زنان در اتیوپی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
سوءتغذیه و زایمان‌های مکرر در شهرها و روستاها به ویژه در مناطق بیابانی کشور از مشکلات مهم زنان اتیوپیایی محسوب می‌شود که‌این امر در هنگام بروز بلایای طبیعی همچون قحطی، حمله ملخ‌ها و خشکسالی باعث مرگ و میر بسیاری از زنان این کشور در گروه سنی 15 تا 49 سال در دهه‌های 1970 تا 2010 میلادی شده‌است<ref>برگرفته از http://www.fokuskvinner.no/en/Womens-Health-Association-of-Ethiopia</ref>. | سوءتغذیه و زایمان‌های مکرر در شهرها و روستاها به ویژه در مناطق بیابانی کشور از مشکلات مهم زنان اتیوپیایی محسوب می‌شود که‌این امر در هنگام بروز بلایای طبیعی همچون قحطی، حمله ملخ‌ها و خشکسالی باعث مرگ و میر بسیاری از زنان این کشور در گروه سنی 15 تا 49 سال در دهه‌های 1970 تا 2010 میلادی شده‌است<ref>برگرفته از http://www.fokuskvinner.no/en/Womens-Health-Association-of-Ethiopia</ref>. | ||
[[پرونده:زنان شاغل.jpg|بندانگشتی|زنان شاغل اتیوپی (1403). برگرفته از سایت ویستا، قابل بازیابی از https://vista.ir/w/a/16/gkdol/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF]] | [[پرونده:زنان شاغل.jpg|بندانگشتی|زنان شاغل اتیوپی (1403). برگرفته از سایت ویستا، قابل بازیابی از [https://vista.ir/w/a/16/gkdol/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF https://vista.ir/w/a/16/gkdol/]]] | ||
=== [[مشارکت زنان اتیوپی در فعالیت های اجتماعی|زنان و فعالیت‌های اجتماعی]] === | === [[مشارکت زنان اتیوپی در فعالیت های اجتماعی|زنان و فعالیت‌های اجتماعی]] === | ||
نسخهٔ ۲۹ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۲
با وجود آن که زنان نیمی از جامعه اتیوپی را تشکیل داده و همواره در کنار مردان و یار و یاور آنها بوده‌اند با این حال جایگاه زنان در این کشور هیچ گاه بطور کامل رعایت نشده‌است. در واقع می‌توان گفت زنان با وجود نقش سازنده خود؛ در اجتماع و در زندگی روزمره همواره در سایه مردان قرار داشته و هیچ زمان فرصت عرض اندام نیافته‌اند. این بیشتر بدان سبب است که نظام اجتماعی اتیوپی اساسا نظامی مردسالارانه مبتنی بر حاکمیت مردان بوده و مرد به عنوان رئیس خانواده و قبیله تصمیم گیرنده نهایی است. با این وجود زنان در زندگی فردی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و بویژه در مناطق روستایی مسئولیت‌های سنگینی اعم از انجام وظایف خانه‌داری و کار در باغ‌ها و مزارع کشاورزی را بر عهده دارند. در شهرها نیز زنان همپای مردان کار کرده و تلاش می‌کنند بخشی از مخارج زندگی را تامین نمایند.
جایگاه اجتماعی زنان اتیوپی در چند دهه اخیر همانطور که اشاره شد زنان اتیوپی در طول تاریخ همیشه به عنوان شهروندان درجه دوم درنظر گرفته شده و بسیاری از خواسته‌های آنان مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌است. با این حال طی چند دهه اخیر و بویژه از اوایل دهه 1990 و آغاز روند دمکراسی سازی در کشورهای مختلف آفریقایی؛ زنان این کشور نیز به موازات بانوان دیگر کشورهای آفریقایی درصدد کسب حقوق مساوی با مردان و دستیابی به فرصت‌های برابر در زمینه‌های مختلف آموزشی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برآمده‌اند. زنان اتیوپیایی در این راستا ضمن تاسیس سازمان‌ها و جمعیت‌های زنان؛ کمپین‌هایی را در شهرهای مختلف برپای نموده و موضوعات مهم مربوط به خود را مورد بررسی قرار داده‌اند. علاوه بر آن از زمان روی کار آمدن ملس زناوی بهبود شرایط اجتماعی زنان در دستور کار دولت جای گرفت و برای نخستین بار چند زن به مسیولیت‌های بالایی همچون وزارت و نمایندگی مجلس اتیوپی دست یافتند. این فرآیند تدریجی که تا حدودی موجبات ارتقاء زندگی زنان را فراهم آورده هرچند مورد استقبال بانوان قرار گرفته ولی آنان هنوز خود را کاملا مساوی و برابر با مردان ندانسته و کسب حقوق یکسان را مستلزم پیمودن راهی طولانی می‌دانند[۱].
زنان و آموزش و پرورش
تا اواسط دهه 1940 تحصیل زنان در این کشور فاقد هرگونه جایگاهی بود و بیشتر خانواده‌ها ترجیح می‌دادند دختران خود را در سنین پایین شوهر داده و از وجود نان خور اضافی آسوده خاطر کردند! پس از خاتمه جنگ جهانی دوم حضور دختران خردسال و نوجوان در مدارس کشور به تدریج رایج گشت و با گذشت زمان دانش آموزان دختر نیز به تحصیلات خود در مقاطع ابتدایی و متوسطه ادامه دادند. البته سطح تحصیلات دختران اتیوپیایی طی دهه‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده و براساس آمار وزارت آموزش اتیوپی، سهم دانش آموزان دختر از تحصیلات، به نحو قابل توجهی افزایش یافته‌است. با این حال هنوز اختلاف زیادی میان درصد دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در دوره‌های تحصیلی مختلف وجود دارد و آمارها از عدم تعادل میان دو جنس مذکر و مونث در مراکز آموزشی کشور حکایت دارند. بر اساس آمارهای موجود نسبت دختران شاغل به تحصیل در دوره ابتدایی، از %41 تعداد کل دختران لازم التعلیم در سال تحصیلی 1999/2000 به %67 در سال تحصیلی 2011/2012 افزایش پیدا کرده‌است در حالی که درصد ثبت نام پسران در مراکز آموزشی شهری و روستایی در طی این سال‌ها از %61 به %75 ارتقاء یافته‌است. بر اساس اطلاعات موجود در حال حاضر اکثر دختران در شهرهای اتیوپی در سنین خردسالی در مدارس ثبت نام نموده و تحصیلات خود را تا مقاطع پایانی متوسطه و بالاتر ادامه می‌دهند با این حال روستاییان کشور هنوز در مورد تحصیل فرزندان خود مقاومت نموده و تنها نیمی از دختران روستایی از امکان تحصیل در مراکز آموزش روستایی برخوردار می‌باشند.
بی سوادی و سطح تحصیلات پایین در مقایسه با مردان، یکی از پیامدهای فرودست درنظر گرفتن پایگاه اجتماعی زنان در اتیوپی و از اعتراضات دائمی آنها علیه جامعه مردسالارانه این کشور است[۲].
ازدواج
یکی از محدودیت‌های مهم دختران پس از ورود به سن بلوغ در اتیوپی - به ویژه در مناطق روستایی- عدم امکان انتخاب همسر مورد نظر و تصمیم گیری پدر و یا برادر بزرگ تر (در صورت فوت پدر) در مورد ازدواج وی می‌باشد. این وضعیت البته در حال حاضر در شهرها وضعیتی نهادینه یافته و دختران از آزادی در امر خطیر تشکیل خانواده و یافتن شریک زندگی خویش برخوردارند با این حال در مناطق روستایی هنوز دختران جوان همچون کالایی به فروش رفته و پدران در قبال دریافت شیربهای بیشتر دختران خود را به مردانی شوهر می‌دهند که گاه ده‌ها سال تفاوت سنی بین آنها وجود دارد. در این گونه موارد والدین پسر و دختر در مورد شیربها با یکدیگر مذاکره نموده و در نهایت به توافق می‌رسند بدون اینکه نظر دختر هیچ اهمیتی برای آنها داشته باشد.
البته سازمان‌های زنان اتیوپی طی دو دهه گذشته اقداماتی را برای بهبود شرایط ازدواج زنان روستایی اغاز کرده‌اند با این حال با توجه به بافت سنتی این کشور بعید به نظر می‌رسد در آینده نزدیک تغییری در نحوه ازدواج زنان در روستاها پدید آید[۳].
زنان و پدیده چند همسری
همانطور که اشاره شد پدیده چند همسری در اتیوپی تا چند دهه قبل در بسیاری از مناطق مسلمان نشین امری معمول به شمار می‌رفت و داشتن همسران متعدد برای مردان مسلمان نوعی تفاخر محسوب می‌شد با این حال از اوایل دهه 1990 میلادی و با اوج گرفتن مشکلات اقتصادی و بروز خشکسالی در بسیاری از مناطق کشور تعدد زوجات در بین روستاییان مسلمان محدود شده و شهرنشینان مسلمان نیز تنها به داشتن یک زن اکتفا می‌کنند. با این حال چند همسری هنوز در روستاهای مسلمان نشین رایج است و بنظر نمی‌رسد این پدیده در آینده‌ای حداقل در آینده‌ای نزدیک در اکثر مناطق اتیوپی منسوخ گردد.
سنت چند همسری از چالش‌های بزرگ سازمان‌های زنان مسیحی اتیوپی بشمار می‌رود و آنان در بسیاری از گردهمایی‌های خود ازدواج یک مرد با چند زن را نقض آشکار حقوق زنان و سرکوب برخی از آرزوها و امیال آنها خوانده‌اند.
زنان و بهداشت
وضعیت بهداشت زنان اتیوپی طی چند دهه اخیر با پیشرفت‌های نسبی همراه بوده و هرچند تا اوایل دهه 1950 میلادی مرگ و میر ناشی از زایمان و ابتلاء به بیماری‌های گوناگون در بین آنان بسیار بالا بود ولی این وضعیت طی دو دهه اخیر با پیشرفت‌هایی نسبی همراه بوده‌است به طوری که از نظر بهداشتی و آمار مرگ و میر مادران، هم اکنون اتیوپی جزو کشورهای نسبتا موفق افریقایی محسوب می‌شود.
بر اساس آمار سال 2000 میلادی از هر یکصد هزار زن اتیوپیایی 871 نفر در هنگام زایمان فوت کرده‌اند که‌این رقم در فاصله سال‌های 2000 تا 2005 به 673 مورد در هر یکصد هزار زایمان و در سال‌های 2008 تا 2011 به 514 مرگ کاهش یافته‌است. البته با توجه به معیارها و نتایج آمارهای نفوس و بهداشت جهانی این ارقام هنوز در سطح بالایی است.
سوءتغذیه و زایمان‌های مکرر در شهرها و روستاها به ویژه در مناطق بیابانی کشور از مشکلات مهم زنان اتیوپیایی محسوب می‌شود که‌این امر در هنگام بروز بلایای طبیعی همچون قحطی، حمله ملخ‌ها و خشکسالی باعث مرگ و میر بسیاری از زنان این کشور در گروه سنی 15 تا 49 سال در دهه‌های 1970 تا 2010 میلادی شده‌است[۴].
زنان و فعالیت‌های اجتماعی
زنان و اشتغال
هرچند وضعیت اشتغال زنان در این کشور در مقایسه با چند دهه اخیر تا حدودی بهبود یافته و بر اساس آمار موجود زنان در حال حاضر 43 درصد از نیروی کار اتیوپی را تشکیل می‌دهند با این حال آنان در مقایسه با مردان هنوز فاقد جایگاه مناسبی می‌باشند که این وضعیت در شهرها از شدت بیشتری برخوردار است. در واقع با وجود آن که تعداد قابل توجهی از بانوان شهری در شغل‌های واجد پایگاه والای اجتماعی همچون وکالت، استادی دانشگاه، پزشکی، پرستاری، معلمی، کارمند بخش‌های دولتی و خصوصی، روزنامه نگاری و... فعالیت دارند با این حال بسیاری از زنان شهرنشین با وجود مسئولیت‌های خانوادگی و مراقبت از 5 تا 6 فرزند مجبورند به دلیل سختی معیشت مشاغلی نظیر فروشندگی و دستفروشی را پیشه خود ساخته و در کنار کسب و کار، به امور خانه و فرزندان نیز رسیدگی کنند. این زنان معمولا از درآمد اندک خود در جهت تأمین نیازهای اولیه خانواده‌استفاده می‌کنند با این حال بدلیل آن که بسیاری از آنها از آموزش یا تحصیلات خاصی برخوردار نیستند؛ عمدتا در مشاغلی نظیر آشپزی، دوزندگی و آرایشگری فعالیت دارند. عده زیادی از زنان نیز به فروش شیر، ماست و محصولات کشاورزی اشتغال دارند. جدای از آن بسیاری از زنان خانه دار به دلیل مسئولیت‌های فراوان خانوادگی و فقدان اطلاعات تجاری و اقتصادی لازم به کارآفرینی در داخل منزل روی آورده‌اند. اغلب این زنان کارآفرین، معمولا از مالکیت زمین یا ملک محرومند و به همین دلیل نمی‌توانند برای دریافت وام، ملکی را وثیقه قرار دهند؛ در نتیجه دسترسی آنها به منابع مالی رسمی اندک است و مجبورند از بازار غیررسمی وام بگیرند با این حال شرایط وام گرفتن از این منابع نیز بسیار دشوار است.
این در حالی است که گروهی از زنان اتیوپی به دلیل داشتن تحصیلات بالا، تجربه کاری و شرایط اقتصادی بهتر به منابع مالی رسمی دسترسی دارند و توانسته‌اند کسب و کارهای متوسط و بزرگی را به راه بیاندازند. تحقیقات سازمان بین المللی کار نمایانگر آن است که طی پنج سال گذشته، زمینه برای ارتقاء سطح اقتصادی زنان اتیوپی فراهم شده و آنها (البته به سختی) توانسته‌اند کسب و کار خود را توسعه دهند. با این حال مشکلاتی نظیر فقدان سرمایه عملیاتی، عدم مهارت‌های مدیریتی، محدودیت‌های موجود در محل کار و عدم اعتماد به نفس برای ریسک پذیری مانع حرکت رو به جلوی زنان اتیوپی است.
دولت اتیوپی طی یک دهه گذشته و با هدف تسهیل کارآفرینی زنان؛ اقداماتی نظیر ساده کردن مقررات تجاری و صدور مجوز کار، تصحیح قانون سرمایه گذاری، تأسیس نهادهای جدید برای رسیدگی به امور کسب و کارهای کوچک و ایجاد چارچوب مشخص برای توسعه بخش خصوصی انجام داده‌است. تسهیل صادرات محصولات کارگاه‌های کوچک تحت مالکیت زنان و ایجاد ساز و کارهای لازم برای ارتباط بین این کارگاه‌ها جهت بهره گرفتن آنها از تجارت یکدیگر و فراهم آوردن تسهیلات لازم برای دسترسی به منابع مالی بانکی از دیگر اقدامات دولت اتیوپی برای بهبود وضعیت اقتصادی بانوان اتیوپیایی در یک دهه اخیر بوده‌است[۵].
زنان و رسانه‌های جمعی
زنان اتیوپی در زمینه حضور در رسانه‌های جمعی - در مقایسه با دیگر کشورهای آفریقای زیر خط صحرای بزرگ- در وضعیت مطلوبی قرار ندارند از این روی علیرغم اقدامات صورت گرفته توسط وزارت امور زنان اتیوپی و سازمان‌های زنان کشور؛ حضور زنان در سطوح مختلف رسانه‌های گروهی اتیوپی اعم از مطبوعات، رادیو و تلویزیون در مقایسه با مردان در سطح قابل قبولی نیست و بانوان شاغل در این مراکز علیرغم دارا بودن شرایط تحصیلی مناسب معمولا در بخش‌های کم اهمیت به کار گمارده می‌شوند. لذا می‌توان گفت بخش عمده مسئولیت‌های مهم و حساسی همچون دبیری بخش‌های خبری و کارگردانی برنامه‌های خبری رادیو تلویزیون بیشتر در اختیار مردان است و تبعیض جنسیتی آشکاری در این بخش‌ها مشاهده می‌شود.
جدای از آن زنان این کشور خصوصا در مناطق روستایی از نظر بهره گیری از رسانه‌های گروهی نیز در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برند. براساس آمارسال 2012 سازمان یونسکو از 25 کشور آفریقای سیاه، اتیوپی آخرین رده را در خصوص دسترسی زنان به روزنامه‌ها و نشریات خبری به خود اختصاص داده‌است. در گزارشات منتشره در مطبوعات این کشور طی چند سال اخیر نیز بارها بر این موضوع تاکید گردیده که از میان زنان 15 تا 49 ساله اتیوپیایی تنها %1/7 آنان در هفته نشریات خبری را مطالعه می‌کنند.
زنان و سیاست
طی سه دهه اخیر و از اواسط دهه 1990 میلادی پیشرفت‌هایی در ارتباط با وضعیت سیاسی زنان در این کشور بوجود آمده و هرچند تا پیش از آن کمتر پست و مقام رسمی دولتی به زنان اتیوپیایی واگذار می‌شد با این حال ملس زناوی در چرخش به سوی غرب و ایجاد فضای نسبی مبتنی بر دمکراسی؛ واگذاری برخی مناصب عالی دولتی و اتحادیه‌های دولتی به زنان را نیز در دستور کار دولت خود قرار داد. از این روی در حالی که در سال 1984 تنها یک زن به عضویت کامل کمیته مرکزی حزب کارگران اتیوپی (WPE) انتخاب گردید و از 200 هیأتی که برای افتتاح کنگره حزب کارگران اتیوپی در سال 1984 شرکت کرده بودند تنها %6 از آنها را زنان تشکیل می‌دادند ولی در دهه 1990 ده‌ها زن به عضویت این حزب درآمده و چند نفر از زنان هم به مجلس ملی کشور راه یافتند. علاوه بر آن در سال 1996 کمیسیونی ویژه زنان در مجلس نمایندگان مردم اتیوپی تشکیل شد و پس از انتخابات سال 2005 میلادی، پست وزیر امور زنان نیز به طور مستقل ایجاد شد.
علیرغم بهبود جایگاه زنان در امور سیاسی کشور و برخورداری از حقوق قانونی برای مشارکت سیاسی و حق رای؛ آنها هنوز مسیر طولانی را برای به دست آوردن نقشی کاملا فعال در عرصه سیاسی کشور در پیش دارند. براساس گزارش سال 2010 کمیسیون ملی انتخابات اتیوپی، از 547 کرسی مجلس فدرال اتیوپی، تنها 11/4 درصد کرسی‌ها در اختیار زنان بوده‌است و آنها در سطوح منطقه‌ای و محلی نیز تنها %16 و %19 شوراهای محلی و پست‌های انتخابی را در اختیار دارند[۶][۷].
نیز نگاه کنید به
زنان در ژاپن؛ زنان در روسیه؛ زنان در کانادا؛ زنان در لبنان؛ زنان مصر؛ وضعیت زنان در چین؛ زنان در افغانستان؛ زنان در تونس؛ زنان در سنگال؛ زنان در آرژانتین؛ زنان در فرانسه؛ زنان در مالی؛ زنان در سوریه؛ زنان در سودان؛ زنان در ساحل عاج؛ زنان در زیمبابوه؛ زنان در اوکراین؛ زنان در اسپانیا؛ زنان در اردن؛ زنان در تایلند؛ زنان در قطر؛ زنان در بنگلادش
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از http://www.ethioembassy.org.uk/women/html
- ↑ برگرفته از http://www.Unesco.org/+Ethiopia/2012
- ↑ برگرفته از http://www.ohchr.org/english/African+WomenRights_Ethiopia
- ↑ برگرفته از http://www.fokuskvinner.no/en/Womens-Health-Association-of-Ethiopia
- ↑ برگرفته از http://ns1.ezega.com/women
- ↑ برگرفته از http://www.ethioembassy.org.uk/women/html
- ↑ عرب احمدی، امیر بهرام، کریمی، مهرداد (1392). جامعه و فرهنگ اتیوپی. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 62-71.