رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی « مقوله مطبوعات در لبنان، هم به لحاظ سابقه و هم از جنبه كيفي و آزاديهاي گسترده، يك پديده استثنايي در جهان عرب است. سابقه انتشار روزنامه و مجله در اين كشور به قرن نوزدهم بازمي‌گردد و اين روند با فراز و فرودهاي تا دوره قيموميت استمرار يافت. مطبوع...» ایجاد کرد)
 
 
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی در کشور لبنان شامل [[پیشینه رسانه های لبنان]]؛ [[مطبوعات در لبنان]]؛ [[چاپ و نشر کتاب در لبنان]]؛ [[مراکز نشر لبنان]]؛ [[نمایشگاه کتاب لبنان]]؛  [[رادیو در لبنان]]؛ [[تلویزیون در لبنان]] و [[اینترنت در لبنان]] است.


=== [[پیشینه رسانه های لبنان]] ===
[[پرونده:رسانه در لبنان.jpg|بندانگشتی|رسانه در [[لبنان]] - برگرفته از سایت disorient - قابل بازیابی از: https://www.disorient.de/magazin/media-lebanon-system-crisis-nation-crisis]]
مقوله مطبوعات در [[لبنان]]، هم به لحاظ سابقه و هم از جنبه کیفی و آزادی‌های گسترده، یک پدیده استثنایی در جهان عرب است. سابقه انتشار [[مطبوعات در لبنان|روزنامه]] و [[مطبوعات در لبنان|مجله]] در این کشور به قرن نوزدهم بازمی‌گردد و این روند با فراز و فرودهای تا دوره قیمومیت استمرار یافت. مطبوعات در [[لبنان]] در سال‌های اولیه دهه پنجاه، در فراهم آوردن زمینه‌های استقلال نقش تأثیرگذاری را ایفا کردند و پس از استقلال نیز فعالیت‌های مطبوعاتی از گسترش بیشتری برخوردار شد. اوج شکوفایی [[مطبوعات در لبنان|مطبوعات]] در [[لبنان]]، دهه 60 و نیمه اول دهه هفتاد بود. تصویب قانون مطبوعات در سال 1962 که نظارت‌های دولتی را بر مطبوعات به حداقل و آن‌ها را از دخالت نهادهای حکومت مصونیت می‌بخشید از یکسو و وجود اقتصاد آزاد و حضور فضای باز و گرایش‌های سیاسی و فکری گوناگون از سوی دیگر، زمینه را برای ظهور نشریات متنوع در حوزه‌ه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فراهم ساخت. [[مطبوعات در لبنان|مطبوعات]] این سال‌ها پیش از آن که انعکاس دهنده مسائل داخلی باشند، به طرح مباحث مطرح و انعکاس چالش‌های سیاسی و فکری آن روز در جهان عرب می‌پرداختند و از سواحل اقیانوس هند تا اقیانوس اطلس خواننده داشتند.<ref>الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: [https://www.annahar.com دار النهار للنشر]، ص ۲۳۷.</ref>


مقوله مطبوعات در لبنان، هم به لحاظ سابقه و هم از جنبه كيفي و آزاديهاي گسترده، يك پديده استثنايي در جهان عرب است. سابقه انتشار روزنامه و مجله در اين كشور به قرن نوزدهم بازمي‌گردد و اين روند با فراز و فرودهاي تا دوره قيموميت استمرار يافت. مطبوعات در لبنان در سالهاي اوليه دهه پنجاه، در فراهم آوردن زمينه‌هاي استقلال نقش تأثيرگذاري را ايفا كردند و پس از استقلال نيز فعاليت‌هاي مطبوعاتي از گسترش بيشتري برخوردار شد. اوج شكوفايي مطبوعات در لبنان، دهه 60 و نيمه اول دهه هفتاد بود. تصويب قانون مطبوعات در سال 1962 كه نظارتهاي دولتي را بر مطبوعات به حداقل و آنها را از دخالت نهادهاي حكومت مصونيت مي‌بخشيد از يكسو و وجود اقتصاد آزاد و حضور فضاي باز و گرايشهاي سياسي و فكري گوناگون از سوي ديگر، زمينه را براي ظهور نشريات متنوع در حوزه‌هاسي سياسي، اجتماعي و فرهنگي فراهم ساخت. مطبوعات اين سالها پيش از آن كه انعكاس دهنده مسائل داخلي باشند، به طرح مباحث مطرح و انعكاس چالشهاي سياسي و فكري آن روز در جهان عرب مي‌پرداختند و از سواحل اقيانوس هند تا اقيانوس اطلس خواننده داشتند (الصليبي 1991،2،237 ).
امروز نیز علی‌رغم تحولات سیاسی اجتماعی در جهان عرب و ظهور [[مطبوعات در لبنان|مطبوعات]] متنوع و رسانه‌های جدید شنیداری و دیداری، رسانه‌های [[لبنان]] در مقایسه با دیگر کشورهای عرب منطقه از آزادی بیشتری برخوردارند.


امروز نيز عليرغم تحولات سياسي اجتماعي در جهان عرب و ظهور مطبوعات متنوع و رسانه‌هاي جديد شنيداري و ديداري، رسانه‌هاي لبنان در مقايسه با ديگر كشورهاي عرب منطقه از آزادي بيشتري برخوردارند.  
با وجود ویژگی‌های پیش گفته، بیشتر رسانه‌های [[لبنان]] یا در تملک [[نظام حزبی لبنان|احزاب]] و جریان‌های سیاسی و یا وابسته به [[ادیان در لبنان|طوائف مذهبی]] این کشورند.<ref>التقریر الوطنی (۲۰۰۸-۲۰۰۹). للتمية البشرية في لبنان. [https://www.undp.org برنامج الامم المتحدة الانمايی]: لبنان، ص ۲۹. </ref> رسانه‌های امروز [[لبنان]] در واقع انعکاس دهنده ساختار طائفه‌ای و مواضع سیاسی [[نظام حزبی لبنان|احزاب]] و جریان‌های سیاسی این کشور و گاه نیز مواضع سیاسی برخی کشورهای منطقه‌اند که معمولاً از حمایت‌های [[مالی]] و سیاسی آن‌ها برخوردارند. این ویژگی‌ها هر چند به تعدد [[مطبوعات در لبنان|مطبوعات]] و تنوع مباحث و مواضع مطروحه انجامیده است، دامنه آزادی‌ها را در جهت منافع و مواضع طائفه‌ای و حزبی محدود و امکان طرح مباحث و رویکردهای مستقل و در جهت منافع و مصالح عالی کشور را به حداقل می‌رساند.


با وجود ويژگي‌هاي پيش گفته، بيشتر رسانه‌هاي لبنان يا در تملك احزاب و جريانهاي سياسي و يا وابسته به طوئف مذهبي اين كشورند (التقرير الوطني 2009، 29).رسانه‌هاي امروز لبنان در واقع انعكاس دهنده ساختار طائفي و مواضع سياسي احزاب و جريانهاي سياسي اين كشور و گاه نيز مواضع سياسي برخي كشورهاي منطقه‌اند كه معمولاً از حمايتهاي مالي و سياسي آنها برخوردارند. اين ويژگي‌ها هر چند به تعدد مطبوعات و تنوع مباحث و مواضع مطروحه انجاميده است، دامنه آزاديها را در جهت منافع و مواضع طائفي و حزبي محدود و امكان طرح مباحث و رويكردهاي مستقل و در جهت منافع و مصالح عالي كشور را به حداقل مي‌رساند.  
[[مطبوعات در لبنان|قانون مطبوعات]]<ref>بازیابی شده از  https://www.ministryinfo.gov.lb.</ref> این کشور، در سال 1948 در 61 ماده تصویب و پس از آن به دلیل برخی محدویت‌های پیش‌بینی شده در آن، از جمله تعطیلی نشریات به دلیل تخلف، مورد اعتراض قرار گرفت و لذا در سال 1952 تعدیل شد که آزادی‌های بیشتر مطبوعات و مصونیت آن‌ها را از دخالت‌های دولت تضمین می‌کرد. با اصلاح مجدد آن در سال 1962 ، دامنه این آزادی‌ها گسترده‌تر از پیش شد و زمینه افزایش فعالیت‌های مطبوعاتی فراهم گشت.


قانون مطبوعات* اين كشور  ، در سال 1948 در 61 ماده تصويب و پس از آن به دليل برخي محدويت‌هاي پيش‌بيني شده در آن، از جمله تعطيلي نشريات به دليل تخلف، مورد اعتراض قرارگرفت ولذا در سال 1952 تعديل شد كه آزاديهاي بيشتر مطبوعات و مصونيت آنها را از دخالت‌هاي دولت تضمين مي‌كرد.با اصلاح مجدد آن در سال 1962 ، دامنه اين آزاديها گسترده‌تر از پيش شد و زمينه افزايش فعاليت‌هاي مطبوعاتي فراهم گشت.  
به استناد قانون مطبوعات، تعداد روزنامه‌های سیاسی 25 و نشریات ادواری 20 عنوان خواهد بود؛ بنابراین، انتشار نشریات جدید منوط به خرید امتیاز دیگر نشریاتی است که انتشار آن‌ها متوقف شده است.


به استناد قانون مطبوعات، تعداد روزنامه‌هاي سياسي 25 و نشريات ادواري 20 عنوان خواهد بود؛ بنابراين، انتشار نشريات جديد منوط به خريد امتياز ديگر نشرياتي است كه انتشار آنها متوقف شده است.  
به استناد ماده 58 قانون مزبور، نشریات غیرسیاسی از درج اخبار و مباحث و هر گونه تحلیل و تفسیر سیاسی ممنوع شده‌اند. به موجب ماده 62 آن، توهین به ادیان به رسمیت شناخته شده، ترویج تعصبات طائفه‌ای و نژادی ممنوع و نشریات متخلف، حداکثر به مدت 5 روز توقیف و به دستگاه قضایی ارجاع می‌شوند. بجز موارد معدود که توقیف موقت نشریات را در پی دارد، تعطیلی آن‌ها در قانون مطبوعات غیرمجاز دانسته شده است. در [[لبنان]]، دادگاه مطبوعات، رسیدگی قضایی به جرایم رسانه‌ای را بر عهده دارد. به موجب ماده 99 قانون یاد شده، شورای تنبیهی برای رسیدگی تخلفات حرفه‌ای مطبوعات متشکل از 5 عضو با مسئولیت رییس سندیکای مطبوعات و عضویت نمایندگان سندیکاهای مطبوعاتی و یک حقوقدان تشکیل می‌شود. این شورا می‌تواند مجازت‌هایی چون تذکر تنبیهی و محرومیت از فعالیت مطبوعاتی حداکثر برای 2 سال را برای متخلفان در نظر گیرد.  


به استناد ماده 58 قانون مزبور، نشريات غيرسياسي از درج اخبار و مباحث و هر گونه تحليل و تفسير سياسي ممنوع شده‌اند. به موجب ماده 62 آن، توهين به اديان به رسميت شناخته شده، ترويج تعصبات طائفي و نژادي ممنوع و نشريات متخلف، حداكثر به مدت 5 روز توقيف و به دستگاه قضائي ارجاع مي‌شوند. بحز موارد معدود كه توقيف موقت نشريات را در پي دارد،› تعطيلي آنها در قانون مطبوعات غيرمجاز دانسته شده است. در لبنان، دادگاه مطبوعات، رسيدگي قضائي به جرايم رسانه‌اي را بر عهده دارد. به موجب ماده 99 قانون ياد شده، شوراي تنبيهي براي رسيدگي تخلفات حرفه‌اي مطبوعات متشكل از 5 عضو با مسئوليت رئيس سنديكاي مطبوعات و عضويت نمايندگان سنديكاهاي مطبوعاتي و يك حقوقدان تشكيل مي‌شود. اين شورا مي‌تواند مجازتهائي چون تذكر تنبيهي و محروميت از فعاليت مطبوعاتي حداكثر براي 2 سال را براي متخلفان در نظر گيرد.
سندیکاهای مطبوعاتی این کشور از سابقه‌ای طولانی برخوردارند و با تصویب قانون مطبوعات رسمیت یافتند. به موجب ماده 77 قانون مطبوعات [[لبنان]]، رسانه‌های مکتوب این کشور دارای دو سندیکای مستقل‌اند؛ سندیکای مطبوعات و سندیکای نویسندگان مطبوعات و سندیکای نویسندگان مطبوعات. سندیکای مطبوعات متشکل از صاحبان مطبوعات سیاسی و غیرسیاسی است. سندیکای نویسندگان مطبوعات نیز متشکل از نمایندگان، نویسندگان مطبوعات است. شرط عضویت در این سندیکا آن است که نویسندگی مطبوعاتی حرفه اتحادیه سندیکاهای مطبوعات لبنانادیه سندیکاهای مطبوعات لبنان در واقع مجمع مشترک و حرفه‌ای مطبوعات و متشکل از نویسندگان و صاحبان مطبوعات است که ریاست آن را مسئول سندیکای مطبوعات و دبیر آن نیز مسئول سندیکای نویسندگان است. به موجب ماده 90 قانون مطبوعات از درون این اتحادیه، شورای عالی مطبوعات شکل می‌گیرد که مسئولیت هماهنگی دو سندیکای مزبور، پیگیری امور حقوقی نزد وزارت اطلاع‌ رسانی، رسیدگی به اتهامات مطبوعاتی، تدوین آیین‌نامه داخلی اتحادیه، تشکیل و نظارت بر صندوق بازنشستگی و تعیین کمیته‌های نمایندگی برای شرکت در مراسم و مناسبت‌های ملی و رسمی را بر عهده دارد.


سنديكاهاي مطبوعاتي اين كشور از سابقه‌اي طولاني برخوردارند و با تصويب قانون مطبوعات رسميت يافتند. به موجب ماده 77 قانون مطبوعات لنبان، رسانه‌هاي مكتوب اين كشور داراي دو سنديكاي مستقل‌اند؛ '''سنديكاي مطبوعات''' و '''سنديكاي نويسندگان مطبوعات'''. سنديكاي مطبوعات متشكل از صاحبان مطبوعات سياسي و غيرسياسي است. سنديكاي نويسندگان مطبوعات نيز متشكل از نمايندگا، نويسندگان مطبوعات است. شرط عضويت در اين سنديكا آن است كه نويسندگي مطبوعاتي حرفه اصلي و منبع درآمد فرد باشد. '''اتحاديه سنديكاهاي مطبوعات لبنان''' در واقع مجمع مشترك و حرفه‌اي مطبوعات و متشكل از نويسندگان و صاحبان مطبوعات است كه رياست آن را مسئول سنديكاي مطبوعات و دبير آن نيز مسئول سنديكاي نويسندگان است. به موجب ماده 90 قانون مطبوعات از درون اين اتحاديه، شوراي عالي مطبوعات شكل مي‌گيرد كه مسئوليت هماهنگي دو سنديكاي مزبور، پيگيري امور حقوقي نزد وزارت اطلاع‌رساني، رسيدگي به اتهامات مطبوعاتي، تدوين آئين‌نامه داخلي اتحاديه، تشكيل و نظارت بر صندوق بازنشستگي و تعيين كميته‌هاي نمايندگي براي شركت در مراسم و مناسبتهاي ملي و رسمي را بر عهده دارد.  
رسانه‌های صوتی و تصویری نیز در چارچوب قانون مصوب سال 1994 و آیین‌نامه‌های مربوطه فعالیت می‌کنند. بسیاری از مواد قانون مطبوعات شامل این رسانه‌ها نیز می‌شود. بر اساس مصوبات قانونی، رسانه‌های صوتی و تصویری مکلف به رعایت حق مالکیت ادبی و هنری، حفظ حرمت و حقوق افراد، عدم تبلیغ و ترویج هر گونه رابطه با رژیم صهیونیستی، احترام به اصل تعدد طوائف و عدم اشاعه تعصبات طائفه‌ای، مذهبی و نژادی، تلاش برای تقویت روحیه ملی و همزیستی، نظام خانواده و اخلاق عمومی می‌باشند.


رسانه‌هاي صوتي و تصويري نيز در چارچوب قانون مصوب سال 1994 و آيين‌نامه‌هاي مربوطه فعاليت مي‌كنند. بسياري از مواد قانون مطبوعات شامل اين رسانه‌ها نيز مي‌شود. بر اساس مصوبات قانوني، رسانه‌هاي صوتي و تصويري مكلف به رعايت حق مالكيت ادبي و هنري، حفظ حرمت و حقوق افراد، عدم تبليغ و ترويج هر گونه رابطه با رژيم صهيونيستي، احترام به اصل تعدد طوائف و عدم اشاعه تعصبات طائفي، مذهبي و نژادي، تلاش براي تقويت روحيه ملي و همزيستي، نظام خانواده و اخلاق عمومي مي‌باشند.  
براساس قوانین حاکم بر فعالیت این رسانه‌ها،مؤسسات تلویزیونی با پخش روزانه 12 ساعت برنامه موظفند، حداقل دو بخش مشروح خبری و مراکز تلویزیونی با کمتر از 12 ساعت پخش برنامه، یک بخش مشروح خبری داشته باشند. همچنین مراکز تلویزیونی موظفند یک ساعت در هفته را به پخش برنامه‌هایی شامل ارتقاء آگاهی‌های ملی، مسائل تربیتی، بهداشتی، فرهنگی و گردشگری بدون دریافت وجهی از دولت، اختصاص دهند.  


براساس قوانين حاكم بر فعاليت اين رسانه‌ها،مؤسسات تلويزيوني با پخش روزانه 12 ساعت برنامه موظفند،  حداقل دو  بخش مشروح خبري و مراكز تلويزيوني با كمتر از 12 ساعت پخش برنامه، يك  بخش مشروح خبري داشته باشند. همچنين مراكز تلويزيوني موظفند يك ساعت در هفته را به پخش برنامه‌هايي شامل ارتقاء آگاهي‌هاي ملي، مسائل تربيتي، بهداشتي، فرهنگي و گردشگري بدون دريافت وجهي از دولت، اختصاص دهند.
به استناد قوانین و مصوبات مزبور، زبان همه برنامه‌های تلویزیونی بایستی عربی فصیح باشد. نظارت عالیه بر مؤسسات رسانه‌ای صوتی و تصویری برعهده وزارت اطلاع‌رسانی است که از طریق شورای ملی رسانه‌های صوتی و تصویری اعمال می‌شود.


به استناد قوانين و مصوبات مزبور، زبان همه برنامه‌هاي تلويزيوني بايستي عربي فصيح باشد.  نظارت عاليه بر مؤسسات رسانه‌اي صوتي و تصويري برعهده وزارت اطلاع‌رساني است كه از طريق شوراي ملي رسانه‌هاي صوتي و تصويري اعمال مي‌شود.  
=== [[مطبوعات در لبنان]] ===
[[پرونده:مطبوعات لبنان.jpg|بندانگشتی|مطبوعات [[لبنان]] - برگرفته از سایت menarights - قابل بازیابی از: https://menarights.org/en/articles/lebanon-proposed-media-law-poses-grave-threat-freedom-expression]]
دو روزنامه السفیر و النهار از حرفه‌ای ترین و تأثیرگذارترین روزنامه‌های لبنانی هستند[i]. روزنامه النهار در سال 1933 توسط جبران توینی تأسیس شد و در سالهای نزدیك به استقلال فعالیت‌های گسترده‌ای داشت. این روزنامه دارای گرایش راست و مخالف جریان مقاومت و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران است؛ در عین حال دیدگاه‌های دیگر نیز در این روزنامه انعكاس می‌یابد. روزنامه النهار در سالهای اخیر به عنوان سخنگوی غیررسمی ائتلاف 14 مارس شناخته می‌شود. روزنامه السفیر در سال 1974 توسط طلال سلمان بنیانگذاری شد و طی سالها فعالیت حرفه‌ای توانسته است جایگاه شایسته‌ای را در لبنان و جهان عرب از آن خود كند. این روزنامه كه خود را روزنامه لبنان در میهن عربی و روزنامه میهن عربی در لنبان می‌داند، سعی بر آن داشته است كه استقلال خود را حفظ كند. هر چند این روزنامه چپگرا گاه برخی انتقادات را نسبت به جمهوری اسلامی و جریان مقاومت ابراز می‌دارد، در مجموع از حامیان مقاومت در لبنان و فلسطین بوده و مخالف مواضع غرب گرایانه جریانهای سیاسی این كشور است. روزنامه اللواء  نیز از جمله روزنامه‌های قدیمی لبنان است كه در سال 1963 تأسیس شد.  ویژگی این روزنامه در انتشار چند ضمیمه هفتگی است كه از جمله آنها اللواء الریاضی روزهای شنبه منتشر و شامل گزارش‌های متنوع از فعالیت‌های ورزشی در لبنان و جهان است. اللواء صیدا و جنوب نیز دیگر ضمیمه این روزنامه است كه همه هفته روزهای چهارشنبه منتشر می‌شودو به انعكاس فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جنوب می‌پردازد. روزنامه اللواء پس از ترور رفیق حریری، مواضعی انتقادی نسبت به جریان مقاومت اتخاذ كرده و به جریان المستقبل گرایش دارد. '''روزنامه الاخبار''' در سال 1953 آغاز به انتشار كرد و پس از مدتی تعطیل شد و در سال 2006 مجدداً پا به عرصه مطبوعات گزارده و توانسته است طی چند سال، جایگاه مناسبی را در این عرصه از آن خود كند. علیرغم خط مشی لائیك، این روزنامه بطور اصولی از جریان مقاومت حمایت می‌كند. انتشار اسناد ویكیلیس در خصوص ارتباط برخی شخصیت‌های لبنانی با سفارت آمریكا بر اعتبار آن افزود. روزنامه الحیات كه در سال 1946 فعالیت خود را آغاز كرد هر چند اصالتاً روزنامه‌ای لبنانی بوده است، در سالهای اخیر به عنوان روزنامه‌‌ای عربی  بین‌المللی شناخته می‌شود. دفتر مركزی روزنامه در لندن ومالكیت آن در اختیار سعودیها و مخالف جریان مقاومت است. این روزنامه همزمان با لندن در بیروت نیز چاپ می‌شود و از جمله روزنامه‌های تأثیرگذار در جهان عرب است. روزنامه الشرق الاوسط نیز روزنامه‌ای عربی بین‌المللی است كه اولین شماره آن در سپتامبر 1978 منتشر شد. مالك این روزنامه یك مؤسسه سعودی و دفتر مركزی آن در لندن است و برای مخاطبان عرب زبان در سراسر جهان منتشر می‌شود. الشرق الاوسط همزمان با لندن در برخی پایتخت‌های عربی از جمله قاهره، ریاض و بیروت هم چاپ می‌شود. مواضع سیاسی روزنامه حمایت از عربستان سعودی، مخالفت با جریان مقاومت و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران است. روزنامه االمستقبل ارگان حزب المستقبل است كه در سال 1998 توسط رفیق حریری راه‌اندازی شد. هر چند این روزنامه در سالهای اولیه با پشتوانه مالی حریری توانست با به كارگیری مجموعه‌ای توانمند از روزنامه‌نگاران لبنانی در صحنه مطبوعات لبنان جایگاه مقبولی را از آن خود كند، پس از ترور حریری و شكل‌گیری ائتلاف 14 مارس، رسماً در جایگاه سخنگوی این ائتلاف قرار گرفت و از جایگاه گذشته خود تنزل یافت. روزنامه المستقبل از جمله نشریات مخالف مقاومت و جمهوری اسلامی ایران و حامی سیاست‌های سعودی در منطقه است. روزنامه البیرق از روزنامه‌های قدیمی لبنان و مدیر آن طی چند دهه اخیر رئیس سندیكای روزنامه‌نگاران لبنان بود. این روزنامه تلاش می‌كند ضمن حفظ بی‌طرفی، با همه گروه‌های سیاسی این كشور ارتباط داشته باشد. روزنامه البیرق نسبت به مقاومت موضع متعادل و گاه حمایتگرانه دارد. روزنامه صدی البلد از جمله روزنامه‌های جدیدالتأسیس لبنان است و اولین شماره آن در دسامبر 2003 منتشر شد. روزنامه صدی البلد از همان آغاز انتشار سعی بر حفظ بیطرفی، حرفه‌ای بودن و تأكید بر همزیستی مسالمت‌آمیز داشته است و مخالف طائفه‌گرائی است. این روزنامه با هر دو ائتلاف 14 و 8 مارس در ارتباط بوده و علیرغم انتقادات گاه به گاه، در مجموع، موضعی مثبت در خصوص مقاومت و جمهوری اسلامی ایران دارد. روزنامه الدیار در دهه 80 تأسیس ودر دهه 90 قرن گذشته یكی از روزنامه‌های مطرح لبنان بوده است و امروز به دلیل حضور رقبای قدرتمند نتوانسته است جایگاه پیشین خود را حفظ كند. علیرغم دریافت كمكهای مالی از عربستان سعودی و حریری در سالهای گذشته، از روزنامه‌های حامی مقاومت به شمار می‌رود. الانوار دیگر روزنامه لبنانی است كه در فضای رسانه‌ای دهه‌های پایانی قرن بیستم نقش برجسته‌ای داشت و از حامیان ناسیونالیسم ناصری بود. در سالهای اخیر مواضعی نزدیك به ائتلاف 14 مارس داردو در عین حال سعی می‌كند رابطه خود را با جریان مقاومت حفظ كند<ref>بازیابی شده از  https://www.ministryinfo.gov.lb.</ref>.  


در [[لبنان]] تعدادی روزنامه به زبان‌های خارجی نیز منتشر می‌شوند که مهمترین آن‌ها عبارتند از The Daily star و L'oriant-Lejour. هر دو روزنامه با ائتلاف 14 مارس روابط نزدیک داشته و از جمله نشریات مخالف جریان مقاومت در این کشورند. 
[[پرونده:مجلات لبنان.jpg|بندانگشتی|[[مطبوعات در لبنان|مجلات لبنان]] - برگرفته از سایت facebook - قابل بازیابی از: https://www.facebook.com/100066314271505/posts/2126067187536024/]]مجلات متعدد و متنوعی در لبنان منتشر می‌شود كه تعداد آنها در گذشته بیشتر از امروز بود و مخاطبان بسیاری در جهان عرب داشتند؛ امروز اما از تعداد مخاطبان و تأثیرگذاری آنها كاسته شده است. الافكار از جمله هفته‌نامه‌های سیاسی لبنان است كه انشتار آن از سال 1938 آغاز شد. مشی مجله حفظ ارتباط با همه گروه‌های سیاسی است و در حالی كه روابط خوبی با كشورهای عرب به ویژه عربستان دارد، فاصله یكسانی را با حزب‌اله و حزب المستقبل حفظ كرده است. الاسبوع العربی، دیگر هفته‌نامه سیاسی علیرغم آن كه از حامیان ائتلاف 14 مارس است، نسبت به مقاومت و جمهوری اسلامی ایران مستقیماً موضعگیری نمی‌كند. هفته‌نامه سیاسی الحوادث نیز از جمله مجلات سیاسی لبنان است كه در گذشته نقش پررنگی در صحنه مطبوعاتی این كشور داشت و امروز، چنان جایگاهی را از دست داده است. این مجله علیرغم آن كه مالكان آن روابط نزدیكی با سران كشورهای عرب دارند، نسبت به مقاومت موضعگیری منفی اتخاذ نمی‌كند.  


'''روزنامه‌ها و مجلات*'''
مجله الانتقاد از نشریات وابسته به جریان مقاومت و حزب‌اله است كه محور آن مسائل سیاسی و منعكس كننده مواضع سیاسی این حزب است و اخیراً به شكل الكترونیكی منتشر می‌شود.  الشراع، دیگر مجله سیاسی لبنان است كه در دهه 1980 یكی از مجلات جنجالی لبنان به شمار می‌رفت. 


دو روزنامه السفير و النهار از حرفه‌اي ترين و تأثيرگذارترين روزنامه‌هاي لبناني هستند. '''روزنامه النهار''' در سال 1933 توسط جبران تويني تأسيس شد و در سالهاي نزديك به استقلال فعاليت‌هاي گسترده‌اي داشت. اين روزنامه داراي گرايش راست و مخالف جريان مقاومت و سياستهاي جمهوري اسلامي ايران است؛ در عين حال ديدگاه‌هاي ديگر نيز در اين روزنامه انعكاس مي‌يابد. روزنامه النهار در سالهاي اخير به عنوان سخنگوي غيررسمي ائتلاف 14 مارس شناخته مي‌شود. '''روزنامه السفير''' در سال 1974 توسط طلال سلمان بنيانگذاري شد و طي سالها فعاليت حرفه‌اي توانسته است جايگاه شايسته‌اي را در لبنان و جهان عرب از آن خود كند. اين روزنامه كه خود را روزنامه لبنان در ميهن عربي و روزنامه ميهن عربي در لنبان مي‌داند، سعي بر آن داشته است كه استقلال خود را حفظ كند. هر چند اين روزنامه چپگرا گاه برخي انتقادات را نسبت به جمهوري اسلامي و جريان مقاومت ابراز مي‌دارد، در مجموع از حاميان مقاومت در لبنان و فلسطين بوده و مخالف مواضع غرب گرايانه جريانهاي سياسي اين كشور است. '''روزنامه اللواء'''  نيز از جمله روزنامه‌هاي قديمي لبنان است كه در سال 1963 تأسيس شد.  ويژگي اين روزنامه در انتشار چند ضميمه هفتگي است كه از جمله آنها اللواء الرياضي روزهاي شنبه منتشر و شامل گزارش‌هاي متنوع از فعاليت‌هاي ورزشي در لبنان و جهان است. اللواء صيدا و جنوب نيز ديگر ضميمه اين روزنامه است كه همه هفته روزهاي چهارشنبه منتشر مي‌شودو به انعكاس فعاليت‌هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي جنوب مي‌پردازد. روزنامه اللواء پس از ترور رفيق حريري، مواضعي انتقادي نسبت به جريان مقاومت اتخاذ كرده و به جريان المستقبل گرايش دارد. '''روزنامه الاخبار''' در سال 1953 آغاز به انتشار كرد و پس از مدتي تعطيل شد و در سال 2006 مجدداً پا به عرصه مطبوعات گزارده و توانسته است طي چند سال، جايگاه مناسبي را در اين عرصه از آن خود كند. عليرغم خط مشي لائيك، اين روزنامه بطور اصولي از جريان مقاومت حمايت مي‌كند. انتشار اسناد ويكيليس در خصوص ارتباط برخي شخصيت‌هاي لبناني با سفارت آمريكا بر اعتبار آن افزود. '''روزنامه الحيات''' كه در سال 1946 فعاليت خود را آغاز كرد هر چند اصالتاً روزنامه‌اي لبناني بوده است، در سالهاي اخير به عنوان روزنامه‌‌اي عربي  بين‌المللي شناخته مي‌شود. دفتر مركزي روزنامه در لندن ومالكيت آن در اختيار سعوديها و مخالف جريان مقاومت است. اين روزنامه همزمان با لندن در بيروت نيز چاپ مي‌شود و از جمله روزنامه‌هاي تأثيرگذار در جهان عرب است. '''روزنامه الشرق الاوسط''' نيز روزنامه‌اي عربي بين‌المللي است كه اولين شماره آن در سپتامبر 1978 منتشر شد. مالك اين روزنامه يك مؤسسه سعودي و دفتر مركزي آن در لندن است و براي مخاطبان عرب زبان در سراسر جهان منتشر مي‌شود. الشرق الاوسط همزمان با لندن در برخي پايتخت‌هاي عربي از جمله قاهره، رياض و بيروت هم چاپ مي‌شود. مواضع سياسي روزنامه حمايت از عربستان سعودي، مخالفت با جريان مقاومت و سياست‌هاي جمهوري اسلامي ايران است. '''روزنامه االمستقبل''' ارگان حزب المستقبل است كه در سال 1998 توسط رفيق حريري راه‌اندازي شد. هر چند اين روزنامه در سالهاي اوليه با پشتوانه مالي حريري توانست با به كارگيري مجموعه‌اي توانمند از روزنامه‌نگاران لبناني در صحنه مطبوعات لبنان جايگاه مقبولي را از آن خود كند، پس از ترور حريري و شكل‌گيري ائتلاف 14 مارس، رسماً در جايگاه سخنگوي اين ائتلاف قرار گرفت و از جايگاه گذشته خود تنزل يافت. روزنامه المستقبل از جمله نشريات مخالف مقاومت و جمهوري اسلامي ايران و حامي سياست‌هاي سعودي در منطقه است. '''روزنامه البيرق''' از روزنامه‌هاي قديمي لبنان و مدير آن طي چند دهه اخير رئيس سنديكاي روزنامه‌نگاران لبنان بود. اين روزنامه تلاش مي‌كند ضمن حفظ بي‌طرفي، با همه گروه‌هاي سياسي اين كشور ارتباط داشته باشد. روزنامه البيرق نسبت به مقاومت موضع متعادل و گاه حمايتگرانه دارد. '''روزنامه صدي البلد''' از جمله روزنامه‌هاي جديدالتأسيس لبنان است و اولين شماره آن در دسامبر 2003 منتشر شد. روزنامه صدي البلد از همان آغاز انتشار سعي بر حفظ بيطرفي، حرفه‌اي بودن و تأكيد بر همزيستي مسالمت‌آميز داشته است و مخالف طائفه‌گرائي است. اين روزنامه با هر دو ائتلاف 14 و 8 مارس در ارتباط بوده و عليرغم انتقادات گاه به گاه، در مجموع، موضعي مثبت در خصوص مقاومت و جمهوري اسلامي ايران دارد. '''روزنامه الديار''' در دهه 80 تأسيس ودر دهه 90 قرن گذشته يكي از روزنامه‌هاي مطرح لبنان بوده است و امروز به دليل حضور رقباي قدرتمند نتوانسته است جايگاه پيشين خود را حفظ كند. عليرغم دريافت كمكهاي مالي از عربستان سعودي و حريري در سالهاي گذشته، از روزنامه‌هاي حامي مقاومت به شمار مي‌رود. '''الانوار''' ديگر روزنامه لبناني است كه در فضاي رسانه‌اي دهه‌هاي پاياني قرن بيستم نقش برجسته‌اي داشت و از حاميان ناسيوناليسم ناصري بود. در سالهاي اخير مواضعي نزديك به ائتلاف 14 مارس داردو در عين حال سعي مي‌كند رابطه خود را با جريان مقاومت حفظ كند.  
خبر سفر محرمانه هیئت آمریكایی به ایران به سرپرستی مك فارلین در سال 1365 برای اولین بار در این مجله انتشار یافت. با وجود آن كه حسن صبرا سردبیر این مجله شیعه است، دارای موضع مخالف با مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است و در سالهای اخیر از حامیان ائتلاف 14 مارس است. مجله ماهانه الوحدة الاسلامیة از جمله مجلات اسلامی لبنان است كه از سوی تجمع علمای مسلمین لبنان (شامل شیعه و سنی) منتشر می‌شود و محور آن مسائلی اسلامی با موضوعات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. الانباء مجله وابسته به حزب التقدمی الاشتراكی است و موضعگیری‌های آن به تناسب مواضع سیاسی حزب صورت می‌گیرد. الصیاد دیگر مجله لبنانی است كه نسبت به حزب المستقبل موضع تأییدآمیز دارد ولی در عین حال موضع آشكاری علیه حریان مقاومت اتخاذ نمی‌كند. مجله الامان، هفته‌نامه‌ای سیاسی است كه به مسائل جهان اسلام توجه دارد. این مجله كه منعكس كننده مواضع و دیدگاه‌های جماعت اسلامی لبنان است علیرغم برخی انتقادات، در مجموع نسبت به جریان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران موضع تأییدآمیز دارد.  


در لبنان تعدادي روزنامه به زبان‌هاي خارجي نيز منتشر مي‌شوند كه مهمترين آنها عبارتند ازThe Daily star و L,oriant-Lejour. هر دو روزنامه با ائتلاف 14مارس روابط نزديك داشته و از جمله نشريات مخالف جريان مقاومت در اين كشور ند.  
بجز مجلات دانشگاهی و نشریات وابسته به مراكز پژوهشی كه در جای خود به آنها اشاره شد، دهها مجله علمی، فكری و فرهنگی ادبی در این كشور منتشر می‌شود كه علاوه بر داخل، در برخی كشورهای عربی و اسلامی مخاطبانی دارند. از مجله این مجلات می‌توان از فصلنامه الفكر العربی المعاصر كه توسط مركز الانماء القومی منتشر می‌شود، فصلنامه الفكر العربی از نشریات معهد الانماء العربی، فصلنامه المنهاج از انتشارات مركز الغدیر و فصلنامه المحجة البیضاء در حوزه فلسفه دین كه معهد المعارف الحكمیۀ آن را منتشر می‌كند، نام برد. مجله الآداب نیز كه به صورت دو ماهانه منتشر می‌شود، در هر شماره به موضوعاتی همچون اندیشه سیاسی، شعر، داستان‌نویسی، نمایشنامه و فرهنگ عمومی می‌پردازد. این مجله كه از سوی دارالاداب انتشار می‌یابد، در واقع آرشیو مكتوب بیش از نیم قرن تاریخ فرهنگی و ادبی جهان عرب و یكی از مراجع پژوهشی در حوزه اندیشه، فرهنگ، هنر و ادبیات معاصر عرب است.  


مجلات متعدد و متنوعي در لبنان منتشر مي‌شود كه تعداد آنها در گذشته بيشتر از امروز بود و مخاطبان بسياري در جهان عرب داشتند؛ امروز اما از تعداد مخاطبان و تأثيرگذاري آنها كاسته شده است. '''الافكار''' از جمله هفته‌نامه‌هاي سياسي لبنان است كه انشتار آن از سال 1938 آغاز شد. مشي مجله حفظ ارتباط با همه گروه‌هاي سياسي است و در حالي كه روابط خوبي با كشورهاي عرب به ويژه عربستان دارد، فاصله يكساني را با حزب‌اله و حزب المستقبل حفظ كرده است. '''الاسبوع العربي'''، ديگر هفته‌نامه سياسي عليرغم آن كه از حاميان ائتلاف 14 مارس است، نسبت به مقاومت و جمهوري اسلامي ايران مستقيماً موضعگيري نمي‌كند. هفته‌نامه سياسي '''الحوادث''' نيز از جمله مجلات سياسي لبنان است كه در گذشته نقش پررنگي در صحنه مطبوعاتي اين كشور داشت و امروز، چنان جايگاهي را از دست داده است. اين مجله عليرغم آن كه مالكان آن روابط نزديكي با سران كشورهاي عرب دارند، نسبت به مقاومت موضعگيري منفي اتخاذ نمي‌كند.  مجله '''الانتقاد''' از نشريات وابسته به جريان مقاومت و حزب‌اله است كه محور آن مسائل سياسي و منعكس كننده مواضع سياسي اين حزب است و اخيراً به شكل الكترونيكي منتشر مي‌شود.  '''الشراع'''، ديگر مجله سياسي لبنان است كه در دهه 1980 يكي از مجلات جنجالي لبنان به شمار مي‌رفت. خبر سفر محرمانه هيئت آمريكايي به ايران به سرپرستي مك فارلين در سال 1365 براي اولين بار در اين مجله انتشار يافت. با وجود آن كه حسن صبرا سردبير اين مجله شيعه است، دارای موضع مخالف با مقاومت و جمهوري اسلامي ايران است و در سالهاي اخير از حاميان ائتلاف 14 مارس است. مجله ماهانه '''الوحدة الاسلامية''' از جمله مجلات اسلامي لبنان است كه از سوي تجمع علماي مسلمين لبنان (شامل شيعه و سني) منتشر مي‌شود و محور آن مسائلي اسلامي با موضوعات فرهنگي، سياسي و اجتماعي است. '''الانباء''' مجله وابسته به حزب التقدمي الاشتراكي است و موضعگيري‌هاي آن به تناسب مواضع سياسي حزب صورت مي‌گيرد. '''الصياد''' ديگر مجله لبناني است كه نسبت به حزب المستقبل موضع تأييدآميز دارد ولي در عين حال موضع آشكاري عليه حريان مقاومت اتخاذ نمي‌كند. مجله '''الامان'''، هفته‌نامه‌اي سياسي است كه به مسائل جهان اسلام توجه دارد. اين مجله كه منعكس كننده مواضع و ديدگاه‌هاي جماعت اسلامي لبنان است عليرغم برخي انتقادات، در مجموع نسبت به جريان مقاومت و جمهوري اسلامي ايران موضع تأييدآميز دارد.  
علاوه آنها، تعداد بسیاری مجلات است هفتگی و ماهانه در زمینه‌های گوناگون هنری، تفریحی، تبلیغی، سیاسی، مد لباس و آشپزی در این كشور منتشر می‌شود كه مخاطبانی محدود داشته و برخی از آن‌ها صرفاً جنبه تجاری و برخی نیز وابسته به احزاب، مراكز دینی و فرهنگی و یا بنگاه‌های تجاری است.  


بجز مجلات دانشگاهي و نشريات وابسته به مراكز پژوهشي كه در جاي خود به آنها اشاره شد، دهها مجله علمي، فكري و فرهنگي ادبي در اين كشور منتشر مي‌شود كه علاوه بر داخل، در برخي كشورهاي عربي و اسلامي مخاطباني دارند. از مجله اين مجلات مي‌توان از فصلنامه '''الفكر العربي المعاصر''' كه توسط مركز الانماء القومي منتشر مي‌شود، فصلنامه '''الفكر العربي''' از نشريات معهد الانماء العربي، '''فصلنامه المنهاج''' از انتشارات مركز الغدير و فصلنامه '''المحجة البيضاء''' در حوزه فلسفه دين كه '''معهد المعارف الحكميۀ''' آن را منتشر مي‌كند، نام برد. مجله '''الآداب''' نيز كه به صورت دو ماهانه منتشر مي‌شود، در هر شماره به موضوعاتي همچون انديشه سياسي، شعر، داستان‌نويسي، نمايشنامه و فرهنگ عمومي مي‌پردازد. اين مجله كه از سوي دارالاداب انتشار مي‌يابد، در واقع آرشيو مكتوب بيش از نيم قرن تاريخ فرهنگي و ادبي جهان عرب و يكي از مراجع پژوهشي در حوزه انديشه، فرهنگ، هنر و ادبيات معاصر عرب است.  
=== [[رادیو در لبنان]] ===
مراكز رادیویی[[رادیو در لبنان|[ii]]] این كشور كه عمدتاً به احزاب و جریان‌های سیاسی و مذهبی وابسته‌اند به دو گروه سیاسی وغیرسیاسی تقسیم می شوند: گروه اول با مجوز پخش برنامه‌ها، اخبار و گزارش‌های سیاسی و گروه غیرسیاسی كه مجاز به پخش برنامه‌های سیاسی نبوده و صرفاً به پخش برنامه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی می‌پردازند.[[پرونده:رادیو لبنان.jpg|بندانگشتی|رادیو لبنان - برگرفته از سایت apple - قابل بازیابی از: [https://apps.apple.com/us/app/live-lebanon-radio-stations/id1318605650 https://apps.apple.com/us/app/live-lebanon-radio-stations/id131860565][[رادیو در لبنان|رادیو لبنان[ii]]]]]
رادیو لبنان تنها رادیوی دولتی و منعكس كننده مواضع دولت این كشور است. رادیو صوت لبنان توسط حزب الكتاتب و در سالهای جنگ داخلی راه‌اندازی شده است و هم‌اكنون بر سر وابستگی و یا عدم وابستگی آن به حزب مزبور اختلاقاتی وجود دارد كه موضوع در دستگاه فضائی در حال پیگیری است. رادیو صوت الشعب از مراكز رادیویی باسابقه و وابسته به حزب كمونیست لبنان است. علیرغم گرایش چپ ولائیك، نسبت به جریان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران موضع حمایت‌گرانه دارد. رادیو الشرق وابسته به حرب‌المستقبل است كه در گذشته برنامه‌های خود را از فرانسه پخش می‌كرد و در سال 1994 مجوز پخش برنامه از بیروت را اخذ كرده است.


علاوه آنها، تعداد بسياري مجلات است هفتگي و ماهانه در زمينه‌هاي گوناگون هنري، تفريحي، تبليغي، سياسي، مد لباس و آشپزي در اين كشور منتشر مي‌شود كه مخاطباني محدود داشته و برخي از آن‌ها صرفاً جنبه تجاري و برخي نيز وابسته به احزاب، مراكز ديني و فرهنگي و يا بنگاه‌هاي تجاري است.   
رادیو بیروت از دیگر مراكز پخش رادیویی است كه به وابسته به جریان سیاسی المؤتمر الشعبی اللبنانی و دارای گرایش‌های عربی و حامی مقاومت اسلامی است. صوت النور متعلق به حزب‌اله و سخنگوی این حزب و مقاومت اسلامی است و در سال 1988 راه‌اندازی و سپس در سال 1999 مجوز قانونی دریافت كرده است. رادیو الفجر تازه تأسیس و متعلق به جماعت اسلامی است. برنامه‌های این رادیو شامل مسائل دینی، فرهنگی، سیاسی اجتماعی است و علیرغم حمایت كلی از مقاومت، گاه مواضعی انتقادی را نسبت به حزب‌اله اتخاذ می‌كند.   


'''راديوو تلويزيون*'''
رادیو ''الحریۀ'' وابسته به حزب السوری القومی الاجتماعی حامی ائتلاف 8 مارس و جریان مقاومت است. رادیو صوت الغد متعلق به جریان سیاسی المردة كه عمدتاً به پخش برنامه‌های هنری و اجتماعی می‌پردازد. رادیو صوت المدی نیز از رادیوهای تازه تأسیس و وابسته به جریان ملی آزاد است كه طی مدت نسبتاً كوتاه فعالیت خود توانسته است از تأثیرگذاری قابل توجهی در حوزه تبلیغات لبنان برخوردار شود. از جمله رادیوهای گروه دوم، رادیو البشائر است كه علامه فضل اله آن را راه‌اندازی كرد و به پخش برنامه‌های دینی فرهنگی و اجتماعی اهتمام دارد. رادیو البصائر نیز از رادیوهایی است  كه در این گروه قرار دارد و وابسته به شورای عالی شیعیان لبنان و عمدتاً به پخش برنامه‌های دینی و سرودهای اسلامی و ادعیه می‌پردازد. 


مراكز راديويي اين كشور كه عمدتاً به احزاب و جريان‌هاي سياسي و مذهبي وابسته‌اند به دو گروه سياسي وغیرسیاسی تقسیم می شوند:گروه اول با مجوز پخش برنامه‌ها، اخبار و گزارش‌هاي سياسي و گروه غيرسياسي كه مجاز به پخش برنامه‌هاي سياسي نبوده و صرفاً به پخش برنامه‌هاي فرهنگي، هنري و اجتماعي مي‌پردازند.
رادیو نداء المعرفه دیگر رادیوی این گروه، متعلق به جمعیت المشاریع الخیریه الاسلامیه معروف به احباش است و برنامه‌های آن شامل موضوعات دینی و فرهنگی مبتنی بر دیدگاه‌های این جمعیت است. از دیگر رادیوهای غیرسیاسی، رادیو صوت المحبة است. محور عمده برنامه‌های  این رادیویی، وابسته به مركز رسانه‌ای كاتولیك لبنان، دینی است. رادیو دلتا، رادیو سكوب و رادیو لایت از دیگر رادیوهای گروه دوم‌اند<ref name=":0">بازیابی شده از  https://www.ministryinfo.gov.Lb.</ref>.  


'''راديو لبنان''' تنها راديوي دولتي و منعكس كننده مواضع دولت اين كشور است. راديو '''صوت لبنان''' توسط حزب الكتاتب و در سالهاي جنگ داخلي راه‌اندازي شده است و هم‌اكنون بر سر وابستگي و يا عدم وابستگي آن به حزب مزبور اختلاقاتي وجود دارد كه موضوع در دستگاه فضائي در حال پيگيري است. راديو '''صوت الشعب''' از مراكز راديويي باسابقه و وابسته به حزب كمونيست لبنان است. عليرغم گرايش چپ ولائيك، نسبت به جريان مقاومت و جمهوري اسلامي ايران موضع حمايت‌گرانه دارد. '''راديو الشرق''' وابسته به حرب‌المستقبل است كه در گذشته برنامه‌هاي خود را از فرانسه پخش مي‌كرد و در سال 1994 مجوز پخش برنامه از بيروت را اخذ كرده است. '''راديو بيروت''' از ديگر مراكز پخش راديويي است كه به وابسته به جريان سياسي المؤتمر الشعبي اللبناني و داراي گرايش‌هاي عربي و حامي مقاومت اسلامي است. '''صوت النور''' متعلق به حزب‌اله و سخنگوي اين حزب و مقاومت اسلامي است و در سال 1988 راه‌اندازي و سپس در سال 1999 مجوز قانوني دريافت كرده است. '''راديو الفجر''' تازه تأسيس و متعلق به جماعت اسلامي است. برنامه‌هاي اين راديو شامل مسائل ديني، فرهنگي، سياسي اجتماعي است و عليرغم حمايت كلي از مقاومت ، گاه مواضعي انتقادي را نسبت به حزب‌اله اتخاذ مي‌كند. '''راديو ''الحريۀ''''' وابسته به حزب السوري القومي الاجتماعي حامي ائتلاف 8 مارس و جريان مقاومت است. راديو '''صوت الغد''' متعلق به جريان سياسي المردة كه عمدتاً به پخش برنامه‌هاي هنري و اجتماعي مي‌پردازد. راديو '''صوت المدي''' نيز از راديوهاي تازه تأسيس و وابسته به جريان ملي آزاد است كه طي مدت نسبتاً كوتاه فعاليت خود توانسته است از تأثيرگذاري قابل توجهي در حوزه تبليغات لبنان برخوردار شود.
=== [[تلویزیون در لبنان]] ===
[[پرونده:تلویزیون در لبنان.jpg|بندانگشتی|تلویزیون در [[لبنان]] - برگرفته از سایت yalibnan - قابل بازیابی از: https://yalibnan.com/2014/07/21/lebanons-tv-tell-gazans-palestine-alone/]]
تلویزیون TL [ii]، تلویزیون رسمی [[لبنان]] است که زیر نظر وزارت اطلاع‌ رسانی است. تلویزیون [[لبنان]]، اولین شبکه تلویزیونی است که در این کشور راه‌اندازی شد و در گذشته از قوی‌ترین شبکه‌های تلویزیونی [[لبنان]] بود؛ ولی امروز با پیشرفت فناوری ارتباطات و تأسیس شبکه‌ها و تلویزیون‌های خصوصی و عدم امکان رقابت این شبکه با آن‌ها به دلیل مشکلات مالی و ضعف امکانات فنی، یکی از ضعیف‌ترین شبکه‌های تلویزیونی است. تلویزیون رسمی [[لبنان]] دارای دو کانال عربی و فرانسوی است و از آنجا که این تلویزیون انعکاس‌دهنده مواضع رسمی دولت [[لبنان]] است، معمولاً در بحران‌ها و اختلافات میان گروه‌ها و احزاب سیاسی، موضع متوازنی اتخاذ می‌کند. تلویزیون LBC از پربیننده‌ترین شبکه‌های تلویزیونی [[لبنان]] است که در جریان جنگ داخلی به عنوان اولین شبکه تلویزیونی خصوصی توسط القوات اللبنانیة راه‌اندازی شد. مواضع سیاسی این شبکه تلویزیونی حمایت از ائتلاف 14 مارس و مخالفت با جریان 8 مارس شامل حزب‌الله و دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی از جمله جریان آزاد ملی است. تلویزیون LBC علاوه بر [[لبنان]]، کشورهای منطقه و استرالیا، اروپا و آمریکا را تحت پوشش ماهواره‌ای خود دارد و 90% مالکیت آن در اختیار شاهزاده سعودی ولید بن طلال قراردارد.  


از جمله راديوهاي گروه دوم، '''راديو البشائر''' است كه علامه فضل اله آن را راه‌اندازي كرد و به پخش برنامه‌هاي ديني فرهنگي و اجتماعي اهتمام دارد. '''راديو البصائر''' نيز از راديوهايي است  كه در اين گروه قرار دارد و وابسته به شوراي عالي شيعيان لبنان و عمدتاً به پخش برنامه‌هاي ديني و سرودهاي اسلامي و ادعيه مي‌پردازد. راديو '''نداء المعرفه''' ديگر راديوي اين گروه، متعلق به جمعيت المشاريع الخيريه الاسلاميه معروف به احباش است و برنامه‌هاي آن شامل موضوعات ديني و فرهنگي مبتني بر ديدگاه‌هاي اين جمعيت است. از ديگر راديوهاي غيرسياسي، راديو '''صوت المحبة''' است. محور عمده برنامه‌هاي  اين راديویی، وابسته به مركز رسانه‌اي كاتوليك لبنان، ديني است. راديو دلتا، راديو سكوب و راديو لايت از ديگر راديوهاي گروه دوم‌اند.  
تلویزیون المنار پس از پایان جنگ داخلی [[لبنان]] راه‌اندازی شد و وابسته به [[نظام حزبی لبنان|حزب‌الله]] و انعکاس‌دهنده مواضع این حزب و جریان مقاومت اسلامی [[لبنان]] است. این شبکه تلویزیونی که پخش ماهواره‌ای برنامه آن‌ها از سال 2000 آغاز شد، محدود به چارچوب‌های حزبی و لبنانی نبوده و همه اعراب و مسلمانان جهان را مخاطب خود می‌داند و لذا برنامه‌های آن مبتنی بر فرهنگ و آموزه‌های دینی، گفتگو، هماهنگی و همکاری میان پیروان ادیان الهی و تمدن‌های انسانی است. ساختمان مرکز این شبکه در جریان حملات گسترده اسراییل به [[لبنان]] در سال 2006 تحت بمباران‌های شدید قرا رگرفت و آسیب‌های جدی دید اما پخش برنامه‌های آن هیچگاه قطع نشد و با استفاده از فرستنده رزرو، نقش مؤثری در انعکاس رویدادها و تحولات جنگ 33 روزه داشت. تلویزیون الجدید از شبکه‌های تلویزیونی تأثیرگذار این کشور و به‌ویژه برنامه‌های خبری آن مخاطبان بسیاری را جذب کرده است. مالک آن تحسین خیاط از سرمایه‌داران لبنانی و مخالف سیاست‌های حریری است و در سال 2000، آن را بنیان گزارد. این شبکه تلویزیونی گرچه گاه مواضع و سیاست‌های حزب‌الله را مورد انتقاد قرار می‌دهد، به‌طور کلی حامی مقاومت است. تلویزیون المستقبل در سال 1993 توسط رفیق الحریری تأسیس و با توجه به پشتوانه مالی و بهره‌گیری از امکانات فنی و نیروی انسانی حرفه‌ای، به زودی با دیگر شبکه‌های تلویزیونی این کشور به رقابت پرداخت. این شبکه تلویزیونی که دارای پخش ماهواره ای است، در سال‌های اخیر به عنوان سخنگوی حزب المستقبل و ائتلاف 14 مارس، در بحران‌های سیاسی به ویژه در دامن زدن به حساسیت‌ها و تنش‌های طائفه‌ای مذهبی، نقش‌آفرین است. تلویزیون M. T. V متعلق به گابریان المر سرمایه‌دار ارتدوکس است که پس از 7 سال تعطیلی به موجب رأی دادگاه مطبوعات، از سال 2009 مجدداً پخش برنامه‌های خود را آغاز کرده است. این شبکه تلویزیونی مخالف سوریه، مقاومت و منتقد جمهوری اسلامی ایران است و به انعکاس جانبدرانه مواضع مسیحیان عضو ائتلاف 14 مارس می‌پردازد.


'''تلويزيون''' TL، تلويزيون رسمي لبنان است كه زير نظر وزارت اطلاع‌رساني است. تلويزيون لبنان، اولين شبكه تلويزيوني است كه در اين كشور راه‌اندازي شد و در گذشته از قويترين شبكه‌هاي تلويزيوني لبنان بود؛ ولي امروز با پيشرفت فناوري ارتباطات و تأسيس شبكه‌ها و تلويزيون‌هاي خصوصي و عدم امكان رقابت اين شبكه با آنها به دليل مشكلات مالي و ضعف امكانات فني، يكي از ضعيف‌ترين شبكه‌هاي تلويزيوني است. تلويزيون رسمي لبنان  داراي دو كانال عربي و فرانسوي است و از آنجا كه اين تلويزيون انعكاس‌دهنده مواضع رسمي دولت لبنان است، معمولاً در بحرانها و اختلافات ميان گروه‌ها و احزاب سياسي، موضع متوازني اتخاذ مي‌كند. '''تلويزيون LBC''' از پربيننده‌ترين شبكه‌هاي تلويزيوني لبنان است كه در جريان جنگ داخلي به عنوان اولين شبكه تلويزيوني خصوصي توسط '''القوات اللبنانية''' راه‌اندازي شد. مواضع سياسي اين شبكه تلويزيوني حمايت از ائتلاف 14 مارس و مخالفت با جريان 8 مارس شامل حزب‌اله و ديگر احزاب و جريانهاي سياسي از جمله جريان آزاد ملي است. تلويزيون LBC علاوه بر لبنان، كشورهاي منطقه و استراليا، اروپا و آمريكا را تحت پوشش ماهواره‌اي خود داردو90% مالکیت آن دراختیارشاهزاده سعودی ولید بن طلال قراردارد.
تلویزیون O. T. V وابسته به جریان ملی آزاد به رهبری میشل عون است که در سال 2005 پخش برنامه‌های خود را آغاز کرد. از آنجا که جریان ملی آزاد عضو ائتلاف 8 مارس است، این شبکه تلویزیونی از مواضع این ائتلاف و جریان مقاومت به‌طور اصولی، حمایت می‌کند و توانسته است به ویژه در میان مسیحیان، مخاطبان بسیاری را جذب کند. تلویزیون N. B. N نیز وابسته به جنبش امل و حامی جریان 8 مارس و مقاومت است.


'''تلويزيون المنار''' پس از پايان جنگ داخلي لبنان راه‌اندازي شد و وابسته به حزب‌اله و انعكاس‌دهنده مواضع اين حزب و جريان مقاومت اسلامي لبنان است. اين شبكه تلويزيوني كه پخش ماهواره‌اي برنامه آنها از سال 2000 آغاز شد،  محدود به چارچوبهاي حزبي و لبناني نبوده و همه اعراب و مسلمانان جهان را مخاطب خود مي‌داند و لذا برنامه‍‌‌هاي آن مبتني بر فرهنگ و آموزه‌هاي ديني، گفتگو، هماهنگي و همكاري ميان پيروان اديان الهي و تمدنهاي انساني است. ساختمان مركز اين شبكه در جريان حملات گسترده اسرائيل به لبنان در سال 2006 تحت بمباران‌هاي شديد قرا رگرفت و آسيب‌هاي جدي ديد اما پخش برنامه‌هاي آن هيچگاه قطع نشد و با استفاده از فرستنده رزرو، نقش مؤثري در انعكاس رويدادها و تحولات جنگ 33 روزه داشت. '''تلويزيون الجديد''' از شبكه‌هاي تلويزيوني تأثيرگذار اين كشور و بويژه برنامه‌هاي خبري آن مخاطبان بسياري را جذب كرده است. مالك آن تحسين خياط از سرمايه‌داران لبناني و مخالف سياستهاي حريري است و در سال 2000، آن را بنيان گزارد. اين شبكه تلويزيوني گر چه گاه مواضع و سياستهاي حزب اله را مورد انتقاد قرار مي‌دهد، بطور كلي حامي مقاومت است. '''تلويزيون المستقبل''' در سال 1993 توسط رفيق الحريري تأسيس و با توجه به پشتوانه  مالي و بهره‌گيري از امكانات فني و نيروي انساني حرفه‌اي، به زودي با ديگر شبكه‌هاي تلويزيوني اين كشور به رقابت پرداخت. اين شبكه تلويزيوني که دارای پخش ماهواره ای است، در سالهاي اخير به عنوان سخنگوي حزب المستقبل و ائتلاف 14 مارس، در بحرانهاي سياسي به ويژه در دامن زدن به حساسيتها و تنش‌هاي طائفي مذهبي، نقش‌آفرين است. '''تلويزيون M.T.V''' متعلق به گابريان المر سرمايه‌دار ارتدوكس است كه پس از 7 سال تعطيلي به موجب رأي دادگاه مطبوعات، از سال 2009 مجدداً پخش برنامه‌هاي خود را آغاز كرده است. اين شبكه تلويزيوني مخالف سوريه، مقاومت و منتقد جمهوري اسلامي ايران است و به انعكاس جانبدرانه مواضع مسيحيان عضو ائتلاف 14 مارس مي‌پردازد.  
بجز شبکه‌های تلویزیونی ذکر شده که در گروه اول قرار می‌گیرند و مجاز به پخش برنامه‌های سیاسی هستند، تعدادی شبکه تلویزیونی نیز به عنوان گروه دوم شناخته می‌شوند که صرفاً به پخش برنامه‌های دینی، فرهنگی، هنری و انعکاس فعالیت‌های مراکز دینی از جمله کلیساها می‌پردازند. از جمله این شبکه‌ها، تلویزیون لومیر است که در سال 1991 با حمایت کلیسای مارونی [[لبنان]] راه‌اندازی و در سال 2003 نیز پخش ماهواره‌ای برنامه‌های آن آغاز شد و هم اکنون خاورمیانه، شمال آفریقا، اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی، و استرالیا را تحت پوشش دارد. این شبکه تلویزیونی که تحت نظارت شورای پاتریاکی و اسقفی [[لبنان]] قرار دارد، به انعکاس فعالیت‌های کلیسا و پخش برنامه‌های فرهنگی و هنری اهتمام دارد<ref name=":0" />.


'''تلويزيون O.T.V''' وابسته به جريان ملي آزاد به رهبري ميشل عون است كه در سال 2005 پخش برنامه‌هاي خود را آغاز كرد. از آنجا كه جريان ملي آزاد عضو ائتلاف 8 مارس است، اين شبكه تلويزيوني از مواضع اين ائتلاف و جريان مقاومت بطور اصولي، حمايت مي‌كند و توانسته است به ويژه در ميان مسيحيان، مخاطبان بسياري را جذب كند. '''تلويزيون N.B.N''' نيز وابسته به جنبش امل و حامي جريان 8 مارس و مقاومت است.  
=== [[اینترنت در لبنان]] ===
[[پرونده:اینترنت در لبنان.jpg|بندانگشتی|اینترنت در لبنان - برگرفته از سایت goantifraud - قابل بازیابی از: https://goantifraud.com/en/blog/1120-tariffs-for-internet-services-in-lebanon.html]]
[[لبنان]]، هر چند در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های جدید ارتباطی در بین کشورهای عربی پیشگام بوده است به دلیل بحران های سیاسی، بی‌ثباتی دولت‌ها و مشکلات اقتصادی هنوز نتوانسته است در این زمینه جایگاه بالایی کسب کند. بر اساس آمارهای سال 2005 تعداد کاربران اینترنت در این کشور 196 در هر هزار نفر بوده است. آمارهای تخمینی نشان می دهدکه کاربران اینترنت در [[لبنان]] در سال 2010 به بیش از یک میلیون نفر افزایش یافته است. همچنین تا پایان سال 2007 تعداد 16 مرکز ISP در این کشور مجوز دریافت کرده‌اند. گران‌ترین اینترنت پرسرعت (ADSL) پس از [[سودان]] و عراق در [[لبنان]] ارائه می‌شود و تعداد کاربران آن به حدود 100000 نفر رسیده است.  


بجز شبكه‌هاي تلويزيوني ذكر شده كه در گروه اول قرار مي‌گيرند و مجاز به پخش برنامه‌هاي سياسي هستند، تعدادي شبكه تلويزيوني نيز به عنوان گروه دوم شناخته مي‌شوند كه صرفاً به پخش برنامه‌هاي ديني، فرهنگي، هنري و انعكاس فعاليت‌هاي مراكز ديني از جمله كليساها مي‌پردازند. از جمله اين شبكه‌ها، '''تلويزيون لومير''' است كه در سال 1991 با حمايت كليساي ماروني لبنان راه‌اندازي و در سال 2003 نيز پخش ماهواره‌اي برنامه‌هاي آن آغاز شد و هم اكنون خاورميانه، شمال آفريقا، اروپا، آمريكاي شمالي و جنوبي، و استراليا را تحت پوشش دارد. اين شبكه تلويزيوني كه تحت نظارت شوراي پاترياكي و اسقفي لبنان قرار دارد، به انعكاس فعاليت‌هاي كليسا و پخش برنامه‌هاي فرهنگي و هنري اهتمام دارد.  
دولت [[لبنان]] با هدف توسعه بهره‌برداری عمومی از اینترنت، طرحی را به اجرا گزارده است تا مشترکان لبنانی بتوانند از ساعت 12 شب تا 7 صبح به‌طور نامحدود از اینترنت رایگان استفاده کنند<ref>بازیابی شده از  https://www.ministryinfo.goc.Lb.</ref><ref>بازیابی شده در 2008 از https://www.undp.org.Lb.</ref>.


=== [[چاپ و نشر کتاب در لبنان]] ===
[[پرونده:چاپ و نشر کتاب در لبنان.jpg|بندانگشتی|چاپ و نشر کتاب در لبنان - برگرفته از سایت tehrantimes - قابل بازیابی از: https://www.tehrantimes.com/photo/490424/Iran-participates-in-Lebanon-International-Book-Fair]]
[[لبنان]] از دیرباز با مقوله چاپ و نشر کتاب آشنا شده است. برخی گروه‌های تبشیری که طی قرون 18 و 19 در این کشور فعالیت داشتند به تأسیس چاپخانه‌های ابتدایی و انتشار محدود برخی کتب و جزوات دینی اقدام کردند. این چاپخانه‌های کوچک و دستی با استفاده از تجارب اروپاییان به تدریج متحول شدند. مهم‌ترین این چاپخانه‌ها، چاپخانه سنگی کاتولیکی بود که در سال 1848 توسط مبلغان یسوعی در بیروت راه‌اندازی شد و 6 سال بعد در چاپ کتاب از حروف متحرک استفاده کرد و در اواخر این قرن، هم به لحاظ کیفیت و هم از جنبه تعداد چاپ کتاب‌های درسی و علمی بزرگترین چاپخانه [[لبنان]] بود.<ref>الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: [https://www.annahar.com دار النهار للنشر]، ص 181.</ref> مبشران آمریکایی نیز پیش‌تر در سال 1841، چاپخانه خود را از مالت به [[لبنان]] منتقل کرده بودند تا کتاب و نشریات مورد نیاز را با حروف عربی چاپ و منتشر کنند.<ref>الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: [https://www.annahar.com دار النهار للنشر]، ص 176.</ref> با توسعه مراکز آموزشی گروه‌های تبشیری و دیگر مسیحیان لبنانی به ویژه با فعال شدن دانشکده انجیلی [[سوریه]] توسط مبشران آمریکایی (پروتستان) و قدیس یوسف توسط مبشران یسوعی (کاتولیک) و افزایش نیاز به کتب و نشریات آموزشی، تعداد چاپخانه‌ها رو به فزونی گزارد که تولیدات آن‌ها نه تنها در [[لبنان]] که در سوریه و برخی دیگر از کشورهای عربی توزیع می‌شد. مسلمانان اهل سنت هم در سال 1874 اولین چاپخانه خود را تأسیس کردند که بیشتر تولیدات آن، نشریات و کمی هم کتاب بود. شیعیان نیز در سال 1910 چاپخانه عرفان را در صیدا تأسیس کرد که بیشتر منشورات چاپ شده آن به عراق ارسال می شد. 


'''اينترنت*'''
پس از جنگ جهانی اول و قیمومیت فرانسه بر [[لبنان]]، با توسعه مراکز آموزشی، چاپ کتب درسی به ویژه به زبان فرانسوی رونق گرفت و دو چاپخانه آمریکایی و کاتولیکی بیشترین سهم را در این حوزه داشتند.<ref name=":1">هاشم، مود اسطفان (1993). نشر الکتاب في لبنان و توزيعه في العالم العربي. (ترجمة: د. خلیل احمد خلیل). (الطبعة الأولى). بیروت: [https://www.daralsaqi.com/ دارالساقی]، ص ۴۵.</ref>


لبنان، هر چند در زمينه استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد ارتباطي در بين كشورهاي عربي پيشگام بوده است به دليل بحرانهاي سياسي، بي‌ثباتي دولتها و مشكلات اقتصادي هنوز نتوانسته است در اين زمينه جايگاه بالايي كسب كند. بر اساس آمارهاي سال 2005 تعداد كاربران اينترنت در اين كشور 196 در هر هزار نفر بوده است.آمارهای تخمینی نشان می دهدکه کاربران اینترنت در لبنان در سال 2010 به بيش از يك ميليون نفر افزايش يافته است. همچنين تا پايان سال 2007 تعداد 16 مرکز ISP در اين كشور مجوز دريافت كرده‌اند. گران‌ترين اينترنت پرسرعت (ADSL) پس از سودان و عراق در لبنان ارائه مي‌شود و تعداد كاربران آن به حدود 100000 نفر رسيده است. دولت لبنان با هدف توسعه بهره‌برداري عمومي از اينترنت، طرحي را به اجرا گزارده است تا مشتركان لبناني بتوانند از ساعت 12 شب تا 7 صبح بطور نامحدود از اينترنت رايگان استفاده كنند.  
در طول سال‌های قیمومیت فرانسه، [[لبنان]] مرکز چاپ و نشر کتاب‌های آموزشی فرانسوی بود که در [[لبنان]] و بیشتر کشورهای خاورمیانه و آفریقا توزیع می‌شد. در این دوره، چاپخانه‌های [[لبنان]] عموماً تحت نظارت گروه‌های تبشیری و یا کلیساهای محلی قرار داشت که این وضعیت حتی پس از استقلال این کشور ادامه یافت، به گونه‌ای که در سال 1948 از 8 چاپخانه ویژه کتاب‌های آموزشی، دینی و زبان عربی، 5 چاپخانه در اختیار آن‌ها بود.<ref name=":1" /> با وجود این، به دلیل گسترش روزافزون مراکز آموزشی در کشورهای منطقه و محدودیت‌های چاپ و نشر در این کشورها و با توجه به زمینه‌ها و تجارب دیرینه چاپ در [[لبنان]]، مراکز چاپ و نشر یکی پس از پس از دیگری تأسیس شدند. انتشارات دارالعلم للملائین در سال 1944، المکتبة العصریة صیدا در سال 1948، دارالکتاب اللبنانی در سال 1952 و دارمکتبة الحیاة در سال 1953 از جمله مهم‌ترین مراکز نشر بودند که پس از استقلال این کشور فعال شدند. تولید و صدور کتاب در [[لبنان]] در سال‌های نخستین دهه 60 قرن پیش، از افزایش چشمگیری برخوردار شد و برخی از مراکز نشر به تنهایی نزدیک به 300000 نسخه کتاب تولید و صادر کردند که نیمی از آن‌ها کتاب‌های آموزشی بود.<ref>هاشم، مود اسطفان (1993). نشر الکتاب في لبنان و توزيعه في العالم العربي. (ترجمة: د. خلیل احمد خلیل). (الطبعة الأولى). بیروت: [https://www.daralsaqi.com/ دارالساقی]، ص ۴۶.</ref> علاوه بر کتب درسی و آموزشی، در پی تحولات سیاسی اجتماعی کشورهای منطقه در دهه‌های 60 و 70 و ظهور جریان‌های فکری و سیاسی، حوزه چاپ و نشر کتاب به اوج شکوفایی خود رسید. در این دوران کتاب‌های چاپ [[لبنان]] با استقبال فراوان مخاطبان عرب روبرو شد و بدین‌سان [[لبنان]] در جایگاه مرکز چاپ و نشر خاورمیانه عربی قرار گرفت و سود سرشاری نصیب بخش خصوصی چاپ و نشر این کشور شد.  


اولین نمایشگاه کتاب در جهان عرب در سال 1956 در دانشگاه آمریکایی بیروت برگزار شد که بازتاب وسیعی به همراه داشت و در رونق هر چه بیشتر بازار کتاب این کشور نقش مؤثری ایفا کرد. 
[[پرونده:نمایشگاه کتاب در لبنان.png|بندانگشتی|نمایشگاه کتاب در لبنان - برگرفته از سایت goodereader - قابل بازیابی از: https://goodereader.com/blog/audiobooks/london-book-fair-unveils-new-audiobook-summit]]
بازار پر رونق کتاب [[لبنان]] با آغاز جنگ داخلی، گرچه با آسیب‌های جدی و کاهش فعالیت مراکز چاپ و نشر روبرو شد اما هیچگاه تعطیل نشد و در حالی که بسیاری از مراکز خدماتی تعطیل و بروز ناامنی، مشکلات فراوانی را پدید آورده بود، بسیاری از مراکز چاپ و نشر پس از وقفه‌های اولیه، فعالیت‌های خود را هر چند در مقایسه با سال‌های پیش از جنگ نسبتاً محدود، ادامه دادند.


'''كتاب'''
نکته قابل توجه آن که [[لبنان]] در سال‌های اولیه جنگ داخلی، شاهد افزایش ناگهانی مراکز نشر کتاب بود که دو دلیل عمده داشت؛ فزونی تقاضای بازار کتاب کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در پی تحولات اقتصادی و افزایش قیمت نفت و سپس پیروزی انقلاب اسلامی در ایران.<ref>حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 117. </ref> میان سال‌های هفتاد و هشتاد؛ 36 مرکز نشر جدید در این کشور آغاز به فعالیت کرد از این تعداد تنها در سال 1979، 10 مرکز در بیروت فعال شدند.<ref>حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 47.</ref>


لبنان از ديرباز با مقوله چاپ و نشر كتاب آشنا شده است. برخي گروه‌هاي تبشيري كه طي قرون 18 و 19 در اين كشور فعاليت داشتند به تأسيس چاپخانه‌هاي ابتدايي و انتشار محدود برخي كتب و جزوات ديني اقدام كردند. اين چاپخانه‌هاي كوچك و دستي با استفاده از تجارب اروپاييان به تدريج متحول شدند. مهمترين اين چاپخانه‌ها، چاپخانه سنگي كاتوليكي بود كه در سال 1848 توسط مبلغان يسوعي در بيروت راه‌اندازي شد و 6 سال بعد در چاپ كتاب از حروف متحرك استفاده كرد و در اواخر اين قرن، هم به لحاظ كيفيت و هم از جنبه تعداد چاپ كتاب‌هاي درسي و علمي بزرگترين چاپخانه لبنان بود (الصليبي، 1991، 2،181). مبشران آمريكايي نيز پيش‌تر در سال 1841، چاپخانه خود را از مالت به لبنان منتقل كرده بودند تا كتاب و نشريات مورد نياز را با حروف عربي چاپ و منتشر كنند. (پيشين، 176). با توسعه مراكز آموزشي گروه‌هاي تبشيري و ديگر مسيحيان لبناني به ويژه با فعال شدن دانشكده انجيلي سوريه توسط مبشران آمريكايي (پروتستان) و قديس يوسف توسط مبشران يسوعي (كاتوليك) و افزايش نياز به كتب و نشريات آموزشي،  تعداد چاپخانه‌ها رو به فزوني گزارد كه توليدات آنها نه تنها در لبنان كه در سوريه و برخي ديگراز كشورهاي عربي توزيع مي‌شد. مسلمانان اهل سنت هم در سال 1874 اولين چاپخانه خود را تأسيس كردند كه بيشتر توليدات آن، نشريات و كمي هم كتاب بود. شيعيان نيز در سال 1910 چاپخانه عرفان را در صيدا تأسيس كردد كه بيشتر منشورات چاپ شده آن به عراق ارسال می شد.  
روزگاری نه چندان دور گفته می‌شد؛ [[مصر]] تألیف می‌کند، [[لبنان]] چاپ می‌کند و عراق می‌خواند. امروز اما شرایط دگرگون و بازار نشر کتاب از دهه پایانی قرن گذشته رونق خود را را از دست داده است؛ تحولات صنعت چاپ و نشر در مصر و بیشتر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از دست دادن بازار کتاب عراق و سپس بحران سیاسی و آشفتگی‌های اقتصادی الجزائر که دومین بازار کتاب لبنانی بعد از عراق بود<ref>حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 114.</ref> و مهم‌تر از همه، جهانی شدن بازار کتاب، سبب شد تا [[لبنان]] از جایگاه برجسته خود در حوزه کتاب منطقه فاصله بگیرد. بازار داخلی کتاب نیز به علل مختلف از جمله شرایط نامناسب اقتصادی و پایین آمدن قدرت خرید در میان طبقه متوسط و بالا رفتن هزینه‌های تولید کتاب و بالاخره گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای، با رکود نسبی روبرو شده است.


پس از جنگ جهاني اول و قيموميت فرانسه بر لبنان، با توسعه مراكز آموزشي، چاپ كتب درسي به ويژه به زبان فرانسوي رونق گرفت و دو چاپخانه آمريكايي و كاتوليكي بيشترين سهم را در اين حوزه داشتند (هاشم 1993، 45).
علی‌رغم موارد پیش گفته و چالش‌های پیش روی صنعت چاپ و نشر در [[لبنان]]، کتاب‌های چاپ این کشور به لحاظ محتوا و کیفیت و هم به لحاظ تیراژ، در مقایسه با دیگر کشورهای عربی از وضع بهتری برخودارند به گونه‌ای که حدود 62% از کل کتاب‌های چاپ شده در کشورهای عربی، چاپ [[لبنان]] است.<ref>البعلبكي، روحي (2003). الكتاب اللبناني: ماله وما عليه الكتاب والنشر في لبنان، الواقع والسياسات. (الطبعة الأولى). بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 43.</ref> بر اساس چنین واقعیت‌هایی است که کارشناسان معتقدند [[لبنان]] استعداد آن را دارد که همچون گذشته مرکز چاپ و نشر در کشورهای مشرق عربی باشد. 


در طول سالهاي قيموميت فرانسه، لبنان مركز چاپ و نشر كتابهاي آموزشي فرانسوي بودكه در لبنان و بيشتر كشورهاي خاورميانه و آفريقا توزيع مي‌شد. در اين دوره، چاپخانه‌هاي لبنان عموماً تحت نظارت گروه‌هاي تبشيري و يا كليساهاي محلي قرار داشت كه اين وضعيت حتي پس از استقلال اين كشور ادامه يافت، به گونه‌اي كه در سال 1948 از 8 چاپخانه ويژه كتابهاي آموزشي، ديني و زبان عربي، 5 چاپخانه در اختيار آنها بود (پيشين). با وجود اين، به دليل گسترش روزافزون مراكز آموزشي در كشورهاي منطقه و محدوديت‌هاي چاپ و نشر در اين كشورها و با توجه به زمينه‌ها و تجارب ديرينه چاپ در لبنان، مراكز چاپ و نشر يكي پس از پس از ديگري تأسيس شدند. انتشارات دارالعلم للملائين در سال 1944، المكتبة العصرية صيدا در سال 1948، دارالكتاب اللبناني در سال 1952 و دارمكتبة الحياة در سال 1953 از جمله مهمترين مراكز نشر بودند كه پس از استقلال اين كشور فعال شدند. توليد و صدور كتاب در لبنان در سالهاي نخستين دهه 60 قرن پيش ،از افزايش چشمگيري برخوردار شد و برخي از مراكز نشر به تنهايي نزديك به 300000 نسخه كتاب توليد و صادر كردند كه نيمي از آنها كتابهاي آموزشي بود (پيشين، 46) . علاوه بر كتب درسي و آموزشي، در پي تحولات سياسي اجتماعي كشورهاي منطقه در دهه‌هاي 60 و 70 و ظهور جريانهاي فكري و سياسي، حوزه چاپ و نشر كتاب او به اوج شكوفايي خود رسيد. در اين دوران كتاب‌هاي چاپ لبنان با استقبال فراوان مخاطبان عرب روبرو شد و بدينسان لبنان در جايگاه مركز چاپ و نشر خاورميانه عربي قرار گرفت و سود سرشاري نصيب بخش خصوصي چاپ و نشر اين كشور شد.
=== [[مراکز نشر لبنان|مراکز نشر]] ===
[[پرونده:مراکز نشر لبنان.jpg|بندانگشتی|مراکز نشر [[لبنان]] - برگرفته از سایت apollo - قابل بازیابی از: https://www.apollo.io/companies/Arab-Scientific-Publishers-Inc/54a11fe669702d84c5810402]]
تعداد مراکز نشر در [[لبنان]] که دارای مجوز فعالیت از اتحادیه ناشراین کشورند به حدود 700 مرکز و مؤسسه می‌رسد. به علاوه، تعداد دیگری از مراکز نشر که مستقیماً از [http://www.ministryinfo.gov.lb/ وزارت اطلاع‌ رسانی] مجوز دریافت کرده‌اند در این حوزه فعالند و برخی مراکز نشر کتاب‌های درسی نیز خود دارای اتحادیه‌ای مستقل‌اند. البته بیشتر مراکز نشر مجاز در سال‌های اخیر غیرفعال بوده و حداکثر 200 مرکز انتشاراتی به فعالیت ادامه می‌دهند و در این میان تنها 50 مرکز از فعالیت جدی برخوردارند.<ref>أبي صعب فارس (2002). صناعة الكتاب في لبنان: الصناعات الثقافية في لبنان. بيروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 66.</ref> از جمله مراکز نشر فعال [[لبنان]] می‌توان از دارالعلم للملایین (1945)، دارالنهضة العربیة للطباعة و النشر (1966)، داراحیاء التراث العربی (1963)، دارالجیل (1971)، مؤسسة نوفل (1970)، درالنهار للنشر (1967)، مرکز دراسات الوحدة العربیة (1976)، المؤسسة الجامعیة للدراسات و النشر و التوزیع (1979) نام برد.


اولين نمايشگاه كتاب در جهان عرب در سال 1956 در دانشگاه آمريكايي بيروت برگزار شد كه بازتاب وسيعي به همراه داشت و در رونق هر چه بيشتر بازار كتاب اين كشور نقش مؤثري ايفا كرد.  
مراکز انتشاراتی وابسته به [[تشیع در لبنان|شیعیان]] [[لبنان]] نیز سهم عمده‌ای در حوزه چاپ و نشر کتاب [[لبنان]] دارند. بر اساس پژوهش استفان رزینی، 312 مرکز انتشاراتی که صاحبان آن‌ها [[تشیع در لبنان|شیعه]] هستند و کتاب‌هایی را در حوزه تاریخ، عقاید و آموزه‌های شیعی متنشر می‌کنند با 40000 عنوان کتاب، حدود 45% از نشر کتاب [[لبنان]] را در اختیار دارند.<ref>رزینی، استفان (1383). چاپ و نشر شیعه در لبنان، ترجمه محمد نوری، چاپ اول. تهران: هستی نما، ص. 50-51.</ref> از جمله ناشران کتب شیعی در [[لبنان]] می‌توان به الدرالاسلامیة، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، دارالتعارف، دارالبلاغه، داراجیال المصطفی، مؤسسة البلاغ، دارالمحجة البیضاء و دار المؤرخ العربی اشاره کرد. 
[[پرونده:نشر در لبنان.jpg|بندانگشتی|نشر در [[لبنان]] - برگرفته از سایت shafaqna - قابل بازیابی از: https://en.shafaqna.com/115647/photos-opening-book-fair-in-kerbela-held-with-the-participation-of-85-publishing-houses-from-u-s-lebanon-iran-and-tunisia/]]
از آنجا که [[لبنان]] فاقد کتاب راهنمای ملی و یا حداقل مرکزی است که آمارهای رسمی و دقیق مربوط به حوزه کتاب را ارائه کند، ارائه آمار دقیق درباره میزان فروش مراکز نشر کتاب در داخل و یا خارج از [[لبنان]] چندان ممکن نیست و آمارهایی که در این خصوص منتشر می‌شود کلی، تخمینی و غیردقیق داشت. در عین حال برخی پژوهش‌های میدانی و آمارهای اداری مربوط به [https://publishersunionlb.com/ اتحادیه ناشران] و یا باشگاه فرهنگی عرب اندکی از این فقدان را جبران کرده است. به استناد آمار کلی سال 2007 که توسط اتحادیه ناشران<ref>بازیابی شده از  HTTPS://WWW.PUBLISHERSUNIONLB.COM</ref> منتشر شده است، [[مراکز نشر لبنان]] سالانه حدود 7500 عنوان کتاب چاپ و منتشر می‌کنند که حدود 2700 عنوان آن جدید و مابقی کتاب‌های چاپ مجدد هستند و بدین‌سان مراکز نشر [[لبنان]]، 30% از بازار نشر کتاب جهان عرب را که حدود 8500 عنوان است، به خود اختصاص داده‌اند.


بازار پر رونق كتاب لبنان با آغاز جنگ داخلي، گرچه با آسيبهاي جدي و كاهش فعاليت مراكز چاپ و نشر روبرو شد اما هيچگاه تعطيل نشد و در حالي كه بسياري از مراكز خدماتي تعطيل و بروز ناامني، مشكلات فراواني را پديد آورده بود، بسياري از مراكز چاپ و نشر پس از وقفه‌هاي اوليه، فعاليت‌هاي خود را هر چند در مقايسه با سالهاي پيش از جنگ نسبتاً محدود، ادامه دادند. نكته قابل توجه آن كه لبنان در سالهاي اوليه جنگ داخلي، شاهد افزايش ناگهاني مراكز نشر كتاب بود كه دو دليل عمده داشت؛ فزوني تقاضاي بازار كتاب كشورهاي عرب حوزه خليج فارس در پي تحولات اقتصادي و افزايش قيمت نفت و سپس پيروزي انقلاب اسلامي در ايران (حمود 2003، 117). ميان سالهاي هفتاد و هشتاد؛ 36 مركز نشر جديد در اين كشور آغاز به فعاليت كرد از اين تعداد تنها در سال 1979، 10 مركز در بيروت فعال شدند. (پیشین ، 47).
همچنین بر اساس پژوهش عدنان حمود از میان [[مراکز نشر لبنان|مراکز نشر]] مورد بررسی(77مرکزنشر)، 66/6% آن‌ها به انتشار کتاب در حوزه ادبیات (شامل نقد ادبی، زبان، نحو، قواعد و رمان) پرداخته‌اند که مجموعاً ۲۰/۸% از کل تولید مراکز مزبور با 24506 عنوان بوده است. 5۴/1% از مراکز نشر حدود ۸۴/۵% از عناوین مزبور را به انتشار دیوان‌های شعر کلاسیک و نو و 5۷/7% از آنان، 15/2% از انتشارات خود را به مسائل اسلامی اختصاص داده‌اند. 52/7% از آن‌ها نیز در حوزه فرهنگ عمومی کتاب منتشر کرده‌اند که 7/8% از مجموع عناوین را شامل می‌شود. همچنین حدود 12/20% از عناوین مزبور به کتب کودکان، 4/5% به حوزه علوم اجتماعی و 2/2% به مسائل تربیتی اختصاص یافته است.<ref>حمود، عدنان (2003) النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 132.</ref>


روزگاري نه چندان دورگفته مي‌شد؛ [[مصر]] تأليف مي‌كند، لبنان چاپ مي‌كند و عراق مي‌خواند. امروز اما شرايط دگرگون و بازار نشر كتاب از دهه پاياني قرن گذشته رونق خود را را از دست داده است؛ تحولات صنعت چاپ و نشر در مصر و بيشتر كشورهاي عربي حوزه خليج فارس، از دست دادن بازار كتاب عراق و سپس بحران سياسي و آشفتگي‌هاي اقتصادي الجزائر كه دومين بازار كتاب لبناني بعد از عراق بود (حمود، 114) و مهمتر از همه، جهاني شدن بازار كتاب ،سبب شد تا لبنان از جايگاه برجسته خود در حوزه كتاب منطقه فاصله بگيرد . بازار داخلي كتاب نيز به علل مختلف از جمله شرايط نامناسب اقتصادي و پايين آمدن قدرت خريد در ميان طبقه متوسط و بالا رفتن هزينه‌هاي توليد كتاب و بالاخره گسترش شبكه‌هاي ماهواره‌اي، با ركود نسبي روبرو شده است.  
بیشترین فروش کتاب چاپ [[لبنان]] از طریق شرکت در نمایشگاه‌های داخلی به ویژه نمایشگاه بین‌المللی و عربی کتاب و نیز [[بازار کتاب لبنان|نمایشگاه‌های کتاب]] جهان عرب به ویژه نمایشگاه‌های کتاب [[قاهره]] شارجه، ریاض و کویت انجام می‌شود. نسبت [[مراکز نشر لبنان|مراکز انتشاراتی]] که در نمایشگاه‌های کتاب کشورهای عرب شرکت کرده‌اند 71 مرکز از 77 مرکز یادشده، و در نمایشگاه‌های کتاب خارجی (بجز کشورهای عرب) شرکت کرده‌اند.<ref>حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: [https://www.lcps-lebanon.org/ المركز اللبناني للدراسات]، ص 178.</ref>


عليرغم موارد پيش گفته و چالشهاي پيش روي صنعت چاپ و نشر در لبنان، كتابهاي چاپ اين كشور به لحاظ محتوا و كيفيت و هم به لحاظ تيراژ، در مقايسه با ديگر كشورهي عربي از وضع بهتري برخودارند به گونه‌اي كه حدود 62% از كل كتابهاي چاپ شده در كشورهاي عربي، چاپ لبنان است. (بعلبكي 2003، 43). بر اساس چنين واقعيت‌هايي است كه كارشناسان معتقدند لبنان استعداد آن را دارد كه همچون گذشته مركز چاپ و نشر در كشورهاي مشرق عربي باشد.  
مرجع صنفی ناشران این کشور [https://publishersunionlb.com/ اتحادیه ناشران لبنانی] است که در سال 1947 با هدف ترویج کتاب در [[لبنان]]، حمایت از نشر آن در کشورهای عرب و نیز حمایت از حقوق ناشران تأسیس شد. علاوه بر آن، این اتحادیه از سال 1995 برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب را بر عهده گرفته است. این اتحادیه همچنین از سال 2003 تلاش‌های گسترده‌ای را برای ورود کتاب‌های چاپ [[لبنان]] در نمایشگاه‌های اروپایی و آمریکایی آغاز و موفق شده است با حمایت وزارت فرهنگ این کشور و با شرکت در نمایشگاه کتاب لندن، توجه ناشران اروپایی را جلب و زمینه همکاری‌های مشترک را فراهم آورد. از جمله دیگر فعالیت‌های این اتحادیه، انتشار فصلنامه ناشرون است.


=== [[نمایشگاه کتاب لبنان|نمایشگاه کتاب]] ===
مهم‌ترین نمایشگاه کتاب در [[لبنان]]، نمایشگاه بین‌المللی و عربی کتاب بیروت است. پیشتر، دو نمایشگاه مستقل کتاب دراین کشور فعال بود؛ یکی تحت عنوان نمایشگاه کتاب عربی بیروت که توسط باشگاه فرهنگی عرب برگزار می‌شد و دیگری، نمایشگاه بین‌المللی کتاب [[لبنان]] که توسط اتحادیه [[مراکز نشر لبنان|ناشران کتاب]] برپا می‌شد. از سال 2004، هر دو نمایشگاه در هم ادغام و تحت عنوان فوق با همکاری هر دو مؤسسه فرهنگی غیردولتی برگزار و بیشتر مراکز نشر لبنان و تعداد قابل توجهی از [[مراکز نشر لبنان|مراکز نشر]] کشورهای عرب در آن مشارکت دارند. ج. ا. ایران نیز معمولاً از طریق نمایندگی فرهنگی خود در [[لبنان]] و برخی از [[مراکز نشر لبنان|مراکز نشر]] در این نمایشگاه حضور می‌یابد.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: [https://alhoda.ir موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص 273-295.</ref>
== نیز نگاه کنید به ==
[[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی آرژانتین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اتیوپی]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی زیمبابوه]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اسپانیا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی افغانستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اوکراین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تایلند]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تونس]]؛[[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی روسیه]]؛ [[رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین|رسانه و وسایل ارتباط جمعی چین]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ژاپن]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کوبا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی فرانسه]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مالی]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ساحل عاج]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سیرالئون]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مصر]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قطر]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کانادا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سودان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی گرجستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی بنگلادش]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تاجیکستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سریلانکا]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قزاقستان]]؛ [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اردن]]


== پاورقی ==
[i]- اطلاعات این بخش با استفاده از منبع زیر ارائه شده است:


رایزنی‌ فرهنگی ج. ا. ایران در بیروت، 1389؛ رسانه‌های نوشتاری [[لبنان]]


'''مراكز نشر'''
[ii]- اطلاعات این بخش با استفاده منبع زیر ارائه شده است:


تعداد مراكز نشر در لبنان كه داراي مجوز فعاليت از اتحاديه ناشراين كشورند به حدود 700 مركز و مؤسسه مي‌رسد. به علاوه، تعداد ديگري از مراكز نشر كه مستقيماً از وزارت اطلاع‌رساني مجوز دريافت كرده‌اند در اين حوزه فعالند و برخي مراكز نشر كتابهاي درسي نيز خود داراي اتحاديه‌اي مستقل‌اند. البته بيشتر مراكز نشر مجاز در سالهاي اخير غيرفعال بوده و حداكثر 200 مركز انتشاراتي به فعاليت ادامه مي‌دهند و در اين ميان تنها 50 مركز از فعاليت جدي برخوردارند (ابي صعب ،66،2002). از جمله مراكز نشر فعال لبنان مي‌توان از دارالعلم للملائين (1945)، دارالنهضة العربية للطباعة و النشر (1966)، داراحياء التراث العربي (1963)، دارالجيل (1971)، مؤسسة نوفل (1970)، درالنهار للنشر (1967)، [[مركز دراسات الوحدة العربية]] (1976)، المؤسسة الجامعية للدراسات و النشر و التوزيع (1979) نام برد.
رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در بیروت، 1389، رسانه‌های دیداری و شنیداری [[لبنان]]
 
== کتابشناسی ==
مراكز انتشاراتي وابسته به شيعيان لبنان نيز سهم عمده‌اي در حوزه چاپ و نشر كتاب لبنان دارند. بر اساس پژوهش استفان رزيني، 312 مركز انتشاراتي كه صاحبان آن‌ها شيعه هستند و كتاب‌هايي را در حوزه تاريخ، عقايد و آموزه‌هاي شيعي متنشر مي‌كنند با 40000 عنوان كتاب، حدود 45% از نشر كتاب لبنان را در اختيار دارند(رزيني 1383،51و50).از جمله ناشران كتب شيعي در لبنان مي‌توان به الدرالاسلامية، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، دارالتعارف، دارالبلاغه، داراجیال المصطفي، مؤسسة البلاغ، دارالمحجة البيضاء و دار المؤرخ العربي اشاره كرد.
<references />
 
[[رده:رسانه]]
از آجا كه لبنان فاقد كتاب راهنماي ملي و يا حداقل مركزي است كه آمارهاي رسمي و دقيق مربوط به حوزه كتاب را ارائه كند، ارائه آمار دقيق درباره ميزان فروش مراكز نشر كتاب در داخل و يا خارج از لبنان چندان ممكن نيست و آمارهايي كه در اين خصوص منتشر مي‌شود كلي، تخميني و غيردقيق داشت. در عين حال برخي پژوهشهاي ميداني و آمارهاي اداري مربوط به اتحاديه ناشران و يا باشگاه فرهنگي عرب اندكي از اين فقدان را جبران كرده است.  به استناد آمار كلي سال 2007 كه توسط اتحاديه ناشران*  منتشر شده است، مراكز نشر لبنان سالانه حدود 7500 عنوان كتاب چاپ و منتشر مي‌كنند كه حدود 2700 عنوان آن جديد و مابقي كتابهاي چاپ مجدد هستند و بدينسان مراكز نشر لبنان، 30% از بازار نشر كتاب جهان عرب را كه حدود 8500 عنوان است، به خود اختصاص داده‌اند.
 
همچنين بر اساس پژوهش عدنان حمود از ميان مراكز نشر مورد بررسي(77مرکزنشر)، 6،66% آنها به انتشار كتاب در حوزه ادبيات (شامل نقد ادبي، زبان، نحو، قواعد و رمان )پرداخته‌اند كه مجموعاً 8،20% از كل توليد مراكز مزبور با 24506 عنوان بوده است. 54،1% از مراكز نشر حدود 5،84% از عناوين مزبوررا به انتشار ديوانهاي شعر كلاسيك و نو و 52،7% از آنان، 15،2% از انتشارات خود را به مسائل اسلامي اختصاص داده‌اند. 52،7% از آنها نيزدر حوزه فرهنگ عمومي كتاب منتشر كرده‌اند كه 7،8% از مجموع عناوين را شامل مي‌شود. همچنين حدود 12،20% از عناوين مزبور به كتب كودكان، 4،5% به حوزه علوم اجتماعي و 2،2% به مسائل تربيتي اختصاص يافته است (حمود 132،2003).
 
بيشترين فروش كتاب چاپ لبنان از طريق شركت در نمايشگاه‌هاي داخلي به ويژه نمايشگاه بين‌المللي و عربي كتاب و نيز نمايشگاه‌هاي كتاب جهان عرب به ويژه نمايشگاه‌هاي كتاب قاهره شارجه، رياض و كويت انجام مي‌شود. نسبت مراكز انتشاراتي كه در نمايشگاه‌هاي كتاب كشورهاي عرب شركت كرده‌اند 71 مركز از 77 مركز یادشده، و در نمايشگاه‌هاي كتاب خارجي (بجز كشورهاي عرب) شركت كرده‌اند. (پیشین،178)
 
مرجع صنفي ناشران اين كشور '''اتحاديه ناشران لبناني''' است كه در سال 1947 با هدف ترويج كتاب در لبنان، حمايت از نشر آن در كشورهاي عرب و نيز حمايت از حقوق ناشران تأسيس شد. علاوه بر آن، اين اتحاديه از سال 1995 برگزاري نمايشگاه بين‌المللي كتاب را بر عهده گرفته است. اين اتحاديه همچنين از سال 2003 تلاشهاي گسترده‌اي را براي ورود كتابهاي چاپ لبنان در نمايشگاه‌هاي اروپايي و آمريكايي آغاز و موفق شده است با حمايت وزارت فرهنگ اين كشور و با شركت در نمايشگاه كتاب لندن، توجه ناشران اروپايي را جلب و زمينه همكاري‌هاي متشرك را فراهم آورد. از جمله ديگر فعاليت‌هاي اين اتحاديه، انتشار '''فصلنامه ناشرون''' است.
 
 
'''نمايشگاه كتاب'''
 
مهمترين نمايشگاه كتاب در لبنان، نمايشگاه بين‌المللي و عربي كتاب بيروت است. پيشتر، دو نمايشگاه مستقل كتاب دراین کشورفعال بود؛ يكي تحت عنوان نمايشگاه كتاب عربي بيروت كه توسط باشگاه فرهنگي عرب برگزار مي‌شد و ديگري، نمايشگاه بين‌المللي كتاب لبنان كه توسط اتحاديه ناشران كتاب برپا مي‌شد. از سال 2004، هر دو نمايشگاه در هم ادغام و تحت عنوان فوق با همكاري هر دو مؤسسه فرهنگي غيردولتي برگزار و بيشتر مراكز نشر لبنان و تعدادقابل توجهي از مراكز نشر  كشورهاي عرب در آن مشاركت دارند. ج.ا.ايران نيز معمولاً از طريق نمايندگي فرهنگي خود در لبنان و برخي از مراكز نشر در اين نمايشگاه حضور مي‌يابد.
 
 
----* - اطلاعات مربوط به قانون مطبوعات لبنان با استفاده از وب سايت وزارت اطلاع‌رساني لبنان، به آدرس: www.ministryinfo.gov.lb، ارائه شده است.
 
<nowiki>*</nowiki> - اطلاعات اين بخش با استفاده از منابع زير ارائه شده است:
 
1- رايزني‌ فرهنگي ج.ا.ايران در بيروت، 1389؛ رسانه‌هاي نوشتاري لبنان
 
2- وب سايت وزارت اطلاع‌رساني لبنان به آدرس: www.ministryinfo.gov.lb
 
<nowiki>*</nowiki> اطلاعات اين بخش با استفاده منابع زير ارائه شده است:.
 
1- وب سايت وزارت اطلاع‌رساني لبنان به آدرس: www.ministryinfo.gov.Lb
 
2- رايزني فرهنگي ج.ا.ايران در بيروت، 1389، رسانه‌هاي ديداري و شنيداري لبنان
 
 
<nowiki>*</nowiki>اطلاعات و آمار اين بخش با استفاده از منابع زير ارائه شده است:
 
1-    وب سايت وزارت اطلاع‌رساني؛ لبنان به آدرس: www.ministryinfo.goc.Lb
 
2-     وب سايت برنامه توسعه سازمان ملل متحد در لبنان؛ (گزارش سال 2008) به آدرس: www.undp.org.Lb
 
WWW.PUBLISHERSUNIONLB.COM*

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۷

رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی در کشور لبنان شامل پیشینه رسانه های لبنان؛ مطبوعات در لبنان؛ چاپ و نشر کتاب در لبنان؛ مراکز نشر لبنان؛ نمایشگاه کتاب لبنان؛ رادیو در لبنان؛ تلویزیون در لبنان و اینترنت در لبنان است.

پیشینه رسانه های لبنان

رسانه در لبنان - برگرفته از سایت disorient - قابل بازیابی از: https://www.disorient.de/magazin/media-lebanon-system-crisis-nation-crisis

مقوله مطبوعات در لبنان، هم به لحاظ سابقه و هم از جنبه کیفی و آزادی‌های گسترده، یک پدیده استثنایی در جهان عرب است. سابقه انتشار روزنامه و مجله در این کشور به قرن نوزدهم بازمی‌گردد و این روند با فراز و فرودهای تا دوره قیمومیت استمرار یافت. مطبوعات در لبنان در سال‌های اولیه دهه پنجاه، در فراهم آوردن زمینه‌های استقلال نقش تأثیرگذاری را ایفا کردند و پس از استقلال نیز فعالیت‌های مطبوعاتی از گسترش بیشتری برخوردار شد. اوج شکوفایی مطبوعات در لبنان، دهه 60 و نیمه اول دهه هفتاد بود. تصویب قانون مطبوعات در سال 1962 که نظارت‌های دولتی را بر مطبوعات به حداقل و آن‌ها را از دخالت نهادهای حکومت مصونیت می‌بخشید از یکسو و وجود اقتصاد آزاد و حضور فضای باز و گرایش‌های سیاسی و فکری گوناگون از سوی دیگر، زمینه را برای ظهور نشریات متنوع در حوزه‌ه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فراهم ساخت. مطبوعات این سال‌ها پیش از آن که انعکاس دهنده مسائل داخلی باشند، به طرح مباحث مطرح و انعکاس چالش‌های سیاسی و فکری آن روز در جهان عرب می‌پرداختند و از سواحل اقیانوس هند تا اقیانوس اطلس خواننده داشتند.[۱]

امروز نیز علی‌رغم تحولات سیاسی اجتماعی در جهان عرب و ظهور مطبوعات متنوع و رسانه‌های جدید شنیداری و دیداری، رسانه‌های لبنان در مقایسه با دیگر کشورهای عرب منطقه از آزادی بیشتری برخوردارند.

با وجود ویژگی‌های پیش گفته، بیشتر رسانه‌های لبنان یا در تملک احزاب و جریان‌های سیاسی و یا وابسته به طوائف مذهبی این کشورند.[۲] رسانه‌های امروز لبنان در واقع انعکاس دهنده ساختار طائفه‌ای و مواضع سیاسی احزاب و جریان‌های سیاسی این کشور و گاه نیز مواضع سیاسی برخی کشورهای منطقه‌اند که معمولاً از حمایت‌های مالی و سیاسی آن‌ها برخوردارند. این ویژگی‌ها هر چند به تعدد مطبوعات و تنوع مباحث و مواضع مطروحه انجامیده است، دامنه آزادی‌ها را در جهت منافع و مواضع طائفه‌ای و حزبی محدود و امکان طرح مباحث و رویکردهای مستقل و در جهت منافع و مصالح عالی کشور را به حداقل می‌رساند.

قانون مطبوعات[۳] این کشور، در سال 1948 در 61 ماده تصویب و پس از آن به دلیل برخی محدویت‌های پیش‌بینی شده در آن، از جمله تعطیلی نشریات به دلیل تخلف، مورد اعتراض قرار گرفت و لذا در سال 1952 تعدیل شد که آزادی‌های بیشتر مطبوعات و مصونیت آن‌ها را از دخالت‌های دولت تضمین می‌کرد. با اصلاح مجدد آن در سال 1962 ، دامنه این آزادی‌ها گسترده‌تر از پیش شد و زمینه افزایش فعالیت‌های مطبوعاتی فراهم گشت.

به استناد قانون مطبوعات، تعداد روزنامه‌های سیاسی 25 و نشریات ادواری 20 عنوان خواهد بود؛ بنابراین، انتشار نشریات جدید منوط به خرید امتیاز دیگر نشریاتی است که انتشار آن‌ها متوقف شده است.

به استناد ماده 58 قانون مزبور، نشریات غیرسیاسی از درج اخبار و مباحث و هر گونه تحلیل و تفسیر سیاسی ممنوع شده‌اند. به موجب ماده 62 آن، توهین به ادیان به رسمیت شناخته شده، ترویج تعصبات طائفه‌ای و نژادی ممنوع و نشریات متخلف، حداکثر به مدت 5 روز توقیف و به دستگاه قضایی ارجاع می‌شوند. بجز موارد معدود که توقیف موقت نشریات را در پی دارد، تعطیلی آن‌ها در قانون مطبوعات غیرمجاز دانسته شده است. در لبنان، دادگاه مطبوعات، رسیدگی قضایی به جرایم رسانه‌ای را بر عهده دارد. به موجب ماده 99 قانون یاد شده، شورای تنبیهی برای رسیدگی تخلفات حرفه‌ای مطبوعات متشکل از 5 عضو با مسئولیت رییس سندیکای مطبوعات و عضویت نمایندگان سندیکاهای مطبوعاتی و یک حقوقدان تشکیل می‌شود. این شورا می‌تواند مجازت‌هایی چون تذکر تنبیهی و محرومیت از فعالیت مطبوعاتی حداکثر برای 2 سال را برای متخلفان در نظر گیرد.

سندیکاهای مطبوعاتی این کشور از سابقه‌ای طولانی برخوردارند و با تصویب قانون مطبوعات رسمیت یافتند. به موجب ماده 77 قانون مطبوعات لبنان، رسانه‌های مکتوب این کشور دارای دو سندیکای مستقل‌اند؛ سندیکای مطبوعات و سندیکای نویسندگان مطبوعات و سندیکای نویسندگان مطبوعات. سندیکای مطبوعات متشکل از صاحبان مطبوعات سیاسی و غیرسیاسی است. سندیکای نویسندگان مطبوعات نیز متشکل از نمایندگان، نویسندگان مطبوعات است. شرط عضویت در این سندیکا آن است که نویسندگی مطبوعاتی حرفه اتحادیه سندیکاهای مطبوعات لبنانادیه سندیکاهای مطبوعات لبنان در واقع مجمع مشترک و حرفه‌ای مطبوعات و متشکل از نویسندگان و صاحبان مطبوعات است که ریاست آن را مسئول سندیکای مطبوعات و دبیر آن نیز مسئول سندیکای نویسندگان است. به موجب ماده 90 قانون مطبوعات از درون این اتحادیه، شورای عالی مطبوعات شکل می‌گیرد که مسئولیت هماهنگی دو سندیکای مزبور، پیگیری امور حقوقی نزد وزارت اطلاع‌ رسانی، رسیدگی به اتهامات مطبوعاتی، تدوین آیین‌نامه داخلی اتحادیه، تشکیل و نظارت بر صندوق بازنشستگی و تعیین کمیته‌های نمایندگی برای شرکت در مراسم و مناسبت‌های ملی و رسمی را بر عهده دارد.

رسانه‌های صوتی و تصویری نیز در چارچوب قانون مصوب سال 1994 و آیین‌نامه‌های مربوطه فعالیت می‌کنند. بسیاری از مواد قانون مطبوعات شامل این رسانه‌ها نیز می‌شود. بر اساس مصوبات قانونی، رسانه‌های صوتی و تصویری مکلف به رعایت حق مالکیت ادبی و هنری، حفظ حرمت و حقوق افراد، عدم تبلیغ و ترویج هر گونه رابطه با رژیم صهیونیستی، احترام به اصل تعدد طوائف و عدم اشاعه تعصبات طائفه‌ای، مذهبی و نژادی، تلاش برای تقویت روحیه ملی و همزیستی، نظام خانواده و اخلاق عمومی می‌باشند.

براساس قوانین حاکم بر فعالیت این رسانه‌ها،مؤسسات تلویزیونی با پخش روزانه 12 ساعت برنامه موظفند، حداقل دو بخش مشروح خبری و مراکز تلویزیونی با کمتر از 12 ساعت پخش برنامه، یک بخش مشروح خبری داشته باشند. همچنین مراکز تلویزیونی موظفند یک ساعت در هفته را به پخش برنامه‌هایی شامل ارتقاء آگاهی‌های ملی، مسائل تربیتی، بهداشتی، فرهنگی و گردشگری بدون دریافت وجهی از دولت، اختصاص دهند.

به استناد قوانین و مصوبات مزبور، زبان همه برنامه‌های تلویزیونی بایستی عربی فصیح باشد. نظارت عالیه بر مؤسسات رسانه‌ای صوتی و تصویری برعهده وزارت اطلاع‌رسانی است که از طریق شورای ملی رسانه‌های صوتی و تصویری اعمال می‌شود.

مطبوعات در لبنان

مطبوعات لبنان - برگرفته از سایت menarights - قابل بازیابی از: https://menarights.org/en/articles/lebanon-proposed-media-law-poses-grave-threat-freedom-expression

دو روزنامه السفیر و النهار از حرفه‌ای ترین و تأثیرگذارترین روزنامه‌های لبنانی هستند[i]. روزنامه النهار در سال 1933 توسط جبران توینی تأسیس شد و در سالهای نزدیك به استقلال فعالیت‌های گسترده‌ای داشت. این روزنامه دارای گرایش راست و مخالف جریان مقاومت و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران است؛ در عین حال دیدگاه‌های دیگر نیز در این روزنامه انعكاس می‌یابد. روزنامه النهار در سالهای اخیر به عنوان سخنگوی غیررسمی ائتلاف 14 مارس شناخته می‌شود. روزنامه السفیر در سال 1974 توسط طلال سلمان بنیانگذاری شد و طی سالها فعالیت حرفه‌ای توانسته است جایگاه شایسته‌ای را در لبنان و جهان عرب از آن خود كند. این روزنامه كه خود را روزنامه لبنان در میهن عربی و روزنامه میهن عربی در لنبان می‌داند، سعی بر آن داشته است كه استقلال خود را حفظ كند. هر چند این روزنامه چپگرا گاه برخی انتقادات را نسبت به جمهوری اسلامی و جریان مقاومت ابراز می‌دارد، در مجموع از حامیان مقاومت در لبنان و فلسطین بوده و مخالف مواضع غرب گرایانه جریانهای سیاسی این كشور است. روزنامه اللواء  نیز از جمله روزنامه‌های قدیمی لبنان است كه در سال 1963 تأسیس شد.  ویژگی این روزنامه در انتشار چند ضمیمه هفتگی است كه از جمله آنها اللواء الریاضی روزهای شنبه منتشر و شامل گزارش‌های متنوع از فعالیت‌های ورزشی در لبنان و جهان است. اللواء صیدا و جنوب نیز دیگر ضمیمه این روزنامه است كه همه هفته روزهای چهارشنبه منتشر می‌شودو به انعكاس فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جنوب می‌پردازد. روزنامه اللواء پس از ترور رفیق حریری، مواضعی انتقادی نسبت به جریان مقاومت اتخاذ كرده و به جریان المستقبل گرایش دارد. روزنامه الاخبار در سال 1953 آغاز به انتشار كرد و پس از مدتی تعطیل شد و در سال 2006 مجدداً پا به عرصه مطبوعات گزارده و توانسته است طی چند سال، جایگاه مناسبی را در این عرصه از آن خود كند. علیرغم خط مشی لائیك، این روزنامه بطور اصولی از جریان مقاومت حمایت می‌كند. انتشار اسناد ویكیلیس در خصوص ارتباط برخی شخصیت‌های لبنانی با سفارت آمریكا بر اعتبار آن افزود. روزنامه الحیات كه در سال 1946 فعالیت خود را آغاز كرد هر چند اصالتاً روزنامه‌ای لبنانی بوده است، در سالهای اخیر به عنوان روزنامه‌‌ای عربی  بین‌المللی شناخته می‌شود. دفتر مركزی روزنامه در لندن ومالكیت آن در اختیار سعودیها و مخالف جریان مقاومت است. این روزنامه همزمان با لندن در بیروت نیز چاپ می‌شود و از جمله روزنامه‌های تأثیرگذار در جهان عرب است. روزنامه الشرق الاوسط نیز روزنامه‌ای عربی بین‌المللی است كه اولین شماره آن در سپتامبر 1978 منتشر شد. مالك این روزنامه یك مؤسسه سعودی و دفتر مركزی آن در لندن است و برای مخاطبان عرب زبان در سراسر جهان منتشر می‌شود. الشرق الاوسط همزمان با لندن در برخی پایتخت‌های عربی از جمله قاهره، ریاض و بیروت هم چاپ می‌شود. مواضع سیاسی روزنامه حمایت از عربستان سعودی، مخالفت با جریان مقاومت و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران است. روزنامه االمستقبل ارگان حزب المستقبل است كه در سال 1998 توسط رفیق حریری راه‌اندازی شد. هر چند این روزنامه در سالهای اولیه با پشتوانه مالی حریری توانست با به كارگیری مجموعه‌ای توانمند از روزنامه‌نگاران لبنانی در صحنه مطبوعات لبنان جایگاه مقبولی را از آن خود كند، پس از ترور حریری و شكل‌گیری ائتلاف 14 مارس، رسماً در جایگاه سخنگوی این ائتلاف قرار گرفت و از جایگاه گذشته خود تنزل یافت. روزنامه المستقبل از جمله نشریات مخالف مقاومت و جمهوری اسلامی ایران و حامی سیاست‌های سعودی در منطقه است. روزنامه البیرق از روزنامه‌های قدیمی لبنان و مدیر آن طی چند دهه اخیر رئیس سندیكای روزنامه‌نگاران لبنان بود. این روزنامه تلاش می‌كند ضمن حفظ بی‌طرفی، با همه گروه‌های سیاسی این كشور ارتباط داشته باشد. روزنامه البیرق نسبت به مقاومت موضع متعادل و گاه حمایتگرانه دارد. روزنامه صدی البلد از جمله روزنامه‌های جدیدالتأسیس لبنان است و اولین شماره آن در دسامبر 2003 منتشر شد. روزنامه صدی البلد از همان آغاز انتشار سعی بر حفظ بیطرفی، حرفه‌ای بودن و تأكید بر همزیستی مسالمت‌آمیز داشته است و مخالف طائفه‌گرائی است. این روزنامه با هر دو ائتلاف 14 و 8 مارس در ارتباط بوده و علیرغم انتقادات گاه به گاه، در مجموع، موضعی مثبت در خصوص مقاومت و جمهوری اسلامی ایران دارد. روزنامه الدیار در دهه 80 تأسیس ودر دهه 90 قرن گذشته یكی از روزنامه‌های مطرح لبنان بوده است و امروز به دلیل حضور رقبای قدرتمند نتوانسته است جایگاه پیشین خود را حفظ كند. علیرغم دریافت كمكهای مالی از عربستان سعودی و حریری در سالهای گذشته، از روزنامه‌های حامی مقاومت به شمار می‌رود. الانوار دیگر روزنامه لبنانی است كه در فضای رسانه‌ای دهه‌های پایانی قرن بیستم نقش برجسته‌ای داشت و از حامیان ناسیونالیسم ناصری بود. در سالهای اخیر مواضعی نزدیك به ائتلاف 14 مارس داردو در عین حال سعی می‌كند رابطه خود را با جریان مقاومت حفظ كند[۴].

در لبنان تعدادی روزنامه به زبان‌های خارجی نیز منتشر می‌شوند که مهمترین آن‌ها عبارتند از The Daily star و L'oriant-Lejour. هر دو روزنامه با ائتلاف 14 مارس روابط نزدیک داشته و از جمله نشریات مخالف جریان مقاومت در این کشورند.

مجلات لبنان - برگرفته از سایت facebook - قابل بازیابی از: https://www.facebook.com/100066314271505/posts/2126067187536024/

مجلات متعدد و متنوعی در لبنان منتشر می‌شود كه تعداد آنها در گذشته بیشتر از امروز بود و مخاطبان بسیاری در جهان عرب داشتند؛ امروز اما از تعداد مخاطبان و تأثیرگذاری آنها كاسته شده است. الافكار از جمله هفته‌نامه‌های سیاسی لبنان است كه انشتار آن از سال 1938 آغاز شد. مشی مجله حفظ ارتباط با همه گروه‌های سیاسی است و در حالی كه روابط خوبی با كشورهای عرب به ویژه عربستان دارد، فاصله یكسانی را با حزب‌اله و حزب المستقبل حفظ كرده است. الاسبوع العربی، دیگر هفته‌نامه سیاسی علیرغم آن كه از حامیان ائتلاف 14 مارس است، نسبت به مقاومت و جمهوری اسلامی ایران مستقیماً موضعگیری نمی‌كند. هفته‌نامه سیاسی الحوادث نیز از جمله مجلات سیاسی لبنان است كه در گذشته نقش پررنگی در صحنه مطبوعاتی این كشور داشت و امروز، چنان جایگاهی را از دست داده است. این مجله علیرغم آن كه مالكان آن روابط نزدیكی با سران كشورهای عرب دارند، نسبت به مقاومت موضعگیری منفی اتخاذ نمی‌كند. 

مجله الانتقاد از نشریات وابسته به جریان مقاومت و حزب‌اله است كه محور آن مسائل سیاسی و منعكس كننده مواضع سیاسی این حزب است و اخیراً به شكل الكترونیكی منتشر می‌شود.  الشراع، دیگر مجله سیاسی لبنان است كه در دهه 1980 یكی از مجلات جنجالی لبنان به شمار می‌رفت.

خبر سفر محرمانه هیئت آمریكایی به ایران به سرپرستی مك فارلین در سال 1365 برای اولین بار در این مجله انتشار یافت. با وجود آن كه حسن صبرا سردبیر این مجله شیعه است، دارای موضع مخالف با مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است و در سالهای اخیر از حامیان ائتلاف 14 مارس است. مجله ماهانه الوحدة الاسلامیة از جمله مجلات اسلامی لبنان است كه از سوی تجمع علمای مسلمین لبنان (شامل شیعه و سنی) منتشر می‌شود و محور آن مسائلی اسلامی با موضوعات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. الانباء مجله وابسته به حزب التقدمی الاشتراكی است و موضعگیری‌های آن به تناسب مواضع سیاسی حزب صورت می‌گیرد. الصیاد دیگر مجله لبنانی است كه نسبت به حزب المستقبل موضع تأییدآمیز دارد ولی در عین حال موضع آشكاری علیه حریان مقاومت اتخاذ نمی‌كند. مجله الامان، هفته‌نامه‌ای سیاسی است كه به مسائل جهان اسلام توجه دارد. این مجله كه منعكس كننده مواضع و دیدگاه‌های جماعت اسلامی لبنان است علیرغم برخی انتقادات، در مجموع نسبت به جریان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران موضع تأییدآمیز دارد.

بجز مجلات دانشگاهی و نشریات وابسته به مراكز پژوهشی كه در جای خود به آنها اشاره شد، دهها مجله علمی، فكری و فرهنگی ادبی در این كشور منتشر می‌شود كه علاوه بر داخل، در برخی كشورهای عربی و اسلامی مخاطبانی دارند. از مجله این مجلات می‌توان از فصلنامه الفكر العربی المعاصر كه توسط مركز الانماء القومی منتشر می‌شود، فصلنامه الفكر العربی از نشریات معهد الانماء العربی، فصلنامه المنهاج از انتشارات مركز الغدیر و فصلنامه المحجة البیضاء در حوزه فلسفه دین كه معهد المعارف الحكمیۀ آن را منتشر می‌كند، نام برد. مجله الآداب نیز كه به صورت دو ماهانه منتشر می‌شود، در هر شماره به موضوعاتی همچون اندیشه سیاسی، شعر، داستان‌نویسی، نمایشنامه و فرهنگ عمومی می‌پردازد. این مجله كه از سوی دارالاداب انتشار می‌یابد، در واقع آرشیو مكتوب بیش از نیم قرن تاریخ فرهنگی و ادبی جهان عرب و یكی از مراجع پژوهشی در حوزه اندیشه، فرهنگ، هنر و ادبیات معاصر عرب است.

علاوه آنها، تعداد بسیاری مجلات است هفتگی و ماهانه در زمینه‌های گوناگون هنری، تفریحی، تبلیغی، سیاسی، مد لباس و آشپزی در این كشور منتشر می‌شود كه مخاطبانی محدود داشته و برخی از آن‌ها صرفاً جنبه تجاری و برخی نیز وابسته به احزاب، مراكز دینی و فرهنگی و یا بنگاه‌های تجاری است.

رادیو در لبنان

مراكز رادیویی[ii] این كشور كه عمدتاً به احزاب و جریان‌های سیاسی و مذهبی وابسته‌اند به دو گروه سیاسی وغیرسیاسی تقسیم می شوند: گروه اول با مجوز پخش برنامه‌ها، اخبار و گزارش‌های سیاسی و گروه غیرسیاسی كه مجاز به پخش برنامه‌های سیاسی نبوده و صرفاً به پخش برنامه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی می‌پردازند.

رادیو لبنان - برگرفته از سایت apple - قابل بازیابی از: https://apps.apple.com/us/app/live-lebanon-radio-stations/id131860565رادیو لبنان[ii

]

رادیو لبنان تنها رادیوی دولتی و منعكس كننده مواضع دولت این كشور است. رادیو صوت لبنان توسط حزب الكتاتب و در سالهای جنگ داخلی راه‌اندازی شده است و هم‌اكنون بر سر وابستگی و یا عدم وابستگی آن به حزب مزبور اختلاقاتی وجود دارد كه موضوع در دستگاه فضائی در حال پیگیری است. رادیو صوت الشعب از مراكز رادیویی باسابقه و وابسته به حزب كمونیست لبنان است. علیرغم گرایش چپ ولائیك، نسبت به جریان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران موضع حمایت‌گرانه دارد. رادیو الشرق وابسته به حرب‌المستقبل است كه در گذشته برنامه‌های خود را از فرانسه پخش می‌كرد و در سال 1994 مجوز پخش برنامه از بیروت را اخذ كرده است.

رادیو بیروت از دیگر مراكز پخش رادیویی است كه به وابسته به جریان سیاسی المؤتمر الشعبی اللبنانی و دارای گرایش‌های عربی و حامی مقاومت اسلامی است. صوت النور متعلق به حزب‌اله و سخنگوی این حزب و مقاومت اسلامی است و در سال 1988 راه‌اندازی و سپس در سال 1999 مجوز قانونی دریافت كرده است. رادیو الفجر تازه تأسیس و متعلق به جماعت اسلامی است. برنامه‌های این رادیو شامل مسائل دینی، فرهنگی، سیاسی اجتماعی است و علیرغم حمایت كلی از مقاومت، گاه مواضعی انتقادی را نسبت به حزب‌اله اتخاذ می‌كند.

رادیو الحریۀ وابسته به حزب السوری القومی الاجتماعی حامی ائتلاف 8 مارس و جریان مقاومت است. رادیو صوت الغد متعلق به جریان سیاسی المردة كه عمدتاً به پخش برنامه‌های هنری و اجتماعی می‌پردازد. رادیو صوت المدی نیز از رادیوهای تازه تأسیس و وابسته به جریان ملی آزاد است كه طی مدت نسبتاً كوتاه فعالیت خود توانسته است از تأثیرگذاری قابل توجهی در حوزه تبلیغات لبنان برخوردار شود. از جمله رادیوهای گروه دوم، رادیو البشائر است كه علامه فضل اله آن را راه‌اندازی كرد و به پخش برنامه‌های دینی فرهنگی و اجتماعی اهتمام دارد. رادیو البصائر نیز از رادیوهایی است  كه در این گروه قرار دارد و وابسته به شورای عالی شیعیان لبنان و عمدتاً به پخش برنامه‌های دینی و سرودهای اسلامی و ادعیه می‌پردازد.

رادیو نداء المعرفه دیگر رادیوی این گروه، متعلق به جمعیت المشاریع الخیریه الاسلامیه معروف به احباش است و برنامه‌های آن شامل موضوعات دینی و فرهنگی مبتنی بر دیدگاه‌های این جمعیت است. از دیگر رادیوهای غیرسیاسی، رادیو صوت المحبة است. محور عمده برنامه‌های  این رادیویی، وابسته به مركز رسانه‌ای كاتولیك لبنان، دینی است. رادیو دلتا، رادیو سكوب و رادیو لایت از دیگر رادیوهای گروه دوم‌اند[۵].

تلویزیون در لبنان

تلویزیون در لبنان - برگرفته از سایت yalibnan - قابل بازیابی از: https://yalibnan.com/2014/07/21/lebanons-tv-tell-gazans-palestine-alone/

تلویزیون TL [ii]، تلویزیون رسمی لبنان است که زیر نظر وزارت اطلاع‌ رسانی است. تلویزیون لبنان، اولین شبکه تلویزیونی است که در این کشور راه‌اندازی شد و در گذشته از قوی‌ترین شبکه‌های تلویزیونی لبنان بود؛ ولی امروز با پیشرفت فناوری ارتباطات و تأسیس شبکه‌ها و تلویزیون‌های خصوصی و عدم امکان رقابت این شبکه با آن‌ها به دلیل مشکلات مالی و ضعف امکانات فنی، یکی از ضعیف‌ترین شبکه‌های تلویزیونی است. تلویزیون رسمی لبنان دارای دو کانال عربی و فرانسوی است و از آنجا که این تلویزیون انعکاس‌دهنده مواضع رسمی دولت لبنان است، معمولاً در بحران‌ها و اختلافات میان گروه‌ها و احزاب سیاسی، موضع متوازنی اتخاذ می‌کند. تلویزیون LBC از پربیننده‌ترین شبکه‌های تلویزیونی لبنان است که در جریان جنگ داخلی به عنوان اولین شبکه تلویزیونی خصوصی توسط القوات اللبنانیة راه‌اندازی شد. مواضع سیاسی این شبکه تلویزیونی حمایت از ائتلاف 14 مارس و مخالفت با جریان 8 مارس شامل حزب‌الله و دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی از جمله جریان آزاد ملی است. تلویزیون LBC علاوه بر لبنان، کشورهای منطقه و استرالیا، اروپا و آمریکا را تحت پوشش ماهواره‌ای خود دارد و 90% مالکیت آن در اختیار شاهزاده سعودی ولید بن طلال قراردارد.

تلویزیون المنار پس از پایان جنگ داخلی لبنان راه‌اندازی شد و وابسته به حزب‌الله و انعکاس‌دهنده مواضع این حزب و جریان مقاومت اسلامی لبنان است. این شبکه تلویزیونی که پخش ماهواره‌ای برنامه آن‌ها از سال 2000 آغاز شد، محدود به چارچوب‌های حزبی و لبنانی نبوده و همه اعراب و مسلمانان جهان را مخاطب خود می‌داند و لذا برنامه‌های آن مبتنی بر فرهنگ و آموزه‌های دینی، گفتگو، هماهنگی و همکاری میان پیروان ادیان الهی و تمدن‌های انسانی است. ساختمان مرکز این شبکه در جریان حملات گسترده اسراییل به لبنان در سال 2006 تحت بمباران‌های شدید قرا رگرفت و آسیب‌های جدی دید اما پخش برنامه‌های آن هیچگاه قطع نشد و با استفاده از فرستنده رزرو، نقش مؤثری در انعکاس رویدادها و تحولات جنگ 33 روزه داشت. تلویزیون الجدید از شبکه‌های تلویزیونی تأثیرگذار این کشور و به‌ویژه برنامه‌های خبری آن مخاطبان بسیاری را جذب کرده است. مالک آن تحسین خیاط از سرمایه‌داران لبنانی و مخالف سیاست‌های حریری است و در سال 2000، آن را بنیان گزارد. این شبکه تلویزیونی گرچه گاه مواضع و سیاست‌های حزب‌الله را مورد انتقاد قرار می‌دهد، به‌طور کلی حامی مقاومت است. تلویزیون المستقبل در سال 1993 توسط رفیق الحریری تأسیس و با توجه به پشتوانه مالی و بهره‌گیری از امکانات فنی و نیروی انسانی حرفه‌ای، به زودی با دیگر شبکه‌های تلویزیونی این کشور به رقابت پرداخت. این شبکه تلویزیونی که دارای پخش ماهواره ای است، در سال‌های اخیر به عنوان سخنگوی حزب المستقبل و ائتلاف 14 مارس، در بحران‌های سیاسی به ویژه در دامن زدن به حساسیت‌ها و تنش‌های طائفه‌ای مذهبی، نقش‌آفرین است. تلویزیون M. T. V متعلق به گابریان المر سرمایه‌دار ارتدوکس است که پس از 7 سال تعطیلی به موجب رأی دادگاه مطبوعات، از سال 2009 مجدداً پخش برنامه‌های خود را آغاز کرده است. این شبکه تلویزیونی مخالف سوریه، مقاومت و منتقد جمهوری اسلامی ایران است و به انعکاس جانبدرانه مواضع مسیحیان عضو ائتلاف 14 مارس می‌پردازد.

تلویزیون O. T. V وابسته به جریان ملی آزاد به رهبری میشل عون است که در سال 2005 پخش برنامه‌های خود را آغاز کرد. از آنجا که جریان ملی آزاد عضو ائتلاف 8 مارس است، این شبکه تلویزیونی از مواضع این ائتلاف و جریان مقاومت به‌طور اصولی، حمایت می‌کند و توانسته است به ویژه در میان مسیحیان، مخاطبان بسیاری را جذب کند. تلویزیون N. B. N نیز وابسته به جنبش امل و حامی جریان 8 مارس و مقاومت است.

بجز شبکه‌های تلویزیونی ذکر شده که در گروه اول قرار می‌گیرند و مجاز به پخش برنامه‌های سیاسی هستند، تعدادی شبکه تلویزیونی نیز به عنوان گروه دوم شناخته می‌شوند که صرفاً به پخش برنامه‌های دینی، فرهنگی، هنری و انعکاس فعالیت‌های مراکز دینی از جمله کلیساها می‌پردازند. از جمله این شبکه‌ها، تلویزیون لومیر است که در سال 1991 با حمایت کلیسای مارونی لبنان راه‌اندازی و در سال 2003 نیز پخش ماهواره‌ای برنامه‌های آن آغاز شد و هم اکنون خاورمیانه، شمال آفریقا، اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی، و استرالیا را تحت پوشش دارد. این شبکه تلویزیونی که تحت نظارت شورای پاتریاکی و اسقفی لبنان قرار دارد، به انعکاس فعالیت‌های کلیسا و پخش برنامه‌های فرهنگی و هنری اهتمام دارد[۵].

اینترنت در لبنان

اینترنت در لبنان - برگرفته از سایت goantifraud - قابل بازیابی از: https://goantifraud.com/en/blog/1120-tariffs-for-internet-services-in-lebanon.html

لبنان، هر چند در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های جدید ارتباطی در بین کشورهای عربی پیشگام بوده است به دلیل بحران های سیاسی، بی‌ثباتی دولت‌ها و مشکلات اقتصادی هنوز نتوانسته است در این زمینه جایگاه بالایی کسب کند. بر اساس آمارهای سال 2005 تعداد کاربران اینترنت در این کشور 196 در هر هزار نفر بوده است. آمارهای تخمینی نشان می دهدکه کاربران اینترنت در لبنان در سال 2010 به بیش از یک میلیون نفر افزایش یافته است. همچنین تا پایان سال 2007 تعداد 16 مرکز ISP در این کشور مجوز دریافت کرده‌اند. گران‌ترین اینترنت پرسرعت (ADSL) پس از سودان و عراق در لبنان ارائه می‌شود و تعداد کاربران آن به حدود 100000 نفر رسیده است.

دولت لبنان با هدف توسعه بهره‌برداری عمومی از اینترنت، طرحی را به اجرا گزارده است تا مشترکان لبنانی بتوانند از ساعت 12 شب تا 7 صبح به‌طور نامحدود از اینترنت رایگان استفاده کنند[۶][۷].

چاپ و نشر کتاب در لبنان

چاپ و نشر کتاب در لبنان - برگرفته از سایت tehrantimes - قابل بازیابی از: https://www.tehrantimes.com/photo/490424/Iran-participates-in-Lebanon-International-Book-Fair

لبنان از دیرباز با مقوله چاپ و نشر کتاب آشنا شده است. برخی گروه‌های تبشیری که طی قرون 18 و 19 در این کشور فعالیت داشتند به تأسیس چاپخانه‌های ابتدایی و انتشار محدود برخی کتب و جزوات دینی اقدام کردند. این چاپخانه‌های کوچک و دستی با استفاده از تجارب اروپاییان به تدریج متحول شدند. مهم‌ترین این چاپخانه‌ها، چاپخانه سنگی کاتولیکی بود که در سال 1848 توسط مبلغان یسوعی در بیروت راه‌اندازی شد و 6 سال بعد در چاپ کتاب از حروف متحرک استفاده کرد و در اواخر این قرن، هم به لحاظ کیفیت و هم از جنبه تعداد چاپ کتاب‌های درسی و علمی بزرگترین چاپخانه لبنان بود.[۸] مبشران آمریکایی نیز پیش‌تر در سال 1841، چاپخانه خود را از مالت به لبنان منتقل کرده بودند تا کتاب و نشریات مورد نیاز را با حروف عربی چاپ و منتشر کنند.[۹] با توسعه مراکز آموزشی گروه‌های تبشیری و دیگر مسیحیان لبنانی به ویژه با فعال شدن دانشکده انجیلی سوریه توسط مبشران آمریکایی (پروتستان) و قدیس یوسف توسط مبشران یسوعی (کاتولیک) و افزایش نیاز به کتب و نشریات آموزشی، تعداد چاپخانه‌ها رو به فزونی گزارد که تولیدات آن‌ها نه تنها در لبنان که در سوریه و برخی دیگر از کشورهای عربی توزیع می‌شد. مسلمانان اهل سنت هم در سال 1874 اولین چاپخانه خود را تأسیس کردند که بیشتر تولیدات آن، نشریات و کمی هم کتاب بود. شیعیان نیز در سال 1910 چاپخانه عرفان را در صیدا تأسیس کرد که بیشتر منشورات چاپ شده آن به عراق ارسال می شد.

پس از جنگ جهانی اول و قیمومیت فرانسه بر لبنان، با توسعه مراکز آموزشی، چاپ کتب درسی به ویژه به زبان فرانسوی رونق گرفت و دو چاپخانه آمریکایی و کاتولیکی بیشترین سهم را در این حوزه داشتند.[۱۰]

در طول سال‌های قیمومیت فرانسه، لبنان مرکز چاپ و نشر کتاب‌های آموزشی فرانسوی بود که در لبنان و بیشتر کشورهای خاورمیانه و آفریقا توزیع می‌شد. در این دوره، چاپخانه‌های لبنان عموماً تحت نظارت گروه‌های تبشیری و یا کلیساهای محلی قرار داشت که این وضعیت حتی پس از استقلال این کشور ادامه یافت، به گونه‌ای که در سال 1948 از 8 چاپخانه ویژه کتاب‌های آموزشی، دینی و زبان عربی، 5 چاپخانه در اختیار آن‌ها بود.[۱۰] با وجود این، به دلیل گسترش روزافزون مراکز آموزشی در کشورهای منطقه و محدودیت‌های چاپ و نشر در این کشورها و با توجه به زمینه‌ها و تجارب دیرینه چاپ در لبنان، مراکز چاپ و نشر یکی پس از پس از دیگری تأسیس شدند. انتشارات دارالعلم للملائین در سال 1944، المکتبة العصریة صیدا در سال 1948، دارالکتاب اللبنانی در سال 1952 و دارمکتبة الحیاة در سال 1953 از جمله مهم‌ترین مراکز نشر بودند که پس از استقلال این کشور فعال شدند. تولید و صدور کتاب در لبنان در سال‌های نخستین دهه 60 قرن پیش، از افزایش چشمگیری برخوردار شد و برخی از مراکز نشر به تنهایی نزدیک به 300000 نسخه کتاب تولید و صادر کردند که نیمی از آن‌ها کتاب‌های آموزشی بود.[۱۱] علاوه بر کتب درسی و آموزشی، در پی تحولات سیاسی اجتماعی کشورهای منطقه در دهه‌های 60 و 70 و ظهور جریان‌های فکری و سیاسی، حوزه چاپ و نشر کتاب به اوج شکوفایی خود رسید. در این دوران کتاب‌های چاپ لبنان با استقبال فراوان مخاطبان عرب روبرو شد و بدین‌سان لبنان در جایگاه مرکز چاپ و نشر خاورمیانه عربی قرار گرفت و سود سرشاری نصیب بخش خصوصی چاپ و نشر این کشور شد.

اولین نمایشگاه کتاب در جهان عرب در سال 1956 در دانشگاه آمریکایی بیروت برگزار شد که بازتاب وسیعی به همراه داشت و در رونق هر چه بیشتر بازار کتاب این کشور نقش مؤثری ایفا کرد.

نمایشگاه کتاب در لبنان - برگرفته از سایت goodereader - قابل بازیابی از: https://goodereader.com/blog/audiobooks/london-book-fair-unveils-new-audiobook-summit

بازار پر رونق کتاب لبنان با آغاز جنگ داخلی، گرچه با آسیب‌های جدی و کاهش فعالیت مراکز چاپ و نشر روبرو شد اما هیچگاه تعطیل نشد و در حالی که بسیاری از مراکز خدماتی تعطیل و بروز ناامنی، مشکلات فراوانی را پدید آورده بود، بسیاری از مراکز چاپ و نشر پس از وقفه‌های اولیه، فعالیت‌های خود را هر چند در مقایسه با سال‌های پیش از جنگ نسبتاً محدود، ادامه دادند.

نکته قابل توجه آن که لبنان در سال‌های اولیه جنگ داخلی، شاهد افزایش ناگهانی مراکز نشر کتاب بود که دو دلیل عمده داشت؛ فزونی تقاضای بازار کتاب کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در پی تحولات اقتصادی و افزایش قیمت نفت و سپس پیروزی انقلاب اسلامی در ایران.[۱۲] میان سال‌های هفتاد و هشتاد؛ 36 مرکز نشر جدید در این کشور آغاز به فعالیت کرد از این تعداد تنها در سال 1979، 10 مرکز در بیروت فعال شدند.[۱۳]

روزگاری نه چندان دور گفته می‌شد؛ مصر تألیف می‌کند، لبنان چاپ می‌کند و عراق می‌خواند. امروز اما شرایط دگرگون و بازار نشر کتاب از دهه پایانی قرن گذشته رونق خود را را از دست داده است؛ تحولات صنعت چاپ و نشر در مصر و بیشتر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از دست دادن بازار کتاب عراق و سپس بحران سیاسی و آشفتگی‌های اقتصادی الجزائر که دومین بازار کتاب لبنانی بعد از عراق بود[۱۴] و مهم‌تر از همه، جهانی شدن بازار کتاب، سبب شد تا لبنان از جایگاه برجسته خود در حوزه کتاب منطقه فاصله بگیرد. بازار داخلی کتاب نیز به علل مختلف از جمله شرایط نامناسب اقتصادی و پایین آمدن قدرت خرید در میان طبقه متوسط و بالا رفتن هزینه‌های تولید کتاب و بالاخره گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای، با رکود نسبی روبرو شده است.

علی‌رغم موارد پیش گفته و چالش‌های پیش روی صنعت چاپ و نشر در لبنان، کتاب‌های چاپ این کشور به لحاظ محتوا و کیفیت و هم به لحاظ تیراژ، در مقایسه با دیگر کشورهای عربی از وضع بهتری برخودارند به گونه‌ای که حدود 62% از کل کتاب‌های چاپ شده در کشورهای عربی، چاپ لبنان است.[۱۵] بر اساس چنین واقعیت‌هایی است که کارشناسان معتقدند لبنان استعداد آن را دارد که همچون گذشته مرکز چاپ و نشر در کشورهای مشرق عربی باشد.

مراکز نشر

مراکز نشر لبنان - برگرفته از سایت apollo - قابل بازیابی از: https://www.apollo.io/companies/Arab-Scientific-Publishers-Inc/54a11fe669702d84c5810402

تعداد مراکز نشر در لبنان که دارای مجوز فعالیت از اتحادیه ناشراین کشورند به حدود 700 مرکز و مؤسسه می‌رسد. به علاوه، تعداد دیگری از مراکز نشر که مستقیماً از وزارت اطلاع‌ رسانی مجوز دریافت کرده‌اند در این حوزه فعالند و برخی مراکز نشر کتاب‌های درسی نیز خود دارای اتحادیه‌ای مستقل‌اند. البته بیشتر مراکز نشر مجاز در سال‌های اخیر غیرفعال بوده و حداکثر 200 مرکز انتشاراتی به فعالیت ادامه می‌دهند و در این میان تنها 50 مرکز از فعالیت جدی برخوردارند.[۱۶] از جمله مراکز نشر فعال لبنان می‌توان از دارالعلم للملایین (1945)، دارالنهضة العربیة للطباعة و النشر (1966)، داراحیاء التراث العربی (1963)، دارالجیل (1971)، مؤسسة نوفل (1970)، درالنهار للنشر (1967)، مرکز دراسات الوحدة العربیة (1976)، المؤسسة الجامعیة للدراسات و النشر و التوزیع (1979) نام برد.

مراکز انتشاراتی وابسته به شیعیان لبنان نیز سهم عمده‌ای در حوزه چاپ و نشر کتاب لبنان دارند. بر اساس پژوهش استفان رزینی، 312 مرکز انتشاراتی که صاحبان آن‌ها شیعه هستند و کتاب‌هایی را در حوزه تاریخ، عقاید و آموزه‌های شیعی متنشر می‌کنند با 40000 عنوان کتاب، حدود 45% از نشر کتاب لبنان را در اختیار دارند.[۱۷] از جمله ناشران کتب شیعی در لبنان می‌توان به الدرالاسلامیة، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، دارالتعارف، دارالبلاغه، داراجیال المصطفی، مؤسسة البلاغ، دارالمحجة البیضاء و دار المؤرخ العربی اشاره کرد.

نشر در لبنان - برگرفته از سایت shafaqna - قابل بازیابی از: https://en.shafaqna.com/115647/photos-opening-book-fair-in-kerbela-held-with-the-participation-of-85-publishing-houses-from-u-s-lebanon-iran-and-tunisia/

از آنجا که لبنان فاقد کتاب راهنمای ملی و یا حداقل مرکزی است که آمارهای رسمی و دقیق مربوط به حوزه کتاب را ارائه کند، ارائه آمار دقیق درباره میزان فروش مراکز نشر کتاب در داخل و یا خارج از لبنان چندان ممکن نیست و آمارهایی که در این خصوص منتشر می‌شود کلی، تخمینی و غیردقیق داشت. در عین حال برخی پژوهش‌های میدانی و آمارهای اداری مربوط به اتحادیه ناشران و یا باشگاه فرهنگی عرب اندکی از این فقدان را جبران کرده است. به استناد آمار کلی سال 2007 که توسط اتحادیه ناشران[۱۸] منتشر شده است، مراکز نشر لبنان سالانه حدود 7500 عنوان کتاب چاپ و منتشر می‌کنند که حدود 2700 عنوان آن جدید و مابقی کتاب‌های چاپ مجدد هستند و بدین‌سان مراکز نشر لبنان، 30% از بازار نشر کتاب جهان عرب را که حدود 8500 عنوان است، به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین بر اساس پژوهش عدنان حمود از میان مراکز نشر مورد بررسی(77مرکزنشر)، 66/6% آن‌ها به انتشار کتاب در حوزه ادبیات (شامل نقد ادبی، زبان، نحو، قواعد و رمان) پرداخته‌اند که مجموعاً ۲۰/۸% از کل تولید مراکز مزبور با 24506 عنوان بوده است. 5۴/1% از مراکز نشر حدود ۸۴/۵% از عناوین مزبور را به انتشار دیوان‌های شعر کلاسیک و نو و 5۷/7% از آنان، 15/2% از انتشارات خود را به مسائل اسلامی اختصاص داده‌اند. 52/7% از آن‌ها نیز در حوزه فرهنگ عمومی کتاب منتشر کرده‌اند که 7/8% از مجموع عناوین را شامل می‌شود. همچنین حدود 12/20% از عناوین مزبور به کتب کودکان، 4/5% به حوزه علوم اجتماعی و 2/2% به مسائل تربیتی اختصاص یافته است.[۱۹]

بیشترین فروش کتاب چاپ لبنان از طریق شرکت در نمایشگاه‌های داخلی به ویژه نمایشگاه بین‌المللی و عربی کتاب و نیز نمایشگاه‌های کتاب جهان عرب به ویژه نمایشگاه‌های کتاب قاهره شارجه، ریاض و کویت انجام می‌شود. نسبت مراکز انتشاراتی که در نمایشگاه‌های کتاب کشورهای عرب شرکت کرده‌اند 71 مرکز از 77 مرکز یادشده، و در نمایشگاه‌های کتاب خارجی (بجز کشورهای عرب) شرکت کرده‌اند.[۲۰]

مرجع صنفی ناشران این کشور اتحادیه ناشران لبنانی است که در سال 1947 با هدف ترویج کتاب در لبنان، حمایت از نشر آن در کشورهای عرب و نیز حمایت از حقوق ناشران تأسیس شد. علاوه بر آن، این اتحادیه از سال 1995 برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب را بر عهده گرفته است. این اتحادیه همچنین از سال 2003 تلاش‌های گسترده‌ای را برای ورود کتاب‌های چاپ لبنان در نمایشگاه‌های اروپایی و آمریکایی آغاز و موفق شده است با حمایت وزارت فرهنگ این کشور و با شرکت در نمایشگاه کتاب لندن، توجه ناشران اروپایی را جلب و زمینه همکاری‌های مشترک را فراهم آورد. از جمله دیگر فعالیت‌های این اتحادیه، انتشار فصلنامه ناشرون است.

نمایشگاه کتاب

مهم‌ترین نمایشگاه کتاب در لبنان، نمایشگاه بین‌المللی و عربی کتاب بیروت است. پیشتر، دو نمایشگاه مستقل کتاب دراین کشور فعال بود؛ یکی تحت عنوان نمایشگاه کتاب عربی بیروت که توسط باشگاه فرهنگی عرب برگزار می‌شد و دیگری، نمایشگاه بین‌المللی کتاب لبنان که توسط اتحادیه ناشران کتاب برپا می‌شد. از سال 2004، هر دو نمایشگاه در هم ادغام و تحت عنوان فوق با همکاری هر دو مؤسسه فرهنگی غیردولتی برگزار و بیشتر مراکز نشر لبنان و تعداد قابل توجهی از مراکز نشر کشورهای عرب در آن مشارکت دارند. ج. ا. ایران نیز معمولاً از طریق نمایندگی فرهنگی خود در لبنان و برخی از مراکز نشر در این نمایشگاه حضور می‌یابد.[۲۱]

نیز نگاه کنید به

رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی آرژانتین؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اتیوپی؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی زیمبابوه؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اسپانیا؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی افغانستان؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اوکراین؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تایلند؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تونس؛رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی روسیه؛ رسانه و وسایل ارتباط جمعی چین؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ژاپن؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کوبا؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی فرانسه؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مالی؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی ساحل عاج؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سیرالئون؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مصر؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قطر؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی کانادا؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سودان؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی گرجستان؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی بنگلادش؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی تاجیکستان؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی سریلانکا؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی قزاقستان؛ رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اردن

پاورقی

[i]- اطلاعات این بخش با استفاده از منبع زیر ارائه شده است:

رایزنی‌ فرهنگی ج. ا. ایران در بیروت، 1389؛ رسانه‌های نوشتاری لبنان

[ii]- اطلاعات این بخش با استفاده منبع زیر ارائه شده است:

رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران در بیروت، 1389، رسانه‌های دیداری و شنیداری لبنان

کتابشناسی

  1. ↑ الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: دار النهار للنشر، ص ۲۳۷.
  2. ↑ التقریر الوطنی (۲۰۰۸-۲۰۰۹). للتمية البشرية في لبنان. برنامج الامم المتحدة الانمايی: لبنان، ص ۲۹.
  3. ↑ بازیابی شده از https://www.ministryinfo.gov.lb.
  4. ↑ بازیابی شده از https://www.ministryinfo.gov.lb.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ بازیابی شده از https://www.ministryinfo.gov.Lb.
  6. ↑ بازیابی شده از https://www.ministryinfo.goc.Lb.
  7. ↑ بازیابی شده در 2008 از https://www.undp.org.Lb.
  8. ↑ الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: دار النهار للنشر، ص 181.
  9. ↑ الصلیبی، کمال (1991). تاريخ لبنان الحديث. الطبعة السابعة. الجزء الثانی. بيروت: دار النهار للنشر، ص 176.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ هاشم، مود اسطفان (1993). نشر الکتاب في لبنان و توزيعه في العالم العربي. (ترجمة: د. خلیل احمد خلیل). (الطبعة الأولى). بیروت: دارالساقی، ص ۴۵.
  11. ↑ هاشم، مود اسطفان (1993). نشر الکتاب في لبنان و توزيعه في العالم العربي. (ترجمة: د. خلیل احمد خلیل). (الطبعة الأولى). بیروت: دارالساقی، ص ۴۶.
  12. ↑ حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 117.
  13. ↑ حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 47.
  14. ↑ حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 114.
  15. ↑ البعلبكي، روحي (2003). الكتاب اللبناني: ماله وما عليه الكتاب والنشر في لبنان، الواقع والسياسات. (الطبعة الأولى). بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 43.
  16. ↑ أبي صعب فارس (2002). صناعة الكتاب في لبنان: الصناعات الثقافية في لبنان. بيروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 66.
  17. ↑ رزینی، استفان (1383). چاپ و نشر شیعه در لبنان، ترجمه محمد نوری، چاپ اول. تهران: هستی نما، ص. 50-51.
  18. ↑ بازیابی شده از HTTPS://WWW.PUBLISHERSUNIONLB.COM
  19. ↑ حمود، عدنان (2003) النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 132.
  20. ↑ حمود، عدنان (2003). النشر في لبنان، واقع ومرتجى: الكتاب والنشر في لبنان الواقع والسياسات. بیروت: المركز اللبناني للدراسات، ص 178.
  21. ↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 273-295.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=رسانه‌ها_و_وسائل_ارتباط_جمعی_لبنان&oldid=57269»