‌های آموزشی خود را آغاز کردند. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
مهمترین اهداف استراتژیک آموزش عالی مصر از قرار ذیل است: | مهمترین اهداف استراتژیک آموزش عالی مصر از قرار ذیل است: | ||
گسترش پوشش آموزش عالی در تمام مناطق مصر (دولتی و خصوصی) | * گسترش پوشش آموزش عالی در تمام مناطق مصر (دولتی و خصوصی)؛ | ||
* تحقق کیفیت آموزشی در تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی؛ | |||
تحقق کیفیت آموزشی در تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزش | * بکارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در روند آموزش؛ | ||
* ایجاد و توسعه منظومه‌های پژوهشی و مراکز آموزش عالی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و بخش‌های ضایع و خدمات؛ | |||
بکارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در روند | * ایجاد تخصص‌های بومی؛ | ||
* اصلاح مجموعه قوانین حوزه آموزش عالی با توجه به قانون اساسی جدید (2014) و تغییر و تحولات جهانی با هدف ایفای نقش بیشتر این مراکز در توسعه جامعه؛ | |||
ایجاد و توسعه منظومه‌های پژوهشی و مراکز آموزش عالی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و بخش‌های ضایع و | * ارتقاء بخشیدن به سطح کیفی خدمات وابسته به مراکز آموزش عالی (بیمارستان‌ها، مراکز مشاوره، خدمات آموزشی، واحدها و مراکز تولیدی و خدماتی)؛ | ||
* تحقق امکان استفاده بیشتر از نظام‌های پیشرفته و نوین در زمینه علوم و تکنولوژی؛ | |||
ایجاد تخصص‌های | * برقراری ارتباط با کشورهای منطقه و جهان از راه همکاری‌های علمی، فرهنگی و آموزشی<ref name=":2">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref>. | ||
اصلاح مجموعه قوانین حوزه آموزش عالی با توجه به قانون اساسی جدید (2014) و تغییر و تحولات جهانی با هدف ایفای نقش بیشتر این مراکز در توسعه | |||
ارتقاء بخشیدن به سطح کیفی خدمات وابسته به مراکز آموزش عالی (بیمارستان‌ها، مراکز مشاوره، خدمات آموزشی، واحدها و مراکز تولیدی و خدماتی) | |||
تحقق امکان استفاده بیشتر از نظام‌های پیشرفته و نوین در زمینه علوم و | |||
برقراری ارتباط با کشورهای منطقه و جهان از راه همکاری‌های علمی، فرهنگی و آموزشی<ref name=":2">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> | |||
'''شورای عالی دانشگاه‌ها''' | '''شورای عالی دانشگاه‌ها''' | ||
این شورا بر اساس قانون مصوب سال 1972 با مسئولیت کلی برنامه‌ریزی و سیاستگذاری عمومی و هماهنگی میان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، زیر نظر وزیر آموزش عالی و عضویت وزرای آموزش و پرورش، پژوهش‌های علمی و رؤسای دانشگاه‌های دولتی تشکیل شده است. از جمله وظایف تعریف شده این شورا می‌توان به این موارد اشاره داشت: | این شورا بر اساس قانون مصوب سال 1972 با مسئولیت کلی برنامه‌ریزی و سیاستگذاری عمومی و هماهنگی میان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، زیر نظر وزیر آموزش عالی و عضویت وزرای آموزش و پرورش، پژوهش‌های علمی و رؤسای دانشگاه‌های دولتی تشکیل شده است. از جمله وظایف تعریف شده این شورا می‌توان به این موارد اشاره داشت: | ||
معادلسازی گواهینامه‌های علمی مؤسسات آموزشی که تحت نظارت قانون سازماندهی دانشگاه‌ها قرار ندارند و نیز گواهینامه‌های صادره از مراکز و مؤسسات آموزشی | * معادلسازی گواهینامه‌های علمی مؤسسات آموزشی که تحت نظارت قانون سازماندهی دانشگاه‌ها قرار ندارند و نیز گواهینامه‌های صادره از مراکز و مؤسسات آموزشی خارجی؛ | ||
* هماهنگی میان دانشکده‌ها و بخش‌های مشابه در دانشگاه‌ها؛ | |||
هماهنگی میان دانشکده‌ها و بخش‌های مشابه در | * تعیین و ایجاد رشته‌های تخصصی در دانشگاه‌ها؛ | ||
* سازماندهی پذیرش دانشجو و تعیین میزان جذب؛ | |||
تعیین و ایجاد رشته‌های تخصصی در | * ترسیم سیاست‌های کلی برای تدوین کتاب‌های دانشگاهی؛ | ||
* هماهنگی میان نظام‌های تدریس، امتحانات و گواهینامه‌های علمی؛ | |||
سازماندهی پذیرش دانشجو و تعیین میزان | * اظهار نظر در خصوص میزان کمک‌های سالیانه دولتی به دانشگاه‌ها. | ||
ترسیم سیاست‌های کلی برای تدوین کتاب‌های | |||
هماهنگی میان نظام‌های تدریس، امتحانات و گواهینامه‌های | |||
اظهار نظر در خصوص میزان کمک‌های سالیانه دولتی به دانشگاه‌ها | |||
فعالیت‌های این شورا از راه کارگروه‌های تخصصی انجام می‌شود. کارگروه‌های چهارگانه این شورا عبارت است از: برنامه‌ریزی، ارتقاء رتبه علمی اعضای هیأت علمی، معادله و کارگروه روابط فرهنگی است که وظیفه اصلی آن، عقد قرارداد همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش‌های علمی در سطح جهان است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.scu.eun.eg.</ref> | فعالیت‌های این شورا از راه کارگروه‌های تخصصی انجام می‌شود. کارگروه‌های چهارگانه این شورا عبارت است از: برنامه‌ریزی، ارتقاء رتبه علمی اعضای هیأت علمی، معادله و کارگروه روابط فرهنگی است که وظیفه اصلی آن، عقد قرارداد همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش‌های علمی در سطح جهان است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.scu.eun.eg.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۴۳: | ||
دانشگاه‌های دولتی مصر عبارت است از: القاهره، عین شمس، اسکندریه، اسیوط، طنطا، المنصورة، الزقازیق، حلوان، المنیا، المنوفیه، قناة السویس، جنوب الوادی، بنی سویف، الفیوم، بنها، کفرالشیخ، بورسعید، سوهاج، دمنهور، اسوان، دمیاط، مدینة السادات، السویس. | دانشگاه‌های دولتی مصر عبارت است از: القاهره، عین شمس، اسکندریه، اسیوط، طنطا، المنصورة، الزقازیق، حلوان، المنیا، المنوفیه، قناة السویس، جنوب الوادی، بنی سویف، الفیوم، بنها، کفرالشیخ، بورسعید، سوهاج، دمنهور، اسوان، دمیاط، مدینة السادات، السویس. | ||
در میان دانشگاه‌های دولتی، برخی از آنها از موقعیت و امکانات بهتر و بیشتری برخوردار است که دانشگاه‌های قاهره، اسکندریه، عین شمس و المنصورة از جمله آن‌هاست.[[پرونده:جامعه قاهره.png|پیوند=http://wiki.icro.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%87.png|بندانگشتی|دانشگاه قاهره در مصر | در میان دانشگاه‌های دولتی، برخی از آنها از موقعیت و امکانات بهتر و بیشتری برخوردار است که دانشگاه‌های قاهره، اسکندریه، عین شمس و المنصورة از جمله آن‌هاست.[[پرونده:جامعه قاهره.png|پیوند=http://wiki.icro.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%87.png|بندانگشتی|دانشگاه قاهره در مصر. برگرفته از سایت educationvibes، قابل بازیابی از https://educationvibes.in/university/MBBS-Abroad/Cairo-University]] | ||
===== [[دانشگاه قاهره مصر]] ===== | |||
[ | اولین دانشگاه به مفهوم جدید آن، با نام «الجامعة الاهلیة» در سال 1908 در [[قاهره]] با رشته‌های تمدن اسلامی، تمدن باستان مصر و مشرق زمین<ref>موسوعة مصر الحديثة (1996). [[مصر]]: [https://www.gebo.gov.eg/Branches/List الهيئة العامة للكتاب]، [http://www.moc.gov.eg/ وزارة الثقافة]، ج 4، ص98.</ref> تأسیس شد. این دانشگاه سپس در سال 1925 به دانشگاه دولتی، با نام الجامعة المصریة شامل 4 دانشکده‌ی ادبیات، علوم، حقوق و پزشکی تبدیل و فعالیت‌های خود را ادامه داد. طی سال‌های بعد برخی مراکز و مؤسسات و دانشکده‌های دیگری از جمله دانشکده مهندسی به آن منصم شد و در سال 1940 به دانشگاه «فؤاد الاول» تغییر نام داد. در پی تحولات سیاسی اجتماعی ناشی از انقلاب سال 1952، سرانجام در سال 1953 به دانشگاه «القاهرة» ([https://cu.edu.eg/ar/Home الجامعة القاهرة]) تغییر نام داد. تا این تاریخ، علاوه بر 4 دانشکده اولیه، دانشکده‌های دامپزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و نیز مدارس عالی مهندسی، کشاورزی و بازرگانی در این دانشگاه فعال بود. در سال‌های بعد دانشکده‌ها و مراکز جدید از جمله دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، مؤسسه عالی پژوهش‌های آماری، دانشکده پرستاری نیز تأسیس شد و از دهه هفتاد به بعد نیز تعدادی دانشکده و مؤسسه آموزش عالی دیگر در این دانشگاه فعال شد که از جمله آنها دانشکده‌های رسانه، آثار باستانی و مؤسسه عالی پژوهش‌های آفریقایی (1970) ، مؤسسه عالی برنامه‌ریزی عمرانی و منطقه‌ای (1979) وموسسه‌عالی مطالعات و پژوهش‌های تربیتی (1987) بود. دانشگاه [[قاهره]] امروز با 28 دانشکده و مؤسسه آموزشی وابسته در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. زبان تدریس در دانشگاه [[قاهره]] عربی است و در برخی رشته‌ها از جمله پزشکی و مهندسی ، زبان انگلیسی، زبان آموزشی است و در برخی از رشته‌ها همچون رسانه و کشاورزی، آموزش به هر دو زبان عربی و انگلیسی انجام می‌شود. در دانشکده ادبیات این دانشگاه، علاوه بر زبان عربی، رشته‌های ترجمه انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و عبری و نیز ترجمه زبان‌های ترکی و فارسی تدریس می‌شود. همچنین رشته‌های ادبیات تطبیقی، روانشناسی تطبیقی، ادبیات نمایشی، پژوهش‌های تاریخی از جمله رشته‌های آموزشی این دانشکده است. | ||
تعداد پذیرفته شدگان در مقطع کارشناسی این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 36092 نفر و تعداد کل دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته‌های مختلف کارشناسی 146682 و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری 28265 و نیز فارغالتحصیلان این دو مقطع در سال تحصیلی 2011-2012، 7151 نفر بوده است.<ref name=":22">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> تعداد قابل توجهی از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی مصر و جهان عرب از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به: احمد زکی یمانی، احمد ماهر، اسامة الباز، بطرس غالی، راشد الغنوشی، عبدالمنعم ابوالفتوح و عمروموسی اشاره کرد. [[پرونده:جامعه اسکندریه.png|پیوند=http://wiki.icro.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87.png|بندانگشتی|دانشگاه اسکندریه در مصر. برگرفته از سایت sheenstein، قابل بازیابی از https://www.sheenstein.com/university/alexandria-university-egypt]] | |||
این دانشگاه | |||
دانشگاه اسکندریه در | ===== [[دانشگاه اسکندریه مصر|دانشگاه اسکندریه]] ===== | ||
[https://www.alexu.edu.eg/ این دانشگاه (جامعة الاسکندریة)] که به لحاظ تاریخی، دومین دانشگاه این کشور است، در سال 1942 با نام دانشگاه فاروق اول با دو دانشکده ادبیات و حقوق در [[شهر اسکندریه مصر|شهر اسکندریه]] آغاز به کار کرد. به زودی دانشکده‌های علوم، بازرگانی، پزشکی و کشاورزی در این دانشگاه فعال شد و در سال 1952 هم به دانشگاه اسکندریه تغییر نام داد. در سال‌های بعد هم فعالیت چندین دانشکده از جمله دانشکده‌های پرستاری (1954)، داروسازی (1956)، امور تربیتی (1966)، دندانپزشکی (1971)، دامپزشکی (1974) و دانشکده گردشگری و هتل‌داری (1983) در این دانشگاه آغاز شد. دانشگاه اسکندریه همچنین دارای چندین دانشکده در نواحی مختلف منطقه دلتای نیل است که از مهمترین آنها دانشکده‌های پزشکی و علوم در طنطا، دانشکده کشاورزی در کفرالشیخ، امور تربیتی، ادبیات، کشاورزی، پرستاری و بازرگانی در دمنهور را می‌توان نام برد. | |||
دانشگاه اسکندریه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد و زبان آموزشی در دانشکده‌های آن به طور کلی عربی است و در برخی رشته‌ها چون پزشکی، علوم و دندانپزشکی نیز درس‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شود. آموزش در تعدادی از رشته‌ها چون بازرگانی، مهندسی نیز با هر دو زبان عربی و انگلیسی انجام می‌گیرد. آموزش در تعداد معدودی از رشته‌ها همچون حقوق نیز علاوه بر زبان عربی به زبان‌های انگلیسی و [[فرانسه]] صورت می‌پذیرد. در سال تحصیلی 2012-2013 تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی این دانشگاه 122451 نفر و فارغالتحصیلان آن 26524 نفر بوده است. در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز تعداد دانشجویان 4559 نفر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.<ref name=":23">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref>[[پرونده:دانشگاه عین شمس.png|بندانگشتی|دانشگاه عین شمس. برگرفته از سایت niadostudyabroad، قابل بازیابی از https://niadostudyabroad.com/ain-shams-university/ |308x308پیکسل]] | |||
===== [[دانشگاه عین شمس مصر|دانشگاه عین شمس]] ===== | |||
[https://www.asu.edu.eg/ar این دانشگاه (جامعة عین شمس)] به لحاظ تاریخی سومین دانشگاه مصر به شمار می‌رود که در سال 1950 با نام دانشگاه «ابراهیم باشا الکبیر» در شهر قاهره آغاز به کار کرد.<ref>موسوعة مصر الحديثة (1996). [[مصر]]: [https://www.gebo.gov.eg/Branches/List الهيئة العامة للكتاب]، [http://www.moc.gov.eg/ وزارة الثقافة]، ج 4، ص99.</ref> و در سال 1954 نام «عین شمس» بر آن گزارده شد. دانشگاه عین شمس دارای دانشکده‌های متعدد با رشته‌های متنوع است که از جمله آنها می‌توان به دانشکده‌های ادبیات، حقوق، بازرگانی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، مهندسی، کشاورزی، امور تربیتی، زبان و مراکز آموزش عالی در زمینه‌هایی چون پژوهش‌های حوزه کودکان، پژوهش‌های محیط زیست اشاره داشت. دانشگاه عین شمس در تمام مقاطع تحصیلی آموزش عالی دانشجو می‌پذیرد و زبان آموزشی اصلی در آن عربی است و در برخی دانشکده‌ها و رشته‌ها نیز زبان‌های انگلیسی، فرانسه زبان آموزشی است. به عنوان نمونه؛ در رشته‌های گردشگری به زبان فرانسه، در رشته‌های حقوقی زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه، در رشته‌های بازرگانی زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه، در رشته علوم، زبان انگلیسی، در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی زبان انگلیسی و در رشته‌های مهندسی، زبان انگلیسی زبان آموزشی است.<ref name=":24">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> | |||
===== [[دانشگاه المنصورة مصر|دانشگاه المنصورة | تعداد اعضای هیئت علمی و معاونین آنها در این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 9983 نفر، تعداد پذیرش شدگان در مقطع کارشناسی 37781 دانشجو و کل دانشجویان مشغول به تحصیل در این مقطع 165645 دانشجو و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری 28105 دانشجو بوده است. فارغالتحصیلان این دانشگاه در سال تحصیلی مزبور نیز در مقطع کارشناسی 35899 نفر و تعداد افرادی که موفق به دریافت دانشنامه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری شده‌اند 8055 نفر بوده است.<ref name=":24" /> | ||
این دانشگاه ابتدا به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه قاهره در سال 1963 در شهر المنصورة در منطقه دلتا آغاز به کار کرد و سپس در سال 1972 با نام دانشگاه شرق دلتا استقلال یافت و یکسال بعد با 12 دانشکده به المنصورة تغییر نام داد.<ref>موسوعة مصر | ===== [[دانشگاه المنصورة مصر|دانشگاه المنصورة]] ===== | ||
===== [[دانشگاه اسیوط مصر|دانشگاه اسیوط | [[پرونده:دانشگاه المنصورة .png|بندانگشتی|دانشگاه المنصورة. برگرفته از سایت vetfac.mans.edu، قابل بازیابی از https://vetfac.mans.edu.eg/en/events1/3724-a-visit-by-students-of-the-food-health-and-safety-program-to-the-veterinary-unit-for-automated-slaughter-and-meat-processing-no-1-of-the-armed-forces#gallery816014f751-1]] | ||
این دانشگاه در سال 1957 با دو دانشکده علوم و مهندسی فعالیت خود را در شهر اسیوط در جنوب مصر آغاز کرد. این دانشگاه دارای 20 دانشکده است که برخی از | [https://www.mans.edu.eg/ این دانشگاه (جامعة المنصورة)] ابتدا به عنوان شعبه‌ای از [[دانشگاه قاهره مصر|دانشگاه قاهره]] در سال 1963 در شهر المنصورة در منطقه دلتا آغاز به کار کرد و سپس در سال 1972 با نام دانشگاه شرق دلتا استقلال یافت و یکسال بعد با 12 دانشکده به المنصورة تغییر نام داد.<ref>موسوعة مصر الحديثة (1996). [[مصر]]: [https://www.gebo.gov.eg/Branches/List الهيئة العامة للكتاب]، [http://www.moc.gov.eg/ وزارة الثقافة]، ج 4، ص101.</ref> دانشگاه المنصوره امروز با 18 دانشکده از جمله دانشکده‌های ادبیات، حقوق، بازرگانی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی، مهندسی، کشاورزی، امور تربیتی، گردشگری و هتل‌داری و چند شعبه در شهرهای دیگر، یکی از دانشگاه‌های معتبر مصر است. | ||
[[پرونده:Imageدانشگاه طنطا.png|بندانگشتی|دانشگاه طنطا]] | ===== [[دانشگاه اسیوط مصر|دانشگاه اسیوط]] ===== | ||
[https://www.aun.edu.eg/main/ar این دانشگاه (جامعة اسیوط)] در سال 1957 با دو دانشکده علوم و مهندسی فعالیت خود را در شهر اسیوط در جنوب مصر آغاز کرد. این دانشگاه دارای 20 دانشکده است که برخی از آنها در شهرهای سوهاج، اسوان و قنا قرار دارد. بهترین دانشکده‌های این دانشگاه عبارت است از: ادبیات، حقوق، علوم، بازرگانی، پزشکی، داروسازی، مهندسی و کشاورزی. | |||
[[پرونده:Imageدانشگاه طنطا.png|بندانگشتی|دانشگاه طنطا. برگرفته از سایت elfagrsport، قابل بازیابی از https://news.elfagrsport.com/egypt/105977.html]] | |||
===== [[دانشگاه طنطای مصر|دانشگاه طنطا | ===== [[دانشگاه طنطای مصر|دانشگاه طنطا]] ===== | ||
این دانشگاه در سال 1962 به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه اسکندریه در شهر طنطا آغاز به کار کرد و در سال 1972 با افزایش تعداد دانشکده‌های آن با نام دانشگاه دلتای میانه به طور مستقل به فعالیت پرداخت. سپس در سال 1973 به دانشگاه طنطا تغییر نام داد. این دانشگاه علاوه بر چندین دانشکده، دارای یک شهر دانشگاهی، چند بیمارستان و واحدهای مرتبط با حوزه آموزش و محیط زیست است.<ref>موسوعة | [https://tanta.edu.eg/ این دانشگاه (جامعة طنطا)] در سال 1962 به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه اسکندریه در شهر طنطا آغاز به کار کرد و در سال 1972 با افزایش تعداد دانشکده‌های آن با نام دانشگاه دلتای میانه به طور مستقل به فعالیت پرداخت. سپس در سال 1973 به دانشگاه طنطا تغییر نام داد. این دانشگاه علاوه بر چندین دانشکده، دارای یک شهر دانشگاهی، چند بیمارستان و واحدهای مرتبط با حوزه آموزش و محیط زیست است.<ref>موسوعة مصر الحديثة (1996). [[مصر]]: [https://www.gebo.gov.eg/Branches/List الهيئة العامة للكتاب]، [http://www.moc.gov.eg/ وزارة الثقافة]، ج 4، ص100.</ref> مهمترین دانشکده‌های این دانشگاه عبارت است از: ادبیات، حقوق، کشاورزی، بازرگانی، پزشکی، علوم داروسازی و مهندسی. | ||
==== [[دانشگاه های غیردولتی مصر|دانشگاه‌های غیردولتی]] ==== | ==== [[دانشگاه های غیردولتی مصر|دانشگاه‌های غیردولتی]] ==== | ||
بیشتر مراکز آموزش عالی غیردولتی مصر از دهه پایانی قرن بیستم فعالیت خود را آغاز کردند. پیش از آن تنها دانشگاه آمریکایی قاهره به موجب قرارداد همکاری فرهنگی مصر و [[آمریکا]] در این کشور فعال بود. قانون تأسیس دانشگاه‌های غیردولتی در سال 1992 با هدف توسعه و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه آموزش عالی تصویب شد. قانون مزبور علاوه بر تضمین حمایت از تأسیس و فعالیت این دانشگاه‌ها، بر مشارکت فعال دانشگاه‌های غیردولتی در ارتقای سطح آموزش و پژوهش‌های علمی و نیز ایجاد رشته‌های تخصصی تأکید دارد. در پی تصویب قانون مزبور دانشگاه‌های غیردولتی یکی پس از دیگری تأسیس شد.<ref name=":12" /> | بیشتر مراکز آموزش عالی غیردولتی مصر از دهه پایانی قرن بیستم فعالیت خود را آغاز کردند. پیش از آن تنها دانشگاه آمریکایی قاهره به موجب قرارداد همکاری فرهنگی مصر و [[آمریکا]] در این کشور فعال بود. قانون تأسیس دانشگاه‌های غیردولتی در سال 1992 با هدف توسعه و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه آموزش عالی تصویب شد. قانون مزبور علاوه بر تضمین حمایت از تأسیس و فعالیت این دانشگاه‌ها، بر مشارکت فعال دانشگاه‌های غیردولتی در ارتقای سطح آموزش و پژوهش‌های علمی و نیز ایجاد رشته‌های تخصصی تأکید دارد. در پی تصویب قانون مزبور دانشگاه‌های غیردولتی یکی پس از دیگری تأسیس شد.<ref name=":12">برگرفته در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> | ||
دانشگاه‌های غیردولتی در مصر شامل: دانشگاه‌هایی که با سرمایه‌گذاری مصری‌ها بنیان گذاشته‌اند، دانشگاه‌هایی که توسط کشورهای خارجی تأسیس شده است و دانشگاه‌هایی که به طور مشترک (مصری-خارجی) بنیاد گزارده شده است. [http://wiki.icro.ir/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1 دانشگاه الازهر] نیز وابسته به نهاد دینی [http://wiki.icro.ir/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1 الجامع الازهر] است. | دانشگاه‌های غیردولتی در مصر شامل: دانشگاه‌هایی که با سرمایه‌گذاری مصری‌ها بنیان گذاشته‌اند، دانشگاه‌هایی که توسط کشورهای خارجی تأسیس شده است و دانشگاه‌هایی که به طور مشترک (مصری-خارجی) بنیاد گزارده شده است. [http://wiki.icro.ir/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1 دانشگاه الازهر] نیز وابسته به نهاد دینی [http://wiki.icro.ir/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1 الجامع الازهر] است. | ||
===== [[دانشگاه آمریکایی قاهره مصر|دانشگاه آمریکایی قاهره | ===== [[دانشگاه آمریکایی قاهره مصر|دانشگاه آمریکایی قاهره]] ===== | ||
این دانشگاه در سال 1919 توسط گروهی از آمریکایی‌های مقیم مصر در قالب مدرسه متوسطه تأسیس و در سال 1925 به عنوان مرکز آموزش عالی فعالیت خود را استمرار داد.<ref>موسوعة مصر | [https://www.aucegypt.edu/ar این دانشگاه (الجامعة الامیرکیة بالقاهرة)] در سال 1919 توسط گروهی از آمریکایی‌های مقیم مصر در قالب مدرسه متوسطه تأسیس و در سال 1925 به عنوان مرکز آموزش عالی فعالیت خود را استمرار داد.<ref>موسوعة مصر الحديثة (1996). [[مصر]]: [https://www.gebo.gov.eg/Branches/List الهيئة العامة للكتاب]، [http://www.moc.gov.eg/ وزارة الثقافة]، ج 4، ص113.</ref> هدف اولیه از تأسیس این دانشگاه مشارکت در تربیت رهبران آینده مصر و منطقه ازطریق ترسیخ ارزش‌هایی چون نظم، توسعه و مهارت‌های فکری بود.<ref name=":3">بازیابی شده در 2015 از https://www.aucegypt.edu.</ref> این دانشگاه به عنوان یک مؤسسه فرهنگی خصوصی در چارچوب قرارداد فرهنگی مصر و آمریکا که در سال 1962 منعقد شد و نیز بر اساس بخشنامه ریاست جمهوری در سال 1967 فعالیت‌های دانشگاهی خود را ادامه می‌دهد. دانشگاه آمریکایی [[قاهره]] دارای 6 دانشکده است. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی این دانشگاه شامل رشته‌های زبان انگلیسی، حقوق بین‌المللی، ادبیات انگلیسی، پژوهش‌های خاورمیانه، تئاتر و هنر، جامعه‌شناسی، مصرشناسی، علوم سیاسی، پژوهش‌های اروپایی، روانشناسی، تاریخ قانون و فلسفه می‌باشد. | ||
تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 5/329 نفر و تعداد فارغالتحصیلان این مقطع در تمام رشته‌ها 860 نفر بوده است. تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی و دکترای این دانشگاه در سال تحصیلی مزبور، 1/323 نفر و 308 نفر هم از این مقاطع فارغ‌التحصیل شده‌اند.<ref name=": | تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 5/329 نفر و تعداد فارغالتحصیلان این مقطع در تمام رشته‌ها 860 نفر بوده است. تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی و دکترای این دانشگاه در سال تحصیلی مزبور، 1/323 نفر و 308 نفر هم از این مقاطع فارغ‌التحصیل شده‌اند.<ref name=":25">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> | ||
===== [[دانشگاه الازهر مصر|دانشگاه الازهر]] ===== | ===== [[دانشگاه الازهر مصر|دانشگاه الازهر]] ===== | ||
[[پرونده:دانشگاه الازهر در مصر.png|پیوند=http://wiki.icro.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1.png|بندانگشتی|دانشگاه الازهر در مصر]] | [[پرونده:دانشگاه الازهر در مصر.png|پیوند=http://wiki.icro.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%B1%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%D8%B5%D8%B1.png|بندانگشتی|دانشگاه الازهر در مصر. برگرفته از سایت smapse، قابل بازیابی از https://smapse.com/al-azhar-university-al-azhar-university/]] | ||
این دانشگاه که در واقع ساختار جدید نهاد دینی «جامع الازهر» در حوزه آموزش عالی است در سال 1930 با سه دانشکده «فقه»، «اصول الدین» و «اللغة العربیة» فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در سال 1961 براساس قانون مصوب شماره 103 با هدف توسعه و تنوع در آموزش عالی این نهاد دینی، دانشکده‌های بازرگانی، پزشکی، مهندسی و کشاورزی هم در این دانشگاه ایجاد و در سال‌های بعد در بیشتر رشته‌های آموزشی، شعبه‌هایی ویژه آموزش دختران نیز تأسیس شد. امروز دانشگاه الازهر دارای 60 دانشکده برای پسران و 17 دانشکده برای دختران است و علاوه بر آن مراکز علمی و پژوهشی متعددی نیز به این دانشگاه وابسته است.<ref name=": | این دانشگاه که در واقع ساختار جدید [[الجامع الازهر مصر|نهاد دینی «جامع الازهر»]] در حوزه آموزش عالی است در سال 1930 با سه دانشکده «فقه»، «اصول الدین» و «اللغة العربیة» فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در سال 1961 براساس قانون مصوب شماره 103 با هدف توسعه و تنوع در آموزش عالی این نهاد دینی، دانشکده‌های بازرگانی، پزشکی، مهندسی و کشاورزی هم در این دانشگاه ایجاد و در سال‌های بعد در بیشتر رشته‌های آموزشی، شعبه‌هایی ویژه آموزش دختران نیز تأسیس شد. امروز دانشگاه الازهر دارای 60 دانشکده برای پسران و 17 دانشکده برای دختران است و علاوه بر آن مراکز علمی و پژوهشی متعددی نیز به این دانشگاه وابسته است.<ref name=":26">بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.</ref> | ||
ویژگی‌های اصلی این دانشگاه، اهتمام به مطالعات اسلامی در کنار مطالعات و آموزش‌های تخصصی و علمی است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.azhar.edu.eg.</ref> این دانشگاه در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. | |||
مهمترین دانشکده‌های دانشگاه الازهر (ویژه پسران) عبارت است از: فقه و حقوق، زبان عربی، مطالعات اسلامی و عربی، تبلیغ اسلامی، بازرگانی، زبان‌ها و ترجمه، علوم، داروسازی، دندانپزشکی، مهندسی، کشاورزی، پزشکی. برخی از دانشکده‌هایی که به دختران اختصاص دارد نیز عبارت است از: مطالعات اسلامی و عربی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، بازرگانی، مطالعات انسانی و داروسازی..<ref name=":26" /> | |||
تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاه الازهر در سال تحصیلی 2012-2013، 6863 نفر بوده است. در سال تحصیلی 2012-2013، تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی در تمام رشته‌های دانشکده‌های این دانشگاه، 279732 نفر و فارغالتحصیلان این مقطع 39089 نفر بوده است. در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز در همین سال تحصیلی تعداد 13222 نفر مشغول به تحصیل بوده‌اند. در سال تحصیلی 2011-2012 نیز 2236 نفر در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در همه رشته‌ها از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.<ref name=":26" /> | |||
==== سایر دانشگاه‌های دولتی ==== | ==== سایر دانشگاه‌های دولتی ==== | ||
دانشگاه 6 اکتبر (1996)، دانشگاه مصری علوم و تکنولوژی (1996)، دانشگاه بین‌المللی مصر (1996)، دانشگاه انگلیس در مصر (2005)، دانشگاه آلمانی در قاهره (2002)، دانشگاه مصری روسی (2006)، دانشگاه کانادایی اهرام (2005- با همکاری مؤسسه مطبوعاتی اهرام و پنج دانشگاه کانادایی)، دانشگاه دلتا (2007) و دانشگاه النهضة از مهمترین دانشگاه‌های غیردولتی در مصر است.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[مصر]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص364-377.</ref> | دانشگاه 6 اکتبر (1996)، دانشگاه مصری علوم و تکنولوژی (1996)، دانشگاه بین‌المللی مصر (1996)، دانشگاه انگلیس در مصر (2005)، دانشگاه آلمانی در قاهره (2002)، دانشگاه مصری روسی (2006)، دانشگاه کانادایی اهرام (2005- با همکاری مؤسسه مطبوعاتی اهرام و پنج دانشگاه کانادایی)، دانشگاه دلتا (2007) و دانشگاه النهضة از مهمترین دانشگاه‌های غیردولتی در مصر است.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[مصر]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص364-377.</ref> | ||
==نیز نگاه کنید به== | ==نیز نگاه کنید به== | ||
[[آموزش عالی کانادا]]؛ [[آموزش عالی روسیه]]؛ [[آموزش عالی افغانستان]]؛ [[آموزش عالی تونس]]؛ [[آموزش عالی ژاپن]]؛ [[آموزش عالی کوبا]]؛ [[آموزش عالی لبنان]]؛ [[آموزش عالی در چین]]؛ [[آموزش عالی سنگال]]؛ [[آموزش عالی فرانسه]]؛ [[آموزش عالی مالی]]؛ [[آموزش عالی سودان]]؛ [[آموزش عالی ساحل عاج]]؛ [[آموزش عالی زیمبابوه]]؛ [[آموزش عالی اوکراین]]؛ [[آموزش عالی اسپانیا]]؛ [[آموزش عالی اردن]]؛ [[آموزش عالی اتیوپی]]؛ [[آموزش عالی سیرالئون]]؛ [[آموزش عالی قطر]]؛ [[آموزش عالی قزاقستان]]؛ [[آموزش عالی بنگلادش]]؛ [[آموزش عالی تاجیکستان]]؛ [[آموزش عالی سریلانکا]]؛ [[آموزش عالی در آرژانتین]]؛ [[آموزش عالی تایلند]] | |||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
<references /> | |||
[[رده:نظام آموزش عالی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۴۶
سابقه آموزش عالی به دوره حکومت محمدعلی پاشا در نیمه اول قرن نوزدهم بازمی‌گردد. در این دوره برخی مراکز آموزش عالی حتی پیش از مدارس ابتدایی و دبیرستان تأسیس شد. اولین دانشگاه به مفهوم جدید آن اما در سال 1908 به همت عده‌ای از فرهیختگان و خیران جامعه تأسیس شد. این دانشگاه سپس در سال 1925 با نام دانشگاه فؤاد اول به یک مرکز آموزش عالی دولتی تبدیل و پس از انقلاب سال 1952 با نام دانشگاه قاهره فعالیت‌های خود را با شرایط جدید ادامه داد. در این دوره که رویکردهای سوسیالیستی و عدالت اجتماعی بر سیاست‌های آموزشی حاکم شد، زمینه ادامه تحصیلات در مقطع دانشگاهی بیش از پیش فراهم آمد و در سال 1961، رایگان شدن تحصیلات دانشگاهی آغازمرحله جدیدی در روند آموزش عالی بود. زان پس گروه‌های اجتماعی بیشتری از جمله، طبقات محروم و پایین جامعه امکان یافتند تا با ادامه تحصیلات در مراکز آموزش عالی به مراتب و تخصص‌های بالای علمی و فرصت‌های شغلی مناسبی دست یابند.
از دهه نود قرن گذشته با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خصوصی در سال 1992 و به دنبال آن افزایش مراکز آموزش عالی خصوصی تحولی در این روند پدید آمد. در سال 2002 هم با صدور قانون تأسیس دانشگاه‌های خارجی این مراکز آموزش عالی یکی پس از دیگری فعالیت‌های آموزشی خود را آغاز کردند.
به موجب قانون اساسی مصوب سال 2014، دولت متکفل استقلال دانشگاه‌ها و مجامع علمی، فراهم آوردن امکان آموزش دانشگاهی، تلاش برای ایجاد تحول در آموزش‌های دانشگاهی و متکفل مجانی بودن آموزش در دانشگاه‌های دولتی و مؤسسات وابسته به آن است. همچنین دولت موظف است تا همه ساله بودجه آموزش عالی را به گونه‌ای تخصیص دهد که کمتر از 2% از تولید ناخالص ملی نباشد و در یک روندی تحولی در نهایت به شاخص‌های جهانی برسد.[۱]
امروز، وزارت آموزش عالی مصر مسئولیت سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی را در حوزه آموزش دانشگاهی بر عهده دارد. این وزارتخانه در راستای ارتقاء مؤلفه‌های اصلی آموزش عالی شامل: مراکز آموزشی، اعضای هیأت علمی، دانشجویان و روش‌های تدریس تا رسیدن به استانداردهای جهانی، مسئولیت‌های خود را انجام می‌دهد.[۲]
اهداف استراتژیک
مهمترین اهداف استراتژیک آموزش عالی مصر از قرار ذیل است:
- گسترش پوشش آموزش عالی در تمام مناطق مصر (دولتی و خصوصی)؛
- تحقق کیفیت آموزشی در تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی؛
- بکارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در روند آموزش؛
- ایجاد و توسعه منظومه‌های پژوهشی و مراکز آموزش عالی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و بخش‌های ضایع و خدمات؛
- ایجاد تخصص‌های بومی؛
- اصلاح مجموعه قوانین حوزه آموزش عالی با توجه به قانون اساسی جدید (2014) و تغییر و تحولات جهانی با هدف ایفای نقش بیشتر این مراکز در توسعه جامعه؛
- ارتقاء بخشیدن به سطح کیفی خدمات وابسته به مراکز آموزش عالی (بیمارستان‌ها، مراکز مشاوره، خدمات آموزشی، واحدها و مراکز تولیدی و خدماتی)؛
- تحقق امکان استفاده بیشتر از نظام‌های پیشرفته و نوین در زمینه علوم و تکنولوژی؛
- برقراری ارتباط با کشورهای منطقه و جهان از راه همکاری‌های علمی، فرهنگی و آموزشی[۳].
شورای عالی دانشگاه‌ها
این شورا بر اساس قانون مصوب سال 1972 با مسئولیت کلی برنامه‌ریزی و سیاستگذاری عمومی و هماهنگی میان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، زیر نظر وزیر آموزش عالی و عضویت وزرای آموزش و پرورش، پژوهش‌های علمی و رؤسای دانشگاه‌های دولتی تشکیل شده است. از جمله وظایف تعریف شده این شورا می‌توان به این موارد اشاره داشت:
- معادلسازی گواهینامه‌های علمی مؤسسات آموزشی که تحت نظارت قانون سازماندهی دانشگاه‌ها قرار ندارند و نیز گواهینامه‌های صادره از مراکز و مؤسسات آموزشی خارجی؛
- هماهنگی میان دانشکده‌ها و بخش‌های مشابه در دانشگاه‌ها؛
- تعیین و ایجاد رشته‌های تخصصی در دانشگاه‌ها؛
- سازماندهی پذیرش دانشجو و تعیین میزان جذب؛
- ترسیم سیاست‌های کلی برای تدوین کتاب‌های دانشگاهی؛
- هماهنگی میان نظام‌های تدریس، امتحانات و گواهینامه‌های علمی؛
- اظهار نظر در خصوص میزان کمک‌های سالیانه دولتی به دانشگاه‌ها.
فعالیت‌های این شورا از راه کارگروه‌های تخصصی انجام می‌شود. کارگروه‌های چهارگانه این شورا عبارت است از: برنامه‌ریزی، ارتقاء رتبه علمی اعضای هیأت علمی، معادله و کارگروه روابط فرهنگی است که وظیفه اصلی آن، عقد قرارداد همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش‌های علمی در سطح جهان است.[۴]
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
امروز 44 دانشگاه و مرکز آموزش عالی (دولتی و غیردولتی) با مجموع 574 دانشکده و مؤسسه آموزش عالی در مصر فعال است. از این مجموعه 22 واحد دانشگاهی با 381 دانشکده و مؤسسه وابسته به دولت است. دانشگاه‌های غیردولتی نیز 18 واحد دانشگاهی و 121 دانشکده و مؤسسه را شامل می‌شود. دانشگاه الازهر که مستقل از وزارت آموزش عالی است با 72 دانشکده وابسته به نهاد دینی الازهر است.
در سال تحصیلی 2012-2013 تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های دولتی 1148805 نفر و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری 271642 نفر بوده است. در مقطع کارشناسی نیز در سال تحصیلی 2011-2012 ،278634 نفر و در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری 109180 نفر فارغ‌التحصیل شده‌اند. در دانشگاه‌های غیردولتی هم تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 2012-2012 در مقطع کارشناسی 88358 نفر و فارغ التحصیلان این دانشگاه‌ها نیز 13077 نفر بوده است.[۳]
دانشگاه های دولتی مصر
بیشترین خدمات در حوزه آموزش عالی توسط 22 دانشگاه دولتی مصر ارائه می‌شود. پذیرش در این دانشگاه‌ها از میان دارندگان گواهینامه پایان تحصیلی مقطع دبیرستان شامل: گواهینامه‌های دبیرستان (عمومی)، دبیرستان (فنی)، گواهینامه‌های معادل سازی شده کشورهای عربی، گواهینامه‌های معادل سازی شده کشورهای خارجی و گواهینامه‌های دبیرستان‌های الازهر مصر انجام می‌شود و مجموع نمره‌های داوطلبان در پذیرش آنان مؤثر است. پذیرش دانشجو نیز از طریق دفتر هماهنگی پذیرش‌های دانشگاهی صورت می‌پذیرد.
دانشگاه‌های دولتی مصر عبارت است از: القاهره، عین شمس، اسکندریه، اسیوط، طنطا، المنصورة، الزقازیق، حلوان، المنیا، المنوفیه، قناة السویس، جنوب الوادی، بنی سویف، الفیوم، بنها، کفرالشیخ، بورسعید، سوهاج، دمنهور، اسوان، دمیاط، مدینة السادات، السویس.
در میان دانشگاه‌های دولتی، برخی از آنها از موقعیت و امکانات بهتر و بیشتری برخوردار است که دانشگاه‌های قاهره، اسکندریه، عین شمس و المنصورة از جمله آن‌هاست.
دانشگاه قاهره مصر
اولین دانشگاه به مفهوم جدید آن، با نام «الجامعة الاهلیة» در سال 1908 در قاهره با رشته‌های تمدن اسلامی، تمدن باستان مصر و مشرق زمین[۵] تأسیس شد. این دانشگاه سپس در سال 1925 به دانشگاه دولتی، با نام الجامعة المصریة شامل 4 دانشکده‌ی ادبیات، علوم، حقوق و پزشکی تبدیل و فعالیت‌های خود را ادامه داد. طی سال‌های بعد برخی مراکز و مؤسسات و دانشکده‌های دیگری از جمله دانشکده مهندسی به آن منصم شد و در سال 1940 به دانشگاه «فؤاد الاول» تغییر نام داد. در پی تحولات سیاسی اجتماعی ناشی از انقلاب سال 1952، سرانجام در سال 1953 به دانشگاه «القاهرة» (الجامعة القاهرة) تغییر نام داد. تا این تاریخ، علاوه بر 4 دانشکده اولیه، دانشکده‌های دامپزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و نیز مدارس عالی مهندسی، کشاورزی و بازرگانی در این دانشگاه فعال بود. در سال‌های بعد دانشکده‌ها و مراکز جدید از جمله دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، مؤسسه عالی پژوهش‌های آماری، دانشکده پرستاری نیز تأسیس شد و از دهه هفتاد به بعد نیز تعدادی دانشکده و مؤسسه آموزش عالی دیگر در این دانشگاه فعال شد که از جمله آنها دانشکده‌های رسانه، آثار باستانی و مؤسسه عالی پژوهش‌های آفریقایی (1970) ، مؤسسه عالی برنامه‌ریزی عمرانی و منطقه‌ای (1979) وموسسه‌عالی مطالعات و پژوهش‌های تربیتی (1987) بود. دانشگاه قاهره امروز با 28 دانشکده و مؤسسه آموزشی وابسته در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. زبان تدریس در دانشگاه قاهره عربی است و در برخی رشته‌ها از جمله پزشکی و مهندسی ، زبان انگلیسی، زبان آموزشی است و در برخی از رشته‌ها همچون رسانه و کشاورزی، آموزش به هر دو زبان عربی و انگلیسی انجام می‌شود. در دانشکده ادبیات این دانشگاه، علاوه بر زبان عربی، رشته‌های ترجمه انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و عبری و نیز ترجمه زبان‌های ترکی و فارسی تدریس می‌شود. همچنین رشته‌های ادبیات تطبیقی، روانشناسی تطبیقی، ادبیات نمایشی، پژوهش‌های تاریخی از جمله رشته‌های آموزشی این دانشکده است.
تعداد پذیرفته شدگان در مقطع کارشناسی این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 36092 نفر و تعداد کل دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته‌های مختلف کارشناسی 146682 و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری 28265 و نیز فارغالتحصیلان این دو مقطع در سال تحصیلی 2011-2012، 7151 نفر بوده است.[۶] تعداد قابل توجهی از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی مصر و جهان عرب از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به: احمد زکی یمانی، احمد ماهر، اسامة الباز، بطرس غالی، راشد الغنوشی، عبدالمنعم ابوالفتوح و عمروموسی اشاره کرد.
دانشگاه اسکندریه
این دانشگاه (جامعة الاسکندریة) که به لحاظ تاریخی، دومین دانشگاه این کشور است، در سال 1942 با نام دانشگاه فاروق اول با دو دانشکده ادبیات و حقوق در شهر اسکندریه آغاز به کار کرد. به زودی دانشکده‌های علوم، بازرگانی، پزشکی و کشاورزی در این دانشگاه فعال شد و در سال 1952 هم به دانشگاه اسکندریه تغییر نام داد. در سال‌های بعد هم فعالیت چندین دانشکده از جمله دانشکده‌های پرستاری (1954)، داروسازی (1956)، امور تربیتی (1966)، دندانپزشکی (1971)، دامپزشکی (1974) و دانشکده گردشگری و هتل‌داری (1983) در این دانشگاه آغاز شد. دانشگاه اسکندریه همچنین دارای چندین دانشکده در نواحی مختلف منطقه دلتای نیل است که از مهمترین آنها دانشکده‌های پزشکی و علوم در طنطا، دانشکده کشاورزی در کفرالشیخ، امور تربیتی، ادبیات، کشاورزی، پرستاری و بازرگانی در دمنهور را می‌توان نام برد.
دانشگاه اسکندریه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد و زبان آموزشی در دانشکده‌های آن به طور کلی عربی است و در برخی رشته‌ها چون پزشکی، علوم و دندانپزشکی نیز درس‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شود. آموزش در تعدادی از رشته‌ها چون بازرگانی، مهندسی نیز با هر دو زبان عربی و انگلیسی انجام می‌گیرد. آموزش در تعداد معدودی از رشته‌ها همچون حقوق نیز علاوه بر زبان عربی به زبان‌های انگلیسی و فرانسه صورت می‌پذیرد. در سال تحصیلی 2012-2013 تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی این دانشگاه 122451 نفر و فارغالتحصیلان آن 26524 نفر بوده است. در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز تعداد دانشجویان 4559 نفر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.[۷]
دانشگاه عین شمس
این دانشگاه (جامعة عین شمس) به لحاظ تاریخی سومین دانشگاه مصر به شمار می‌رود که در سال 1950 با نام دانشگاه «ابراهیم باشا الکبیر» در شهر قاهره آغاز به کار کرد.[۸] و در سال 1954 نام «عین شمس» بر آن گزارده شد. دانشگاه عین شمس دارای دانشکده‌های متعدد با رشته‌های متنوع است که از جمله آنها می‌توان به دانشکده‌های ادبیات، حقوق، بازرگانی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، مهندسی، کشاورزی، امور تربیتی، زبان و مراکز آموزش عالی در زمینه‌هایی چون پژوهش‌های حوزه کودکان، پژوهش‌های محیط زیست اشاره داشت. دانشگاه عین شمس در تمام مقاطع تحصیلی آموزش عالی دانشجو می‌پذیرد و زبان آموزشی اصلی در آن عربی است و در برخی دانشکده‌ها و رشته‌ها نیز زبان‌های انگلیسی، فرانسه زبان آموزشی است. به عنوان نمونه؛ در رشته‌های گردشگری به زبان فرانسه، در رشته‌های حقوقی زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه، در رشته‌های بازرگانی زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه، در رشته علوم، زبان انگلیسی، در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی زبان انگلیسی و در رشته‌های مهندسی، زبان انگلیسی زبان آموزشی است.[۹]
تعداد اعضای هیئت علمی و معاونین آنها در این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 9983 نفر، تعداد پذیرش شدگان در مقطع کارشناسی 37781 دانشجو و کل دانشجویان مشغول به تحصیل در این مقطع 165645 دانشجو و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری 28105 دانشجو بوده است. فارغالتحصیلان این دانشگاه در سال تحصیلی مزبور نیز در مقطع کارشناسی 35899 نفر و تعداد افرادی که موفق به دریافت دانشنامه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری شده‌اند 8055 نفر بوده است.[۹]
دانشگاه المنصورة
این دانشگاه (جامعة المنصورة) ابتدا به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه قاهره در سال 1963 در شهر المنصورة در منطقه دلتا آغاز به کار کرد و سپس در سال 1972 با نام دانشگاه شرق دلتا استقلال یافت و یکسال بعد با 12 دانشکده به المنصورة تغییر نام داد.[۱۰] دانشگاه المنصوره امروز با 18 دانشکده از جمله دانشکده‌های ادبیات، حقوق، بازرگانی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی، مهندسی، کشاورزی، امور تربیتی، گردشگری و هتل‌داری و چند شعبه در شهرهای دیگر، یکی از دانشگاه‌های معتبر مصر است.
دانشگاه اسیوط
این دانشگاه (جامعة اسیوط) در سال 1957 با دو دانشکده علوم و مهندسی فعالیت خود را در شهر اسیوط در جنوب مصر آغاز کرد. این دانشگاه دارای 20 دانشکده است که برخی از آنها در شهرهای سوهاج، اسوان و قنا قرار دارد. بهترین دانشکده‌های این دانشگاه عبارت است از: ادبیات، حقوق، علوم، بازرگانی، پزشکی، داروسازی، مهندسی و کشاورزی.
دانشگاه طنطا
این دانشگاه (جامعة طنطا) در سال 1962 به عنوان شعبه‌ای از دانشگاه اسکندریه در شهر طنطا آغاز به کار کرد و در سال 1972 با افزایش تعداد دانشکده‌های آن با نام دانشگاه دلتای میانه به طور مستقل به فعالیت پرداخت. سپس در سال 1973 به دانشگاه طنطا تغییر نام داد. این دانشگاه علاوه بر چندین دانشکده، دارای یک شهر دانشگاهی، چند بیمارستان و واحدهای مرتبط با حوزه آموزش و محیط زیست است.[۱۱] مهمترین دانشکده‌های این دانشگاه عبارت است از: ادبیات، حقوق، کشاورزی، بازرگانی، پزشکی، علوم داروسازی و مهندسی.
دانشگاه‌های غیردولتی
بیشتر مراکز آموزش عالی غیردولتی مصر از دهه پایانی قرن بیستم فعالیت خود را آغاز کردند. پیش از آن تنها دانشگاه آمریکایی قاهره به موجب قرارداد همکاری فرهنگی مصر و آمریکا در این کشور فعال بود. قانون تأسیس دانشگاه‌های غیردولتی در سال 1992 با هدف توسعه و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه آموزش عالی تصویب شد. قانون مزبور علاوه بر تضمین حمایت از تأسیس و فعالیت این دانشگاه‌ها، بر مشارکت فعال دانشگاه‌های غیردولتی در ارتقای سطح آموزش و پژوهش‌های علمی و نیز ایجاد رشته‌های تخصصی تأکید دارد. در پی تصویب قانون مزبور دانشگاه‌های غیردولتی یکی پس از دیگری تأسیس شد.[۱۲]
دانشگاه‌های غیردولتی در مصر شامل: دانشگاه‌هایی که با سرمایه‌گذاری مصری‌ها بنیان گذاشته‌اند، دانشگاه‌هایی که توسط کشورهای خارجی تأسیس شده است و دانشگاه‌هایی که به طور مشترک (مصری-خارجی) بنیاد گزارده شده است. دانشگاه الازهر نیز وابسته به نهاد دینی الجامع الازهر است.
دانشگاه آمریکایی قاهره
این دانشگاه (الجامعة الامیرکیة بالقاهرة) در سال 1919 توسط گروهی از آمریکایی‌های مقیم مصر در قالب مدرسه متوسطه تأسیس و در سال 1925 به عنوان مرکز آموزش عالی فعالیت خود را استمرار داد.[۱۳] هدف اولیه از تأسیس این دانشگاه مشارکت در تربیت رهبران آینده مصر و منطقه ازطریق ترسیخ ارزش‌هایی چون نظم، توسعه و مهارت‌های فکری بود.[۱۴] این دانشگاه به عنوان یک مؤسسه فرهنگی خصوصی در چارچوب قرارداد فرهنگی مصر و آمریکا که در سال 1962 منعقد شد و نیز بر اساس بخشنامه ریاست جمهوری در سال 1967 فعالیت‌های دانشگاهی خود را ادامه می‌دهد. دانشگاه آمریکایی قاهره دارای 6 دانشکده است. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی این دانشگاه شامل رشته‌های زبان انگلیسی، حقوق بین‌المللی، ادبیات انگلیسی، پژوهش‌های خاورمیانه، تئاتر و هنر، جامعه‌شناسی، مصرشناسی، علوم سیاسی، پژوهش‌های اروپایی، روانشناسی، تاریخ قانون و فلسفه می‌باشد.
تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی این دانشگاه در سال تحصیلی 2012-2013، 5/329 نفر و تعداد فارغالتحصیلان این مقطع در تمام رشته‌ها 860 نفر بوده است. تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی و دکترای این دانشگاه در سال تحصیلی مزبور، 1/323 نفر و 308 نفر هم از این مقاطع فارغ‌التحصیل شده‌اند.[۱۵]
دانشگاه الازهر
این دانشگاه که در واقع ساختار جدید نهاد دینی «جامع الازهر» در حوزه آموزش عالی است در سال 1930 با سه دانشکده «فقه»، «اصول الدین» و «اللغة العربیة» فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در سال 1961 براساس قانون مصوب شماره 103 با هدف توسعه و تنوع در آموزش عالی این نهاد دینی، دانشکده‌های بازرگانی، پزشکی، مهندسی و کشاورزی هم در این دانشگاه ایجاد و در سال‌های بعد در بیشتر رشته‌های آموزشی، شعبه‌هایی ویژه آموزش دختران نیز تأسیس شد. امروز دانشگاه الازهر دارای 60 دانشکده برای پسران و 17 دانشکده برای دختران است و علاوه بر آن مراکز علمی و پژوهشی متعددی نیز به این دانشگاه وابسته است.[۱۶]
ویژگی‌های اصلی این دانشگاه، اهتمام به مطالعات اسلامی در کنار مطالعات و آموزش‌های تخصصی و علمی است.[۱۷] این دانشگاه در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد.
مهمترین دانشکده‌های دانشگاه الازهر (ویژه پسران) عبارت است از: فقه و حقوق، زبان عربی، مطالعات اسلامی و عربی، تبلیغ اسلامی، بازرگانی، زبان‌ها و ترجمه، علوم، داروسازی، دندانپزشکی، مهندسی، کشاورزی، پزشکی. برخی از دانشکده‌هایی که به دختران اختصاص دارد نیز عبارت است از: مطالعات اسلامی و عربی، علوم، پزشکی، دندانپزشکی، بازرگانی، مطالعات انسانی و داروسازی..[۱۶]
تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاه الازهر در سال تحصیلی 2012-2013، 6863 نفر بوده است. در سال تحصیلی 2012-2013، تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی در تمام رشته‌های دانشکده‌های این دانشگاه، 279732 نفر و فارغالتحصیلان این مقطع 39089 نفر بوده است. در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز در همین سال تحصیلی تعداد 13222 نفر مشغول به تحصیل بوده‌اند. در سال تحصیلی 2011-2012 نیز 2236 نفر در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در همه رشته‌ها از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.[۱۶]
سایر دانشگاه‌های دولتی
دانشگاه 6 اکتبر (1996)، دانشگاه مصری علوم و تکنولوژی (1996)، دانشگاه بین‌المللی مصر (1996)، دانشگاه انگلیس در مصر (2005)، دانشگاه آلمانی در قاهره (2002)، دانشگاه مصری روسی (2006)، دانشگاه کانادایی اهرام (2005- با همکاری مؤسسه مطبوعاتی اهرام و پنج دانشگاه کانادایی)، دانشگاه دلتا (2007) و دانشگاه النهضة از مهمترین دانشگاه‌های غیردولتی در مصر است.[۱۸]
نیز نگاه کنید به
آموزش عالی کانادا؛ آموزش عالی روسیه؛ آموزش عالی افغانستان؛ آموزش عالی تونس؛ آموزش عالی ژاپن؛ آموزش عالی کوبا؛ آموزش عالی لبنان؛ آموزش عالی در چین؛ آموزش عالی سنگال؛ آموزش عالی فرانسه؛ آموزش عالی مالی؛ آموزش عالی سودان؛ آموزش عالی ساحل عاج؛ آموزش عالی زیمبابوه؛ آموزش عالی اوکراین؛ آموزش عالی اسپانیا؛ آموزش عالی اردن؛ آموزش عالی اتیوپی؛ آموزش عالی سیرالئون؛ آموزش عالی قطر؛ آموزش عالی قزاقستان؛ آموزش عالی بنگلادش؛ آموزش عالی تاجیکستان؛ آموزش عالی سریلانکا؛ آموزش عالی در آرژانتین؛ آموزش عالی تایلند
کتابشناسی
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.sis.gov.eg.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.scu.eun.eg.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.scu.eun.eg.
- ↑ موسوعة مصر الحديثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 4، ص98.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ موسوعة مصر الحديثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 4، ص99.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ موسوعة مصر الحديثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 4، ص101.
- ↑ موسوعة مصر الحديثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 4، ص100.
- ↑ برگرفته در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ موسوعة مصر الحديثة (1996). مصر: الهيئة العامة للكتاب، وزارة الثقافة، ج 4، ص113.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.aucegypt.edu.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ بازیابی شده در 2015 از https://www.egy-mhe.gov.eg.
- ↑ بازیابی شده در 2015 از https://www.azhar.edu.eg.
- ↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص364-377.