جغرافیای انسانی روسیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:جغرافیای انسانی روسیه.jpg|بندانگشتی|جغرافیای انسانی روسیه]]
روسیه به‌عنوان پهناورترین کشور جهان، از نظر جغرافیای انسانی دارای ویژگی‌های پیچیده‌ای است که آن را به یک موضوع مهم برای مطالعه تبدیل می‌کند. با جمعیتی در حدود ۱۴۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، روسیه با چالش‌های جمعیتی متعددی مواجه است، از جمله کاهش نرخ رشد جمعیت، توزیع نامتوازن جمعیت و تغییرات در الگوهای مهاجرتی. مطالعه جغرافیای انسانی روسیه به درک بهتر از تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی این چالش‌ها کمک می‌کند.[[پرونده:Russian Federation 2024.png|جایگزین=هرم جمعیتی روسیه ( 1403). برگرفته از : https://www.populationpyramid.net/russian-federation/2024/|بندانگشتی|هرم جمعیتی روسیه (1403). برگرفته از : https://www.populationpyramid.net/russian-federation/2024/]]
براساس سرشماری سال 2011، [[روسیه]] دارای 143 میلیون نفر [[جمعیت روسیه|جمعیت]] می‌باشد. [[جمعیت روسیه|رشد جمعیت روسیه]] منفی است و از سال 1991 تا 2012، [[جمعیت روسیه|جمعیت]] از 148 میلیون نفر به 143 میلیون نفر رسیده و و این کاهش 5 میلیون نفری را نشان می‌دهد. در یک آینده نگری بدبینانه از [[جمعیت روسیه|جمعیت]] 85 مییون نفری برای سال 2050 سخن گفته می‌شود. امید به زندگی در [[روسیه]] حدود 70 سال است<ref>Sakwa, R.(2008), Russian Politics and Society, London: [https://www.routledge.com/ Routledge]. 315-316.</ref>. تراکم جمعیتی در [[روسیه]] به طور کلی 8 نفر در هر کیلومتر مربع است، اما این [[جمعیت روسیه|جمعیت]] به طور گوناگونی در سراسر کشور پراکنده شده است. [[جمعیت روسیه|تراکم جمعیت]] یک ناحیه‌ی خاص به طور عام بازتابی از ظرفیت کشاورزی زمین است و در عوض سبب استقرار مراکز جمعیتی در مراکز صنعتی و استخراج معدن می‌شود. بیشتر مردم کشور [[روسیه]] در [[روسیه]]<nowiki/>‌ی اروپایی یعنی در مثلث حاصلخیز زندگی می‌کنند، که در طول مرز غربی میان بالتیک و دریای سیاه و باریکه‌ی شرقی سرتاسر جنوب کوه‌های اورال در جنوب شرقی سیبری، واقع شده است. متراکم‌ترین جمعیت [[روسیه]] در نواحی شهری در حال گسترش همچون اوبلاست(ناحیه) مسکو زندگی می‌کند. در میان بیشتر روس‌های بخش اروپایی روستایی، متوسط [[جمعیت روسیه|تراکم جمعیت]] در حدود 25 نفر در هر کیلومتر مربع است. هر چند، بیش از یک سوم قلمرو کشوری تراکم جمعیتی کمتر از یک نفر در هر کیلومتر مربع، دارد. این بخش شامل شمال [[روسیه]]<nowiki/>ی اروپایی و بخش وسیعی از نواحی سیبری است. [[روسیه]] دارای 1067 شهر اصلی بوده که 11 شهر آن بیش از یک میلیون نفر [[جمعیت روسیه|جمعیت]] دارد که عمده‌ترین آنها بشرح زیر است:


الف. [[مسکو]]                       8/746/700
=== [[ساختار هرم جمعیتی روسیه]] ===
ساختار هرم جمعیتی روسیه در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده تحولات عمده‌ای در جمعیت‌شناسی کشور است. این هرم، نه‌تنها کاهش رشد جمعیت را بازتاب می‌دهد، بلکه نشان از پیرشدن جمعیت و تغییرات در توزیع سنی دارد.


ب‌. [[سنت پترزبورگ]]              4/436/700
'''''1.آمار و تحلیل:'''''


ج‌. نیژنی نووگراد                    1/441/900
'''- جمعیت فعلی:''' در سال ۲۰۲۴، جمعیت روسیه حدود ۱۴۶ میلیون نفر است که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۴ با جمعیتی در حدود ۱۴۳.۵ میلیون نفر، رشد کمی داشته است (نرخ رشد حدود ۰.۲٪ در سال).<ref>SiteSoft. (n.d.). ''Федеральная служба государственной статистики''. <nowiki>https://rosstat.gov.ru/</nowiki>[https://rosstat.gov.ru/]</ref>


د‌. نووسیبرسک                    1/159/000
'''- هرم سنی:''' طبق داده‌های سال ۲۰۲۴، حدود ۲۲٪ از جمعیت روسیه بالای ۶۵ سال هستند، درحالی‌که تنها ۱۵٪ از جمعیت زیر ۱۵ سال را تشکیل می‌دهند. این ارقام نشان‌دهنده یک جمعیت پیر است که نیاز به حمایت اجتماعی و بهداشتی بیشتری دارد.<ref>''Life expectancy by country and in the world (2024) - Worldometer''. (n.d.). <nowiki>https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/#</nowiki>[https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/ google_vignette]</ref>


ه‌. سامارا                           1/239/000
'''- توزیع جمعیت بر اساس جنسیت:''' در سال ۲۰۲۴، نسبت زنان به مردان حدود ۱.۱۶ است؛ یعنی به‌ازای هر ۱۰۰ مرد، ۱۱۶ زن وجود دارد. این نسبت به‌ویژه در گروه‌های سنی بالاتر به‌وضوح بیشتر می‌شود که به دلیل میانگین امید به زندگی بالاتر زنان است.<ref>[https://web.archive.org/web/20220330065542/https://www.bbc.com/russian/news-40808317 BBC] News Русская служба. (2017, August 3). Россия в демографической яме: число рожденных детей упало на 11%. ''BBC News Русская Служба''. <nowiki>https://web.archive.org/web/20220330065542/https://www.bbc.com/russian/news-40808317</nowiki></ref>


و‌. یکاترینبورگ                    1/143/000
'''- مقایسه با گذشته:''' در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۹٪ از جمعیت بالای ۶۵ سال و ۱۸٪ زیر ۱۵ سال بود. این تغییر نشان‌دهنده تسریع روند پیرشدن جمعیت است.


ز‌. قازان                            1/085/350
'''- پیش‌بینی آینده:''' انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۴، نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال به ۲۵٪ برسد و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۳٪ کاهش یابد که این امر فشار بیشتری بر سیستم‌های بهداشتی و تأمین اجتماعی کشور وارد خواهد کرد.


[[جمعیت روسیه]]، دارای دو ویژگی مهم است. نخست، [[جمعیت روسیه|رشد جمعیت روسیه]] منفی با نرخ رشد 37/0- درصد می‌باشد که معنی آن کاهش 700 هزار نفر از [[جمعیت روسیه|جمعیت این کشور]] در سال می‌باشد. نکته دوم، مسن بودن [[جمعیت روسیه]] و تعداد اندکی افراد زیر 20 سال در این کشور است<ref>بوالوردی، م، مرادی، م (۱۳۸۷). قومیت و اقوام در فدراسیون [[روسیه]]. [https://www.ipis.ir/ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه]، 51-52.</ref>.
'''''2.تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:'''''


جدول شماره 1- [[جمعیت روسیه]]
کاهش جمعیت جوان و افزایش جمعیت سالمندان می‌تواند تأثیرات اقتصادی قابل‌توجهی داشته باشد،<ref>''[https://www.wilsoncenter.org/publication/russias-demographic-crisis Russia’s] demographic crisis''. (n.d.). Wilson Center. <nowiki>https://www.wilsoncenter.org/publication/russias-demographic-crisis</nowiki></ref> از جمله کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های بازنشستگی و مراقبت‌های بهداشتی. همچنین، تقاضا برای نیروی کار مهاجر بیشتر خواهد شد که این خود می‌تواند باعث تغییرات اجتماعی و فرهنگی در کشور شود.
{| class="wikitable"
|ردیف
|سال
|جمعیت (میلیون نفر)
|-
|1
|1992
|3/148 (واقعی)
|-
|2
|1998
|8/145 (واقعی)
|-
|3
|2001
|5/144(واقعی)
|-
|4
|2005
|142 (واقعی)
|-
|5
|2010
|138 (واقعی)
|-
|6
|2015
|132 (پیش‌بینی)
|-
|7
|2050
|121 (پیش‌بینی)
|-
|8
|2075
|87 (پیش‌بینی)
|}


[[جمعیت روسیه]] در سال 2011 برابر با 140 میلیون نفر برآورد شد که به این ترتیب کشور را در جایگاه ششم در جهان از لحاظ [[جمعیت روسیه|جمعیت]] قرار می‌دهد. بعد از فروپاشی شوروی میزان مهاجرت به [[روسیه]] بطور دائمی بیش از میزان مهاجرت از [[روسیه]] بوده است ولی [[جمعیت روسیه|رشد جمعیت]] از سال 1992 تاکنون منفی بوده است. در سال 2000 میزان تولد 7/9 نفر از هزار نفر و میزان مرگ و میر 15 نفر از هزار نفر بوده است. علت اصلی افزایش بیماری‌ها بخاطر بدتر شدن کیفیت زندگی و عدم دسترسی به خدمات درمانی می‌باشد. هر چند میانگین طول عمر مردان اندکی افزایش یافته ولی در سال 2000 هنوز در سطح 59 سال می‌باشد که کمتر از 64 سال طول عمر مردان در سال 1990 می‌باشد. طول عمر زنان در همین مدت از 74 سال به 72 سال رسیده و مرگ و میر کودکان از 4/17 از هزار کودک در سال 1990 به 7/22 مرگز از هزار کودک در سال 2000 رسید<ref>شریف الزیاد، ح(1387)، شناخت [[روسیه]]. تهران: مرکز آموزشی شهید صیاد شیرازی. 53.</ref>.
=== [[ویژگی های جمعیتی روسیه]] ===
ویژگی‌های جمعیتی روسیه ترکیبی از عوامل قومی، زبانی و مهاجرتی است که جمعیت این کشور را شکل می‌دهد. این عوامل در سال‌های اخیر به دلیل مهاجرت، تحولات اقتصادی و تغییرات اجتماعی دچار تغییرات قابل‌توجهی شده‌اند.


[[جمعیت روسیه|رشد جمعیت]] در فدراسیون [[روسیه]] از آهنگ منفی برخوردار می‌باشد به نحوی که طی 10 سال گذشته [[جمعیت روسیه|جمعیت این کشور]] حدود 4 میلیون نفر کاهش یافته است. طبق یک سناریوی بدبینانه [[جمعیت روسیه]] تا 50 سال آینده به نصف تعداد فعلی کاهش خواهد یافت. بهترین پیش‌بینی اوضاع جمعیتی حاکی از آن است که در کشور 126 میلیون نفر باقی خواهد ماند. در [[روسیه]] مرگ و میر مردان بیشتر از زنان است و ادامه زندگی مردان 13 سال کمتر است. طبق آمار کمیته فوق در حال حاضر 1/60 درصد [[جمعیت روسیه]] مستعد به کار هستند ولی تا سال 2050 این تعداد به پائین از 50 درصد [[جمعیت روسیه|جمعیت کشور]] خواهد رسید. کارشناسان امر در [[روسیه]] تنها راه علاج وضعیت [[جمعیت روسیه]] را افزایش مهاجرت به [[روسیه]] می‌دانند<ref>شریف الزیاد، ح(1387)، شناخت [[روسیه]]. تهران: مرکز آموزشی شهید صیاد شیرازی. 54.</ref>.
'''''1.آمار و تحلیل:'''''


[[روسیه]] یکی از بزرگترین تنوع‏‌های قومی در جهان را در بر‏می‌گیرد. در این کشور بیش از 100 ملیت و قوم زندگی می‌کنند گرچه روس‌ها بخش اساسی [[جمعیت روسیه|جمعیت کشور]] را تشکیل می‌دهند، نسبت [[جمعیت روسیه|جمعیت روس‌ها]] در جمهوری [[روسیه]] در دوران اخیر نسبت به دیگر اقوام ساکن این سرزمین همه ساله در حال کاهش بوده و از 3/83 درصد در 1959 به 5/81 درصد در سال های 1989 کاهش یافته است. در سال 1991 جمعیت غیر روس تنها 18 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌داد و تاتارها که بزرگترین اقلیت کشور می‌باشند تنها 3/7 درصد [[جمعیت روسیه|جمعیت]] آن را در بر می‌گیرند. اوکراینی‌ها (3 درصد جمعیت) و چوواش‌ها (1/2 درصد جمعیت) تنها دو اقلیت دیگر می‌باشند که بیش از یک درصد [[جمعیت روسیه]] را تشکیل می‌دهند. دیگر اقلیت‌های بزرگ عبارتند از: بلاروس‌ها، آلمانی‌ها، باشقیرها، یهودی‌ها (که اقلیت قومی [[روسیه]] تلقی می‌شوند). 32 اقلیت دارای ساختارهای ملی خود در کشور هستند. هزاران نفر طی سال‌های اخیر مراکز ملی خود را ترک گفته‌اند. برای مثال هر چند منطقه خودمختار بیروبیجان از آغاز برای اسکان جمعیت یهودی شوروی ساخته شده بود ولی هرگز مرکز سکونت یهودی‌ها نبود. مهاجرت یهودیان بعد از فروپاشی شوروی باعث شد جمعیت یهودی از این هم کمتر شود. در زمان اتحاد شوروی در بسیاری از مناطق غیر روس، تعداد روس‌ها نسبت به کل جمعیت افزایش یافته و باعث شده روس‌ها در این مناطق جمعیت بیشتری داشته باشند. در میان غیر روس‌ها که جوامع شهر نشین کمتری را دارا هستند و از طرف نهادهای کشوری پشتیبانی اندکی می‌شوند، تعداد تحصیل کردگانی که می‌خواهند و می‌توانند در جهت منافع ملی خویش تلاش کنند بسیار کم است<ref>شریف الزیاد، ح(1387)، شناخت [[روسیه]]. تهران: مرکز آموزشی شهید صیاد شیرازی. 54.</ref><ref>کرمی، ج (1392). جامعه و فرهنگ روسیه. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]. جلد اول،  32 - 34 .</ref>.
'''- ترکیب قومی و زبانی:''' روسیه یکی از متنوع‌ترین کشورها از نظر قومی و زبانی است. حدود ۸۱٪ از جمعیت را روس‌ها تشکیل می‌دهند، درحالی‌که بقیه جمعیت شامل گروه‌های قومی مختلف از جمله تاتارها (۳.۹٪)، اوکراینی‌ها (۱.۴٪) و باشقیرها (۱.۱٪) هستند. زبان رسمی کشور روسی است، اما بیش از ۱۰۰ زبان و گویش در مناطق مختلف روسیه صحبت می‌شود.  
 
'''- الگوهای مهاجرت:''' روسیه در سال ۲۰۲۴ با یک مهاجرت خالص مثبت مواجه است، به‌طوری‌که حدود ۲۵۰ هزار نفر به این کشور مهاجرت کرده‌اند. بیشتر مهاجران از کشورهای آسیای میانه مانند ازبکستان و تاجیکستان هستند. در مقایسه، در سال ۲۰۱۴، مهاجرت خالص حدود ۲۰۰ هزار نفر بود. این افزایش مهاجرت عمدتاً به دلیل تقاضا برای نیروی کار در بخش‌های صنعتی و خدماتی است. همچنین، مهاجرت داخلی از مناطق روستایی به شهری ادامه دارد که باعث تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ شده است.
 
'''- سطح تحصیلات و سواد:''' نرخ سواد در روسیه بسیار بالاست و حدود ۹۹.۷٪ جمعیت باسواد هستند. همچنین، حدود ۵۸٪ از جمعیت بزرگسال دارای تحصیلات عالی هستند که این رقم در سال ۲۰۱۴ حدود ۵۵٪ بود. این افزایش تحصیلات به‌ویژه در میان زنان دیده می‌شود.
 
'''- وضعیت بهداشت و امید به زندگی:''' امید به زندگی در روسیه در سال ۲۰۲۴ به حدود ۷۳ سال برای مردان و ۷۹ سال برای زنان رسیده است. در مقایسه با سال ۲۰۱۴، امید به زندگی برای مردان ۶۸ سال و برای زنان ۷۷ سال بود. این افزایش به دلیل بهبود شرایط بهداشتی و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی بوده است.
 
'''- الگوهای ازدواج و طلاق:''' نرخ ازدواج در سال ۲۰۲۴ به حدود ۷ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر رسیده، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۴.۲ طلاق به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. این ارقام نشان‌دهنده کاهش کمی در نرخ ازدواج و افزایش کمی در نرخ طلاق نسبت به سال ۲۰۱۴ است که نرخ ازدواج ۸.۵ و نرخ طلاق ۴ بود.
 
'''''2. تأثیرات اجتماعی و اقتصادی:'''''
 
ترکیب قومی متنوع روسیه چالش‌هایی مانند همگرایی فرهنگی و تقابل‌های قومی را ایجاد می‌کند. مهاجرت، به‌ویژه مهاجرت کاری از کشورهای همسایه، تأثیرات اقتصادی مثبتی دارد؛ اما ممکن است فشارهایی بر خدمات اجتماعی ایجاد کند. همچنین، افزایش سطح تحصیلات و بهبود امید به زندگی می‌تواند به رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی منجر شود.
 
=== [[رشد جمعیت در روسیه]] ===
رشد جمعیت روسیه در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله کاهش نرخ زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر مواجه بوده است. سیاست‌های جمعیتی دولت برای مقابله با این چالش‌ها و حفظ تعادل جمعیتی در کشور تأثیرات مختلفی داشته است.
 
'''''1.آمار و تحلیل:'''''
 
'''- نرخ رشد جمعیت فعلی:''' در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت روسیه حدود ۰.۱٪ است. این رقم در مقایسه با نرخ رشد جمعیت در سال ۲۰۱۴ که حدود ۰.۲٪ بود، کاهش‌یافته است. یکی از دلایل این کاهش، نرخ پایین زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر ناشی از جمعیت پیر است.
 
'''- نرخ زادوولد و مرگ‌ومیر''': نرخ زادوولد در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰ تولد به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۱۲ تولد به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر) کاهش‌یافته است. همچنین، نرخ مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۳ مرگ به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است که نشان از افزایش مرگ‌ومیر به‌ویژه در گروه‌های سنی بالاتر دارد. این وضعیت موجب شده تا رشد جمعیت خالص کشور منفی شود.
 
'''- مهاجرت و تأثیر آن بر رشد جمعیت:''' یکی از عوامل جبران‌کننده رشد منفی جمعیت در روسیه، مهاجرت خالص مثبت است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۵۰ هزار نفر به روسیه مهاجرت کرده‌اند که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۴ افزایش‌یافته است. بیشتر مهاجران از کشورهای آسیای میانه و قفقاز هستند که به دلیل نیاز به نیروی کار و همچنین فرصت‌های اقتصادی به روسیه جذب می‌شوند.
 
'''- سیاست‌های جمعیتی:''' دولت روسیه در دهه اخیر سیاست‌های جمعیتی متعددی را برای افزایش نرخ زادوولد به اجرا گذاشته است. از جمله این سیاست‌ها، پرداخت کمک‌های مالی به خانواده‌ها به‌ازای تولد فرزند و ارائه تسهیلات مسکن است. بااین‌حال، این سیاست‌ها تأثیرات محدودی داشته‌اند و نتوانسته‌اند نرخ زادوولد را به سطح مطلوب برسانند.
 
'''- پیش‌بینی‌های رشد جمعیت:''' پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۴ جمعیت روسیه به حدود ۱۴۵ میلیون نفر کاهش یابد. این کاهش به دلیل روندهای فعلی زادوولد و مرگ‌ومیر و همچنین کاهش احتمالی در مهاجرت خالص خواهد بود. باتوجه‌به پیرشدن جمعیت، این روندها فشار بیشتری بر اقتصاد کشور و سیستم‌های اجتماعی مانند بازنشستگی و بهداشت وارد خواهند کرد.
 
'''''2.چالش‌های احتمالی:'''''
 
رشد منفی جمعیت در بلندمدت می‌تواند باعث کاهش نیروی کار فعال شود که این خود بر رشد اقتصادی کشور تأثیر منفی خواهد گذاشت. همچنین، افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی به دلیل پیر شدن جمعیت چالش‌های جدیدی را برای دولت ایجاد خواهد کرد.
 
=== [[پراکندگی جمعیت در روسیه]] ===
پراکندگی جمعیت روسیه یکی از نامتوازن‌ترین الگوهای جمعیتی در جهان است. باتوجه‌به وسعت سرزمینی این کشور و تفاوت‌های اقلیمی، اقتصادی و تاریخی در مناطق مختلف، توزیع جمعیت به طور قابل‌توجهی نامتوازن است.
 
'''''1. آمار و تحلیل:'''''
 
'''- الگوهای توزیع جمعیت:''' جمعیت روسیه به‌شدت در مناطق غربی و اروپایی کشور متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۷۷٪ از جمعیت در بخش اروپایی روسیه (که تنها ۲۳٪ از مساحت کشور را تشکیل می‌دهد) زندگی می‌کنند. در مقابل، مناطق سیبری و شرق دور که حدود ۷۷٪ از مساحت کشور را پوشش می‌دهند، تنها ۲۳٪ از جمعیت را در خود جای‌داده‌اند. تراکم جمعیت در بخش اروپایی روسیه به حدود ۴۰ نفر در هر کیلومترمربع می‌رسد، درحالی‌که در سیبری و شرق دور تراکم جمعیت به کمتر از ۲ نفر در هر کیلومتر مربع کاهش می‌یابد.
 
'''- عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی:''' شرایط آب‌وهوایی سخت و نامساعد سیبری و مناطق قطبی، نقش عمده‌ای در کم‌تراکم بودن این مناطق ایفا می‌کند. همچنین، تمرکز تاریخی فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی در مناطق غربی و اروپایی مانند مسکو و سن‌پترزبورگ موجب جذب بیشتر جمعیت به این مناطق شده است. زیرساخت‌های ضعیف‌تر و کمبود فرصت‌های شغلی در شرق روسیه نیز از دیگر عوامل مؤثر بر پراکندگی نامتوازن جمعیت است.
 
'''- مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت:''' استان‌های مسکو و سن‌پترزبورگ با تراکم جمعیت بالای ۴۷۰ نفر در هر کیلو مترمربع از پرجمعیت‌ترین مناطق روسیه هستند. در مقابل، مناطق مانند جمهوری ساخا (یاقوتستان) و چوکوتکا، با تراکم جمعیت کمتر از ۱ نفر در هر کیلومترمربع از کم‌جمعیت‌ترین مناطق به‌حساب می‌آیند. این الگوی توزیع نامتوازن تأثیرات زیادی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور دارد.
 
'''- چالش‌های پراکندگی نامتوازن جمعیت:''' مناطق کم‌جمعیت مانند سیبری و شرق دور با مشکلاتی مانند کمبود نیروی کار، ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل و خدمات عمومی، و کاهش سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی مواجه هستند. در مقابل، شهرهای پرجمعیت مانند مسکو و سن‌پترزبورگ با مشکلات ناشی از ازدحام جمعیت، ترافیک سنگین و آلودگی هوا روبرو هستند.
 
'''''2. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:'''''
 
پراکندگی نامتوازن جمعیت فشارهای متعددی را بر منابع اقتصادی و زیربنایی روسیه وارد کرده است. از یک سو، مناطق پرجمعیت نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و حل مشکلات اجتماعی مانند مسکن و آلودگی هستند. از سوی دیگر، مناطق کم‌جمعیت نیاز به جذب سرمایه‌گذاری و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی دارند تا بتوانند به قطب‌های اقتصادی تبدیل شوند.
 
=== [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]] ===
شهرنشینی در روسیه طی دهه‌های اخیر روند روبه‌رشدی داشته است. با تمرکز اقتصادی و جمعیتی در شهرهای بزرگ، الگوهای شهری و روستایی این کشور تغییرات عمده‌ای را تجربه کرده‌اند. این بخش به بررسی این تغییرات و چالش‌های ناشی از آن می‌پردازد.
 
'''''1. آمار و تحلیل:'''''
 
'''- نسبت جمعیت شهری به روستایی:''' در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۵٪ از جمعیت روسیه در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که تنها ۲۵٪ از جمعیت در مناطق روستایی ساکن هستند. این نسبت در سال ۲۰۱۴، حدود ۷۳٪ به ۲۷٪ بود که نشان‌دهنده روند افزایشی شهرنشینی است.
 
'''- رشد کلان‌شهرها:''' شهرهای بزرگی مانند مسکو و سن‌پترزبورگ بیشترین رشد جمعیتی را تجربه کرده‌اند. جمعیت مسکو در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۳ میلیون نفر رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۱۲ میلیون نفر) افزایش چشمگیری داشته است. این رشد بیشتر به دلیل مهاجرت داخلی و خارجی به این شهرها برای فرصت‌های شغلی و زندگی بهتر بوده است. سن‌پترزبورگ نیز با جمعیت حدود ۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، دومین شهر بزرگ روسیه است.
 
'''- چالش‌های شهرنشینی:''' رشد سریع شهرنشینی مشکلاتی همچون حاشیه‌نشینی، افزایش هزینه‌های مسکن، آلودگی هوا و ترافیک سنگین را به همراه داشته است. به‌عنوان‌مثال، مسکو یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان به‌حساب می‌آید و معضل ترافیک در این شهر به‌گونه‌ای است که میانگین زمان صرف‌شده در ترافیک برای هر شهروند حدود ۲ ساعت در روز است. همچنین، افزایش تقاضا برای مسکن در این شهرها منجر به افزایش قیمت‌ها شده است؛ به‌طوری‌که در مسکو، قیمت مسکن در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰٪ بیشتر از سال ۲۰۱۴ است.
 
'''- وضعیت مناطق روستایی:''' مناطق روستایی روسیه با کاهش جمعیت و مهاجرت به شهرها مواجه هستند. در سال ۲۰۲۴، بسیاری از روستاها به دلیل کمبود جمعیت و امکانات مناسب در حال خالی‌شدن هستند. این مسئله به‌ویژه در مناطق سردسیر و دورافتاده روسیه مانند سیبری و شرق دور مشهود است. باتوجه‌به کمبود فرصت‌های شغلی و ضعف زیرساخت‌ها در این مناطق، جوانان تمایل بیشتری به مهاجرت به شهرهای بزرگ دارند.
 
'''- سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی:''' دولت روسیه برنامه‌های متعددی را برای کنترل روند شهرنشینی و حمایت از توسعه مناطق روستایی به اجرا گذاشته است. یکی از این برنامه‌ها، ارائه تسهیلات مالیاتی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در زیرساخت‌های مناطق روستایی برای جلوگیری از خالی شدن این مناطق است. همچنین، برنامه‌هایی برای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته مانند سیبری و شرق دور به‌منظور جذب جمعیت و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در نظر گرفته شده است.
 
'''2. تأثیرات اجتماعی و اقتصادی:'''
 
روند شهرنشینی در روسیه منجر به تمرکز اقتصادی و نیروی کار در شهرهای بزرگ شده است، اما مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی مانند آلودگی هوا، حاشیه‌نشینی و افزایش هزینه‌های زندگی نیز به همراه داشته است. مناطق روستایی در معرض خطر کاهش جمعیت و ضعف اقتصادی قرار دارند و نیاز به توجه بیشتری از سوی دولت دارند.
 
نویسنده : نرگس شکوری


== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
 
[[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
* [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]
* [[جغرافیای انسانی ژاپن]]
* [[جغرافیای انسانی تونس]]
* [[جغرافیای انسانی کانادا]]  
* [[جغرافیای انسانی کوبا]]
* [[جغرافیای انسانی افغانستان]]
* [[جغرافیای انسانی مصر]]
* [[جغرافیای انسانی لبنان]]


= کتابشناسی =
= کتابشناسی =
<references />
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۸

روسیه به‌عنوان پهناورترین کشور جهان، از نظر جغرافیای انسانی دارای ویژگی‌های پیچیده‌ای است که آن را به یک موضوع مهم برای مطالعه تبدیل می‌کند. با جمعیتی در حدود ۱۴۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، روسیه با چالش‌های جمعیتی متعددی مواجه است، از جمله کاهش نرخ رشد جمعیت، توزیع نامتوازن جمعیت و تغییرات در الگوهای مهاجرتی. مطالعه جغرافیای انسانی روسیه به درک بهتر از تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی این چالش‌ها کمک می‌کند.

هرم جمعیتی روسیه ( 1403). برگرفته از : https://www.populationpyramid.net/russian-federation/2024/
هرم جمعیتی روسیه (1403). برگرفته از : https://www.populationpyramid.net/russian-federation/2024/

ساختار هرم جمعیتی روسیه

ساختار هرم جمعیتی روسیه در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده تحولات عمده‌ای در جمعیت‌شناسی کشور است. این هرم، نه‌تنها کاهش رشد جمعیت را بازتاب می‌دهد، بلکه نشان از پیرشدن جمعیت و تغییرات در توزیع سنی دارد.

1.آمار و تحلیل:

- جمعیت فعلی: در سال ۲۰۲۴، جمعیت روسیه حدود ۱۴۶ میلیون نفر است که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۴ با جمعیتی در حدود ۱۴۳.۵ میلیون نفر، رشد کمی داشته است (نرخ رشد حدود ۰.۲٪ در سال).[۱]

- هرم سنی: طبق داده‌های سال ۲۰۲۴، حدود ۲۲٪ از جمعیت روسیه بالای ۶۵ سال هستند، درحالی‌که تنها ۱۵٪ از جمعیت زیر ۱۵ سال را تشکیل می‌دهند. این ارقام نشان‌دهنده یک جمعیت پیر است که نیاز به حمایت اجتماعی و بهداشتی بیشتری دارد.[۲]

- توزیع جمعیت بر اساس جنسیت: در سال ۲۰۲۴، نسبت زنان به مردان حدود ۱.۱۶ است؛ یعنی به‌ازای هر ۱۰۰ مرد، ۱۱۶ زن وجود دارد. این نسبت به‌ویژه در گروه‌های سنی بالاتر به‌وضوح بیشتر می‌شود که به دلیل میانگین امید به زندگی بالاتر زنان است.[۳]

- مقایسه با گذشته: در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۹٪ از جمعیت بالای ۶۵ سال و ۱۸٪ زیر ۱۵ سال بود. این تغییر نشان‌دهنده تسریع روند پیرشدن جمعیت است.

- پیش‌بینی آینده: انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۴، نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال به ۲۵٪ برسد و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۳٪ کاهش یابد که این امر فشار بیشتری بر سیستم‌های بهداشتی و تأمین اجتماعی کشور وارد خواهد کرد.

2.تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:

کاهش جمعیت جوان و افزایش جمعیت سالمندان می‌تواند تأثیرات اقتصادی قابل‌توجهی داشته باشد،[۴] از جمله کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های بازنشستگی و مراقبت‌های بهداشتی. همچنین، تقاضا برای نیروی کار مهاجر بیشتر خواهد شد که این خود می‌تواند باعث تغییرات اجتماعی و فرهنگی در کشور شود.

ویژگی های جمعیتی روسیه

ویژگی‌های جمعیتی روسیه ترکیبی از عوامل قومی، زبانی و مهاجرتی است که جمعیت این کشور را شکل می‌دهد. این عوامل در سال‌های اخیر به دلیل مهاجرت، تحولات اقتصادی و تغییرات اجتماعی دچار تغییرات قابل‌توجهی شده‌اند.

1.آمار و تحلیل:

- ترکیب قومی و زبانی: روسیه یکی از متنوع‌ترین کشورها از نظر قومی و زبانی است. حدود ۸۱٪ از جمعیت را روس‌ها تشکیل می‌دهند، درحالی‌که بقیه جمعیت شامل گروه‌های قومی مختلف از جمله تاتارها (۳.۹٪)، اوکراینی‌ها (۱.۴٪) و باشقیرها (۱.۱٪) هستند. زبان رسمی کشور روسی است، اما بیش از ۱۰۰ زبان و گویش در مناطق مختلف روسیه صحبت می‌شود.

- الگوهای مهاجرت: روسیه در سال ۲۰۲۴ با یک مهاجرت خالص مثبت مواجه است، به‌طوری‌که حدود ۲۵۰ هزار نفر به این کشور مهاجرت کرده‌اند. بیشتر مهاجران از کشورهای آسیای میانه مانند ازبکستان و تاجیکستان هستند. در مقایسه، در سال ۲۰۱۴، مهاجرت خالص حدود ۲۰۰ هزار نفر بود. این افزایش مهاجرت عمدتاً به دلیل تقاضا برای نیروی کار در بخش‌های صنعتی و خدماتی است. همچنین، مهاجرت داخلی از مناطق روستایی به شهری ادامه دارد که باعث تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ شده است.

- سطح تحصیلات و سواد: نرخ سواد در روسیه بسیار بالاست و حدود ۹۹.۷٪ جمعیت باسواد هستند. همچنین، حدود ۵۸٪ از جمعیت بزرگسال دارای تحصیلات عالی هستند که این رقم در سال ۲۰۱۴ حدود ۵۵٪ بود. این افزایش تحصیلات به‌ویژه در میان زنان دیده می‌شود.

- وضعیت بهداشت و امید به زندگی: امید به زندگی در روسیه در سال ۲۰۲۴ به حدود ۷۳ سال برای مردان و ۷۹ سال برای زنان رسیده است. در مقایسه با سال ۲۰۱۴، امید به زندگی برای مردان ۶۸ سال و برای زنان ۷۷ سال بود. این افزایش به دلیل بهبود شرایط بهداشتی و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی بوده است.

- الگوهای ازدواج و طلاق: نرخ ازدواج در سال ۲۰۲۴ به حدود ۷ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر رسیده، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۴.۲ طلاق به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. این ارقام نشان‌دهنده کاهش کمی در نرخ ازدواج و افزایش کمی در نرخ طلاق نسبت به سال ۲۰۱۴ است که نرخ ازدواج ۸.۵ و نرخ طلاق ۴ بود.

2. تأثیرات اجتماعی و اقتصادی:

ترکیب قومی متنوع روسیه چالش‌هایی مانند همگرایی فرهنگی و تقابل‌های قومی را ایجاد می‌کند. مهاجرت، به‌ویژه مهاجرت کاری از کشورهای همسایه، تأثیرات اقتصادی مثبتی دارد؛ اما ممکن است فشارهایی بر خدمات اجتماعی ایجاد کند. همچنین، افزایش سطح تحصیلات و بهبود امید به زندگی می‌تواند به رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی منجر شود.

رشد جمعیت در روسیه

رشد جمعیت روسیه در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله کاهش نرخ زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر مواجه بوده است. سیاست‌های جمعیتی دولت برای مقابله با این چالش‌ها و حفظ تعادل جمعیتی در کشور تأثیرات مختلفی داشته است.

1.آمار و تحلیل:

- نرخ رشد جمعیت فعلی: در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت روسیه حدود ۰.۱٪ است. این رقم در مقایسه با نرخ رشد جمعیت در سال ۲۰۱۴ که حدود ۰.۲٪ بود، کاهش‌یافته است. یکی از دلایل این کاهش، نرخ پایین زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر ناشی از جمعیت پیر است.

- نرخ زادوولد و مرگ‌ومیر: نرخ زادوولد در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰ تولد به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۱۲ تولد به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر) کاهش‌یافته است. همچنین، نرخ مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۳ مرگ به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است که نشان از افزایش مرگ‌ومیر به‌ویژه در گروه‌های سنی بالاتر دارد. این وضعیت موجب شده تا رشد جمعیت خالص کشور منفی شود.

- مهاجرت و تأثیر آن بر رشد جمعیت: یکی از عوامل جبران‌کننده رشد منفی جمعیت در روسیه، مهاجرت خالص مثبت است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۵۰ هزار نفر به روسیه مهاجرت کرده‌اند که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۴ افزایش‌یافته است. بیشتر مهاجران از کشورهای آسیای میانه و قفقاز هستند که به دلیل نیاز به نیروی کار و همچنین فرصت‌های اقتصادی به روسیه جذب می‌شوند.

- سیاست‌های جمعیتی: دولت روسیه در دهه اخیر سیاست‌های جمعیتی متعددی را برای افزایش نرخ زادوولد به اجرا گذاشته است. از جمله این سیاست‌ها، پرداخت کمک‌های مالی به خانواده‌ها به‌ازای تولد فرزند و ارائه تسهیلات مسکن است. بااین‌حال، این سیاست‌ها تأثیرات محدودی داشته‌اند و نتوانسته‌اند نرخ زادوولد را به سطح مطلوب برسانند.

- پیش‌بینی‌های رشد جمعیت: پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۴ جمعیت روسیه به حدود ۱۴۵ میلیون نفر کاهش یابد. این کاهش به دلیل روندهای فعلی زادوولد و مرگ‌ومیر و همچنین کاهش احتمالی در مهاجرت خالص خواهد بود. باتوجه‌به پیرشدن جمعیت، این روندها فشار بیشتری بر اقتصاد کشور و سیستم‌های اجتماعی مانند بازنشستگی و بهداشت وارد خواهند کرد.

2.چالش‌های احتمالی:

رشد منفی جمعیت در بلندمدت می‌تواند باعث کاهش نیروی کار فعال شود که این خود بر رشد اقتصادی کشور تأثیر منفی خواهد گذاشت. همچنین، افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی به دلیل پیر شدن جمعیت چالش‌های جدیدی را برای دولت ایجاد خواهد کرد.

پراکندگی جمعیت در روسیه

پراکندگی جمعیت روسیه یکی از نامتوازن‌ترین الگوهای جمعیتی در جهان است. باتوجه‌به وسعت سرزمینی این کشور و تفاوت‌های اقلیمی، اقتصادی و تاریخی در مناطق مختلف، توزیع جمعیت به طور قابل‌توجهی نامتوازن است.

1. آمار و تحلیل:

- الگوهای توزیع جمعیت: جمعیت روسیه به‌شدت در مناطق غربی و اروپایی کشور متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۷۷٪ از جمعیت در بخش اروپایی روسیه (که تنها ۲۳٪ از مساحت کشور را تشکیل می‌دهد) زندگی می‌کنند. در مقابل، مناطق سیبری و شرق دور که حدود ۷۷٪ از مساحت کشور را پوشش می‌دهند، تنها ۲۳٪ از جمعیت را در خود جای‌داده‌اند. تراکم جمعیت در بخش اروپایی روسیه به حدود ۴۰ نفر در هر کیلومترمربع می‌رسد، درحالی‌که در سیبری و شرق دور تراکم جمعیت به کمتر از ۲ نفر در هر کیلومتر مربع کاهش می‌یابد.

- عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی: شرایط آب‌وهوایی سخت و نامساعد سیبری و مناطق قطبی، نقش عمده‌ای در کم‌تراکم بودن این مناطق ایفا می‌کند. همچنین، تمرکز تاریخی فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی در مناطق غربی و اروپایی مانند مسکو و سن‌پترزبورگ موجب جذب بیشتر جمعیت به این مناطق شده است. زیرساخت‌های ضعیف‌تر و کمبود فرصت‌های شغلی در شرق روسیه نیز از دیگر عوامل مؤثر بر پراکندگی نامتوازن جمعیت است.

- مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت: استان‌های مسکو و سن‌پترزبورگ با تراکم جمعیت بالای ۴۷۰ نفر در هر کیلو مترمربع از پرجمعیت‌ترین مناطق روسیه هستند. در مقابل، مناطق مانند جمهوری ساخا (یاقوتستان) و چوکوتکا، با تراکم جمعیت کمتر از ۱ نفر در هر کیلومترمربع از کم‌جمعیت‌ترین مناطق به‌حساب می‌آیند. این الگوی توزیع نامتوازن تأثیرات زیادی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور دارد.

- چالش‌های پراکندگی نامتوازن جمعیت: مناطق کم‌جمعیت مانند سیبری و شرق دور با مشکلاتی مانند کمبود نیروی کار، ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل و خدمات عمومی، و کاهش سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی مواجه هستند. در مقابل، شهرهای پرجمعیت مانند مسکو و سن‌پترزبورگ با مشکلات ناشی از ازدحام جمعیت، ترافیک سنگین و آلودگی هوا روبرو هستند.

2. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:

پراکندگی نامتوازن جمعیت فشارهای متعددی را بر منابع اقتصادی و زیربنایی روسیه وارد کرده است. از یک سو، مناطق پرجمعیت نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و حل مشکلات اجتماعی مانند مسکن و آلودگی هستند. از سوی دیگر، مناطق کم‌جمعیت نیاز به جذب سرمایه‌گذاری و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی دارند تا بتوانند به قطب‌های اقتصادی تبدیل شوند.

شهرنشینی و روستانشینی در روسیه

شهرنشینی در روسیه طی دهه‌های اخیر روند روبه‌رشدی داشته است. با تمرکز اقتصادی و جمعیتی در شهرهای بزرگ، الگوهای شهری و روستایی این کشور تغییرات عمده‌ای را تجربه کرده‌اند. این بخش به بررسی این تغییرات و چالش‌های ناشی از آن می‌پردازد.

1. آمار و تحلیل:

- نسبت جمعیت شهری به روستایی: در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۵٪ از جمعیت روسیه در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که تنها ۲۵٪ از جمعیت در مناطق روستایی ساکن هستند. این نسبت در سال ۲۰۱۴، حدود ۷۳٪ به ۲۷٪ بود که نشان‌دهنده روند افزایشی شهرنشینی است.

- رشد کلان‌شهرها: شهرهای بزرگی مانند مسکو و سن‌پترزبورگ بیشترین رشد جمعیتی را تجربه کرده‌اند. جمعیت مسکو در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۳ میلیون نفر رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۱۲ میلیون نفر) افزایش چشمگیری داشته است. این رشد بیشتر به دلیل مهاجرت داخلی و خارجی به این شهرها برای فرصت‌های شغلی و زندگی بهتر بوده است. سن‌پترزبورگ نیز با جمعیت حدود ۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، دومین شهر بزرگ روسیه است.

- چالش‌های شهرنشینی: رشد سریع شهرنشینی مشکلاتی همچون حاشیه‌نشینی، افزایش هزینه‌های مسکن، آلودگی هوا و ترافیک سنگین را به همراه داشته است. به‌عنوان‌مثال، مسکو یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان به‌حساب می‌آید و معضل ترافیک در این شهر به‌گونه‌ای است که میانگین زمان صرف‌شده در ترافیک برای هر شهروند حدود ۲ ساعت در روز است. همچنین، افزایش تقاضا برای مسکن در این شهرها منجر به افزایش قیمت‌ها شده است؛ به‌طوری‌که در مسکو، قیمت مسکن در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰٪ بیشتر از سال ۲۰۱۴ است.

- وضعیت مناطق روستایی: مناطق روستایی روسیه با کاهش جمعیت و مهاجرت به شهرها مواجه هستند. در سال ۲۰۲۴، بسیاری از روستاها به دلیل کمبود جمعیت و امکانات مناسب در حال خالی‌شدن هستند. این مسئله به‌ویژه در مناطق سردسیر و دورافتاده روسیه مانند سیبری و شرق دور مشهود است. باتوجه‌به کمبود فرصت‌های شغلی و ضعف زیرساخت‌ها در این مناطق، جوانان تمایل بیشتری به مهاجرت به شهرهای بزرگ دارند.

- سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی: دولت روسیه برنامه‌های متعددی را برای کنترل روند شهرنشینی و حمایت از توسعه مناطق روستایی به اجرا گذاشته است. یکی از این برنامه‌ها، ارائه تسهیلات مالیاتی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در زیرساخت‌های مناطق روستایی برای جلوگیری از خالی شدن این مناطق است. همچنین، برنامه‌هایی برای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته مانند سیبری و شرق دور به‌منظور جذب جمعیت و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در نظر گرفته شده است.

2. تأثیرات اجتماعی و اقتصادی:

روند شهرنشینی در روسیه منجر به تمرکز اقتصادی و نیروی کار در شهرهای بزرگ شده است، اما مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی مانند آلودگی هوا، حاشیه‌نشینی و افزایش هزینه‌های زندگی نیز به همراه داشته است. مناطق روستایی در معرض خطر کاهش جمعیت و ضعف اقتصادی قرار دارند و نیاز به توجه بیشتری از سوی دولت دارند.

نویسنده : نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش

کتابشناسی

  1. ↑ SiteSoft. (n.d.). Федеральная служба государственной статистики. https://rosstat.gov.ru/[۱]
  2. ↑ Life expectancy by country and in the world (2024) - Worldometer. (n.d.). https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/#google_vignette
  3. ↑ BBC News Русская служба. (2017, August 3). Россия в демографической яме: число рожденных детей упало на 11%. BBC News Русская Служба. https://web.archive.org/web/20220330065542/https://www.bbc.com/russian/news-40808317
  4. ↑ Russia’s demographic crisis. (n.d.). Wilson Center. https://www.wilsoncenter.org/publication/russias-demographic-crisis
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_روسیه&oldid=62933»