ویژگی های جمعیتی تاجیکستان

از دانشنامه ملل

تاجیکستان، کشوری چند قومیتی در آسیای مرکزی، دارای ترکیب قومی پیچیده‌ای است که ریشه در تاریخ طولانی تعاملات اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی با همسایگانش دارد.

قومیت ها در تاجیکستان، بازیابی از : https://mapsontheweb.zoom-maps.com/post/739073566090330112/ethnic-map-of-tajikistan-and-kyrgyzstan-by

جمعیت تاجیکستان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۰.۱ میلیون نفر رسیده است، بررسی تغییرات جمعیتی تاجیکستان در دهه‌های اخیر نشان‌دهنده تحولات مهمی در ترکیب قومی و اجتماعی این کشور است که ناشی از عوامل گوناگونی مانند مهاجرت، سیاست‌های دولت و تغییرات طبیعی جمعیت بوده است.[۱]

ترکیب جمعیتی و قومی تاجیکستان با گذشت زمان دچار تغییرات چشمگیری شده است. بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، ترکیب قومی این کشور به شرح زیر است:

  • تاجیک‌ها: ۸۴ درصد
  •   ازبک‌ها: ۱۳ درصد
  • روس‌ها: ۰.۷ درصد
  • سایر اقوام: ۲.۳ درصد (شامل قرقیزها، ترکمن‌ها، تاتارها، افغان‌ها، و دیگر گروه‌های کوچک‌تر)[۲]

در مقایسه با سال‌های قبل، تعداد تاجیک‌ها به‌عنوان گروه اکثریت افزایش‌یافته است.[۳] در اوایل دهه ۱۹۹۰، تاجیک‌ها حدود ۷۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دادند.[۴] با این حال، تغییرات جمعیتی از جمله مهاجرت روس‌ها به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و کاهش جمعیت ازبک‌ها به کاهش درصد جمعیت این اقوام منجر شده است.[۵] زبان رسمی کشور تاجیکی است که یکی از گویش‌های زبان فارسی به شمار می‌رود و بخش عمده‌ای از مردم تاجیکستان به آن تکلم می‌کنند.[۶] [۷]اگرچه تأثیرات فرهنگی و زبانی ترکی نیز در برخی مناطق قابل مشاهده است، هویت فارسی‌زبان این کشور همچنان قوی باقی مانده است.[۸]

  • مهاجرت و اثرات آن

مهاجرت‌های داخلی و خارجی یکی از عوامل کلیدی تغییرات جمعیتی در تاجیکستان بوده است.[۹] پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، موج بزرگی از مهاجرت روس‌ها و ازبک‌ها از تاجیکستان صورت گرفت که تأثیر بسزایی بر ترکیب جمعیتی کشور داشت.[۱۰] در مقابل، طی سال‌های اخیر، مهاجرت نیروی کار تاجیک به روسیه و کشورهای همسایه همچنان یک پدیده رایج است.[۱۱] تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از جمعیت تاجیکستان به‌عنوان نیروی کار در خارج از کشور، به‌ویژه در روسیه، مشغول به کار هستند.[۱۲] مهاجرت خارجی در تاجیکستان نه تنها ترکیب قومی کشور را تغییر داده، بلکه منجر به وابستگی اقتصادی به درآمدهای حاصل از مهاجرت نیز شده است. [۱۳]در سال ۲۰۲۳، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی تاجیکستان از طریق درآمدهای ارسالی مهاجران تأمین می‌شد. همچنین، مهاجرت به کشورهای همسایه نظیر افغانستان و ازبکستان نیز همچنان در حال افزایش است.[۱۴]

  • تفاوت‌های درون قومی

در میان تاجیک‌ها نیز تفاوت‌های محلی و فرهنگی قابل توجهی وجود دارد. دو گروه اصلی تاجیک‌ها شامل کولابی‌ها و پامیری‌ها هستند:[۱۵]

کولابی ها (تاجیکستان) ، بازیابی از : https://m.facebook.com/nayundance/posts/join-me-today-teaching-some-kulobi-dance-movement-at-5-pm-pst-through-pomegranat/650602118819334/?locale=zh_CN

1.  کولابی‌ها (تاجیک‌های دشتی): ساکنان نواحی جنوبی، به‌ویژه استان کولاب. این گروه نقش مهمی در سیاست‌های تاجیکستان دارند. رئیس‌جمهور امامعلی رحمان که از کولابی‌هاست، بخش عمده‌ای از دولت را به اعضای این گروه واگذار کرده است.

2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی تاجیکستان داشته‌اند.[۱۶]

  • چالش‌های مهاجرت و تغییرات جمعیتی

کاهش جمعیت روس‌ها از ۸ درصد در دهه ۱۹۹۰ به کمتر از یک درصد در ۲۰۲۴ یکی از برجسته‌ترین تغییرات جمعیتی تاجیکستان است.[۱۷] این کاهش به دلیل مهاجرت‌های گسترده روس‌ها پس از استقلال تاجیکستان و عدم بازگشت آن‌ها به کشور بوده است.[۱۸] همچنین جمعیت ازبک‌ها از ۲۵ درصد در اوایل دهه ۱۹۹۰ به ۱۳درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است. [۱۹]ازبک‌ها که عمدتاً در استان سغد در شمال کشور زندگی می‌کنند،[۲۰] نقش مهمی در اقتصاد و تجارت کشور دارند و بخش زیادی از آنها به کشاورزی مشغول‌اند.[۲۱] با این حال، تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند همچنان گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه همبستگی ملی می‌شود.[۲۲]

کارگران تاجیکی در روسیه( 2024) ، بازیابی از : https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024
  • پیش‌بینی‌های جمعیتی

با توجه به نرخ رشد طبیعی جمعیت که در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۲ درصد برآورد شده،[۲۳] پیش‌بینی می‌شود که جمعیت تاجیکستان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۱ میلیون نفر برسد.[۲۴] با این حال، چالش‌های مرتبط با مهاجرت و توزیع جمعیت همچنان مهم‌ترین مسائل پیش روی دولت تاجیکستان هستند.[۲۵] مهاجرت گسترده جوانان به کشورهای خارجی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر جمعیت فعال کشور و نیروی کار داخلی بگذارد. همچنین، پویایی ترکیب قومی و تفاوت‌های محلی، از جمله درگیری‌های محلی‌گرایی و شکاف‌های اقتصادی بین مناطق مختلف، می‌تواند به ناآرامی‌های اجتماعی دامن بزند.[۲۶] به‌طورکلی، دولت تاجیکستان در دهه آینده با چالش‌های جدی در زمینه حفظ انسجام ملی و مدیریت مهاجرت‌های داخلی و خارجی مواجه خواهد بود.[۲۷]

نویسنده: نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش

کتابشناسی

  1. ↑ Rakhmonov, A. (2023). New sanctions of the European Union and United States against Russia and their impact on Tajikistan’s socio-economic development. UPRAVLENIE / MANAGEMENT (Russia).
  2. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133. https://doi.org/10.3390/land12061133
  3. ↑ Hansia, A. (2014). Language attitudes of first and second generation Afghan-Americans and Iranian-Americans toward Dari and Persian. In Proceedings of the Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 40(1), 181-195.
  4. ↑ Upadhyay, A. (2023). South Asia’s geopolitical landscape in a transformative world. Journal of the Institute of Oriental Studies RAS, 2023(2), 45-58. [۱]
  5. ↑ Kauffman, M., Cagnacci, F., Chamaillé‐Jammes, S., Hebblewhite, M., Hopcraft, J., Merkle, J., ... & Zuther, S. (2021). Mapping out a future for ungulate migrations. Science, 372(6540), 566-569.[۲]
  6. ↑ Meirison, M., & Muzakki, M. H. (2021). Samanid dynasty development, government administration, race and science. Journal of Islamic Studies and Humanities, 1(2), 45-56.[۳]
  7. ↑ Laskowski, M. (2023). Etymology as a vehicle for Polish-English cultural links. Applied Linguistics Papers, 2023(1), 78-89.[۴]
  8. ↑ Olimov, M., & Olimova, S. (2019). Transformation of identity in migration: ethnicity and religion (on the example of Tajik labour migration in Russia). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Istoriya, 2019(3), 123-129.[۵]
  9. ↑ Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64.[۶]
  10. ↑ Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513.[۷]
  11. ↑ Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22.[۸]
  12. ↑ Tajikistan. (n.d.). Prague Process.
  13. ↑ International Organization for Migration (IOM) & Global Data Institute (GDI). (2024). MIGRATION SITUATION REPORT JANUARY-MARCH 2024. International Organization for Migration (IOM).
  14. ↑ Tajikistan. (n.d.-b). Coface.[۹]
  15. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133. https://doi.org/10.3390/land12061133
  16. ↑ Nazarova, Z. O. (2015). Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages). http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7/[۱۰]
  17. ↑ Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26.[۱۱]
  18. ↑ Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia.[۱۲]
  19. ↑ Eshnazarovich, N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY.
  20. ↑ Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188.[۱۳]
  21. ↑ Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90.[۱۴]
  22. ↑ Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1).[۱۵]
  23. ↑ Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters.[۱۶]
  24. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-c). PopulationPyramid.net.
  25. ↑ Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538.[۱۷]
  26. ↑ Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions.[۱۸]
  27. ↑ Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment.[۱۹]
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=ویژگی_های_جمعیتی_تاجیکستان&oldid=62762»