جغرافیای انسانی زیمبابوه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۰

زیمباوه ، کشوری در جنوب قاره آفریقا، با جمعیتی متنوع و پیچیده، به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخ سیاسی خاص خود، از نظر جغرافیای انسانی جذاب است. این کشور با مشکلات اقتصادی و تغییرات جمعیتی روبه‌رشد، نیازمند بررسی دقیق وضعیت جمعیتی و تحلیل روندهای آن است. مطالعه جغرافیای انسانی زیمباوه به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی این کشور داشته باشیم.

ساختار هرم جمعیتی

- جمعیت فعلی: طبق برآوردهای سال 2024، جمعیت زیمباوه حدود 16.6 میلیون نفر است. سرشماری 2012 نشان می‌داد که جمعیت کشور حدود 13.1 میلیون نفر بوده است، بنابراین جمعیت در این مدت رشد کرده است.

- هرم سنی: هرم سنی زیمباوه نشان‌دهنده جمعیت جوان است. حدود 38% از جمعیت زیر 15 سال سن دارند، درحالی‌که تنها 3.5% از جمعیت بالای 65 سال است. این امر به دلیل بالای نرخ زادوولد و کم‌بودن امید به زندگی است.

- توزیع جمعیت بر اساس جنسیت: نسبت جنسیت در زیمباوه تقریباً برابر است. نسبت مردان به زنان به‌طورکلی 1.01 است، با درصد زنان کمی بیشتر.

- پیش‌بینی‌های آینده: بر اساس پیش‌بینی‌ها، زیمباوه تا سال 2030 با رشد جمعیت ادامه خواهد داد و جمعیت آن ممکن است به حدود 20 میلیون نفر برسد. تغییرات هرم سنی به سمت پیرشدن تدریجی جمعیت پیش‌بینی می‌شود.

- تأثیرات اقتصادی و اجتماعی: ساختار فعلی هرم جمعیتی بر نیروی کار و نیازهای آموزشی و بهداشتی تأثیر دارد. جمعیت جوان نیازمند فرصت‌های شغلی و خدمات آموزشی است، درحالی‌که افزایش امید به زندگی نیازمند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی است.

ویژگی های جمعیتی

ترکیب قومی و زبانی

- ترکیب قومی: زیمباوه کشوری چندقومی است. گروه‌های اصلی قومی شامل شونا (حدود 70% جمعیت)، نده‌بله و سایر گروه‌های اقلیت مانند تویگا هستند.

- زبان‌ها: زبان رسمی زیمباوه انگلیسی است، اما شونا و نده‌بله نیز به طور گسترده‌ای صحبت می‌شود. درصد کسانی که با زبان‌های شونا و نده‌بله صحبت می‌کنند به ترتیب حدود 70% و 20% است.

الگوهای مهاجرت

- داخلی و بین‌المللی: زیمباوه با چالش‌های مهاجرت داخلی و بین‌المللی روبه‌رو است. مهاجرت‌های داخلی به‌ویژه به مناطق شهری از جمله هراره و بولاوایو افزایش‌یافته است. مهاجرت بین‌المللی نیز به دلیل وضعیت اقتصادی کشور افزایش‌یافته است، به‌طوری‌که بسیاری از زیمبابوه‌ای‌ها به کشورهای همسایه و دیگر نقاط دنیا مهاجرت کرده‌اند.

تحصیلات و سواد

- سطح تحصیلات: نرخ سواد در زیمباوه به حدود 89% رسیده است. اما هنوز چالش‌هایی در دسترسی به آموزش باکیفیت در مناطق روستایی وجود دارد.

وضعیت بهداشت و امید به زندگی

- امید به زندگی: امید به زندگی در زیمباوه حدود 62 سال است که نسبت به دهه‌های گذشته بهبودیافته است، اما هنوز پایین‌تر از میانگین جهانی است.

الگوهای ازدواج و طلاق

- ازدواج و طلاق: نرخ ازدواج در زیمباوه بالا است، اما نرخ طلاق نیز در حال افزایش است. حدود 25% از ازدواج‌ها به طلاق منجر می‌شود.

رشد جمعیت

- نرخ رشد جمعیت: نرخ رشد سالانه جمعیت زیمباوه در سال 2024 به حدود 2.7% رسیده است. این نرخ نسبت به ده سال قبل که 3.1% بود، کاهش‌یافته است.

- عوامل مؤثر بر رشد: نرخ بالای زادوولد و کاهش نرخ مرگ‌ومیر از عوامل اصلی رشد جمعیت هستند. همچنین، مهاجرت‌های خارجی نیز بر روی نرخ رشد تأثیر گذاشته است.

- سیاست‌های جمعیتی: دولت زیمباوه در تلاش است تا از طریق برنامه‌های بهداشتی و آموزشی، نرخ زادوولد را کنترل کند و بهبود وضعیت اقتصادی را برای کاهش مهاجرت داخلی و بین‌المللی ترویج کند.

- پیش‌بینی‌های آینده: انتظار می‌رود که نرخ رشد جمعیت در سال‌های آینده به‌تدریج کاهش یابد و جمعیت به‌آرامی پیرتر شود. چالش‌های اقتصادی و بهداشتی ممکن است بر روی این روند تأثیر بگذارند.

پراکندگی جمعیت

- توزیع جغرافیایی: بیش از 70% جمعیت زیمباوه در نواحی شهری و در اطراف شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو متمرکز است. مناطق روستایی و کم‌جمعیت شامل نواحی شمالی و شرقی کشور هستند.

- عوامل مؤثر: عوامل اقتصادی، جغرافیایی و تاریخی مانند موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و زیرساخت‌ها بر توزیع جمعیت تأثیر می‌گذارند.

- چالش‌ها: توزیع نامتوازن جمعیت منجر به فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.

5. شهرنشینی و روستانشینی

شهرنشینی و روستانشینی

- نسبت و روند تغییرات: حدود 38% از جمعیت زیمباوه در مناطق شهری و 62% در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. این نسبت در دهه‌های اخیر به سمت افزایش شهرنشینی متمایل شده است.

- الگوهای شهرنشینی: رشد سریع شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو، به همراه توسعه مناطق صنعتی، منجر به افزایش سریع شهرنشینی شده است.

- چالش‌ها: مشکلاتی مانند حاشیه‌نشینی، آلودگی و ترافیک در شهرهای بزرگ افزایش‌یافته است. در مناطق روستایی، چالش‌هایی نظیر کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی وجود دارد.

- سیاست‌های دولت: دولت زیمباوه برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی در دست دارد، به‌ویژه در زمینه بهبود خدمات عمومی و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق روستایی.

نویسنده : نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:انسانی زیمبابوه.png|بندانگشتی|جغرافیای انسانی زیمبابوه(1403). برگرفته از سایت الجزیره، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.com/opinions/2017/11/16/how-the-people-of-zimbabwe-were-sidelined-yet-again]]
+[[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]] ، کشوری در جنوب قاره آفریقا، با جمعیتی متنوع و پیچیده، به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخ سیاسی خاص خود، از نظر جغرافیای انسانی جذاب است. این کشور با مشکلات اقتصادی و تغییرات جمعیتی روبه‌رشد، نیازمند بررسی دقیق وضعیت جمعیتی و تحلیل روندهای آن است. مطالعه جغرافیای انسانی زیمباوه  به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی این کشور داشته باشیم.
-بر اساس آمار سال 2012 [[جمعیت زیمبابوه]] 12/9 میلیون نفر (هفتاد و دومین کشور جهان) می‌باشد كه این میزان در یک دهه گذشته 1/1 درصد رشد داشته است. از این تعداد 37/2 درصد در شهرها و 62/8 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. تراکم [[جمعیت زیمبابوه|جمعیت]] این کشور 32 نفر در هر کیلومتر مربع می‌باشد. نرخ رشد [[جمعیت زیمبابوه|جمعیت]] نیز حدود 4 درصد گزارش شده است.
-در گزارش فوق نسبت جنسی مردان به [[زنان در زیمبابوه|زنان]] 93 به 100 ذکر شده است. این نسبت در شهرهای مختلف كشور از 99 تا 87 متغیر است. هم‌چنین آمار نشان می‌دهد تعداد خانوارهای كشور با رشد 2/4 درصدی نسبت به دهه گذشته بالغ بر سه میلیون است. [[حراره]] با جمعیتی بالغ بر 2098199 نفر برابر با 16 درصد از کل نفوس کشور، پرجمعیت‌ترین شهر [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] می‌باشد. [[بولاوایو]] پس از [[حراره]] دومین شهر بزرگ و پرجمعیت این کشور است<ref>برگرفته از https://www.afternic.com/</ref>.
+=== [[ساختار هرم جمعیتی زیمبابوه|ساختار هرم جمعیتی]] ===
+'''''- جمعیت فعلی:''''' طبق برآوردهای سال 2024، جمعیت زیمباوه  حدود 16.6 میلیون نفر است. سرشماری 2012 نشان می‌داد که جمعیت کشور حدود 13.1 میلیون نفر بوده است، بنابراین جمعیت در این مدت رشد کرده است.
-برابر گزارش آماری [https://www.un.org/en/ سازمان ملل]، جمعیت کشور در سال 2015، 15046102 نفر تخمین زده شده که نسبت به تعداد 14599325 نفر [[جمعیت زیمبابوه|جمعیت]] در سال 2014، افزایشی برابر 446777 نفر را نشان می‌دهد<ref>برگرفته از https://www.statisticstimes.com/</ref><ref>ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]، ص.24-25.</ref>.
+'''''- هرم سنی:''''' هرم سنی زیمباوه  نشان‌دهنده جمعیت جوان است. حدود 38% از جمعیت زیر 15 سال سن دارند، درحالی‌که تنها 3.5% از جمعیت بالای 65 سال است. این امر به دلیل بالای نرخ زادوولد و کم‌بودن امید به زندگی است.
-=== [[ساختار و پراکندگی جمعیتی زیمبابوه|توزیع سنی]] ===
+'''''- توزیع جمعیت بر اساس جنسیت:''''' نسبت جنسیت در زیمباوه  تقریباً برابر است. نسبت مردان به زنان به‌طورکلی 1.01 است، با درصد زنان کمی بیشتر.
-==== ساختار جمعیتی [[زيمبابوه|زیمبابوه]] در سال 2015 ====
+'''''- پیش‌بینی‌های آینده:''''' بر اساس پیش‌بینی‌ها، زیمباوه  تا سال 2030 با رشد جمعیت ادامه خواهد داد و جمعیت آن ممکن است به حدود 20 میلیون نفر برسد. تغییرات هرم سنی به سمت پیرشدن تدریجی جمعیت پیش‌بینی می‌شود.
-* جمعیت زیر 15 سال: 6523606 نفر (3294670 مرد و 3228936 زن) برابر 49/1 درصد؛
+'''''- تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:''''' ساختار فعلی هرم جمعیتی بر نیروی کار و نیازهای آموزشی و بهداشتی تأثیر دارد. جمعیت جوان نیازمند فرصت‌های شغلی و خدمات آموزشی است، درحالی‌که افزایش امید به زندگی نیازمند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی است.
-* جمعیت 15 الی 64 سال: 8461061 نفر (3949056 مرد و 4512005 زن) برابر54/3 درصد؛
-* جمعیت بالای 64 سال: 592234 نفر (249230 مرد و 343003 زن) برابر 3/8 درصد.
-در سال 1960 جمعیت كشور 387663860 نفر بود كه در زمان استقلال 1980 به 7031084 نفر افزایش یافت<ref name=":0">برگرفته از https://countrymeters.info/en</ref><ref>ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]، ص.25.</ref>.
+=== [[ویژگی های جمعیتی زیمبابوه|ویژگی های جمعیتی]] ===
+'''''ترکیب قومی و زبانی'''''
-=== [[ساختار و پراکندگی جمعیتی زیمبابوه|زاد و ولد و مرگ و میر]] ===
+- ترکیب قومی: زیمباوه  کشوری چندقومی است. گروه‌های اصلی قومی شامل شونا (حدود 70% جمعیت)، نده‌بله و سایر گروه‌های اقلیت مانند تویگا هستند.
-طبق آمار سال 2012، نرخ و ولادت 32/19 تولد در هر هزار نفر، میزان مرگ و میر 12/38 فوت در هر هزار نفر و میزان مرگ و میر کودکان 28/23 در هر هزار نفر جمعیت می‌باشد. با توجه به شاخص‌های جمعیتی كشور، [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] در زمره كشورهای در حال توسعه جهان قرار می‌گیرد. پایین بودن نرخ امید به زندگی، فقر امکانات آموزشی، کیفیت پایین سلامت و بهداشت از جمله ویژگی‌های چنین جمعیتی است<ref name=":0" /><ref>ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]، ص.25-26.</ref>.
-=== [[نژادها در زیمبابوه|ترکیب نژادی]] ===
+- زبان‌ها: زبان رسمی زیمباوه  انگلیسی است، اما شونا و نده‌بله نیز به طور گسترده‌ای صحبت می‌شود. درصد کسانی که با زبان‌های شونا و نده‌بله صحبت می‌کنند به ترتیب حدود 70% و 20% است.
-در سال 2012، حدود 82 درصد جمعیت کشور شونا، 14 درصد اندبله، 2 درصد متعلق به سایر اقوام نژادی، 1 درصد دو رگه و آسیایی و 1 درصد نیز سفید پوست بودند<ref name=":0" /><ref>ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]. 24-26.</ref>.
-{{به روز رسانی}}
+'''''الگوهای مهاجرت'''''
+- داخلی و بین‌المللی: زیمباوه  با چالش‌های مهاجرت داخلی و بین‌المللی روبه‌رو است. مهاجرت‌های داخلی به‌ویژه به مناطق شهری از جمله هراره و بولاوایو افزایش‌یافته است. مهاجرت بین‌المللی نیز به دلیل وضعیت اقتصادی کشور افزایش‌یافته است، به‌طوری‌که بسیاری از زیمبابوه‌ای‌ها به کشورهای همسایه و دیگر نقاط دنیا مهاجرت کرده‌اند.
+'''''تحصیلات و سواد'''''
+- سطح تحصیلات: نرخ سواد در زیمباوه به حدود 89% رسیده است. اما هنوز چالش‌هایی در دسترسی به آموزش باکیفیت در مناطق روستایی وجود دارد.
+'''''وضعیت بهداشت و امید به زندگی'''''
+- امید به زندگی: امید به زندگی در زیمباوه  حدود 62 سال است که نسبت به دهه‌های گذشته بهبودیافته است، اما هنوز پایین‌تر از میانگین جهانی است.
+'''''الگوهای ازدواج و طلاق'''''
+- ازدواج و طلاق: نرخ ازدواج در زیمباوه بالا است، اما نرخ طلاق نیز در حال افزایش است. حدود 25% از ازدواج‌ها به طلاق منجر می‌شود.
+=== [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]] ===
+'''''- نرخ رشد جمعیت:''''' نرخ رشد سالانه جمعیت زیمباوه  در سال 2024 به حدود 2.7% رسیده است. این نرخ نسبت به ده سال قبل که 3.1% بود، کاهش‌یافته است.
+- '''''عوامل مؤثر بر رشد:''''' نرخ بالای زادوولد و کاهش نرخ مرگ‌ومیر از عوامل اصلی رشد جمعیت هستند. همچنین، مهاجرت‌های خارجی نیز بر روی نرخ رشد تأثیر گذاشته است.
+- '''''سیاست‌های جمعیتی:''''' دولت زیمباوه  در تلاش است تا از طریق برنامه‌های بهداشتی و آموزشی، نرخ زادوولد را کنترل کند و بهبود وضعیت اقتصادی را برای کاهش مهاجرت داخلی و بین‌المللی ترویج کند.
+'''''- پیش‌بینی‌های آینده:''''' انتظار می‌رود که نرخ رشد جمعیت در سال‌های آینده به‌تدریج کاهش یابد و جمعیت به‌آرامی پیرتر شود. چالش‌های اقتصادی و بهداشتی ممکن است بر روی این روند تأثیر بگذارند.
+=== [[پراکندگی جمعیت در زیمبابوه|پراکندگی جمعیت]] ===
+'''''- توزیع جغرافیایی:''''' بیش از 70% جمعیت زیمباوه  در نواحی شهری و در اطراف شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو متمرکز است. مناطق روستایی و کم‌جمعیت شامل نواحی شمالی و شرقی کشور هستند.
+- '''''عوامل مؤثر:''''' عوامل اقتصادی، جغرافیایی و تاریخی مانند موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و زیرساخت‌ها بر توزیع جمعیت تأثیر می‌گذارند.
+'''''- چالش‌ها:''''' توزیع نامتوازن جمعیت منجر به فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.
+. شهرنشینی و روستانشینی
+=== [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه|'''''شهرنشینی و روستانشینی''''']] ===
+'''''- نسبت و روند تغییرات:''''' حدود 38% از جمعیت زیمباوه  در مناطق شهری و 62% در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. این نسبت در دهه‌های اخیر به سمت افزایش شهرنشینی متمایل شده است.
+'''''- الگوهای شهرنشینی:''''' رشد سریع شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو، به همراه توسعه مناطق صنعتی، منجر به افزایش سریع شهرنشینی شده است.
+- چالش‌ها: مشکلاتی مانند حاشیه‌نشینی، آلودگی و ترافیک در شهرهای بزرگ افزایش‌یافته است. در مناطق روستایی، چالش‌هایی نظیر کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی وجود دارد.
+- سیاست‌های دولت: دولت زیمباوه  برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی در دست دارد، به‌ویژه در زمینه بهبود خدمات عمومی و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق روستایی.
+نویسنده : نرگس شکوری
 == نیز نگاه کنید به ==