نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:آموزش و پرورش.jpg|بندانگشتی|دانشآموزان بنگالی ، قابل بازیا<nowiki/>بی از<nowiki/>https://www.ajkerpatrika.com/fact-check/slip-of-tongue/ajpomcc36p68q]] | |||
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش شامل [[پیشینه آموزش بنگلادش|پیشینه آموزش]]؛ [[نظام آموزشی بنگلادش|نظام آموزشی]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی بنگلادش|ساختار و سیاست های آموزشی]]؛ [[آموزش پیش دبستانی بنگلادش|آموزش پیش دبستانی]]؛ [[آموزش های ابتدایی بنگلادش|آموزش های ابتدایی]]؛ [[آموزش متوسطه بنگلادش|آموزش متوسطه]]؛ [[مقاطع تحصیلی در مدارس بنگلادش]]؛ [[آموزش عالی بنگلادش|آموزش عالی]]؛ [[بودجه تحقیقاتی دانشگاه های بنگلادش]]؛ [[چالش های سیستم آموزش عالی بنگلادش|چالش های سیستم آموزش عالی]]؛ [[دانشگاه های خصوصی در بنگلادش|دانشگاه های خصوصی]]؛ [[مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی بنگلادش|مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی]] و [[دانشجویان بنگلادشی در خارج از کشور]] است که در ذیل شرح داده شده است: | نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش شامل [[پیشینه آموزش بنگلادش|پیشینه آموزش]]؛ [[نظام آموزشی بنگلادش|نظام آموزشی]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی بنگلادش|ساختار و سیاست های آموزشی]]؛ [[آموزش پیش دبستانی بنگلادش|آموزش پیش دبستانی]]؛ [[آموزش های ابتدایی بنگلادش|آموزش های ابتدایی]]؛ [[آموزش متوسطه بنگلادش|آموزش متوسطه]]؛ [[مقاطع تحصیلی در مدارس بنگلادش]]؛ [[آموزش عالی بنگلادش|آموزش عالی]]؛ [[بودجه تحقیقاتی دانشگاه های بنگلادش]]؛ [[چالش های سیستم آموزش عالی بنگلادش|چالش های سیستم آموزش عالی]]؛ [[دانشگاه های خصوصی در بنگلادش|دانشگاه های خصوصی]]؛ [[مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی بنگلادش|مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی]] و [[دانشجویان بنگلادشی در خارج از کشور]] است که در ذیل شرح داده شده است: | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۲: | ||
در طرح مزبور، همچنین توسعه دانشکدههای نظامی و خوابگاه آنها، تربیت ایمه مساجد از طریق امکانات مراکز تربیت ایمه بخشها، ترجمه و انتشار متون اسلامی و ازدیاد مراکز فرهنگی اسلامی پیش بینی شده بود. نتیجه این برنامهها قطعا میبایستی در آمارهای آموزشی و توسعه آن در سال جاری (2012) در دسترس قرار گیرد. | در طرح مزبور، همچنین توسعه دانشکدههای نظامی و خوابگاه آنها، تربیت ایمه مساجد از طریق امکانات مراکز تربیت ایمه بخشها، ترجمه و انتشار متون اسلامی و ازدیاد مراکز فرهنگی اسلامی پیش بینی شده بود. نتیجه این برنامهها قطعا میبایستی در آمارهای آموزشی و توسعه آن در سال جاری (2012) در دسترس قرار گیرد. | ||
جدول 1. شاخصهای آماری دانش آموزان و دانشجویان در [[بنگلادش]] درسال 2006 میلادی | جدول 1. شاخصهای آماری دانش آموزان و دانشجویان در [[بنگلادش]] درسال 2006 میلادی<ref>www.Bangladesh gov/edu statistics, Bangladesh, 2010</ref>. | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| rowspan="2" |ردیف | | rowspan="2" |ردیف | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۸۸: | ||
معمولا مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند: | معمولا مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند: | ||
1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت میشود | 1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت میشود و نظارت مستقیم بر فعالیت اینگونه مدارس از سوی دولت به عمل میآید؛ | ||
2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمیآید و هزینه اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت میکنند، تامین میشود.بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شدهاند، در مناطق شهری فعالیت دارند؛ | 2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمیآید و هزینه اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت میکنند، تامین میشود. بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شدهاند، در مناطق شهری فعالیت دارند؛ | ||
3. «مدارس ابتدایی | 3. «مدارس ابتدایی غیررسمی» که به صورت کاملا خصوصی در سراسر کشور تاسیس میشوند و زیر نظر اشخاص اداری و دولتی و یا «کمیته مدیریت» اداره میشوند. اینگونه مدارس مجموعا 5/16 درصد از کل مدارس ابتدایی را تا سال 1981 تشکیل میدادند، هر چند این مدارس شرایط لازم و مناسب مانند مدارس ابتدایی را ندارند واستقبال کمتری از این مدارس به عمل میآید. | ||
معمولا طبقه ثروتمند و متمول جامعه [[بنگلادش]]، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهرهگیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متاسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و | معمولا طبقه ثروتمند و متمول جامعه [[بنگلادش]]، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهرهگیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متاسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و مالی را ندارد و با توجه به اینکه در سطح پایین جایگاه اجتماعی قرار دارد، فرزندان آنان مجبور به ترک تحصیل میشوند و در نهایت بار سنگینی بر دوش والدین خود مینهند. در جامعه روستایی این مشکل نسبت به جامعه شهری بسیار بیشتر است. | ||
با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقه ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلمهای خصوصی بهره گیرند و | با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقه ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلمهای خصوصی بهره گیرند و در هر نقطه که اراده کنند، فرزندان آنها به تحصیل مشغول شوند، اما فرزندان قشر فقیر به ناچار باید در مدارس حداقل دو یا سه نوبتی با امکانات بسیار محدود تحصیل کنند<ref>Ellen Sattar Universal Primary Education in Bangladesh, University press Limited, Bangladesh, Dhaka, 1987:78</ref>. فاصله باسوادی درمیان روستاها و شهرها نیز بسیار زیاد است به طوریکه 4/63 درصد مردم شهر باسواد میباشند، در حالی که 6/36 درصد از مردم روستاها از نعمت سواد بهرهمندند. متخصصین آموزشی، حل مسئله فوق را ایجاد فضای آموزشی مناسب و بالا بردن میزان دستمزد استادان ذکر کردهاند<ref>- The daily Independent 13 jun 2002 , Dhaka – 3 march 1999 – 4 oct 2002 – 22feb 2001.pp,36</ref>. | ||
=== مقاطع آموزش عمومی === | === [[مقاطع تحصیلی در مدارس بنگلادش|مقاطع آموزش عمومی]] === | ||
واقعیت ملموس | واقعیت ملموس در کارآیی ضعیف امور آموزشی مردم [[بنگلادش]] را در علل مختلفی از جمله عدم کارایی سیستم آموزشی، عدم فضای لازم آموزشی، بالا بودن دستمزد اساتید، عدم امکانات لازم و مفید آموزشی، عدم تحول در برنامههای آموزشی وهماهنگی مسایل آموزشی با واقعیتهای روز جامعه باید جستجو کرد. همچنین دلایل عمدهای سبب شده است تا سطح آموزشی مردم این سرزمین، از کارایی و جایگاه لازم برخوردار نشود ومشکلات آن تاحدودی لاینحل باقی بماند. | ||
با درک این واقعیت، دولت [[بنگلادش]] یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راهها و روشهای تولیدی را کمبود برنامههای آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیتهاست که دولت [[بنگلادش]] درچند سال اخیر درکنار برنامههای کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است. | با درک این واقعیت، دولت [[بنگلادش]] یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راهها و روشهای تولیدی را کمبود برنامههای آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیتهاست که دولت [[بنگلادش]] درچند سال اخیر درکنار برنامههای کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است. | ||
| خط ۲۰۷: | خط ۲۰۸: | ||
* دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم میشود. در پایان هر دوره امتحان گرفته میشود که شمار کمی از دانشآموزان در این امتحانات موفق میشوند؛ | * دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم میشود. در پایان هر دوره امتحان گرفته میشود که شمار کمی از دانشآموزان در این امتحانات موفق میشوند؛ | ||
* دوره دانشگاهی، تحصیلات دوره لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال میباشد. | * دوره دانشگاهی، تحصیلات دوره لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال میباشد. | ||
[[پرونده:داکا دانشگاه.jpg|بندانگشتی|357x357پیکسل|[https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] ، قابل بازیابی از https://www.du.ac.bd/allDepartments/FACSCI]] | |||
=== نظام آموزش عالی === | === [[آموزش عالی بنگلادش|نظام آموزش عالی]] === | ||
[ | [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] از قدیمیترین دانشگاههای بنگلادش میباشد. فعالیت این دانشگاه که موسسهای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکدهها و کالجهایی را تاسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] یکی از بزرگترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش میباشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تاثیرگذار است به گونهای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش موثری دارند. | ||
==== تشکلات و مدیریت دانشگاه داکا ==== | ==== تشکلات و مدیریت [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] ==== | ||
* سنا؛ | * سنا؛ | ||
* سندیکا؛ | * سندیکا؛ | ||
* هیات علمی؛ | * هیات علمی؛ | ||
* | * دانشکدهها؛ | ||
* کمیتههای درسی عالی؛ | * کمیتههای درسی عالی؛ | ||
* کمیته بودجه عمران وبرنامهریزی؛ | * کمیته بودجه عمران وبرنامهریزی؛ | ||
* هیات برنامهریزی مطالعات عالی. | * هیات برنامهریزی مطالعات عالی. | ||
سنا | سنا عالیترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی و دارای بیشترین قدرت است. همه موسسات و هیئتهای دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاههای دانشگاه غیرمستقیم و کاملا اداری است. سنای [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] متشکل از اعضای زیر میباشد: | ||
* رییس دانشگاه؛ | * رییس دانشگاه؛ | ||
* نایب رییس دانشگاه؛ | * نایب رییس دانشگاه؛ | ||
* | * مسئول مالی؛ | ||
* تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده | * تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند؛ | ||
* تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رییس مجلس منصوب شده باشند؛ | * تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رییس مجلس منصوب شده باشند؛ | ||
* تعداد 5 نفر از | * تعداد 5 نفر از شخصیتهای علمی که از طرف شیخالرییس (رییس جمهور) منصوب شوند؛ | ||
* 5 نفر از نمایندگان | * 5 نفر از نمایندگان هیئتهای پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شدهاند؛ | ||
* 5 نفر از روسای دانشکدههای آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط | * 5 نفر از روسای دانشکدههای آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تایید شده باشد. | ||
جلسه سالیانه سنا با درخواست رییس دانشگاه در روز معین برگزار میشود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء میتوانند جلسه سنا را تشکیل دهند. | جلسه سالیانه سنا با درخواست رییس دانشگاه در روز معین برگزار میشود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء میتوانند جلسه سنا را تشکیل دهند. | ||
==== | ==== فعالیتهای سنا ==== | ||
* تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛ | * تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛ | ||
* بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛ | * بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛ | ||
* انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانهدار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح میکند؛ | * انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانهدار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح میکند؛ | ||
* سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، | * سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیتهها و ستادها نماینده خود را معرفی میکند؛ | ||
* سنا در جلسهای که تحت ریاست نایب رییس دانشگاه و یا رییس سنا برگزار میشود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی میکند. رییس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رییس دانشگاه منصوب میکند. هر یک از اعضای سنا در این رایگیری برای پیشنهاد رییس دانشگاه حق رای دارند. | * سنا در جلسهای که تحت ریاست نایب رییس دانشگاه و یا رییس سنا برگزار میشود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی میکند. رییس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رییس دانشگاه منصوب میکند. هر یک از اعضای سنا در این رایگیری برای پیشنهاد رییس دانشگاه حق رای دارند. | ||
==== سندیکا ==== | ==== سندیکا ==== | ||
سندیکا | سندیکا عالیترین دستگاه اجرایی [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] میباشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل میباشد: | ||
* رییس دانشگاه؛ | * رییس دانشگاه؛ | ||
* نایب رییس دانشگاه؛ | * نایب رییس دانشگاه؛ | ||
* دو تن از روسای دانشکدهها که توسط هییت علمی معرفی شده باشد؛ | * دو تن از روسای دانشکدهها که توسط هییت علمی معرفی شده باشد؛ | ||
* شش تن | * شش تن از اساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛ | ||
* دو تن ازنمایندگان سنا؛ | * دو تن ازنمایندگان سنا؛ | ||
* سه نفر از طرف شیخ الرییس (رییس جمهوری کشور) ؛ | * سه نفر از طرف شیخ الرییس (رییس جمهوری کشور) ؛ | ||
* یک نفر | * یک نفر از مقامات دولتی که مقام پایینتر از معاون وزیر نباشد. | ||
* یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد. | * یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد. | ||
| خط ۲۵۸: | خط ۲۵۹: | ||
* از میان روسای دانشکدهها یک نفر؛ | * از میان روسای دانشکدهها یک نفر؛ | ||
* از میان روسای | * از میان روسای خوابگاههای دانشگاه یک نفر؛ | ||
* از میان استادان یک نفر؛ | * از میان استادان یک نفر؛ | ||
* از میان استادیاران یک نفر؛ | * از میان استادیاران یک نفر؛ | ||
| خط ۲۶۴: | خط ۲۶۵: | ||
* از میان معلمان یک نفر. | * از میان معلمان یک نفر. | ||
دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، | دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آنها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آنها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد. | ||
==== وظایف و اختیارات سندیکا ==== | ==== وظایف و اختیارات سندیکا ==== | ||
| خط ۲۷۱: | خط ۲۷۲: | ||
* پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛ | * پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛ | ||
* تقدیم گزارشات سالیان پیش هییت مدیره دانشگاههای کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛ | * تقدیم گزارشات سالیان پیش هییت مدیره دانشگاههای کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛ | ||
* تصویب اصول | * تصویب اصول وسیاستهای انتصاب استاد یا استادیار و یا کارمندان دانشگاه؛ | ||
* تایید و صدور مجوز برای دانشکدهها و یا موسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و | * تایید و صدور مجوز برای دانشکدهها و یا موسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال داراییها؛ | ||
* برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی | * برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمانها؛ | ||
* امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛ | * امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛ | ||
* تدوین | * تدوین سیاستهای جزیی طبق دستورالعملهای کلی دانشگاه. | ||
==== هیات علمی دانشگاه ==== | ==== هیات علمی دانشگاه ==== | ||
هیات علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون | هیات علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیتهای آموزشی دانشگاه میباشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامههای درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیات علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا میکند. سیاستگذاری در مورد بورسیهها، جوایز و مدالها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکدهها، مدیریت کتابخانههای دانشگاه، تشکیل دانشکدهها، تعیین وظایف آن دانشکدهها، تدارک برنامههای پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهشهای مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیات است. | ||
===== اعضای هیات علمی ===== | ===== اعضای هیات علمی ===== | ||
| خط ۲۸۵: | خط ۲۸۶: | ||
* نایب رییس دانشگاه؛ | * نایب رییس دانشگاه؛ | ||
* روسای دانشکدهها؛ | * روسای دانشکدهها؛ | ||
* روسا و استادان | * روسا و استادان دپارتمانها؛ | ||
* مدیران انستیتوهای دانشگاه | * مدیران انستیتوهای دانشگاه و کتابدار دانشگاه؛ | ||
* 10 تن از روسای دانشکدههای خارج از دانشگاه که از طرف رییس جمهوری معرفی شده باشد | * 10 تن از روسای دانشکدههای خارج از دانشگاه که از طرف رییس جمهوری معرفی شده باشد و 10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هییت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد. | ||
علاوه بر اعضای فوقالذکر عدهای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان | علاوه بر اعضای فوقالذکر عدهای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان میکنیم: | ||
* سه نفر استاد و یا استادیار؛ | * سه نفر استاد و یا استادیار؛ | ||
| خط ۲۹۶: | خط ۲۹۷: | ||
* استادان و معلمان با رای خود اعضای فوق را انتخاب میکنند. | * استادان و معلمان با رای خود اعضای فوق را انتخاب میکنند. | ||
اعضای هیات علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت | اعضای هیات علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آنها ادامه خواهد داشت. اعضایی که به عنوان استاد، استادیار، رییس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آنها در هیات علمی محفوظ خواهد بود. | ||
رییس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیات علمی جلسه هیات علمی را تشکیل میدهد. | رییس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیات علمی جلسه هیات علمی را تشکیل میدهد. | ||
در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت | در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهد یافت. در غیاب رییس دانشگاه، یک نفر از روسای دانشکدهها و یا خوابگاهها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت. از میان سه ارگان مهم [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] شامل سنا، سندیکا و هییت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است و کلیه ارگانها وموسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند. | ||
سندیکا بالاترین ارگان اجرایی و مدیریتی دانشگاه میباشد. | سندیکا بالاترین ارگان اجرایی و مدیریتی دانشگاه میباشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا میباشد. | ||
هیات علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیات علمی است. | هیات علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیات علمی است. | ||
دانشگاه داکا در حال حاضر جمعا دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از: | [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] در حال حاضر جمعا دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از: | ||
==== دانشکده علوم انسانی ==== | ==== دانشکده علوم انسانی ==== | ||
| خط ۳۱۸: | خط ۳۱۹: | ||
* بخش فارسی؛ | * بخش فارسی؛ | ||
* بخش تاریخ؛ | * بخش تاریخ؛ | ||
* بخش فرهنگ | * بخش فرهنگ و تاریخ اسلام؛ | ||
* بخش فلسفه؛ | * بخش فلسفه؛ | ||
* بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛ | * بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛ | ||
* بخش علوم کتابخانه و آمار؛ | * بخش علوم کتابخانه و آمار؛ | ||
* بخش | * بخش زبانهای سنسکریت و پالی؛ | ||
* بخش اردو. | * بخش اردو. | ||
| خط ۳۶۳: | خط ۳۶۴: | ||
* بخش علوم حسابرسی؛ | * بخش علوم حسابرسی؛ | ||
* بخش بازاریابی؛ | * بخش بازاریابی؛ | ||
* بخش بانک | * بخش بانک و امور مالی. | ||
==== بخش دارویی ==== | ==== بخش دارویی ==== | ||
* بخش دارویی. | * بخش دارویی. | ||
[[پرونده:University Grants Commission.png|بندانگشتی|ستاد مدیریت دانشگاههای بنگلادش معروف به [http://ugc.gov.in/ University Grants Commission] ، قابل بازیابی از<nowiki/>https://www.studyiq.com/articles/university-grants-commission-ugc/]] | |||
=== وضعیت بودجه تحقیقاتی === | === [[بودجه تحقیقاتی دانشگاه های بنگلادش|وضعیت بودجه تحقیقاتی]] === | ||
هفتاد و دو درصد از مجموعه بودجه دانشگاههای [[بنگلادش]] برای پرداخت حقوق و مزایای استادان و کارکنان هزینه | هفتاد و دو درصد از مجموعه بودجه دانشگاههای [[بنگلادش]] برای پرداخت حقوق و مزایای استادان و کارکنان هزینه میشود،13درصد به تحقیقات و پژوهش اختصاص دارد، 15 درصد باقیمانده برای خدمات، سرویس آب و برق و نگهداری ساختمان هزینه میشود. این گزارش رسمی را ستاد مدیریت دانشگاههای بنگلادش معروف به [http://ugc.gov.in/ University Grants Commission] در اختیار روزنامهها قرار داده است. | ||
گزارش مذکور حاکیست که بخش عمده بودجه | گزارش مذکور حاکیست که بخش عمده بودجه دانشگاههای دولتی را، دولت تامین میکند و بخش کوچکی از آن از محل درآمدهای داخلی دانشگاهها جمعآوری و تامین میشود. میزان حمایت دولت از دانشگاهها فقط هشت درصد از بودجه بخش آموزش و پرورش کشور است. براساس گزارش مذکور، مجموع بودجه دانشگاههای دولتی کشور در سال 2003، بالغ بر 889465000 تاکا بوده است. براساس آمار اعلام شده در سال گذشته مالی، برای هر دانشجو به طور میانگین 33659 تاکا هزینه شده است. سرانه دانشجویان دانشگاه کشاورزی [[بنگلادش]] در این میان استثنایا 87761 تاکا بوده است<ref>The daily Independent, 10 March 2003-Dhaka</ref>. | ||
دانشگاههای معتبری که کاملا از حمایت مالی دولت برخوردار هستند، عبارتاند از: دانشگاه [[راجشاهی]]، [[چيتاگنگ|چیتاگنگ]]، [[کولنا]] ، جهانگیرنگر، مهندسی، تکنولوژی در داکا، کشاورزی درممسینگ. | |||
==== معضلات موجود در سیستم آموزش عالی بنگلادش ==== | ==== [[چالش های سیستم آموزش عالی بنگلادش|معضلات موجود در سیستم آموزش عالی بنگلادش]] ==== | ||
قبل از تقسیم شبه قاره (1947م) فاصله طبقاتی و یا تقسیمبندی خاص اجتماعی در میان مردم وجود نداشت. در حال حاضر تفاوت فاحش بین فقرا و اغنیا، شهری و روستایی، با سواد و بیسواد سبب بروز مشکلات عدیده اجتماعی شده است که در زندگی روزمره انعکاس دارد. صاحب نظران اقتصادی اظهار میدارند که اگر دولت نتواند فاصله موجود بین فقرا و اغنیا را تا حدودی که قابل تحمل باشد کاهش دهد، نجات از اوضاع متشنج اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود. | قبل از تقسیم شبه قاره (1947م) فاصله طبقاتی و یا تقسیمبندی خاص اجتماعی در میان مردم وجود نداشت. در حال حاضر تفاوت فاحش بین فقرا و اغنیا، شهری و روستایی، با سواد و بیسواد سبب بروز مشکلات عدیده اجتماعی شده است که در زندگی روزمره انعکاس دارد. صاحب نظران اقتصادی اظهار میدارند که اگر دولت نتواند فاصله موجود بین فقرا و اغنیا را تا حدودی که قابل تحمل باشد کاهش دهد، نجات از اوضاع متشنج اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود. | ||
بدون شک فساد مالی تا قبل از 1947م آن چنان ریشهدار نبود. از سوی دیگر، تروریسم، خشونت، دزدی، ارعاب و وحشت در میان مردم تا آن تاریخ نیز گسترش نیافته بود. اکنون که بیش از 4 دهه از آن زمان | بدون شک فساد مالی تا قبل از 1947م آن چنان ریشهدار نبود. از سوی دیگر، تروریسم، خشونت، دزدی، ارعاب و وحشت در میان مردم تا آن تاریخ نیز گسترش نیافته بود. اکنون که بیش از 4 دهه از آن زمان میگذرد، در این مدت طولانی آموزش ملی که مانند ستون فقرات بدن انسان است، نتوانسته است استحکام و قدرت لازم را کسب کند و رهبران ملی نیز در این راه اهتمام لازم را نداشتهاند. این روند نادرست، سبب مشکلات حادی در میان جامعه شده است. از طرفی مردم ثروتمند فرزندان خود را به مدارس انگلیسی و فرزندان عامه مردم و کم درآمد به مدارس دولتی بنگالی و اقشار مذهبی به مدارس دینی میفرستند و در نهایت جامعه با سه نوع روش و فرهنگ آموزشی روبرو است که این سه گروه، الزاما زیر یک سقف جمع نشده و از نظر فرهنگی نیز رابطهای هم میان آنان ایجاد نشده است. متاسفانه این شیوه، نه تنها در نظام آموزشی، که در سایر بخشهای اقتصادی، صنعتی کشاورزی و غیره نیز مشاهده میشود. | ||
بیتوجهی دیگر به کاهش تخصیص بودجه در آموزش عالی کشور، عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. در این میان، کمیتههایی برای اصلاح سیستم آموزشی کشور به وجود آمده و توصیههای این کمیتهها نیز به دولت ارایه شده است، ولی تاکنون به این توصیهها و رهنمودها توجه جدی نشده است. همچنین در برنامههای درسی نیز مشکلات عدیدهای وجود دارد. | |||
ستاد مدیریت | ستاد مدیریت دانشگاههای کشور اعلام داشته است که تعداد دانشجویان داوطلب در دانشگاههای دولتی به تدریج کاهش مییابد. زیرا فارغالتحصیلان این دانشگاهها نمیتوانند در رقابتهای علمی برای جذب در موسسات و سازمانها لیاقت خود را نشان دهند. در این رابطه، دانشگاههای غیر دولتی برای پر کردن این خلاء پیش قدم شدهاند. | ||
در حال حاضر علاوه بر دانشگاه ملی و دانشگاه آزاد، 16 دانشگاه دولتی دیگر در کل [[بنگلادش]] وجود دارد که در آنها 73 هزار دانشجو مشغول تحصیل میباشند. علاوه بر آن، دانشجویان دانشکدههای زیر مجموعه دانشگاه ملی حدود 615482 نفر و در مقاطع مختلف دانشگاه آزاد 107446 نفر به تحصیل اشتغال دارند. در سال 1992 لایحهای در زمینه تاسیس | در حال حاضر علاوه بر دانشگاه ملی و دانشگاه آزاد، 16 دانشگاه دولتی دیگر در کل [[بنگلادش]] وجود دارد که در آنها 73 هزار دانشجو مشغول تحصیل میباشند. علاوه بر آن، دانشجویان دانشکدههای زیر مجموعه دانشگاه ملی حدود 615482 نفر و در مقاطع مختلف دانشگاه آزاد 107446 نفر به تحصیل اشتغال دارند. در سال 1992 لایحهای در زمینه تاسیس دانشگاههای غیردولتی به تصویب رسید که این لایحه مشکلات جدیدی را ایجاد کرد. در حال حاضر در [[بنگلادش]] 30 دانشگاه خصوصی وجود دارد که نیاز تحصیلی 22 هزار دانشجو را تامین میکنند. گرچه این دانشگاهها از لحاظ ساختار و تشکیلات مشکلاتی دارند، اما در کنار آموزش و تدریس دانشجویان، آنها را به کارهای فرعی نیز هدایت میکنند؛ زیرا دیدگاه صاحبان دانشگاههای خصوصی بیشتر جنبه سود دهی و نفع طلبی دارد. اما وقتی نگاهی به امکانات آموزشی این گونه مراکز میکنیم، متوجه میشویم که متاسفانه تعداد بسیاری از این دانشگاهها از امکانات و فضای مناسب آموزشی برخوردار نیستند و بیشتر به دنبال تامین منافع مالی خود هستند. | ||
انجمنهای دانشجویی در | انجمنهای دانشجویی در دانشگاهها، نقش بارزی در همه زمینهها دارند؛ ولی تاکنون مسئولین مربوطه اقدامات لازم را برای برگزاری انتخابات برای تشکیلات قانونی دانشجویی به عمل نیاوردهاند. یکی از دلایل عمده، آلوده کردن دانشگاه و دانشجویان به بازیهای سیاسی بیهوده بوده است. شک نیست برای بهبود کیفیت آموزشی در دانشگاهها باید در مقابل هر فعالیتی که سبب کندی در پیشرفت علمی میشود، ایجاد مانع کرد<ref>The Deaily Independent, 2002, Dhaka</ref>. | ||
=== دانشگاه های خصوصی === | === [[دانشگاه های خصوصی در بنگلادش|دانشگاههای خصوصی]] === | ||
تا سال 1992 میلادی، همه | تا سال 1992 میلادی، همه دانشگاهها به صورت مردمی و دولتی فعالیت داشتند، اما بین سالهای 1998 تا 2001 دولت اصلاحیهای را صادر کرد که پیرو آن فعالیت رسمی 27 دانشگاه خصوصی را به تصویب رساند. تا سال 2001 حدود 18 دانشگاه از دانشگاههای فوق به صورت آزاد فعال بودند. از آن زمان تاکنون 50 دانشگاه خصوصی در سطح کشور رسما فعالیت میکنند. از 50 دانشگاه خصوصی، سه دانشگاه در [[چيتاگنگ|چیتاگنگ]]، یک دانشگاه در کومیلا و دو دانشگاه در [[سیلهت]] میباشند و بقیه دانشگاهها (44 دانشگاه دیگر) در شهر [[داكا|داکا]] هستند. | ||
از سال 1992 به بعد، | از سال 1992 به بعد، دانشگاههای خصوصی در تلاش بودهاند تا در توسعه اقتصادی و رشد آموزشی کشور سهیم و نقشآفرینی کنند، از این رو در صدد جذب بودجه و توجه کمیسیون تصویب بودجه برای دانشگاهها بودهاند تا حمایت و پشتیبانی مالی آنها را داشته باشند. بنابراین، کمیسیون مزبور نه تنها میتواند از دانشگاههای خصوصی پشتیبانی مالی کند، بلکه در صورت انجام تخلف و یا عمل خارج از چارچوب و ضوابط تعیین شده، میتواند فعالیت آنها را لغو کند. رییس جمهور وقت [[بنگلادش]]، ریاست همه دانشگاههای خصوصی را نیز عهدهدار میباشد. | ||
=== مراکز مهم مطالعاتی و پژوهشی === | === [[مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی بنگلادش|مراکز مهم مطالعاتی و پژوهشی]] === | ||
* انستیو مطالعات استراتژیک بینالمللی بنگلادش (BIlss)؛ | * انستیو مطالعات استراتژیک بینالمللی بنگلادش (BIlss)؛ | ||
| خط ۴۱۵: | خط ۴۱۷: | ||
* انجمن داروسازی 1972. | * انجمن داروسازی 1972. | ||
تعداد بسیاری از دانشجویان بنگلادشی در | تعداد بسیاری از دانشجویان بنگلادشی در دانشگاههای خارج از کشور مشغول به تحصیل هستند؛ دانشجویان بنگلادشی برای ادامه تحصیل به همه کشورهای جهان از جمله [https://iranology-e.ir/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ج.ا.ایران] سفر میکنند. تعداد کل دانشجویان بنگلادشی شاغل به تحصیل در دانشگاههای جهان در دست نیست. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
| خط ۴۲۲: | خط ۴۲۴: | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | <references /> | ||
[[ | |||
== منبع اصلی == | |||
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار). | |||
== نویسندگان مقاله == | |||
محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی | |||
[[رده:آموزش، علم، فناوری و اندیشهورزی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۴۰
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش شامل پیشینه آموزش؛ نظام آموزشی؛ ساختار و سیاست های آموزشی؛ آموزش پیش دبستانی؛ آموزش های ابتدایی؛ آموزش متوسطه؛ مقاطع تحصیلی در مدارس بنگلادش؛ آموزش عالی؛ بودجه تحقیقاتی دانشگاه های بنگلادش؛ چالش های سیستم آموزش عالی؛ دانشگاه های خصوصی؛ مراکز مهم پژوهشی و مطالعاتی و دانشجویان بنگلادشی در خارج از کشور است که در ذیل شرح داده شده است:
تاریخچه آموزش و پرورش
پس از استقلال این کشور، برای تحقق بخشیدن به آرمانهای مردم، تلاش زیادی شد. از جمله سعی در بهبود وضع نظام آموزش و پرورش این کشور بود. سیاست جدید نظام آموزشی در سال 1989 بر اساس نظرخواهی، پیریزی شد. اصل و اهداف آموزش و پرورش بر اساس ماده 17 قانون اساسی کشور که به آموزش و پرورش مربوط میشود، چنین بیان شده است:
- ایجاد سیستم آموزشی واحد و همگانی و گسترش آن در میان همه کودکان به صورت رایگان و اجباری، تا سطحی که قانون معین میکند؛
- ارتباط آموزش و پرورش با نیازهای جامعه و پرورش مردم کاملا آموزش دیده و آماده خدمت، برای برطرف کردن آن نیازها؛
- ریشه کن کردن بیسوادی در طول مدتی که قانون پیشنهاد میکند.
اولویتهای آموزش جاری بنگلادش
یکی از منابع اصلی انسانی کشور، جمعیت فراوان آن است. از این رو، اولویتهای مهم آموزشی این کشور، مساله هدایت این نیروی عظیم به نیروی تولید کار بیشتر و تامین محیط اجتماعی فعال و توسعه سیاسی و اقتصادی است. اولویت دیگر از بین بردن بیسوادی که سلاح اصلی برای مبارزه با فقر و عقب ماندگی کشور است.
اعلامیه دولت مبنی بر تصمیم جدی برای افزایش سوادآموزان موجب آماده شدن طرح ملی در راستای رفع بیسوادی بزرگسالان از یک سو و آموزش عمومی کودکان از سوی دیگر شده است. از این رو، در راستای معرفی آموزش اجباری، طرحهای بسیج همگانی به منظور آگاهی مردم، برای شرکت درآن شروع شد. این فعالیت ها عبارت بودند از: تشکیل کمیتههای آموزشی در سطح روستاها، تشکیل انجمن مادران، انجمن دانش آموزان و بهره برداری از رسانههای گروهی. در نتیجه مردم به لزوم تعلیم و تربیت پی بردند. برای رسیدن به درصد باسوادان به میزان 62 در صد، از سوی برنامهریزان آموزشی کشور، انجام شش اولویت پیشنهاد شد. همچنین تاسیس مدارس در مناطق بدون مدرسه، بازسازی و احیای مدارس ابتدایی دولتی و غیردولتی، ایجاد کلاسهای اضافی، طرح تغذیه رایگان به دانش آموزان، اهدا 15 کیلو گندم یا برنج به خانوادههای بیبضاعت در ماه در قبال فرستادن هر فرزند به مدرسه از عمده کارهایی بود که جامعه را برای پذیرش آموزش عمومی به حرکت درآورد.
در این راستا، البته مشکلات و موانعی سد راه توسعه آموزش همگانی شده است، مانند بیسوادی و فقر شدید اکثر والدین که حتی قادر به تهیه نیازهای اولیه آموزشی بچهها در منزل هم نیستند. همچنین پرداخت هزینههای غیر مستقیم آموزش ابتدایی در توان والدین قشر آسیب پذیر جامعه نیست. از سوی دیگر کمبود شدید معلم حرفهای در کادر آموزشی است. برای رفع این مشکلات، دولت اقدام به طرح بلند مدت آموزشی کرد تا بتواند تا سال 2010 به اهداف آموزشی دلخواه نایل شود. بخشی از اهداف دولت برای این برنامه عبارت بود از:
- تاکید بر آموزشهای حرفهای در سطح دبیرستان به منظور کمک کردن به استخدام فارغ التحصیلان دوره دبیرستان در داخل و خارج؛
- برگزاری دورههای آموزشی فنی و حرفهای مناسب با جامعه، از طریق ارتباط با بازار کار و کم کردن فاصله بین امکانات آموزشی شهر و روستا؛
- گسترش امکانات آموزشی در دوره اول و دوم دبیرستان برای جذب هرچه بیشتر دانش آموزان برای ادامه تحصیلات.
در طرح مزبور، همچنین توسعه دانشکدههای نظامی و خوابگاه آنها، تربیت ایمه مساجد از طریق امکانات مراکز تربیت ایمه بخشها، ترجمه و انتشار متون اسلامی و ازدیاد مراکز فرهنگی اسلامی پیش بینی شده بود. نتیجه این برنامهها قطعا میبایستی در آمارهای آموزشی و توسعه آن در سال جاری (2012) در دسترس قرار گیرد.
جدول 1. شاخصهای آماری دانش آموزان و دانشجویان در بنگلادش درسال 2006 میلادی[۱].
| ردیف | نوع نهاد | تعداد مراکز | تعداد معلمین | تعداد دانشآموزان | ||
| مرد | زن | مرد | زن | |||
| 1 | مدارس دولتی | 37671 | 100159 | 61955 | 5303292 | 5361783 |
| 2 | مدارس غیر دولتی و سایر مراکز خصوصی | 42162 | 97371 | 66884 | 3442572 | 3355314 |
| 3 | جمع کل مدارس دولتی و غیر دولتی | 79833 | 197530 | 128839 | 8745864 | 8617097 |
| 4 | مدارس راهنمایی غیر دولتی | 3982 | 22816 | 5531 | 373942 | 568927 |
| 5 | دبیرستانهای دولتی | 317 | 4825 | 2498 | 18614 | 104124 |
| 6 | دبیرستانهای غیردولتی | 13087 | 139336 | 170887 | 3311736 | 3649517 |
| جمــع کل | 17386 | 166977 | 39580 | 3803794 | 4322568 | |
| 8 | مدارس و کالجهای غیردولتی | 219 | 2583 | 907 | 19765 | 24091 |
| 9 | مراکز دولتی پیش دانشگاهی | 10 | 88 | 65 | 505 | 3142 |
| 10 | مراکز غیردولتی پیش دانشگاهی | 1350 | 20771 | 4803 | 148137 | 128524 |
| 11 | دانشکدههای دولتی | 138 | 2233 | 479 | 64770 | 50762 |
| 12 | دانشکدههای غیردولتی | 931 | 28253 | 6010 | 39786 | 228153 |
| 13 | دانشکدههای دولتی در سطح لیسانس | 43 | 1373 | 225 | 44921 | 21910 |
| 14 | دانشکدههای غیردولتی در سطح لیسانس | 18 | 715 | 202 | 11344 | 8833 |
| 15 | دانشکدههای دولتی در سطح فوق لیسانس | 60 | 2892 | 879 | 160252 | 81147 |
| 16 | دانشکدههای غیردولتی در سطح فوق لیسانس | 25 | 1275 | 513 | 33850 | 21263 |
| جمع کل دانشکدهها و کالجها | 2794 | 60183 | 14083 | 881404 | 567825 | |
ساختار و سیاست آموزشی کشور، اهداف و سایر برنامههای آموزشی
دورههای مهدکودک و پیش دبستانی
آموزش پیش دبستانی قبل از ورود به دبستان و در سنین زیر 6 سال آغاز میشود. معمولا این دوره را به دو مرحله و یا پایه تقسیم کردهاند.
مرحله اول مربوط به دوره «مهدکودک» و مرحله دوم مربوط به کودکستان است. سنین دوره اول (مهدکودک) از 3 تا 5 سال و سنین دوره دوم (کودکستان) از 5 تا 6 سال است.
در بعضی از مدارس، تقسیم بندی فوق تاحدودی از نظر سنی تفاوت دارد. مرحله اول از سنین 3 تا 4 سال میباشد و دوره دوم (کودکستان) را به دو قسمت، قسمت اول سنین دوره 5 تا 6 سال و قسمت دوم سنین 6 تا 7 سال تقسیم کردهاند.
در حال حاضر بیش از 38000 مدرسه ابتدایی دولتی و به همین تعداد مدارس ابتدایی خصوصی وجود دارد. اما متاسفانه معلمینی که در مدارس ابتدایی خصوصی به آموزش و تدریس مشغول هستند، دورههای تخصصی مورد نیاز را نگذراندهاند و آشنایی لازم با روشهای صحیح آموزشی ندارند.
در خصوص شهریه اینگونه مدارس نیز باید گفت که نسبت به موفقیت و امکانات و تسهیلات آموزشی در مدارس، دریافت شهریهها متفاوت است. زمینه برآورد تعداد کودکان در اینگونه مدارس به طور دقیق تا حدودی مشکل است، اما به طور میانگین باید گفت که چنانچه میانگین تعداد دانش آموزان مرحله پیش دبستانی مدارس دولتی را 50 نفر و تعداد مدارس را 38000 باب در نظر بگیریم، حدود دو میلیون و چنانچه حدود 5000 کودکستان در سراسر کشور باشد و هر یک از آن ها حدود 50 نفر دانش آموز داشته باشد (سطح دوره اول کودکستان) ، تعداد آنان حدود 250 هزار نفر خواهد بود. بنابراین سر جمع دانش آموزان در مقطع کودکستانها حدود 2250000 نفر خواهد بود و تقریبا 24 درصد از جمعیت سنی فوق در اینگونه مدارس مشغول به یادگیری هستند.
در سال 1998 کمیسیون تدوین کتب درسی و برنامههای آموزشی، اولین کتاب مخصوص دوره پیش دبستانی را با نام «دخاشونا» (Dekhashona) تهیه و منتشر کرد.
وضعیت سواد و آموزش (شهری وروستایی)
معمولا مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند:
1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت میشود و نظارت مستقیم بر فعالیت اینگونه مدارس از سوی دولت به عمل میآید؛
2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمیآید و هزینه اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت میکنند، تامین میشود. بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شدهاند، در مناطق شهری فعالیت دارند؛
3. «مدارس ابتدایی غیررسمی» که به صورت کاملا خصوصی در سراسر کشور تاسیس میشوند و زیر نظر اشخاص اداری و دولتی و یا «کمیته مدیریت» اداره میشوند. اینگونه مدارس مجموعا 5/16 درصد از کل مدارس ابتدایی را تا سال 1981 تشکیل میدادند، هر چند این مدارس شرایط لازم و مناسب مانند مدارس ابتدایی را ندارند واستقبال کمتری از این مدارس به عمل میآید.
معمولا طبقه ثروتمند و متمول جامعه بنگلادش، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهرهگیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متاسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و مالی را ندارد و با توجه به اینکه در سطح پایین جایگاه اجتماعی قرار دارد، فرزندان آنان مجبور به ترک تحصیل میشوند و در نهایت بار سنگینی بر دوش والدین خود مینهند. در جامعه روستایی این مشکل نسبت به جامعه شهری بسیار بیشتر است.
با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقه ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلمهای خصوصی بهره گیرند و در هر نقطه که اراده کنند، فرزندان آنها به تحصیل مشغول شوند، اما فرزندان قشر فقیر به ناچار باید در مدارس حداقل دو یا سه نوبتی با امکانات بسیار محدود تحصیل کنند[۲]. فاصله باسوادی درمیان روستاها و شهرها نیز بسیار زیاد است به طوریکه 4/63 درصد مردم شهر باسواد میباشند، در حالی که 6/36 درصد از مردم روستاها از نعمت سواد بهرهمندند. متخصصین آموزشی، حل مسئله فوق را ایجاد فضای آموزشی مناسب و بالا بردن میزان دستمزد استادان ذکر کردهاند[۳].
مقاطع آموزش عمومی
واقعیت ملموس در کارآیی ضعیف امور آموزشی مردم بنگلادش را در علل مختلفی از جمله عدم کارایی سیستم آموزشی، عدم فضای لازم آموزشی، بالا بودن دستمزد اساتید، عدم امکانات لازم و مفید آموزشی، عدم تحول در برنامههای آموزشی وهماهنگی مسایل آموزشی با واقعیتهای روز جامعه باید جستجو کرد. همچنین دلایل عمدهای سبب شده است تا سطح آموزشی مردم این سرزمین، از کارایی و جایگاه لازم برخوردار نشود ومشکلات آن تاحدودی لاینحل باقی بماند.
با درک این واقعیت، دولت بنگلادش یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راهها و روشهای تولیدی را کمبود برنامههای آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیتهاست که دولت بنگلادش درچند سال اخیر درکنار برنامههای کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است.
دورههای آموزشی در بنگلادش به سه دوره تقسیم میشوند:
- دوره ابتدایی، از سنین 5 سالگی شروع میشود و تا کلاس پنجم ادامه مییابد. در کنار این مدارس، مدارس خصوصی نیز فعالیت دارند؛
- دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم میشود. در پایان هر دوره امتحان گرفته میشود که شمار کمی از دانشآموزان در این امتحانات موفق میشوند؛
- دوره دانشگاهی، تحصیلات دوره لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال میباشد.
نظام آموزش عالی
دانشگاه داکا از قدیمیترین دانشگاههای بنگلادش میباشد. فعالیت این دانشگاه که موسسهای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکدهها و کالجهایی را تاسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. دانشگاه داکا یکی از بزرگترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش میباشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تاثیرگذار است به گونهای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش موثری دارند.
تشکلات و مدیریت دانشگاه داکا
- سنا؛
- سندیکا؛
- هیات علمی؛
- دانشکدهها؛
- کمیتههای درسی عالی؛
- کمیته بودجه عمران وبرنامهریزی؛
- هیات برنامهریزی مطالعات عالی.
سنا عالیترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی و دارای بیشترین قدرت است. همه موسسات و هیئتهای دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاههای دانشگاه غیرمستقیم و کاملا اداری است. سنای دانشگاه داکا متشکل از اعضای زیر میباشد:
- رییس دانشگاه؛
- نایب رییس دانشگاه؛
- مسئول مالی؛
- تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند؛
- تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رییس مجلس منصوب شده باشند؛
- تعداد 5 نفر از شخصیتهای علمی که از طرف شیخالرییس (رییس جمهور) منصوب شوند؛
- 5 نفر از نمایندگان هیئتهای پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شدهاند؛
- 5 نفر از روسای دانشکدههای آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تایید شده باشد.
جلسه سالیانه سنا با درخواست رییس دانشگاه در روز معین برگزار میشود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء میتوانند جلسه سنا را تشکیل دهند.
فعالیتهای سنا
- تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛
- بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛
- انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانهدار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح میکند؛
- سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیتهها و ستادها نماینده خود را معرفی میکند؛
- سنا در جلسهای که تحت ریاست نایب رییس دانشگاه و یا رییس سنا برگزار میشود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی میکند. رییس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رییس دانشگاه منصوب میکند. هر یک از اعضای سنا در این رایگیری برای پیشنهاد رییس دانشگاه حق رای دارند.
سندیکا
سندیکا عالیترین دستگاه اجرایی دانشگاه داکا میباشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل میباشد:
- رییس دانشگاه؛
- نایب رییس دانشگاه؛
- دو تن از روسای دانشکدهها که توسط هییت علمی معرفی شده باشد؛
- شش تن از اساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛
- دو تن ازنمایندگان سنا؛
- سه نفر از طرف شیخ الرییس (رییس جمهوری کشور) ؛
- یک نفر از مقامات دولتی که مقام پایینتر از معاون وزیر نباشد.
- یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد.
اعضای سندیکا که از میان اساتید دانشگاه منتخب شوند، باید دارای مشخصات زیر باشند:
- از میان روسای دانشکدهها یک نفر؛
- از میان روسای خوابگاههای دانشگاه یک نفر؛
- از میان استادان یک نفر؛
- از میان استادیاران یک نفر؛
- از میان استادان معاون یک نفر؛
- از میان معلمان یک نفر.
دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آنها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آنها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد.
وظایف و اختیارات سندیکا
- مدیریت، کنترل و محافظت داراییها و امور مالی دانشگاه؛
- پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛
- تقدیم گزارشات سالیان پیش هییت مدیره دانشگاههای کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛
- تصویب اصول وسیاستهای انتصاب استاد یا استادیار و یا کارمندان دانشگاه؛
- تایید و صدور مجوز برای دانشکدهها و یا موسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال داراییها؛
- برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمانها؛
- امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛
- تدوین سیاستهای جزیی طبق دستورالعملهای کلی دانشگاه.
هیات علمی دانشگاه
هیات علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیتهای آموزشی دانشگاه میباشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامههای درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیات علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا میکند. سیاستگذاری در مورد بورسیهها، جوایز و مدالها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکدهها، مدیریت کتابخانههای دانشگاه، تشکیل دانشکدهها، تعیین وظایف آن دانشکدهها، تدارک برنامههای پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهشهای مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیات است.
اعضای هیات علمی
- رییس دانشگاه؛
- نایب رییس دانشگاه؛
- روسای دانشکدهها؛
- روسا و استادان دپارتمانها؛
- مدیران انستیتوهای دانشگاه و کتابدار دانشگاه؛
- 10 تن از روسای دانشکدههای خارج از دانشگاه که از طرف رییس جمهوری معرفی شده باشد و 10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هییت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد.
علاوه بر اعضای فوقالذکر عدهای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان میکنیم:
- سه نفر استاد و یا استادیار؛
- سه تن از معلمین که در سطح استاد و یا استادیار باشند؛
- استادان و معلمان با رای خود اعضای فوق را انتخاب میکنند.
اعضای هیات علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آنها ادامه خواهد داشت. اعضایی که به عنوان استاد، استادیار، رییس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آنها در هیات علمی محفوظ خواهد بود.
رییس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیات علمی جلسه هیات علمی را تشکیل میدهد.
در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهد یافت. در غیاب رییس دانشگاه، یک نفر از روسای دانشکدهها و یا خوابگاهها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت. از میان سه ارگان مهم دانشگاه داکا شامل سنا، سندیکا و هییت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است و کلیه ارگانها وموسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند.
سندیکا بالاترین ارگان اجرایی و مدیریتی دانشگاه میباشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا میباشد.
هیات علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیات علمی است.
دانشگاه داکا در حال حاضر جمعا دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از:
دانشکده علوم انسانی
- بخش بنگالی؛
- بخش زبان شناسی؛
- بخش سرود، هنر و تاتر؛
- بخش انگلیسی؛
- بخش عربی؛
- بخش معارف اسلامی؛
- بخش فارسی؛
- بخش تاریخ؛
- بخش فرهنگ و تاریخ اسلام؛
- بخش فلسفه؛
- بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛
- بخش علوم کتابخانه و آمار؛
- بخش زبانهای سنسکریت و پالی؛
- بخش اردو.
دانشکده علوم
- بخش علوم فیزیک؛
- بخش علوم کامپیوتری؛
- بخش الکترونیکی و فیزیکی (کاربردی) عملی؛
- بخش آمار؛
- بخش شیمی؛
- بخش مهندسی شیمیایی و شیمیایی کاربردی؛
- بخش جغرافیا و محیط زیست؛
- بخش زمین شناسی؛
- بخش هندسه.
دانشکده حقوق
- بخش حقوق.
دانشکده علوم اجتماعی
- بخش اقتصاد؛
- بخش علوم سیاسی؛
- بخش علوم اجتماعی؛
- بخش باستان شناسی؛
- بخش روابط بینالملل؛
- بخش مدیریت.
دانشکده علم الحیات
- بخش گیاه شناسی؛
- بخش زیست شناسی؛
- بخش بیو شیمیایی؛
- بخش علوم هستهای؛
- بخش روان شناسی.
دانشکده آموزش های تجارتی
- بخش مدیریت؛
- بخش علوم حسابرسی؛
- بخش بازاریابی؛
- بخش بانک و امور مالی.
بخش دارویی
- بخش دارویی.
وضعیت بودجه تحقیقاتی
هفتاد و دو درصد از مجموعه بودجه دانشگاههای بنگلادش برای پرداخت حقوق و مزایای استادان و کارکنان هزینه میشود،13درصد به تحقیقات و پژوهش اختصاص دارد، 15 درصد باقیمانده برای خدمات، سرویس آب و برق و نگهداری ساختمان هزینه میشود. این گزارش رسمی را ستاد مدیریت دانشگاههای بنگلادش معروف به University Grants Commission در اختیار روزنامهها قرار داده است.
گزارش مذکور حاکیست که بخش عمده بودجه دانشگاههای دولتی را، دولت تامین میکند و بخش کوچکی از آن از محل درآمدهای داخلی دانشگاهها جمعآوری و تامین میشود. میزان حمایت دولت از دانشگاهها فقط هشت درصد از بودجه بخش آموزش و پرورش کشور است. براساس گزارش مذکور، مجموع بودجه دانشگاههای دولتی کشور در سال 2003، بالغ بر 889465000 تاکا بوده است. براساس آمار اعلام شده در سال گذشته مالی، برای هر دانشجو به طور میانگین 33659 تاکا هزینه شده است. سرانه دانشجویان دانشگاه کشاورزی بنگلادش در این میان استثنایا 87761 تاکا بوده است[۴].
دانشگاههای معتبری که کاملا از حمایت مالی دولت برخوردار هستند، عبارتاند از: دانشگاه راجشاهی، چیتاگنگ، کولنا ، جهانگیرنگر، مهندسی، تکنولوژی در داکا، کشاورزی درممسینگ.
معضلات موجود در سیستم آموزش عالی بنگلادش
قبل از تقسیم شبه قاره (1947م) فاصله طبقاتی و یا تقسیمبندی خاص اجتماعی در میان مردم وجود نداشت. در حال حاضر تفاوت فاحش بین فقرا و اغنیا، شهری و روستایی، با سواد و بیسواد سبب بروز مشکلات عدیده اجتماعی شده است که در زندگی روزمره انعکاس دارد. صاحب نظران اقتصادی اظهار میدارند که اگر دولت نتواند فاصله موجود بین فقرا و اغنیا را تا حدودی که قابل تحمل باشد کاهش دهد، نجات از اوضاع متشنج اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود.
بدون شک فساد مالی تا قبل از 1947م آن چنان ریشهدار نبود. از سوی دیگر، تروریسم، خشونت، دزدی، ارعاب و وحشت در میان مردم تا آن تاریخ نیز گسترش نیافته بود. اکنون که بیش از 4 دهه از آن زمان میگذرد، در این مدت طولانی آموزش ملی که مانند ستون فقرات بدن انسان است، نتوانسته است استحکام و قدرت لازم را کسب کند و رهبران ملی نیز در این راه اهتمام لازم را نداشتهاند. این روند نادرست، سبب مشکلات حادی در میان جامعه شده است. از طرفی مردم ثروتمند فرزندان خود را به مدارس انگلیسی و فرزندان عامه مردم و کم درآمد به مدارس دولتی بنگالی و اقشار مذهبی به مدارس دینی میفرستند و در نهایت جامعه با سه نوع روش و فرهنگ آموزشی روبرو است که این سه گروه، الزاما زیر یک سقف جمع نشده و از نظر فرهنگی نیز رابطهای هم میان آنان ایجاد نشده است. متاسفانه این شیوه، نه تنها در نظام آموزشی، که در سایر بخشهای اقتصادی، صنعتی کشاورزی و غیره نیز مشاهده میشود.
بیتوجهی دیگر به کاهش تخصیص بودجه در آموزش عالی کشور، عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. در این میان، کمیتههایی برای اصلاح سیستم آموزشی کشور به وجود آمده و توصیههای این کمیتهها نیز به دولت ارایه شده است، ولی تاکنون به این توصیهها و رهنمودها توجه جدی نشده است. همچنین در برنامههای درسی نیز مشکلات عدیدهای وجود دارد.
ستاد مدیریت دانشگاههای کشور اعلام داشته است که تعداد دانشجویان داوطلب در دانشگاههای دولتی به تدریج کاهش مییابد. زیرا فارغالتحصیلان این دانشگاهها نمیتوانند در رقابتهای علمی برای جذب در موسسات و سازمانها لیاقت خود را نشان دهند. در این رابطه، دانشگاههای غیر دولتی برای پر کردن این خلاء پیش قدم شدهاند.
در حال حاضر علاوه بر دانشگاه ملی و دانشگاه آزاد، 16 دانشگاه دولتی دیگر در کل بنگلادش وجود دارد که در آنها 73 هزار دانشجو مشغول تحصیل میباشند. علاوه بر آن، دانشجویان دانشکدههای زیر مجموعه دانشگاه ملی حدود 615482 نفر و در مقاطع مختلف دانشگاه آزاد 107446 نفر به تحصیل اشتغال دارند. در سال 1992 لایحهای در زمینه تاسیس دانشگاههای غیردولتی به تصویب رسید که این لایحه مشکلات جدیدی را ایجاد کرد. در حال حاضر در بنگلادش 30 دانشگاه خصوصی وجود دارد که نیاز تحصیلی 22 هزار دانشجو را تامین میکنند. گرچه این دانشگاهها از لحاظ ساختار و تشکیلات مشکلاتی دارند، اما در کنار آموزش و تدریس دانشجویان، آنها را به کارهای فرعی نیز هدایت میکنند؛ زیرا دیدگاه صاحبان دانشگاههای خصوصی بیشتر جنبه سود دهی و نفع طلبی دارد. اما وقتی نگاهی به امکانات آموزشی این گونه مراکز میکنیم، متوجه میشویم که متاسفانه تعداد بسیاری از این دانشگاهها از امکانات و فضای مناسب آموزشی برخوردار نیستند و بیشتر به دنبال تامین منافع مالی خود هستند.
انجمنهای دانشجویی در دانشگاهها، نقش بارزی در همه زمینهها دارند؛ ولی تاکنون مسئولین مربوطه اقدامات لازم را برای برگزاری انتخابات برای تشکیلات قانونی دانشجویی به عمل نیاوردهاند. یکی از دلایل عمده، آلوده کردن دانشگاه و دانشجویان به بازیهای سیاسی بیهوده بوده است. شک نیست برای بهبود کیفیت آموزشی در دانشگاهها باید در مقابل هر فعالیتی که سبب کندی در پیشرفت علمی میشود، ایجاد مانع کرد[۵].
دانشگاههای خصوصی
تا سال 1992 میلادی، همه دانشگاهها به صورت مردمی و دولتی فعالیت داشتند، اما بین سالهای 1998 تا 2001 دولت اصلاحیهای را صادر کرد که پیرو آن فعالیت رسمی 27 دانشگاه خصوصی را به تصویب رساند. تا سال 2001 حدود 18 دانشگاه از دانشگاههای فوق به صورت آزاد فعال بودند. از آن زمان تاکنون 50 دانشگاه خصوصی در سطح کشور رسما فعالیت میکنند. از 50 دانشگاه خصوصی، سه دانشگاه در چیتاگنگ، یک دانشگاه در کومیلا و دو دانشگاه در سیلهت میباشند و بقیه دانشگاهها (44 دانشگاه دیگر) در شهر داکا هستند.
از سال 1992 به بعد، دانشگاههای خصوصی در تلاش بودهاند تا در توسعه اقتصادی و رشد آموزشی کشور سهیم و نقشآفرینی کنند، از این رو در صدد جذب بودجه و توجه کمیسیون تصویب بودجه برای دانشگاهها بودهاند تا حمایت و پشتیبانی مالی آنها را داشته باشند. بنابراین، کمیسیون مزبور نه تنها میتواند از دانشگاههای خصوصی پشتیبانی مالی کند، بلکه در صورت انجام تخلف و یا عمل خارج از چارچوب و ضوابط تعیین شده، میتواند فعالیت آنها را لغو کند. رییس جمهور وقت بنگلادش، ریاست همه دانشگاههای خصوصی را نیز عهدهدار میباشد.
مراکز مهم مطالعاتی و پژوهشی
- انستیو مطالعات استراتژیک بینالمللی بنگلادش (BIlss)؛
- انستیتو کشاورزی هستهای (BINA) (1972م)؛
- انستیو تحقیقاتی جنگل کاری بنگلادش (BFRE) (1955م)؛
- انستیتو جغرافیایی بنگلادش (BGS) (1955)؛
- انستیتو پرورش زیتون (BIA) (1981م)؛
- انستیتو بهداشت کودک بنگلادش (BICM) (1983)؛
- انستیتو توسعه مطالعات دریایی BIDS؛
- انستیتو تحقیقات کنف (BJRI) (1904)؛
- انستیتو تحقیقات احشام (BLRE) (1984)؛
- انجمن جغرافیایی ملی بنگلادش (BMRC) (1972)؛
- انستیو مدیریت بانک (BIBM) (1974)؛
- انجمن ریاضی بنگلادش (1972)؛
- انستیتو نفت خام بنگلادش (BPI) (1981م)؛
- انستیتو تحقیقات برنج (BRRI) (1970م)؛
- انجمن جانور شناسی 1972م؛
- انجمن روان شناسی 1972م؛
- انجمن زبان 1970؛
- انجمن داروسازی 1972.
تعداد بسیاری از دانشجویان بنگلادشی در دانشگاههای خارج از کشور مشغول به تحصیل هستند؛ دانشجویان بنگلادشی برای ادامه تحصیل به همه کشورهای جهان از جمله ج.ا.ایران سفر میکنند. تعداد کل دانشجویان بنگلادشی شاغل به تحصیل در دانشگاههای جهان در دست نیست.
نیز نگاه کنید به
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس؛ نظام آموزش و پرورش در چین معاصر؛ نظام آموزش و پرورش در چین باستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری فرانسه
کتابشناسی
- ↑ www.Bangladesh gov/edu statistics, Bangladesh, 2010
- ↑ Ellen Sattar Universal Primary Education in Bangladesh, University press Limited, Bangladesh, Dhaka, 1987:78
- ↑ - The daily Independent 13 jun 2002 , Dhaka – 3 march 1999 – 4 oct 2002 – 22feb 2001.pp,36
- ↑ The daily Independent, 10 March 2003-Dhaka
- ↑ The Deaily Independent, 2002, Dhaka
منبع اصلی
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).
نویسندگان مقاله
محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی