جغرافیای انسانی کانادا

جغرافیای انسانی کانادا به بررسی ساختار جمعیتی، پراکندگی و ویژگی‌های فرهنگی این کشور می‌پردازد. باتوجه‌به وسعت و تنوع فرهنگی کانادا، این مطالعه به‌ویژه اهمیت دارد. در سال ۲۰۲۴، جمعیت کانادا به حدود ۳۹ میلیون نفر رسیده است که نشان‌دهنده تغییرات گسترده در الگوهای جمعیتی و مهاجرت‌های داخلی است.

ساختار هرم جمعیتی

طبق سرشماری ۲۰۲۴، جمعیت کانادا حدود ۳۹ میلیون نفر است که نسبت به سرشماری ۲۰۱۴ (۳۵ میلیون نفر) افزایش قابل‌توجهی داشته است.

oتوزیع سنی

توزیع سنی در کانادا نشان‌دهنده یک جامعه متعادل است، اما با روندهای پیرشدن جمعیت نیز مواجه است:

- ۰-۱۴ سال: ۱۵.۷%

- ۱۵-۶۴ سال: ۶۵.۳%

- ۶۵ سال و بالاتر: ۱۹%

o میانگین سنی

میانگین سنی جمعیت کانادا به‌وضوح نشان‌دهنده افزایش سن در جامعه است:

- کل جمعیت: ۴۱.۸ سال

- مردان: ۴۰.۶ سال

- زنان: ۴۳ سال

o نسبت جنسیتی

توزیع جمعیت بر اساس جنسیت تقریباً متعادل است

- کل جمعیت: ۹۸ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن

- در هنگام تولد: ۱۰۵ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن

- سنین ۰-۱۴: ۱۰۵ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن

- سنین ۱۵-۶۴: ۱۰۱ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن

- ۶۵ سال و بالاتر: ۸۵ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن

o تحلیل ساختار هرم جمعیتی

ساختار هرم جمعیتی کانادا نشان‌دهنده یک جامعه در حال پیرشدن است. با افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری، سهم جمعیت سالمند در حال افزایش است. این روند می‌تواند چالش‌هایی را در زمینه‌های مختلف از جمله سیستم بهداشت و درمان، تأمین اجتماعی و بازار کار ایجاد کند. همچنین، این تغییرات می‌توانند بر سیاست‌گذاری‌های دولتی و نیاز به خدمات اجتماعی تأثیر بگذارند.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که جمعیت گروه سنی ۶۵ سال به بالا تا سال ۲۰۳۴ به ۲۰٪ افزایش خواهد یافت. این تغییرات می‌تواند فشار زیادی بر دستگاه‌های بهداشتی و بازنشستگی وارد کند و نیاز به سیاست‌های جدید برای حمایت از این گروه سنی را اجتناب‌ناپذیر سازد.

ویژگی های جمعیتی

o ترکیب قومی و زبانی:

کانادا کشوری متنوع و دارای ترکیب قومیتی گوناگون است و تنوع فرهنگی آن یکی از ویژگی‌های برجسته این کشور است. طبق آمار ۲۰۲۴، حدود ۲۲٪ از جمعیت کانادا را اقلیت‌های قومی تشکیل می‌دهند :

- اروپایی تبار: ۷۲.۹%

- آسیایی: ۱۷.۷%

- بومیان کانادا: ۵%

- سیاه‌پوست: ۳.۵%

- لاتین‌تبار: ۱.۸%

- سایر: ۱.۱%

زبان‌های رسمی این کشور شامل انگلیسی و فرانسوی هستند و حدود ۲۰٪ از جمعیت به زبان‌های بومی و دیگر زبان‌ها صحبت می‌کنند. این تنوع زبانی و فرهنگی به غنای اجتماعی کشور کمک کرده و فرصت‌هایی برای تبادل فرهنگی فراهم می‌آورد.

o الگوهای مهاجرت:

مهاجرت داخلی و بین‌المللی نقش مهمی در شکل‌گیری ویژگی‌های جمعیتی دارد. در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۵٪ از جمعیت کانادا مهاجران خارجی هستند که عمدتاً از کشورهای آسیایی و اروپایی وارد کانادا می‌شوند. این مهاجران به تنوع فرهنگی و اقتصادی کانادا افزوده و تأثیرات مهمی بر جامعه و اقتصاد کشور دارند.

o وضعیت بهداشت و امید به زندگی:

امید به زندگی در کانادا حدود ۸۲ سال است که بالاتر از میانگین جهانی است. این نشان‌دهنده دسترسی مناسب به خدمات بهداشتی و درمانی است. نرخ مرگ‌ومیر نوزادان نیز در کانادا یکی از پایین‌ترین‌ها در جهان است که به کیفیت بالای خدمات بهداشتی و آموزشی این کشور اشاره دارد.

o تحلیل ویژگی‌های جمعیتی

کانادا یکی از متنوع‌ترین کشورهای جهان از نظر قومی و فرهنگی است. سیاست‌های مهاجرتی باز این کشور منجر به افزایش تنوع قومی و زبانی شده است. این تنوع، درحالی‌که غنای فرهنگی کشور را افزایش می‌دهد، چالش‌هایی را نیز در زمینه ادغام اجتماعی و حفظ هویت ملی ایجاد می‌کند. همچنین، این تنوع می‌تواند به تقویت اقتصاد و نوآوری کمک کند.

رشد جمعیت

o نرخ رشد جمعیت:

نرخ رشد جمعیت کانادا در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۲٪ است که نسبت به دهه گذشته کاهش‌یافته است. عوامل مؤثر بر این نرخ شامل نرخ زادوولد پایین و مهاجرت بالا است. نرخ زادوولد به زیر ۲ فرزند به‌ازای هر زن رسیده که نگرانی‌هایی در مورد پیری جمعیت به وجود آورده است.

oسیاست‌های جمعیتی:

رشد جمعیت کانادا عمدتاً ناشی از مهاجرت است. نرخ باروری پایین‌تر از سطح جایگزینی، اما مهاجرت بالا این کمبود را جبران می‌کند. دولت کانادا سیاست‌های جمعیتی متنوعی برای تشویق به زادوولد و جذب مهاجران تنظیم کرده است. این سیاست‌ها شامل برنامه‌های مالیاتی، تسهیلات برای والدین و برنامه‌های مهاجرتی به‌منظور جذب نیروی کار ماهر و تحصیل‌کرده است؛ اما این الگو چالش‌هایی را در زمینه ادغام مهاجران و حفظ تعادل جمعیتی ایجاد می‌کند.

o پیش‌بینی‌های آینده:

پیش‌بینی‌ها حاکی از کاهش نرخ رشد جمعیت در سال‌های آینده هستند که می‌تواند چالش‌هایی در تأمین نیروی کار و بازار مسکن ایجاد کند. این موضوع همچنین می‌تواند بر خدمات اجتماعی و برنامه‌های حمایتی تأثیر بگذارد.

پراکندگی جمعیت

تراکم جمعیت در کانادا بسیار پایین است:

- میانگین تراکم: ۴ نفر در هر کیلو مترمربع ( 2024)

o توزیع جمعیت بر اساس استان‌ها و قلمروها :

1. انتاریو: 15,109,000 (38.2%)

2. کبک: 8,787,000 (22.2%)

3. بریتیش کلمبیا: 5,399,000 (13.7%)

4. آلبرتا: 4,647,000 (11.8%)

5. مانیتوبا: 1,431,000 (3.6%)

6. ساسکاچوان: 1,214,000 (3.1%)

7. نوا اسکوشیا: 1,031,000 (2.6%)

8. نیوبرانزویک: 812,000 (2.1%)

9. نیوفاندلند و لابرادور: 536,000 (1.4%)

10. جزیره پرنس ادوارد: 170,000 (0.4%)

11. قلمروهای شمال غربی: 45,600 (0.1%)

12. یوکان: 44,200 (0.1%)

13. نوناووت: 40,400 (0.1%)

o مناطق پرجمعیت

۱. منطقه کلان‌شهری تورنتو: ۶,۳۱۲,۰۰۰

۲. منطقه کلان‌شهری مونرال: ۴,۲۹۱,۰۰۰

۳. منطقه کلان‌شهری ونکوور: ۲,۶۸۲,۰۰۰

۴. منطقه کلان‌شهری کلگری: ۱,۶۱۳,۰۰۰

۵. منطقه کلان‌شهری اتاوا - گتینو: ۱,۴۸۸,۰۰۰

o مناطق کم‌جمعیت

مناطق شمالی و دورافتاده کانادا دارای تراکم جمعیت بسیار پایین هستند:

۱. نوناووت: ۰.۰۲ نفر در هر کیلومترمربع

۲. قلمروهای شمال غربی: ۰.۰۴ نفر در هر کیلومترمربع

۳. یوکان: ۰.۰۹ نفر در هر کیلومترمربع

o تحلیل پراکندگی جمعیت

پراکندگی جمعیت در کانادا بسیار نامتوازن است. اکثر جمعیت در نوار جنوبی کشور، نزدیک به مرز ایالات متحده، متمرکز شده‌اند. این الگوی توزیع چالش‌هایی را در زمینه توسعه متوازن، ارائه خدمات در مناطق دورافتاده و مدیریت منابع طبیعی ایجاد می‌کند. همچنین، این نامتوازن می‌تواند بر سیاست‌های دولتی و تخصیص منابع تأثیر بگذارد.

o الگوهای توزیع جمعیت:

پراکندگی جمعیت در کانادا نابرابر است. حدود ۸۰٪ از جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که مناطق شمالی و روستایی با کمبود جمعیت مواجه هستند. این نابرابری به دلیل وجود فرصت‌های شغلی و خدمات بهتر در شهرها است.

o چگالی جمعیت:

چگالی جمعیت در کانادا به طور متوسط حدود ۴ نفر در هر کیلومتر مربع است. این عدد در مناطق شهری مانند تورنتو به حدود ۴,۰۰۰ نفر در هر کیلومترمربع می‌رسد، درحالی‌که در مناطق شمالی و روستایی به‌شدت کاهش می‌یابد.

o عوامل مؤثر:

عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند. وجود منابع طبیعی و فرصت‌های شغلی در مناطق خاص باعث جذب جمعیت به آن مناطق شده است. همچنین، سیاست‌های توسعه منطقه‌ای می‌توانند به توزیع بهتر جمعیت کمک کنند.

oچالش‌ها:

توزیع نامتوازن جمعیت می‌تواند منجر به کمبود خدمات در مناطق روستایی و فشار بر زیرساخت‌های شهری شود. حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ نیز به یکی از چالش‌های اجتماعی تبدیل شده است که نیاز به توجه ویژه دارد.

شهرنشینی و روستانشینی

o نسبت جمعیت شهری به روستایی:

در سال ۲۰۲۴، نسبت جمعیت شهری به روستایی در کانادا حدود ۸۰ به ۲۰ است. این نسبت در دهه‌های اخیر به طور مداوم افزایش‌یافته است. شهرهای بزرگ مانند تورنتو، مونترال و ونکوور به مراکز اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده‌اند.

- نرخ رشد سالانه شهرنشینی: ۱.۱%

o بزرگ‌ترین شهرها (2024)

۱. تورنتو: ۲,۸۵۲,۰۰۰

۲. مونترال: ۱,۷۷۲,۰۰۰

۳. کلگری: ۱,۳۶۹,۰۰۰

۴. اتاوا: ۱,۰۱۰,۰۰۰

۵. ادمونتون: ۹۸۰,۰۰۰

۶. میسیساگا: ۷۵۵,۰۰۰

۷. وینیپگ: ۷۵۰,۰۰۰

۸. ونکوور: ۶۷۵,۰۰۰

۹. برمپتون: ۶۲۲,۰۰۰

۱۰. همیلتون: ۵۶۹,۰۰۰

o روستانشینی

- جمعیت روستانشین: ۱۸.۳درصد ( 2024)

o بزرگ‌ترین جوامع روستایی (۲۰۲۴)

۱. وود بوفالو: ۷۱,۰۰۰

۲. شاتوگی: ۵۰,۰۰۰

۳. استراتکونا کانتی: ۹۸,۰۰۰

۴. کینگز کانتی: ۴۷,۰۰۰

۵. روکی ویو کانتی: ۴۱,۰۰۰

o تحلیل شهرنشینی و روستانشینی

کانادا یک کشور عمدتاً شهرنشین است، با تمرکز بالای جمعیت در چند منطقه کلان‌شهری. این الگو چالش‌هایی را در زمینه مدیریت شهری، تأمین مسکن مقرون‌به‌صرفه و حفظ پویایی مناطق روستایی ایجاد می‌کند. همچنین، مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها همچنان ادامه دارد که می‌تواند به کاهش جمعیت و افت اقتصادی در مناطق روستایی منجر شود.

o چالش‌های شهرنشینی:

شهرنشینی با چالش‌های متعددی همراه است، از جمله آلودگی، ترافیک و حاشیه‌نشینی. دولت کانادا در تلاش است تا با اجرای سیاست‌های توسعه پایدار و بهبود زیرساخت‌ها به این چالش‌ها پاسخ دهد. برنامه‌های حمل‌ونقل عمومی و توسعه فضاهای سبز نیز به‌منظور بهبود کیفیت زندگی شهری در حال اجراست.

o وضعیت مناطق روستایی:

مناطق روستایی با چالش‌هایی مانند کاهش جمعیت و کمبود خدمات مواجه هستند. سیاست‌های دولت در زمینه توسعه روستایی به‌منظور بهبود شرایط زندگی در این مناطق طراحی شده است. این سیاست‌ها شامل سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش‌وپرورش و بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی است.

نویسنده : نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی